Ρέκβιεμ για την ευρωζώνη η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου – Μέρος ΙΙ
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Εικονικές οι ζημιές των τραπεζών
Αξίζει επιπλέον να έχουμε κατά νου ότι αυτές οι τράπεζες που τώρα εμφανίζονται σε δυσχερή θέση από την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων, και υποχρεούνται να συγκεντρώσουν 106 δις. ευρώ για να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους θέση μέχρι το καλοκαίρι του 2012, όλα τα προηγούμενα χρόνια θησαύρισαν από την έκδοση ομολογιακών δανείων. Καταγράφουν δηλαδή διαφυγόντα κέρδη, ενώ έχουν βάλει στο ταμείο τους δισεκατομμύρια.
«Από το 2005 ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες έχουν συγκεντρώσει 1,1 δις. δολ. σε προμήθειες από την πώληση ομολόγων για ευρωπαϊκές κυβερνήσεις», ανέφερε η Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν στις 11 Νοεμβρίου 2011. «Αυτή η δουλειά ενθάρρυνε αυτές τις ίδιες χώρες τα προηγούμενα χρόνια να υπερχρεώνονται όλο και περισσότερο», ανέφερε η εφημερίδα. Στη συνέχεια εξέταζε το κόστος και τα κέρδη της γαλλικής τράπεζας Σοζιετέ Ζενεράλ που έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα το τελευταίο χρονικό διάστημα με την μετοχή της να έχει χάσει πάνω από το 50% της αξίας της, λόγω της έκθεσής της στο ελληνικό χρέος. «Η Σοσιετέ Ζενεράλ ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι παρέγραψε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου αξίας 333 εκ. ευρώ μειώνοντας την έκθεσή της στην Ελλάδα σε 575 εκ. ευρώ τον Οκτώβριο, από 2,4 δις. ευρώ εννέα μήνες νωρίτερα». Η έκθεσή της όμως στο ελληνικό χρέος ήταν αποτέλεσμα χρόνιων επικερδών τοποθετήσεων. «Οι υψηλότερες αποδόσεις δεν ήταν ο μόνος πειρασμός. Καθώς η κρίση της αμερικανικής αγοράς ακινήτων κορυφωνόταν στην Γουόλ Στριτ, οι τράπεζες ξαφνικά αύξησαν τις εκδόσεις ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους. Το 2007, οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου κέρδισαν 113,9 εκ. δολ. σε προμήθειες. Μέχρι το 2009 το ποσό αυτό είχε υπερδιπλασιαστεί φθάνοντας τα 273 εκ. δολ. Η Σοσιετέ Ζενεράλ ενώ το 2005 δεν είχε εκδώσει καθόλου ελληνικό χρέος, το 2005, μετά από λίγα χρόνια έγινε ένας από τους 10 μεγαλύτερους εκδότες. Η τράπεζα έχει συγκεντρώσει 61,5 εκ. δολ. από προμήθειες εκδίδοντας χρέος για τις χώρες της ευρωζώνης από το 2005». Κατά συνέπεια οι τράπεζες έχουν βγάλει και με το παραπάνω τα κέρδη που τώρα καλούνται να διαγράψουν.
Το ίδιο δεν ισχύει όμως από την δική μας μεριά! Πρώτα και κύρια η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου θα αποδειχθεί η χαριστική βολή στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα. Τα 11,5 δις. ευρώ των απωλειών που θα καταγράψουν τα ασφαλιστικά ταμεία από τις (αναγκαστικές!) τοποθετήσεις τους σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου (συνολικού ύψους περίπου 22 δις. ευρώ) θα σημάνουν μικρότερες συντάξεις για εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένους που επί δεκαετίες κατέβαλαν κανονικότατα τις εισφορές τους. Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτό το κόστος;
Επιπλέον, οι ζημιές των ασφαλιστικών ταμείων συνιστούν έναν βαθιά μεροληπτικό και ετεροβαρή επιμερισμό ζημιών αν πάρουμε υπ’ όψη μας ότι άλλα συστατικά στοιχεία του δημόσιου χρέους μένουν εντελώς ανέπαφα. Για παράδειγμα τα 65 δις. ευρώ που έχουν δοθεί μέχρι στιγμής από την Τρόικα μένουν εκτός «κουρέματος». Όπως επίσης και τα 55 δις. ευρώ που διατηρεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Στο Λονδίνο θα ψάχνουμε το δίκηο μας!
Υπάρχει όμως και μια πολύ μεγαλύτερη αρνητική μεταβολή που σηματοδοτεί η απόφαση της 26ης Οκτωβρίου και αναφέρεται στο νομικό καθεστώς που θα διέπει τα νέα εγγυημένα ομόλογα, ονομαστικής αξίας 50% χαμηλότερης από την αρχική. Ενώ τα ομόλογα που θα αποσυρθούν διέπονταν από το ελληνικό δίκαιο με αποτέλεσμα η ελληνική κυβέρνηση να έχει ακόμη και τώρα σχεδόν το απεριόριστο δικαίωμα να τροποποιήσει τους όρους κάθε ομολογιακής έκδοσης (να μειώσει την ονομαστική αξία σε όποιο ποσοστό επιθυμεί, τον χρόνο αποπληρωμής και το επιτόκιο) επιβάλλοντας δηλαδή μονομερή αναδιάρθρωση του χρέους, χωρίς την σύμφωνη γνώμη των δανειστών μας ακόμη και εις βάρος τους, αυτό το ευνοϊκό καθεστώς αλλάζει. Τα νέα ομόλογα δεν θα διέπονται από το ελληνικό δίκαιο και τα δικαστήρια των Αθηνών δεν θα είναι τα αρμόδια για την επίλυση οποιωνδήποτε διαφορών! Πρόκειται για μια μεταβολή που είναι προς όφελος των δανειστών μας καθώς ισχυροποιεί την θέση τους, αφοπλίζοντας κατά σημαντικό μέρος το ελληνικό δημόσιο από τα μέσα που παραδοσιακά διαθέτει κάθε κυρίαρχο κράτος στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσής του με τους δανειστές. Φαίνεται έτσι και για ποιόν λειτουργεί η ΕΕ: για χάρη των δανειστών και των ομολογιούχων, αποτελώντας τον πολιορκητικό κριό για τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών.
Παρόλα αυτά, παρά δηλαδή το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο έρχεται σε εμφανώς μειονεκτικότερη θέση από την αντικατάσταση των ομολόγων στο πλαίσιο της συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δεν χάνει το δικαίωμά του ως κυρίαρχο κράτος που είναι να τροποποιήσει αυτή την συμφωνία μονομερώς επικαλούμενο λόγους ανωτέρας βίας και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του πληθυσμού του. Εάν το θελήσει φυσικά…
Το σημαντικότερο αρνητικό αποτέλεσμα της συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου ωστόσο θα είναι η τρομακτική λιτότητα που θα συνοδεύσει την εφαρμογή της, μέσω της υπογραφής της δανειακής σύμβασης. Δεν είναι τυχαίο πως σε δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας αμέσως μετά την ανακοίνωσή της (όπως έγινε για παράδειγμα στο Βήμα της Κυριακής στις 30 Οκτωβρίου) ο ελληνικός λαός την απέρριπτε με ποσοστά που ξεπερνούσαν ακόμη και το 60%. Η αλλαγή που έγινε στην κυβέρνηση με τον παραμερισμό του Γ. Παπανδρέου και την ενθρόνιση του πρώην κεντρικού τραπεζίτη Λ. Παπαδήμου (την περίοδο ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ όταν δηλαδή επιβλήθηκαν οι επιζήμιοι όροι, όπως για παράδειγμα η ισοτιμία ανταλλαγής δραχμής – ευρώ) έχει ως ζητούμενο την ψήφιση και εφαρμογή αυτής της σύμβασης. Το περιεχόμενο της θα είναι απολύσεις πολλών δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, διάλυση του δημόσιου τομέα, ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και εγκαθίδρυση καθεστώτος οικονομικής κατοχής.
Το τέλος των κυριαρχικών δικαιωμάτων
Πολύ πριν υπογραφεί η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου γερμανοί αξιωματούχοι όπως ο υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είχαν δηλώσει με πολλές αφορμές πως η υπερχρέωση μιας χώρας και η υπαγωγή της σε καθεστώς Μνημονίου αυτόματα πρέπει να σημαίνουν την απώλεια μέρους τουλάχιστον της εθνικής της κυριαρχίας. Το έδαφος επομένως είχε προετοιμαστεί. Έτσι αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας είδαν το φως της δημοσιότητας άρθρα που αναφέρονταν στον ερχομό στην Ελλάδα 100 περίπου τεχνοκρατών από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο με μοναδικό σκοπό να ελέγχουν κωδικό προς κωδικό και από μήνα σε μήνα τα έξοδα του ελληνικού δημοσίου έτσι ώστε να επέλθει ισοσκελισμός του κρατικού προϋπολογισμού και να μην εμφανιστούν ξανά δημοσιονομικά ελλείμματα. Επικεφαλής τους θα είναι ο Χορστ Ράιχενμπαχ, που έχει ήδη εγκατασταθεί στην Αθήνα και λειτουργεί σαν αποικιακός διοικητής. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος (σε ένα έδαφος μάλιστα βαθιάς ύφεσης και εκρηκτικής ανεργίας, που ακόμη και τον Αύγουστο – μήνα υψηλής απασχόλησης λόγω του τουρισμού – έφθασε το 18,4%) οι γκαουλάιτερ που θα εγκατασταθούν στο γενικό λογιστήριο, τις εφορίες και τα τελωνεία θα εξοπλιστούν με αρμοδιότητες να κλείνουν σε μία νύχτα σχολεία και νοσοκομεία, ακόμη να απολύουν σε μια μέρα χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους – όπως ακριβώς συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα όπου οι απολύσεις ανακοινώνονται στις 5.00 το απόγευμα της Παρασκευής.
Το μεγαλύτερο οικονομικό έγκλημα όμως θα επέλθει στον τομέα του ξεπουλήματος δημόσιας περιουσίας και πλούτου. Δηλαδή όχι μόνο εισηγμένων ΔΕΚΟ αλλά και βραχονησίδων, βουνών κ.α. Όταν οι Γερμανοί ζητούν να εφαρμοστεί ότι έχει ψηφιστεί (με το Μεσοπρόθεσμο συγκεκριμένα όπου προβλέπονταν ιδιωτικοποιήσεις ύψους 50 δις. ευρώ) κατηγορώντας την ελληνική κυβέρνηση για ολιγωρία, αυτό το οποίο διεκδικούν είναι να οικειοποιηθούν την ελληνική περιουσία έναντι πινακίου φακής. Ο δισταγμός που επιδείχθηκε όλους τους προηγούμενους στην προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων ακόμη και από στελέχη της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου που δεν νιώθουν κανένα σεβασμό για την ιδιοκτησία του ελληνικού λαού οφείλεται στις πολύ χαμηλές αποτιμήσεις των εισηγμένων και προς πλήρη ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων, λόγω της άνευ προηγουμένου κατρακύλας των τιμών των μετοχών στο χρηματιστήριο Αθηνών. Ενδεικτικά μόνο να αναφέρουμε πως τις τελευταίες μέρες η συνολική χρηματιστηριακή αξία της ΔΕΗ ανέρχεται σε 1,3 δις. ευρώ, του Οργανισμού Λιμένα Πειραιά σε 280 εκ. ευρώ και του Λιμένα Θεσσαλονίκης σε 102 εκ. ευρώ! Είναι εμφανές έτσι με την αξία μιας καλής βίλας στην Μύκονο μπορεί κάποιος να αποκτήσει το στρατηγικό πακέτο μετοχών μιας πάλαι ποτέ ΔΕΚΟ που η αξία των οικοπέδων και των κτιρίων της είναι 100 φορές μεγαλύτερη. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο επιμένουν οι Γερμανοί για την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων: επειδή ξέρουν πως είναι ευκαιρία ζωής να αρπάξουν τον πλούτο της Ελλάδας. Από την άλλη μεριά η ελληνική κρατική μηχανή διστάζει να συναινέσει στο έγκλημα εσχάτης οικονομικής προδοσίας γιατί έχει επίγνωση πως όποιος βάλει την υπογραφή του κάτω από την πώληση των ΕΛΠΕ π.χ. τη στιγμή που η χρηματιστηριακή τους αξία ανέρχεται σε 1,9 δις. θα είναι υπόλογος εφ’ όρου ζωής απέναντι στην δικαιοσύνη. Δεν θα γλιτώσει δηλαδή τον Κορυδαλλό…
Το δράμα των ιδιωτικοποιήσεων γίνεται τραγωδία αν δούμε πιο συγκεκριμένα τι θα γίνει με τις ελληνικές τράπεζες. Με βάση την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου προβλέπεται ότι από τα 30 δις. ευρώ που θα απαιτηθούν για την αναπλήρωση του κεφαλαίου τους, έπειτα από το κούρεμα των ομολόγων που διαθέτουν στα χαρτοφυλάκια τους κατά 50%, τα μισά, δηλαδή τα 15 δις, θα προέλθουν από ιδιωτικοποιήσεις. Ακόμη κι έτσι όμως στον βαθμό που η συμμετοχή του δημοσίου θα γίνει με αντάλλαγμα κοινές μετοχές που επηρεάζουν την μετοχική σύνθεση, σε αντίθεση με τις προνομιούχες όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, και οι οποίες θα μείνουν στα χέρια του δημοσίου μέχρι 2 χρόνια, είναι εμφανές ότι μετά το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα θα περάσει στα χέρια των πιστωτών μας. Πρόκειται όμως για την απάτη του αιώνα. Γιατί θα πουλήσουν την ΔΕΗ, για παράδειγμα, στην γερμανική RWE ώστε να χρηματοδοτήσουν την αναπλήρωση κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας και το αποτέλεσμα θα είναι η Εθνική να διασωθεί για να περάσει μέχρι το 2013 στην Ντόιτσε Μπανκ! Ο ελληνικός λαός δηλαδή θα είναι διπλά χαμένος και οι Γερμανοί διπλά κερδισμένοι!
Παύση πληρωμών
Οι τελευταίες εξελίξεις υπογραμμίζουν ότι όσο η Ελλάδα συνεχίζει να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος της, που είναι τουλάχιστον κατά μεγάλο μέρος παράνομο, αντισυνταγματικό και απεχθές, και παραμένει στην ευρωζώνη το μέλλον θα είναι εθνική παρακμή, οικονομική συρρίκνωση και κοινωνική γενοκτονία. Και όταν μάλιστα θα έχουν αφαιμάξει και την τελευταία ικμάδα δημόσιου πλούτου, θα μας πετάξουν έξω από το ευρώ. Το ερώτημα δηλαδή είναι αν θα μας διώξουν από την ευρωζώνη ή αν θα φύγουμε μόνοι μας…
Η αμφισβήτηση του δημόσιου χρέους, η παύση πληρωμών του και το αίτημα της διαγραφής του μέχρι τον Ιούνιο του 2011 αποτελούσε μια απαγορευμένη συζήτηση, ένα θέμα ταμπού στα δημόσια πράγματα της Ελλάδας. Μέχρι που το άνοιξε η Γερμανία με την απόφαση της 21ης Ιουλίου, οπότε όποιος έθιγε τη σχετική συζήτηση έπαψε μονομιάς να χαρακτηρίζεται «τζαμπατζής». (Χαρακτηρισμός που πρέπει να τονίσουμε ότι δεν ακούγεται ποτέ στην περίπτωση του ιδιωτικού τομέα, όταν μια επιχείρηση μετά από μια ανάλυση κόστους – ωφέλειας αποφασίζει να μην εξυπηρετήσει ένα δάνειό της ή να ζητήσει διακανονισμό του χρέους της.) Το δράμα ωστόσο είναι ότι (με βάση όσα εξηγήσαμε παραπάνω) ακόμη κι αυτή η μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους που κατέχουν ιδιώτες, παρά το τεράστιο κοινωνικό κόστος που θα επισύρει θα αποδειχθεί εντελώς αναποτελεσματική, κενή περιεχομένου στην πραγματικότητα, καθώς το δημόσιο χρέος μετά απ’ όλα αυτά το 2020 θα είναι πάλι στο 120%, εκεί δηλαδή που βρισκόταν όταν ανέλαβε την κυβέρνηση ο Γιώργος Παπανδρέου κι αποφάσισε να εντάξει την Ελλάδα στην εντατική των Μνημονίων. Με άλλα λόγια είμαστε στο μέσο μιας διαδικασίας χωρίς τέλος, καθώς ακόμη κι αυτό το κούρεμα του 50% γρήγορα θα αποδειχθεί «ημίμετρο» για να το διαδεχθεί μια νέα αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, αμφιβόλου κι αυτή αποτελεσματικότητας, όπως οι δύο προηγούμενες. Το ζητούμενο επομένως είναι η αναγκαία μείωση του δημόσιου χρέους να γίνει μετά από πρωτοβουλία του οφειλέτη, δηλαδή της Ελλάδας, και όχι του δανειστή ο οποίος – τι πιο φυσιολογικό; – θα επιδιώξει να εξασφαλίσει τα ιδιοτελή του συμφέροντα.
Έξοδος από την ευρωζώνη
Παραπέρα, η έξοδος από την ευρωζώνη αποτελεί προϋπόθεση για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να αντιμετωπιστεί έτσι το οξύτατο πρόβλημα της ανεργίας, στο πλαίσιο άσκησης ενεργούς βιομηχανικής πολιτικής. Η αποχώρηση από το ευρώ αποτελεί όρο για να δοθούν αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα ανεργίας, για να προσφερθούν γενναίες επιχορηγήσεις στην δημόσια σφαίρα (παιδεία, υγεία, μεταφορές) έτσι ώστε ο ελληνικός λαός να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του και να ανακοπεί το μεταναστευτικό ρεύμα που τροφοδοτείται μάλιστα από αποφοίτους πανεπιστημίων, στερώντας την Ελλάδα από ένα έμψυχο υλικό σχετικά αναντικατάστατο. Τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν από την εισαγωγή νέας νομισματικής μονάδας δεν είναι μικρά, ούτε όμως και απαγορευτικά. Πρόσφατα (στις 11 Νοεμβρίου 2011) ο ελληνικής καταγωγής διακεκριμένος οικονομολόγος Στέργιος Σκαπέρδας, που υποστηρίζει την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, με ανάλυσή του στους Νιου Γιορκ Τάιμς θύμισε πόσο εύκολα είχε γίνει η αλλαγή νομίσματος στην Τσεχοσλοβακία πριν 20 χρόνια. Λίγες εβδομάδες απαιτήθηκαν. Επιστήμονες από το Πάντειο Πανεπιστήμιο (Θ. Μαριόλης, Α. Κάτσινος) χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο εισροών – εκροών έδειξαν ότι οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό από την εισαγωγή μιας υποτιμημένης δραχμής θα είναι αμελητέες, ενώ τα οφέλη στην ανταγωνιστικότητα τεράστια. Υπολόγισαν ειδικότερα πως μια υποτίμηση κατά 50% της νέας δραχμής θα οδηγούσε σε πληθωρισμό της τάξης του 5% (το λιγότερο) – 9% (το μεγαλύτερο). Ταυτόχρονα θα αύξαινε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας (που ομολογουμένως αποτελεί το θεμελιώδες πρόβλημα της κατά 37% – 42%. Κατά συνέπεια καταστροφολογικά σενάρια που αβασάνιστα διατυπώνονται προμηνύοντας αλματώδη πληθωρισμό δεν ισχύουν. Η μοναδική επιστημονική διερεύνηση που έγινε, χωρίς να έχει αμφισβητηθεί από πουθενά, δείχνει ότι οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό θα είναι πλήρως ελέγξιμες. Τέλος, το κέντρο μελετών Research on Money and Finance*, με έδρα το Λονδίνο, παρουσίασε σε μια εμπεριστατωμένη έρευνά του ένα συνεκτικό σχέδιο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, το οποίο μπορεί να σημάνει την αντιστροφή της σημερινής παρακμής. Η εργασία ξεχωρίζει στον βαθμό που απαντάει με πρακτικό τρόπο σε καίρια ερωτήματα, ανοίγοντας τον δημόσιο διάλογο. Η πρόταση για παράδειγμα που κατατίθεται για την μετατροπή των τραπεζικών καταθέσεων στο νέο νόμισμα με τη χρησιμοποίηση διαφορετικών ισοτιμιών σε συνάρτηση με το ύψος των λογαριασμών, συμβάλει στη συζήτηση για την αναγκαία αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου. Αναφέρεται συγκεκριμένα: «Η πιο απλή σχέση μετατροπής για τραπεζικές υποχρεώσεις και στοιχεία ενεργητικού θα μπορούσε να είναι: 1:1 ευρώ/δραχμή. Θα μπορούσε όμως να χρησιμοποιηθεί μια ολόκληρη γκάμα άλλων ισοτιμιών στην κατεύθυνση της αναδιανομής του πλούτου. Έτσι, καταθέσεις μικρότερες των 10.000 ευρώ θα μπορούσαν να μετατραπούν στη βάση της σχέσης 0,5:1 ευρώ/δραχμή, λογαριασμοί μεταξύ 10.000 και 30.000 με τη σχέση 0,8:1 και όσοι τραπεζικοί λογαριασμοί είναι άνω των 30.000 να μετατραπούν με τη σχέση 1:1».
Στην ίδια μελέτη τονίζεται η ανάγκη επιβολής τουλάχιστον προσωρινών ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων έτσι ώστε να μη φύγουν από την Ελλάδα μεγάλα χρηματικά ποσά. Πρόκειται για ένα μέτρο που περιορίζει την ασυδοσία των οικονομικών ελίτ, όπως την έχουμε δει το τελευταίο χρονικό διάστημα με την ανεξέλεγκτη φυγή κεφαλαίων στην Ελβετία και άλλους προορισμούς.
Με βάση τη μελέτη του RMF η εισαγωγή του νέου νομίσματος θα μπορούσε να συνοδευτεί από μια ολιγοήμερη άδεια στις τράπεζες για να παραμείνουν κλειστές κι έτσι να αποφευχθούν φαινόμενα αδικαιολόγητου πανικού και απόσυρσης καταθέσεων. «Η μετατροπή πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν πιο ξαφνικά, πιθανά μια Παρασκευή βράδυ». Οι πρακτικές δυσκολίες που θα εμφανιστούν μέχρι να ολοκληρωθεί η εκτύπωση στον Χολαργό όλων των χαρτονομισμάτων και κερμάτων που απαιτούνται (ένας μήνας σύμφωνα με στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδας) μπορούν να ξεπερασθούν με πολλούς τρόπους: Με την παράλληλη κυκλοφορία του ευρώ και της νέας δραχμής, την έκδοση υποσχετικών με σαφή, περιορισμένο χρονικό ορίζοντα που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για την αγορά καταναλωτικών αγαθών, κ.α.
Σε άλλο σημείο εξετάζεται το ακόλουθο επιχείρημα: Τι όφελος θα προέκυπτε για το δημόσιο χρέος στην περίπτωση της ταυτόχρονης εξόδου από το ευρώ από τη στιγμή που μια μονομερής μείωσή του κατά 50% στον βαθμό που θα ακολουθούταν από μια υποτίμηση της νέας δραχμής κατά 50% θα είχε ως αποτέλεσμα να ξαναβρεθεί στα ίδια επίπεδα; «Πρόκειται για μια εμφανέστατη σύγχυση της αριθμητικής με την οικονομία», αναφέρεται. Η έμφαση στη συνέχεια δίνεται στη δυνατότητα του κράτους να αποπληρώσει το χρέος σε δραχμές και στις απεριόριστες δυνατότητες που θα έχει η κυβέρνηση να ασκήσει μια παρεμβατική πολιτική στην οικονομία που θα πολλαπλασιάσει τους διαθέσιμους πόρους διευκολύνοντας την αποπληρωμή του χρέους, εάν φυσικά αυτό κριθεί αναγκαίο.
Αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος
Έκταση τέλος δίνεται και στο δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας. Το ερώτημα είναι σαφές: Πως θα καλυφθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα εφ’ όσον αυτό είναι πρωτογενές; Παραμένει δηλαδή ακόμη κι αν πάψουμε να πληρώνουμε τόκους. Αρχικά διευκρινίζεται πως, με βάση τον κρατικό προϋπολογισμό του 2011, τα συνολικά φορολογικά έσοδα (52,9 δισ. ευρώ) αρκούν για να καλυφθούν οι άμεσες κοινωνικές δαπάνες (υγείας, παιδείας και εθνικής άμυνας ύψους 51,6 δισ. ευρώ). Παραπέρα, προκρίνονται δύο λύσεις, μία άμεση και μία μακροπρόθεσμη. Η πρώτη λύση είναι αυτή που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, με μοναδική εξαίρεση την ευρωζώνη: Έκδοση νέου νομίσματος. Στον βαθμό δε που θα είναι βραχυχρόνια και περιορισμένης έκτασης (ερχόμενη να καλύψει ένα έλλειμμα της τάξης του 5%-6% για το 2012) δεν πρόκειται να προκαλέσει μεγάλο πληθωρισμό. Η μακροχρόνια λύση έχει δύο πλευρές: την δημιουργία οικονομικής μεγέθυνσης που θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα και επίσης την αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος της Ελλάδας, που χαρακτηρίζεται ως «ένα από τα πιο άδικα συστήματα της Ευρώπης».
Το όφελος της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα είναι τεράστιο, δεδομένου ότι η συναλλαγματική ισοτιμία στο νέο νομισματικό περιβάλλον δεν θα χαράσσεται με βάση τα συμφέροντα της Γερμανίας όπως συμβαίνει σήμερα όπου προτάσσεται ένα σκληρό ευρώ λόγω του ότι η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης εξάγει κατά βάση εντός ευρωζώνης με αποτέλεσμα να μην έχει ανάγκη μιας ανταγωνιστικής ισοτιμίας – αντίθετα με την Ελλάδα – ενώ έχει επιλέξει, χάριν των δικών της αυτοκρατορικών φιλοδοξιών, το ευρώ να αποτελεί διεθνές μέσο επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα διαρκώς ανατιμάται. Πρόκειται για επιλογές καταστροφικές σε ό,τι αφορά την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση. Γι’ αυτό πρέπει να εξετασθούν έχοντας επίγνωση των αυστηρά καθορισμένων κοινωνικών, διεθνών και πολιτικών συμφερόντων που προωθούν και να αμφισβητηθούν εκ βάθρων…
* Κ. Λαπαβίτσας, Α. Καλτενμπρούνερ, Ντ. Λίντο, Τζ. Μέιντγουει, Τζ. Μίτσελ, Τζ. Π. Παϊνσέιρα, Ε. Πίρες, Τζ. Πάουελ, Αν. Στένφορς, Ν. Τέλες, Λ. Βατικιώτης: «Breaking up? A route out of the Eurozone crisis», RMF, Occasional report 3, November 2011. Η μελέτη σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη.
ΠΗΓΗ: Nexus, Δεκέμβριος 2011. Το είδα: 21-12-2011, http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=710
