Η νέα κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και το 14ο συνέδριο της ΟΛΜΕ
Η Παιδεία μπροστά στο νέο αστικό και νεοκαπιταλιστικό εξευρωπαϊσμό του ελλαδικού κράτους
Του Παναγ. Α. Μπούρδαλα*
«… Ούτε μπορεί με τις σημερινές τις δυνάμεις να αλλάξει τίποτα η Αριστερά.
Ας μην ξεχνάμε ότι, στο άρθρο 16 ή στα συρματοπλέγματα του Ελληνικού,
η Αριστερά δεν ήταν μόνη της στους δρόμους.
Ήταν με πολλούς άλλους…»,
Βένιος Αγγελόπουλος[i],(βλ. και Εφ. «Η Εποχή», φ. 982, 01-11-2009, σελ. 17)
Όταν στο άνοιγμα του 14ου συνέδριου της ΟΛΜΕ η νυν υπουργός του Υπουργείου Κατάρτισης και δια βίου μάθησης και (ευρωλιγούρικης, κατά πως φαίνεται) παιδείας και θρησκευμάτων μιλούσε, καλεσμένη μεν ως εκπρόσωπος κόμματος, αλλά ως υπουργός παιδείας, πολλοί κατανοήσαμε ότι σύντομα θα εκπροσωπούσε την Ε. Ε. στην Ελλάδα. Όταν οι αντιπρόσωποι του κλάδου, τουλάχιστον η πλειοψηφία, που είχαν εκλεγεί με το ψηφοδέλτιο της ΠΑΣΚ τη χειροκροτούσαν αδιάλειπτα, πολλοί εκτιμούσαμε ότι το βαθύ ΠΑΣΟΚ θα είχε απέναντί του ηγεσία που δεν ικανοποιούνται απ' αυτά.
Η κ. Άννα Διαμαντοπούλου, διαλεγμένη συνειδητά στη θέση της Μαρ. Δαμανάκη για να ηγηθεί στη μεγάλη προσπάθεια άγριου εξευρωπαϊσμού της δημόσιας παιδείας της χώρας μας, έμπαινε με το τσαμπουκά της πρώην επιτρόπου της ΕΕ. Διαλεγμένη για μια προσπάθεια που αν πετύχει, θα ανατρέψει άρδην το εθνικό κράτος στο χώρο της βασικής και εγκύκλιας γνώσης, αλλά και των εργασιακών σχέσεων των 200.000 δασκάλων και καθηγητών.
Η νέα Υπουργός μας δεν είναι μόνη. Έχει μαζί της όλο το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, όλον τον εκσυγχρονιστικό ΣΥΝασπισμό, τη Ν. Δ. που συσπειρώνονται γύρω από τη Ν. Μπακογιάννη-Μητσοτάκη, αλλά και δυνάμεις των Ο-Π και ένα μέρος του ΛΑΟΣ. Την ίδια στιγμή το νέο ΠΑΣΟΚ φαίνεται να αποδέχεται την ομοσπονδιοποίηση της Ε. Ε. και έχει πολλούς συμμάχους και στην γραφειοκρατία των Βρυξελών.
Σε επίπεδο συνδικαλιστικό το ΠΑΣΟΚ έχει ταμπουρωθεί σε ΓΣΣΕ, ΑΔΕΔΥ και ελέγχει από φέτος μαζί με τον μισό Συνασπισμό τη νέα ΠΟΣΔΕΠ. Είναι ακόμα συζητήσιμο πως αντιδράσει η ΠΑΣΚ σε ΟΛΜΕ και ΔΟΕ.
Θεωρούμε από αμυντική σκοπιά μεγάλης σημασίας τις θέσεις, που ψήφισε και Η ΠΑΣΚ για την μη περιφερειοποίηση της εθνικής παιδείας. Δεν είναι τυχαία επομένως η έστω και δειλή ανακοίνωση του ΔΣ της ΟΛΜΕ στις 21.10.09 μετά τη συνάντησή της με τη νέα Υπουργό: «… Αρνητικά κρίνουμε την αρχική τοποθέτηση της νέας Υπουργού «πως δεν είναι διαπραγματεύσιμο το πρόγραμμά μας», καθώς και τη θέση της για την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και την εκχώρηση αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και μάλιστα ως προτεραιότητα της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης…»[i].
Φαίνεται ότι η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου θα καθυστερήσει άμεσες επιθέσεις στο μισθό των δημοσίων υπαλλήλων (τύπου διπλά μισθολόγια ή περικοπή δώρων) αρκούμενη στα έμμεσα κτυπήματα (π.χ. πολλαπλή φορολόγηση) ή ασφαλιστικό (εξού και οι πρώτες ήπιες εξαγγελίες). Θα επιχειρήσει όμως πολλαπλά και σύντομα ένα αστικό εκσυγχρονισμό, προσαρμοσμένο ειδικά για μια μη μητροπολιτική ευρωπαϊκή χώρα, με τεράστια προβλήματα στην ενδογενή πρωτογενή παραγωγή, όπως η Ελλάδα
Σκιαγράφηση της νέας αναδιαρθρωτικής εκπ. πολιτικής της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ
Τα βασικά στοιχεία, που μπορούμε να πιθανολογήσουμε βάσιμα, της νέας αναδιαρθρωτικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, υφαίνονται με κέντρο το κτύπημα του εθνικού κράτους, με τεράστιες επιπτώσεις και στην παιδεία, φαίνεται ότι είναι:
Α) Η δημιουργία λίγων περιφερειών και μεγάλων Δήμων με το «Καποδίστρια Β΄», οι οποίες θα έχουν στη μεταβατική φάση δύο μητροπολιτικά κέντρα. Το όλο και λιγότερο «εθνικό κράτος» και την αναδυόμενη ομοσπονδιοποίηση της ΕΕ, μετά και τη υπογραφή του Ευρωσυντάγματος, ως «Συνθήκης της Λισαβόνας» πρόσφατα.
Β) Νέα εκλογικά συστήματα με πριμοδότηση των πλειοψηφικών χαρακτηριστικών σε όλα τα επίπεδα του εθνικού κράτους (εθνικές, περιφερειακές και δημοτικές εκλογές), ώστε οι κομματικές και επιχειρηματικές γραφειοκρατίες να έχουν το πάνω χέρι σ' αυτές.
Γ) Πλήρης απουσία αποφασιστικών τοπικών συνελεύσεων των κατοίκων ή αντιπροσώπων τους σε παλαιές Κοινότητες ή Δημοτικά διαμερίσματα και υποκατάστασή τους από επικίνδυνες θεσμικές μορφές «κοινωνικής λογοδοσίας».
Δ) Γιγάντωση των ΣΔΙΤ, πέρα από τον κατασκευαστικό τομέα, και επί του περιεχομένου δημοσίων αγαθών (Παιδεία, Υγεία, Πολιτισμός, πράσινο, νερό, αέρας, πλατείες, κλπ). Εδώ να σημειώσουμε τη σύνδεση του Υπ. Πολιτισμού με τον Τουρισμό και όχι την παιδεία με επικεφαλής μάλιστα επιχειρηματία υπουργό.
Ε) Μεταφορά αρμοδιοτήτων στις περιφέρειες και από εκεί στους νέους Δήμους:
1) μέρους γνωστικών πεδίων στα σχολεία (15 έως 30%), 2) Σταδιακή αύξηση των προσλήψεων του προσωπικού απ' αυτούς και μισθοδότησή τους με νέες ελαστικές σχέσεις εργασίας, ώστε να συρρικνωθεί η μονιμότητα. Τελικός στόχος η μετατροπή μας σε «δημοδιδασκάλους». Προπομποί σ' αυτή τη διαδικασία αποτελούν τα κτυπήματα στην οργανική θέση και η δυνατότητα διάθεσης 7 ειδικοτήτων σε όλη την περιφέρεια. 3) Μετατροπή των ενδοσχολικών εξετάσεων (αφετηρία τα Λύκεια) σε περιφερειακές, ώστε να υπάρξει το λεγόμενο «εθνικό απολυτήριο», παρότι περιφερειακό! 4) Κατάργηση της γεωγραφικής χωροθέτησης των σχολείων, ελεύθερη μετακίνηση μαθητών, βαθμολόγηση σχολικών μονάδων και κλείσιμο όσων δεν αντέχουν τον ανταγωνισμό. Φυσικά λόγο θα έχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.
Στ) Επέμβαση στο περιεχόμενο της γνώσης με:
1) Συρρίκνωση των γνωστικών πεδίων σχεδόν στα μισά μαθήματα, μαρασμός της όποιας ανθρωπιστικής παιδείας και πλήρης τεχνοκρατισμός των Λυκείων. Όλα τα λιγότερα μαθήματα θα εξετάζονται περιφερειακά.
2) Στη μεταβατική περίοδο θα αυξηθούν τα επιλεγόμενα μαθήματα, πιθανά χωρίς να συμμετέχουν στις εξετάσεις (όλα τα κομμένα μαζί με άλλα) ώστε να μειωθούν οι αντιδράσεις.
3) Τεχνοκρατισμός με τράπεζες θεμάτων στα θέματα τα οποία θα είναι ίδια για όλους τους μαθητές, ανεξάρτητα από το κοινωνικό και μορφωτικό κεφάλαιο που θα κουβαλούν. Γνωρίζουμε πολύ καλά τι θα συμβεί με το 40-50% των μαθητών κατά μ. ο. από τις πανελλαδικές εξετάσεις.
4) Μεγαλύτερη «αμερικανοποίηση» των ερωτήσεων (κλειστού τύπου) και ουσιαστικά παραπέρα μηχανοποίηση της γνώσης και της σκέψης στην πλειοψηφία των παιδιών. 5) Σύνδεση της Τεχν. Εκπαίδευσης με τους Δήμους και επιχειρήσεις με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς.
Ζ) Η εγχώρια και παγκόσμια οικονομική κρίση
Μέσα στο μεγάλο παιχνίδι να πληρώσει ο λαός την κρίση, που φταίει κυρίως επειδή έχει χαμηλές προσδοκίες και εκλέγει τους δημίους του η δήθεν περιφερειοποίηση θα μεταφέρει στις πλάτες του και τη χρηματοδότηση που δεν θα φτάνει από το κεντρικό κράτος. Οι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα είναι οι αποδέκτες-κυτία παραπόνων και οι απαντήσεις θα είναι κονσέρβα: Το κεντρικό κράτος λόγω της κρίσης δεν δίνει τις πιστώσεις, οπότε ή θα σας φορτώσουμε με νέα δάνεια, ή θα βάλουμε χορηγούς ή θα πληρώστε και θα έχετε σχολείο… Απάντηση δεν χρειάζεται, ούτε καν σχολιασμός.
Επίμετρο: σχόλιο για τις αποφάσεις του 14ου συνεδρίου της ΟΛΜΕ
Δεδομένου ότι η ΔΑΚΕ και η ΔΕΕ-ΠΑΜΕ δεν έμπαιναν σε επιμέρους αποφάσεις, ήταν φανερό πως μόνο σε μια σειρά αμυντικών αποφάσεων μπορούσε να πάει το συνέδριο. Πρώτον να επικαιροποιήσει τα αιτήματα του 13ου και δεύτερον να ψηφίσει κάποια νέα αιτήματα, αλλά δεδομένου των συσχετισμών, αμυντικού χαρακτήρα. Γίνεται μάλιστα φανερό πως ήταν σχεδόν αδύνατον, τρεις μήνες πριν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση, η ΠΑΣΚ να αποδεχόταν ένα πολιτικό σκεπτικό που να αντιτίθεται στο σχεδιασμό που φέρνει το νέο ΠΑΣΟΚ. Βεβαίως πάντοτε οφείλουμε να μη ταυτίζουμε κόμματα και συνδικαλιστικές παρατάξεις, αλλά δυστυχώς η αντίθετη κουλτούρα δεν υπάρχει ούτε στην αριστερά (ΚΚΕ-ΠΑΜΕ, ΣΥΡΙΖΑ- Συν κιν. κλπ)
Βεβαίως το ΠΑΣΟΚ δύσκολα θα έφερνε (και μάλιστα σύντομα) διπλό μισθολόγιο και δύσκολα θα ανοίξει το πρώτο καιρό τα επαγγελματικά ταμεία στην ασφάλιση που προωθούν οι νεοκαπιταλιστές ΝΔ, ΛΑΟΣ κλπ. Στη φάση αυτή θα προσπαθήσει να κάνει αναδιαρθρώσεις στο κράτος, λόγω της νωπής εντολής και κοινοβουλευτικής άνεσης.
Γι' αυτό η ΠΑΣΚ τελικά επέλεξε να ψηφίσει αμυντικά αιτήματα, κρατώντας κάποιες αποφάσεις από την ηγεσία του κόμματος: (π.χ. 1. Να μην περάσουν οι αλλαγές στο εξεταστικό (περιφερειακές εξετάσεις, κ.λπ.). 4. Πλήρη συνδικαλιστικά δικαιώματα στους ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς, μέχρι την οριστική κατάργηση του θεσμού. 6. Άμεση αντιμετώπιση της εκτεταμένης «διαθεσιμότητας», υπεράσπιση και διεύρυνση της οργανικότητας.)
Το πεδίο βεβαίως για όλο το σχεδιασμό της πειφερειοποίησης της εκπαίδευσης παραμένει ανοικτό. Τέσσερις φαίνεται να είναι οι κεντρικοί κρίκοι του σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ, που τόσο οι ψηφοφόροι του δεν θα στοιχηθούν εύκολα μαζί του, όσο και κάποιο κομμάτι της ΠΑΣΚ:
1) Οι περιφερειακές εξετάσεις (από Α ή Β Λυκείων) που μαζί με πιθανές εξετάσεις μετά το Λύκειο (Μπαμπινιώτης) θα εκτοξεύσουν τα φροντιστήρια σε απίθανα ύψη και θα τα κατεβάσουν στο γυμνάσιο.
2) Ο τεχνοκρατισμός στο Λύκειο με τον εξοβελισμό κυρίως μαθημάτων ανθρωπιστικών γνωστικών πεδίων, σε συνδυασμό με τη νέα διδακτική που κρύβεται πίσω από τον καταιγισμό των ερωτήσεων κλειστού τύπου «αλά ΑΣΕΠ» σε ένα πιο εξετασιοκεντρικό Λύκειο, παρά την αντίθετη επικοινωνιακή πολιτική για την ύπνωσή μας.
3) Το κλείσιμο σχολείων μέσω της κατηγοριοποίησης και «ελεύθερης» μετακίνησης μαθητών και η γιγάντωση αστικών.
4) Η είσοδος χορηγών και επαγγελματιών της «αυτοδιοίκησης», τόσο στο χώρο της πρόσληψης προσωπικού και χρηματοδότησής του, όσο και στον έλεγχο μερίδας της γνώσης και της εργασίας με μάνατζερ και όχι μόνο.
Τέλος, κλείνοντας αυτές τις σκέψεις, σημειώνω πως ο χώρος των Παρεμβάσεων-Συσπειρώσεων στο δήθεν αυτόνομο Λύκειο προβάλλει τη στρατηγική του ενιαίου σχολείου. Στην δήθεν περιφερειοποίηση προβάλλει τον ενιαίο δημόσιο χαρακτήρα των σχολείων και την άμεση δημοκρατία στους συλλόγους διδασκόντων. Στον τεχνοκρατισμό της γνώσης προβάλλει την ενιαία και πλήρη γνώση. Στον τεμαχισμό της παιδείας προβάλλει το σχολείο για όλα τα παιδιά. Στις ελαστικές σχέσης εργασίας προβάλει τη μονιμότητα, οργανικότητα, τον ενιαίο και βασικό μισθό με δημόσια ασφάλιση-σύνταξη και με κλαδικές συμβάσεις. Στη συνδικαλιστική υποταγή στη γραφειοκρατία και τον στείρο κομματισμό των αποστειρωμένων ηγεσιών, προβάλλει τις διακλαδικές συνεννοήσεις στη στρατηγική του «ενιαίου συνδικάτου» και τη μεταφορά πρωτοβουλιών στα πρωτοβάθμια σωματεία. Στα κελεύσματα πολλαπλών μορφών κομματικού συνδικαλισμού, την πλατιά αγωνιστική και προγραμματική ενότητα μέσα στο οργανωμένο κίνημα.
Αισιοδοξώ ότι πάλι μαζί θα συναντηθούμε, πολλές και πολλοί, στα σχολεία, στις συνελεύσεις και στους δρόμους, στα πλαίσια ενός ευρύτερου πανεκπαιδευτικού μορφωτικού κινήματος παιδείας – εργασίας – πολιτισμού και δημοκρατίας.
Πάτρα, 1-11-09
* Ο Παναγ. Α. Μπούρδαλας ήταν αντιπρόσωπος της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας στο 14ο συν. της ΟΛΜΕ, από το ψηφοδέλτιο της Εκπ. Παρέμβαση Αχαΐας.
