Η Οικονομική Κρίση, η αναγκαιότητα Άρνησης Πληρωμής του Χρέους και η Εργατική Τάξη – Μέρος ΙΙ
Του Θέμη Δελβιζόπουλου
Η ΚΡΙΣΗ ΠΙΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΣΕ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ
Έτσι στο βωμό της εξυπηρέτησης αυτού του τεράστιου πλεονάσματος, και με αιτιολογία την εξυπηρέτηση του χρέους πνίγεται η ανάπτυξη της παραγωγής και λειτουργεί ο ακραίος ιμπεριαλισμός των «αγορών». Οι προηγούμενες δυνατότητες αναπαραγωγής του κεφαλαίου μέσω της τεχνολογικής επανάστασης και της υπερεκμετάλλευσης της εργασίας που αυτή επέφερε έχουν πια εξαντληθεί. Μέτρα όπως το πάγωμα των μισθών και η ελαστικοποιηση των εργασιακών σχέσεων δεν είναι πια αρκετά. Για να μετατραπούν τα άχρηστα χαρτιά σε πραγματικές αξίες πρέπει να παρθούν δραστικά μέτρα.
Βασικό εργαλείο για αυτό το σκοπό είναι να βρεθούν υπάκουες και ελεγχόμενες κυβερνήσεις, οι οποίες χρησιμοποιώντας το δόγμα του «σοκ και δέος» και αφαιρώντας βασικά δημοκρατικά δικαιώματα οπό τους λαούς τους, να προσπαθήσουν να μετατρέψουν το χρέος σε υλικό κέρδος. Χρειάζεται έλεγχος όχι μόνο πια των αδύναμων και ανίσχυρων κρατών και λαών αλλά του συνόλου των κρατών τα οποία μέσω του δανεισμού των, έφθασαν στο σημείο, να μη μπορούν να εξασφαλίσουν πια τα ληστρικά τοκοχρεολύσια. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, πρέπει να θυσιαστούν στο μολοχ του κέρδους των διεθνών τοκογλύφων τα πάντα. Δεν έχουν άλλη λύση παρά να περάσουν σε μια νέα φάση. Πρέπει να εξαγοράσουν δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες και εκμεταλλεύσεις με εξευτελιστικά τιμήματα.
Ακόμα και με δικαιολογία τα δημοσιονομικά ελλείμματα, οι κοινωνικές παροχές που κατακτήθηκαν με αίμα την προηγούμενη περίοδο πρέπει να καταργηθούν. Οι υπηρεσίες του κράτους (υγεία, παιδεία, συγκοινωνίες, κλπ) πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Το μερίδιο της υπεραξίας που παρεχόταν στην κοινωνία μέσω του «κοινωνικού κράτους, πρέπει να μπει στην υπηρεσία της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Τα δικαιώματα, οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές των εργαζομένων, πρέπει να καταργηθούν για να μεταφερθεί ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα της παραγόμενης υπεραξίας στην εξυπηρέτηση του κέρδους. Ένας ανελέητος και ολοκληρωτικός πόλεμος, όχι μόνο ενάντια στην εργατική τάξη αλλά στο σύνολο της κοινωνίας έχει ξεσπάσει.
Έτσι στην προσπάθεια τους οι αγορές να γίνουν απόλυτα κυρίαρχες του συνόλου της παγκόσμιας περιουσίας μιας σειράς κρατών και λαών και να καρπωθούν το μέγιστο μέρος του παραγόμενου πλούτου, δεν λογαριάζουν αν η υποχρεωτική ροή χρήματος στην εξυπηρέτηση τόκων, αποστερεί τα κράτη από αναγκαίους πόρους. Σε όλο τον κόσμο παρακολουθούμε μια διελκυνστίδα αύξησης των φόρων, αύξηση στις τιμές αγαθών και υπηρεσιών, μείωσης των μισθών. Ενέργειες που το μόνο που κάνουν είναι να τροφοδοτούν την ύφεση. Η ύφεση σαν συνέπεια, δημιουργεί ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, και αυτοί με τη σειρά τους νέους φόρους νέες περικοπές και επιδείνωση της ύφεσης. Μέσα σ' αυτό, το φαύλο κύκλο είναι φανερό ότι η παραγόμενη πίττα διαρκώς μικραίνει, επομένως θα αφαιρεθεί η δυνατότητα έλεγχου της παραγωγής από μια μεγάλη μερίδα μικρού και μεσαίου κεφαλαίου, ενώ ακόμη μέσω καταστροφής θα χαθεί και ένα μέρος του μεγάλου και μεσαίου παραγωγικού κεφαλαίου. Στρατιές ανέργων προερχόμενες από τη μεσαία τάξη θα προστεθούν στον κατάλογο των ήδη υπαρχόντων.
Η εξέλιξη αυτή σαν φυσικό επακόλουθο, οδηγεί τις διεθνείς ισορροπίες σε νέες ανακατατάξεις. Η ανάγκη για έλεγχο ή ξαναμοίρασμα των αγορών σπρώχνει τους ιμπεριαλιστικούς κύκλους σε απίστευτης αγριότητας καταστροφές και τους λαούς σε αριθμούς «ασύμμετρων απωλειών». Ένας διεθνής εμπορικός πόλεμος είναι ήδη σε εξέλιξη, με απρόβλεπτο μέλλον για μια σειρά χώρες.
Ο πόλεμος αυτός εκφράζεται πλέον μέσω των έντονων νομισματικών διαταραχών. Οι πιέσεις της Αμερικής για ανατίμηση του γουαν και η άρνηση της Κίνας να το κάνει. Η πρόταση της Ρωσίας να δημιουργηθεί μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά μέχρι τα Ουράλια στην προσπάθεια της να στηρίξει το Ρούβλι σε μια μεγαλύτερη αγορά. Η αδυναμία του ευρώ, ενός καθαρά τραπεζικού και όχι κρατικού, η διακρατικού νομίσματος, χωρίς πολιτική, και πάνω απ' όλα στρατιωτική κάλυψη, βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Για να αντέξει στην τρικυμία, προσκολλάται στο άρμα του δολαρίου ακολουθώντας την υποτίμηση του με μια σημαντική διαφορά οι ΗΠΑ τυπώνουν δολάρια, ενώ η ΕΚΤ δεν τυπώνει ευρώ.
Η Ευρώπη μπαίνει ξανά σε μια νέα φάση αβεβαιότητας και αναταραχής. Όλες οι μεγαλοστομίες για ενωμένη Ευρώπη κάτω απ' το άρμα του καπιταλισμού τινάζονται στον αέρα. Οι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης, πληρώνουν με ένα πολύπλευρο τρόπο το τίμημα. Με κατεστραμμένες παραγωγικές βάσεις, σαν αποτέλεσμα του δεσίματος τους στο άρμα του εύρο, με ελλειμματικό ισοζύγιο συναλλαγών, με ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και με τεράστια χρέη και δυσβάσταχτα επιτόκια δανειακών υποχρεώσεων. Όλες οι εφαρμοσθείσες πολιτικές των μηχανισμών στήριξης δεν κατάφεραν να κατευνάσουν τις περιβόητες «αγορές» και τα επιτόκια δανεισμού τινάζονται συνεχώς στα ουράνια. Η συζητούμενη έκδοση ευρωομολόγων δεν εγγυάται άλλη εξέλιξη, παρά μόνον μια προσωρινή ρύθμιση. Με πολιορκητικό κριό την Γερμανία, τη χώρα με τα μεγαλύτερα πλεονάσματα, οδηγούν το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών μέσω του συμφώνου σταθερότητας, στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Οι περικοπές μισθών, το κοινωνικό κράτος, το σύνολο των κατακτήσεων της προηγούμενης πεντηκονταετίας μπαίνουν πια στην κλίνη του Προκρούστη για να εξασφαλιστεί ότι η χαρτουρα των τραπεζών θα ποτιστεί με το αίμα των εργαζόμενων ώστε να ανθοφορήσει το κέρδος των τοκογλύφων.
Η ίδια κατάσταση επικρατεί παντού. Οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, της Ασίας, της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής αλλά και των ΗΠΑ μη εξαιρουμένων, βρίσκονται στην ίδια μοίρα.
Ο κατήφορος αυτός έχει τέλος; Οι αστικές τάξεις έχουν απάντηση; Αυτή η θηλιά που έχει δέσει στο λαιμό τους το τεράστιο πλεόνασμα κεφαλαίου και τους οδηγεί, μαζί με το σύνολο της κοινωνίας στον όλεθρο, έχει απάντηση; Παρόλο που όλες οι πολιτικές ανάσχεσης της κρίσης, αντί να μειώνουν, αντίθετα μεγαλώνουν τον όλεθρο και μαζί τη θηλιά για να κρεμαστεί το σύστημα, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Οι εξελίξεις και μαζί και οι αγώνες που ξεκινούν σε αυτή τη νέα φάση, θα καθορίσουν το μέλλον .
Και η εργατική τάξη; Πως αντιμετωπίζει η εργατική τάξη τη δυναμική αυτής της κρίσης; Πως αντιμετωπίζει ιδιαίτερα η ευρωπαϊκή εργατική τάξη, η φορτωμένη με τόση ιστορική πείρα, αυτή την κατάσταση;
Και η αριστερά; Πως απαντούν τα κόμματα της εργατικής τάξης σ' αυτή τη κρίση; Σε καιρούς κρίσης ο παραλογισμός του καπιταλισμού είναι εξόφθαλμα φανερός. Σε μια εποχή που το πλεονάζον κεφάλαιο και η πλεονάζουσα εργασία είναι το κυρίαρχο και δεν υπάρχει πια πιθανότητα να συνδυαστούν ξανά στην παραγωγική διαδικασία. Σε μια εποχή που το σύνολο της κοινωνίας πέφτει όλο ένα και πιο βαθιά στην εξαθλίωση και οι απαντήσεις θα έπρεπε να είναι αυτονόητες, η σύγχυση και η αδράνεια είναι ο κανόνας. Το δικαίωμα στην τεμπελιά, η καταπληκτική μπροσούρα που εκατόν είκοσι τόσα χρόνια είναι γραμμένη από τον Λαφάργκ, φαντάζει αδιανόητο ότι μπορεί να εφαρμοστεί σήμερα. Το σύνολο σχεδόν της αριστεράς προτιμά να παπαγαλίζει τις αρλούμπες των αστών οικονομολόγων παρά να στύψουν το κεφάλι τους για πρακτικές απαντήσεις στη σημερινή ιστορική συγκυρία.
Μια προσέγγιση του παρελθόντος για την προσπάθεια να δοθούν όσο το δυνατόν το δυνατόν «σωστές» απαντήσεις στο παρόν, είναι εδώ απαραίτητη. Ξέρουμε βέβαια ότι στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων δίνονται όλες οι απαντήσεις. Το μάκρος και η δυσκολία των αγώνων όμως, εξαρτώνται από την κατανόηση αυτού του παρελθόντος.
Η μεταπολεμική περίοδος χαρακτηρίζεται από μια άνευ προηγουμένου ανάπτυξη των παραγωγικών δυναμεων, που παρομοια της δεν ειχε υπάρξει ποτέ στο παρελθόν. Ορισμένα αλλά βασικά στοιχεία που καθόρισαν αυτή την ανάπτυξη είναι:
α) Αμέσως μετά το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου, η εξάπλωση της ευρωπαϊκής, και κατ' επέκταση της παγκόσμιας επανάστασης, χτυπούσε την πόρτα για άλλη μια φορά στον καπιταλισμό. Το φάντασμα του κομμουνισμού και παρά της συμφωνίες της Γιάλτας, είχε αρχίσει να πλανάται ξανά πάνω απ' την Ευρώπη. Αυτό οδήγησε τον καπιταλισμό σε αναδίπλωση.
β) Η ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης βιομηχανικής βάσης της Ευρώπης λειτούργησε σαν μοχλός ανάπτυξης όλου του συστήματος, απορροφώντας μεγάλα ποσά αργούντος κεφαλαίου.
γ) οι τεχνολογικές ανακαλύψεις του πόλεμου αλλά και όλης της προηγούμενης περιόδου μπήκαν με ένα επαναστατικό τρόπο στην παραγωγή. Μια σειρά νέοι βιομηχανικοί κλάδοι ξεπήδησαν, όπως η βιομηχανία πλαστικών, η ηλεκτρονική βιομηχανία, η χημική βιομηχανία και άλλες. Αυτά ήταν τα άλογα κούρσας που άρχισαν να σέρνουν το άρμα της ανάπτυξης.
δ) Μια σειρά αλλαγές στην οργάνωση της λειτουργίας της παραγωγής πραγματοποιήθηκαν μετά την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, πράγμα που έκανε την εκμετάλλευση της εργασίας και μαζί την αύξηση της κερδοφορίας να τιναχτεί στα ύψη.
ε) τέλος, με αφορμή και σε συνδυασμό όλων των παραπάνω, έγινε δυνατή η εφαρμογή μιας πολιτικής απορρόφησης της ανεργίας και αύξησης των μισθών. Οι βάσεις που μπορούσε επιτέλους να στηθούν οι θεωρίες του Κεινς είχαν μπει. Η αύξηση μιας τεράστιας εσωτερικής αγοράς μέσω της αύξησης της ζήτησης μπήκε σε κίνηση. Η «θεωρία» της καταναλωτικής κοινωνίας γεννήθηκε. Η ανεργία κρατήθηκε στο μέσο ανεκτό επίπεδο του 3%. Χρησιμοποιώντας την διακρατική μετανάστευση σαν μοχλό, έδινε ανάσα στις χώρες του περιφερειακού καπιταλισμού (όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και άλλες) με ένα διπλό τρόπο. Από τη μια τις ανακούφιζαν από το πλεονάζον εργατικό δυναμικό, ρίχνοντας την ανεργία σε ανεκτά επίπεδα, και από την άλλη τις βοηθούσαν μέσω των εμβασμάτων, στις επενδύσεις και την ανάπτυξη της παραγωγής τους. Ταυτόχρονα, επενδύσεις σε μια σειρά κλάδους πραγματοποιήθηκαν και στην περιφέρεια σαν αποτέλεσμα της ένταξης τους στον νέο παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, χωρίς την βοήθεια της Σταλινικής γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ένωσης και των πρακτορείων της των κομμουνιστικών κομμάτων της Ευρώπης. Μόνο με την δική τους συμβολή έγινε δυνατόν να πραγματοποιηθεί όλη η παραπάνω κίνηση.
Έτσι, οι παράγοντες για να μπούμε σε ένα μακρύ κύμα ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων είχαν μπει ήδη σε κίνηση, και μαζί με αυτούς, οι συνθήκες που γενούν τις αυταπάτες φυτεύτηκαν. Να σημειώσουμε εδώ, ότι όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν σε συνθήκες που η μισή σχεδόν παγκόσμια αγορά, μετά και την κινέζικη επανάσταση, είχε φύγει από τον έλεγχο του καπιταλισμού.
Οι παραχωρήσεις του καπιταλισμού, βασισμένες στο φόβο της επανάστασης, στην αρχή και στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στη συνέχεια, τροφοδότησαν τον ρεφορμισμό, και καλλιέργησαν σε όλες τις επερχόμενες γενιές των εργατών, την αυταπάτη της δύναμης και του αδιαφιλονίκητου του συστήματος. Ο καταναλωτισμος και η πίστη ότι αυτός δεν θα τελειώσει ποτέ μπόλιασε τη συνείδηση πολλών γενεών εργαζομένων. Οι επαναστατικές παραδόσεις ξεχάστηκαν, ο μαρξισμός πετάχτηκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και ο εφησυχασμός για το απεριόριστο των δυνατοτήτων του συστήματος εδραιώθηκε στην συνείδηση τους. Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες που αναδείχτηκαν εκείνη την περίοδο στόμωσαν τις επαναστατικές διεκδικήσεις του παρελθόντος και στην συνέχεια μετατράπηκαν σε πειθήνια όργανα των εργοδοτών με το αζημίωτο. Γενιές ολόκληρες συνδικαλιστών ηγετών διαφθάρηκαν χρηματιζόμενοι, παίζοντας τα παιχνίδια της εξουσίας στην καμαρίλα της γραφειοκρατίας και τους διαδρόμους της κυβερνητικής εξουσίας. Ο συνδικαλισμός έτσι μετατράπηκε σε σκαλοπάτι πλουτισμού και προσωπικής ανέλιξης στην κοινωνική ιεραρχία. Τα κόμματα αποστεώθηκαν.
Η υπεράσπιση των στενών γραφειοκρατικών τους συμφερόντων έγινε κανόνας και η υπεράσπιση των εργατικών διεκδικήσεων, υπόθεση συναλλαγών με την εξουσία. Οι έτσι και αλλιώς κακές τους σχέσεις με το μαρξισμό ολοκληρώθηκαν. Νέες θεωρίες για την ικανότητα της μακροβιότητας του καπιταλισμού γεννήθηκαν. Θεωρίες όπως η «κατάργηση της πάλης των τάξεων» και των ελλείψεων στη θεωρία του Μαρξ για την αξία, έγιναν κυρίαρχες, και τα κόμματα ανέλαβαν εργολαβικά την υπεράσπιση τους. Ο ρεφορμισμός στο μεγαλείο του! Μια αλληλεξάρτηση του ρεφορμισμού της τάξης και των ηγετών της έγινε τόσο αξεδιάλυτη, που δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις πια ποιος επηρέαζε ποιόν
Κομμάτια ανεξάρτητων αγωνιστών που προσπάθησαν να απεγκλωβιστούν από τη μέγγενη του ρεφορμισμού, πιεσμένα από το μέγεθος και την αποδοχή της εργατικής τάξης και των επισήμων κομμάτων της από τη μια, και αναμασώντας επαναστατικά τσιτάτα σε μια εργατική τάξη που ο ρεφορμισμός ήταν κυρίαρχος από την άλλη, χωρίς θεωρητική επεξεργασία και κατανόηση της εποχής, απομονώθηκαν στο περιθώριο και κατρακύλησαν στον σεκταρισμό. Οι διαφωνίες, οι διασπάσεις και οι προσωπικές έριδες μεταξύ τους, τροφοδοτούσε την καθημερινότητά τους
Αυτή η κατάσταση κυριαρχούσε όλη την προηγούμενη περίοδο μέχρι τις μέρες μας. Έτσι στην μεγάλη στροφή της νέας περιόδου, η εργατική τάξη βρέθηκε απροετοίμαστη και άοπλη. Τα συνδικάτα και τα κόμματα της αποδείχτηκαν ανίκανα να αντεπεξέλθουν στα καθήκοντα των νέων καιρών
Η λαίλαπα της κρίσης που χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα και για ιδιαίτερους λόγους την Ελλάδα, την βρήκε παντελώς απροετοίμαστη για τις νέες συνθήκες. Ελπίζω να καταπιαστώ σύντομα με το σκέλος που αφορά την Ελλάδα.
ΠΗΓΗ: Πολιτικό Καφενείο, 27-03-2011, http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=9373
