Ενάντια στον τεχνοφασισμό των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων και των πολυεθνικών – Μέρος ΙΙ
Συλλογική Οικολογική Μελέτη*
Κίνδυνοι για την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ισορροπία των ανθρώπινων κοινωνιών
Η κύρια πηγή ανησυχίας εδώ είναι η μονοπώληση της αγοράς και η κυριαρχία επί των αγροτών από λίγες πολυεθνικές, όπως και η εξωθεσμική επιβολή των δικών τους επιλογών ενάντια στις επιθυμίες των καταναλωτών και τις αποφάσεις των κυβερνήσεων. Εταιρείες όπως η Monsanto, Novartis, Zeneca, Aventis, Du Pont, που ήδη έχουν αναπτύξει πλήθος αγροχημικών, φαρμακευτικών και παρα-διατροφικών (π.χ. συντηρητικά, πρόσθετα, γλυκαντικά, κλπ.) προϊόντων, έχουν εξαγοράσει πλήθος μικρών εταιρειών βιοτεχνολογίας, ελέγχουν την έρευνα σε ολόκληρα πανεπιστημιακά συγκροτήματα, συντονίζουν τις ενέργειές τους έχοντας δημιουργήσει λόμπυ άσκησης πολιτικών πιέσεων και επιβάλουν τη θέλησή τους σε παγκόσμιους οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ).
Η διασπορά φημών για το ότι η εμπορία ΓΤΟ θα αποτελέσει το εμπορικό “χρυσωρυχείο” του μέλλοντος έχει τινάξει τις μετοχές αυτών των εταιρειών στα ύψη και έχει προκαλέσει τρομακτικές προσδοκίες κερδών, η κατάρρευση των οποίων προκαλεί εφιάλτες σε πολιτικούς και οικονομολόγους, δημιουργώντας πρόσθετες πιέσεις για την αποδοχή τους. Πρόσθετο άγχος στις πολυεθνικές προκαλεί και το ύψος των επενδύσεων που έχουν ρίξει σ’ αυτή την τεχνολογία, όπως και η μακροπρόθεσμη στρατηγική τους, που αν καταρρεύσει κινδυνεύει και η ίδια η ύπαρξή τους. Θέλοντας να δημιουργήσουν αντίβαρο σ’ αυτή την ψυχολογική καπιταλιστική τρομοκρατία και την ψευδή οικονομική εικόνα των πολυεθνικών, πολλές οικολογικές οργανώσεις προτείνουν ακόμα και σ’ εκείνους που έχουν μετοχές στο χρηματιστήριο να ξεφορτωθούν όσες μετοχές πολυεθνικών γενετικής μηχανικής έχουν ώστε να ελαχιστοποιηθεί η οικονομική τους κυριαρχία. Πολλοί μέτοχοι βέβαια δεν ξέρουν καν ότι στο χαρτοφυλάκιό τους μπορεί να υπάρχουν και τέτοιες μετοχές. Από μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, ποσοστά επενδεδυμένα στην εταιρεία Monsanto βρέθηκαν σε 343 άλλες μετοχές (από τις οποίες πάνω από 50% αφορούσαν σε αμοιβαία κεφάλαια).
Οι προσδοκίες κερδών δεν έχουν προκληθεί μόνο από το γεγονός ανάπτυξης μιας νέας τεχνολογίας, αλλά και από την προοπτική κυριάρχησης και ελέγχου ολόκληρης της αγοράς. Πρώτα απ’ όλα, προβλέπεται μια απόλυτη κυριαρχία επί των παραγωγών και μια προοπτική που ορισμένοι μάλιστα έχουν χαρακτηρίσει ως υποδούλωση στις εταιρείες. Κι αυτό γιατί μέσω της υπογραφής δεσμευτικών συμβολαίων θα υποχρεούνται όχι μόνο να καλλιεργούν αποκλειστικά τα προϊόντα μιας εταιρείας, αλλά να μην παράγουν μόνοι τους τους σπόρους της επόμενης χρονιάς (τεχνολογία γονιδίων “εξολοθρευτών” – Terminator genes – που καταστούν τους σπόρους άγονους στη δεύτερη γενιά) όντας εξαναγκασμένοι έτσι να αγοράζουν σπόρο κάθε χρόνο, να υπόκεινται ελέγχους στο χωράφι τους από την εταιρεία όποτε αυτή το θεωρεί σκόπιμο (και να επιβάλει τα ανάλογα πρόστιμα όποτε διαπιστώνει παρατυπίες), να πληρώνουν ποσοστά χρήσης τεχνολογίας και να χρησιμοποιούν αποκλειστικά τα υπόλοιπα προϊόντα της ίδιας εταιρείας, όπως π.χ. τα ζιζανιοκτόνα της.
Το πατεντάρισμα (δηλαδή το δικαίωμα αποκλειστικής ιδιοκτησίας και διακίνησης) ζωντανών οργανισμών, ποικιλιών και ειδών θα δίνει το δικαίωμα στις εταιρείες να πληρώνονται από τους παραγωγούς απλά για να χρησιμοποιήσουν οργανισμούς που παλιά τους έβρισκαν δωρεάν στη φύση. Τοπικές ποικιλίες στις χώρες του τρίτου κόσμου και αλλού έτσι μπορεί να εγκαταληφθούν και να υπάρξει μια πλήρης εξάρτηση από “εταιρικές” ποικιλίες. Έτσι οι εταιρείες γίνονται ιδιοκτήτριες μικροοργανισμών, φυτών και ζώων, αλλά και παραγωγών και ολόκληρων καλλιεργητικών εκτάσεων. Ουσιαστικά οι αγρότες θα “ενοικιάζουν” τους οργανισμούς από τις εταιρείες και δεν θα τους δανείζονται από τη φύση. Επιστρέφουμε έτσι στο σύστημα της φεουδαρχίας, πολύ περισσότερο εάν από τυχόν χρέη οι εταιρείες θα κατάσχουν τα χωράφια. Όμως οι συγκεκριμένες εταιρείες προσπαθούν να ασκήσουν την ίδια κυριαρχία και επί των καταναλωτών. Δεν τους επιτρέπουν το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής (κατοχυρωμένο ακόμα και από το σύστημα της ελεύθερης αγοράς που υποτίθεται ότι υπερασπίζονται με μανία), αλλά θεωρούν ότι τα προϊόντα τους δεν έχουν καμμιά διαφορά από τα υπόλοιπα κι έτσι δεν χρειάζεται να σημαίνονται. Εάν όμως πραγματικά δεν διαφέρουν αυτά τα προϊόντα τότε γιατί θα πρέπει να παίρνουν την πατέντα και να μην διατίθενται χωρίς δικαιώματα ιδιοκτησίας; Τέλος, η εταιρική κυριαρχία επιβάλλεται μέσω των μη-εκλεγμένων παγκόσμιων οργανισμών επί των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων. Ο ΠΟΕ για παράδειγμα, μέσω των διεθνών εμπορικών συμβάσεων που προωθεί, επιχειρεί να απαγορεύσει από τις κυβερνήσεις να αρνηθούν την εισαγωγή ενός προϊόντος στη χώρα τους εάν έχουν σοβαρές επιφυλάξεις για τυχόν μελλοντικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών τους και το περιβάλλον της χώρας τους.
Μια νέα “μέθοδος” που έχει “ανακαλυφθεί” πρόσφατα για να παρακαμφθούν οι επιφυλάξεις πολλών χωρών, είναι να παρέχονται από τις ΗΠΑ φορτία σπόρων συμβατικά καλλιεργημένων όπως απαιτούν οι χώρες εισαγωγείς, αλλά επιμολυσμένων με ΓΤΟ. Έτσι, οι σπόροι που θα καλλιεργηθούν θα αναπτυχθούν σε φυτά, ένα ποσοστό των οποίων θα είναι γενετικά τροποποιημένα. Αντί να αναγκασθούν να καταστρέψουν τεράστιες ποσότητες προϊόντων οι χώρες αυτές όταν αντιληφθούν τη λαθροχειρία και χάσουν τεράστια ποσά, δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχθούν την κατανάλωση αυτών των προϊόντων (στην Ελλάδα η πρόσφατη ανακάλυψη επιμολυσμένου βαμβακόσπορου οδήγησε στην καταστροφή ενός πολύ μικρού τμήματος της παραγωγής – ένα μεγάλο μέρος ανακοινώθηκε ότι μπορεί να εξαγόταν σε χώρες του τρίτου κόσμου!).
Έτσι, επιβάλεται με δικτατορικό τρόπο όχι μόνο η κατανάλωση, αλλά και η παραγωγή ΓΤΟ. Η φασιστική επιβολή μιας ανεπιθύμητης επιλογής έτσι ολοκληρώνεται.
Ενισχυτική σε αυτή την πρακτική είναι και η επίτευξη συμφωνιών με αδύναμες ή εύκολα χειραγωγούμενες χώρες για καλλιέργεια ΓΤΟ. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Ινδία, θέλοντας να έχουν κάποια δυνατότητα οικονομικής επιβίωσης και διατροφικής επάρκειας υπό την απειλή του αμερικανικού ανταγωνισμού έχουν δεχτεί να μετατρέψουν μεγάλο ποσοστό των αγροτικών τους εκτάσεων σε καλλιεργούμενες με ΓΤΟ. Στην ίδια απόφαση οδηγήθηκε και η Ισπανία, ενώ οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ακόμη αντιστέκονται. Όσο μεγαλύτερη είναι η πίεση από τους πολίτες αυτών των χωρών τόσο μεγαλύτερη θα μπορέσει να είναι και η αντίστασή τους στην αμερικανική επιβολή. Ο αγώνας των περιβαλλοντικών, οικολογικών, καταναλωτικών και αγροτικών οργανώσεων τώρα πλέον μεταφέρεται μέσα στις ΗΠΑ, με μεγάλες καμπάνιες να μεταπειστεί ο ανενημέρωτος μέσος αμερικανός πολίτης και παραγωγός. Επίσης, με τις μεγάλες διαμαρτυρίες κατά τις συνεδριάσεις του ΠΟΕ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στο Σηάτλ, την Ουάσινγκτον και την Πράγα γίνεται μια προσπάθεια να καταδειχθεί και η χρήση αυτών των παγκόσμιων οργανώσεων ως “δούρειων ίππων” που προωθούν τα συμφέροντα των μεγάλων πολυεθνικών και όχι των πλέον αδύνατων κοινωνικών στρωμάτων και χωρών.
Θα αντιμετωπιστεί τελικά η πείνα των φτωχών ή μόνο η δίψα κυριαρχίας και κέρδους των πολυεθνικών;
Με τα πιο πάνω στοιχεία και επιχειρήματα, ο ισχυρισμός περί βελτίωσης των καλλιεργούμενων ποικιλιών καταρρίπτεται λόγω της άγνοιας των κινδύνων, των εμπεριστατωμένων παρενεργειών και των αναμενόμενων φυσικών ανατροπών. Οι κίνδυνοι με άλλα λόγια μπορεί να είναι μεγαλύτεροι από τα πλεονεκτήματα. Ο ισχυρισμός περί οικονομικής ανταγωνιστικότητας επίσης απορρίπτεται, λόγω των καλλιεργητικών αποτυχιών, των διαφορών στη γευστικότητα και τη διατροφική αξία, αλλά και της απόρριψης από πλευράς καταναλωτών που δείχνουν να προτιμούν τα φυσικά προϊόντα. Η ανταγωνιστικότητα έγκειται κυρίως στην ποιότητα. Τα εν λόγω προϊόντα ως λιγότερο επιλέξιμα από τους καταναλωτές, θα γίνουν ανταγωνιστικά μόνο εάν είναι εξευτελιστικά φτηνά (ή εάν αναμιχθούν με φυσικά). Δεν γνωρίζουμε όμως ακόμη πόσο μπορεί να συμπιεσθεί το ποσοστό κέρδους αυτών των προϊόντων για να συμφέρει η ανάπτυξη και η εμπορία τους στις εταιρείες. Γι’ αυτό πιστεύουν πολλοί πως το άγχος και ο πόλεμος για να επιβάλουν με διαδικασίες εκτός αγοράς τα προϊόντα αυτά οι εταιρείες είναι ενδεικτικό του ότι δεν θα μπορούσαν να “σταθούν” από μόνα τους στην αγορά. Ότι δηλαδή, δεν θα ήταν ανταγωνιστικά και αποδοτικά σε σχέση με το επενδεδυμένο σε αυτά κεφάλαιο, χωρίς την υποχρεωτική επιβολή τους.
Μένει ο ισχυρισμός περί φτηνών προϊόντων που θα θρέψουν τις πεινασμένες μάζες των φτωχών. Αυτό κατ’ αρχάς είναι προσβλητικό στις ουμανιστικές αρχές, εφόσον όσοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν φυσικά ποιοτικά προϊόντα θα εξαναγκασθούν στην κατανάλωση προϊόντων αμφιβόλου ποιότητας και επιπτώσεων. Εξ’ ίσου ισχυρό όμως είναι και το επιχείρημα που θεωρεί ότι η τεχνολογία των ΓΤΟ, όπως και η προηγούμενη ανάλογη προσπάθεια της προωθημένης από τις πολυεθνικές των λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων “Πράσινης Επανάστασης”, δεν έρχεται να αντιμετωπίσει τα αίτια που δημιουργούν τη φτώχεια, αλλά τα συμπτώματά της. Το πρώτο που έρχεται να πετύχει η νέα τεχνολογία είναι η εξάρτηση μεγάλων πληθυσμών από τις εταιρείες που την εμπορεύονται. Αλλά και το εάν θα μπορέσουν οι εξαρτημένοι νεο-υπόδουλοι τουλάχιστον να τραφούν από τη χρήση αυτής της τεχνολογίας είναι αμφίβολο. Το ότι οι περισσότερες χώρες του τρίτου κόσμου είναι ήδη υπερχρεωμένες υποθηκεύει οποιοδήποτε εγχείρημα οικονομικής τους ανάκαμψης. Το πιο πιθανό είναι τα χρέη τους να αυξηθούν κι άλλο και οι εταιρείες να τους ταϊζουν μόνο όταν θα θέλουν να επιδείξουν τα αισθήματα φιλανθρωπίας τους ή να κάνουν δωρεάν διαφημιστική επίδειξη.
Εάν θα θέλαμε να αντιμετωπίσουμε ουσιωδέστερα το θέμα της πείνας στον κόσμο θα έπρεπε να εξετάσουμε δύο εξαιρετικά κρίσιμα στοιχεία: το ζήτημα της ανισότητας του πλούτου και της εξουσίας και το ζήτημα του υπερπληθυσμού, τα οποία είναι και αλληλένδετα. Ο πλανήτης δεν μπορεί να αντέξει πολύ παραπάνω από ένα συγκεκριμένο όριο ανθρώπινης παρουσίας. Για να μπορέσουμε να τρεφόμαστε και στο μέλλον και να διατηρήσουμε αυξημένα επίπεδα ποιότητας ζωής, θα πρέπει να τιθασευθούν οι ρυθμοί αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού. Κι αυτό να μην αφεθεί να γίνει στην τύχη από τους θανάτους από πείνα και επιδημίες, αλλά από το αυξημένο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο και από τον συνειδητό οικογενειακό προγραμματισμό, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και επιλογές. Το ζήτημα της μείωσης των οικονομικών ανισοτήτων είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον υπερπληθυσμό και γι’ αυτό όσοι αντιτίθενται στους ΓΤΟ σήμερα θεωρούν πιο σημαντικό το να αναχαιτισθεί η προσπάθεια αύξησης της οικονομικής δύναμης των μεγάλων πολυεθνικών και των δυτικών χωρών εις βάρος των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων και χωρών, παρά να αυξήσουμε τις δυνατότητες παροχής σκουπιδοτροφών στους πεινασμένους, χωρίς να είμαστε σίγουροι ούτε καν για την αντιμετώπιση της πείνας.
Πού καταλήγουμε μετά από όλα αυτά;
Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί αρκετά αιτήματα:
1. Σήμανση των προϊόντων (όχι μόνο ότι περιέχουν ΓΤΟ, αλλά και την όσο το δυνατόν ακριβέστερη σύνθεσή τους).
2. Μεταχείρισή τους όπως και τα νεοεισαγόμενα φάρμακα (με τεστ οξείας τοξικότητας, χρόνιας τοξικότητας, μεταλλαξιγένεσης, καρκινογένεσης, επιπτώσεων στην αναπαραγωγική διαδικασία, αλλά και μακροχρόνιους προληπτικούς ελέγχους και μετέπειτα παρακολούθηση παρενεργειών).
3. Απαγόρευση της χρήσης ανθεκτικών στα αντιβιοτικά γονιδίων (για την επιλογή επιτυχώς τροποποιημένων κυττάρων).
4. Περισσότερη εργαστηριακή έρευνα πριν απελευθερωθούν και καλλιεργηθούν αυτοί οι οργανισμοί στη φύση.
Τα πιο πάνω αιτήματα όμως οδηγούν σε μια σιωπηλή αποδοχή της απελευθέρωσης ΓΤΟ. Από τα προαναφερθέντα στοιχεία έγινε νομίζουμε φανερό ότι η τεχνολογία της γενετικής τροποποίησης ενέχει σήμερα κινδύνους απαράδεκτους για την ανθρωπότητα και τη ζωή στον πλανήτη μας και ότι διεξάγεται ένα τερατώδες πείραμα στη φύση, με όλους εμάς ως άβουλα πειραματόζωα. Θεωρούμε λοιπόν ότι όλοι μας έχουμε δικαίωμα να διαμαρτυρηθούμε και να εκφράσουμε την άποψη ότι ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΦΥΣΗ, και φυσικά ΟΥΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΖΩΑ. Αλλά και οι επιφυλάξεις για την εργαστηριακή παραγωγή προϊόντων από ΓΤΟ ακόμη ισχύουν. Το αν θα είναι κάποτε σε θέση η ανθρωπότητα (μετά από την εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας, αλλά και του ηθικού προβληματισμού) να αποφανθεί ότι τα προϊόντα αυτά είναι τροφικά, οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και ηθικά αποδεκτά, δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναπτυχθεί ένας γενικευμένος διάλογος. Όσο για την επιστημονική έρευνα, μπαίνουν πολύ σοβαροί προβληματισμοί για τις κατευθύνσεις που αυτή πρέπει να στραφεί και τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοσθούν πρακτικά οι ανακαλύψεις της. Πολλοί επιστήμονες (μεταξύ των οποίων και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ, Τάσος Κουράκης) θεωρούν πως αντί να χρησιμοποιηθεί η γνώση που λαμβάνουμε από την επιστήμη της Γενετικής και της Βιοτεχνολογίας για την αλλαγή του βιολογικού κώδικα των φυτών και των ζώων, θα πρέπει να αξιοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των γονιδιακών και των περιβαλλοντικών παραμέτρων, με σκοπό τη θεμελίωση μιας οικολογικής διαχείρισης της φύσης και την προληπτική προστασία της υγείας. Σε κάθε περίπτωση, η αναβάθμιση του δημοκρατικού τρόπου στη λήψη αποφάσεων και στην εξάσκηση ελέγχου τόσο στις κατευθύνσεις της έρευνας, όσο και στις πρακτικές εφαρμογές των επιστημονικών ανακαλύψεων από τις εταιρείες πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα.
Υπάρχει εναλλακτική λύση!
Και βέβαια υπάρχει ένας άλλος τρόπος γεωργικής παραγωγής, που σέβεται τις φυσικές διαδικασίες και που αποφεύγει όχι μόνο την εργαστηριακή γενετική τροποποίηση, αλλά και τα συνθετικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Αυτός ακούει στο όνομα της ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ. Επίσης, τελευταία αναπτύσσσεται πολύ και η οικολογική κτηνοτροφία, ιδιαίτερα μετά τα σκάνδαλα της νόσου των τρελών αγελάδων και των διοξινών. Δυστυχώς στη χώρα μας οι αγρότες δεν έχουν αντιληφθεί ακόμη τις δυνατότητες αυτών των μεθόδων ενώ δεν υπάρχει και η κατάλληλη καθοδήγηση και εκπαίδευση από τις κρατικές υπηρεσίες. Το αποτέλεσμα είναι αυτές οι μέθοδοι να παράγουν ακόμη μικρό ποσοστό της συνολικής παραγωγής στη χώρα μας (παρά τις τάσεις αύξησης) ενώ στην Ευρώπη τα βιολογικά και οικολογικά κτήματα έχουν φτάσει να αποτελούν αξιοσημείωτα ποσοστά και ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες διατροφικές κρίσεις να τυγχάνουν εκπληκτικής ενθάρρυνσης, τόσο από κρατικές πολιτικές όσο και από την καταναλωτική ζήτηση. Παρόλα αυτά, η χώρα μας διαθέτει εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη αυτών των μεθόδων, οι οποίες σε αντίθεση με τις φορτισμένες τεχνολογικά μεθόδους διατηρούν τις θέσεις απασχόλησης στη γεωργία αντί να τις μειώνουν. Έτσι, αναμένουμε πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις τα επόμενα χρόνια και για την Ελλάδα ενώ η στροφή των αγροτικών αιτημάτων προς οικολογικές κατευθύνσεις και η σύνδεση του αγροτικού με το οικολογικό κίνημα μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα ριζικών αλλαγών στην ελληνική ύπαιθρο και την ελληνική κοινωνία γενικότερα.
Πώς μπορούμε να αντισταθούμε;
·Απαιτώντας από φορείς πολιτικούς (υπουργεία, κόμματα, βουλευτές, δημαρχιακά – νομαρχιακά συμβούλια και παρατάξεις), κοινωνικούς (αγροτικούς, γεωπονικούς, ιατρικούς, καταναλωτικούς, περιβαλλοντικούς συλλόγους) και οικονομικούς (αλυσίδες σούπερ-μάρκετ, φαστ φουντ, εταιρείες παραγωγής και εισαγωγής τροφίμων, εμπορικά επιμελητήρια, κ.ά.) να πάρουν αρνητική θέση στο ζήτημα της αποδοχής της καλλιέργειας και διακίνησης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Ασκώντας πίεση στην εκάστοτε κυβέρνηση και στους Έλληνες εκπροσώπους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις ώστε η νομοθεσία της χώρας μας και της Ε.Ε. να απαγορεύσει την καλλιέργεια και εμπορία των γενετικά τροποποιημένων και να προστατεύσει την υγεία των καταναλωτών και το περιβάλλον.
·Γνωρίζοντας τις επιπτώσεις στη διατροφή μας, ποιές εταιρείες κατασκευάζουν γενετικά τροποποιμένα τρόφιμα και ποιοί είναι οι εισαγωγείς γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, όπως και γενετικά επιμολυσμένων σπόρων στη χώρα μας. Μπορούμε έτσι, να μποϋκοτάρουμε αυτές τις εταιρείες και τα προϊόντα τους ή να τους στείλουμε επιστολές διαμαρτυρίας.
·Καταναλώνοντας βιολογικά προϊόντα. Έτσι, εκτός από τα γενετικά τροποποιημένα, αποφεύγουμε φυτοφάρμακα και ορμόνες και ενισχύουμε τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.
·Με το να γίνουμε συνειδητοί, ενημερωμένοι και ενεργοί καταναλωτές, παραγωγοί και πολίτες, συμμετέχοντας σε οικολογικές, περιβαλλοντικές, καταναλωτικές, αγροτικές οργανώσεις και συλλόγους.
* Για οποιοδήποτε σχολιασμό ή υιοθέτηση του πιο πάνω κειμένου μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας ταχυδρομικά (Φιλίππου 51, 546 31, Θεσσαλονίκη), τηλεφωνικά (2310 222504), ή ηλεκτρονικά (ecology-trem@nath.gr).
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
ΕΝΩΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Περιοδικό ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΔΗΜΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ
ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΧΟΡΤΙΑΤΗ
ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΘΕΡΜΗΣ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΕΥΚΩΝ (ΟΙΚΟ-ΟΡΑΜΑ)
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΔΗΩ (οργανισμός πιστοποίησης και ελέγχου βιολογικών προϊόντων)
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ (οργανισμός πιστοποίησης και ελέγχου βιολογικών προϊόντων)
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΑΡΓΟΣ – ΖΩΟΦΙΛΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
