Η ευθύνη της Αριστεράς στη σημερινή κρίση
Του Τάκη Φωτόπουλου *
Ενώ οι ντόπιες και ξένες ελίτ ήδη άρχισαν να τρίβουν τα χέρια τους για την επιτυχία της κοινοβουλευτικής χούντας στην επιβολή των πιο κτηνωδών μέτρων που έχει γνωρίσει η Ευρώπη, ήδη αρχίζουν όλο και περισσότεροι ν' αντιλαμβάνονται το μέγεθος της εξαπάτησης.
Ετσι, ο αρχηγός της «χούντας» ήδη γουχαΐζεται στις δημόσιες εμφανίσεις του σε αστικά κέντρα -σύνηθες βέβαια φαινόμενο σε χώρες όπως η Βρετανία, όπου το γιουχάισμα των επαγγελματιών πολιτικών (συνοδευόμενο συνήθως με κάποια ζαρζαβατικά, αβγά κ.λπ.) είναι παράδοση. Ομως τα ΜΜΕ της ημι-ολοκληρωτικής «δημοκρατίας» μας φροντίζουν να μη μας ενημερώνουν για παρόμοια συμβάντα, ενώ οι στημένες δημοσκοπήσεις τον εμφανίζουν να μη χάνει σε δημοτικότητα, «προφανώς» γιατί ο ελληνικός λαός είναι ηλίθιος και -αντίθετα με τον ισπανικό, όπου η δημοτικότητα Θαπατέρο για ανώδυνα, σχετικά με τα δικά μας, μέτρα έχει κατακρημνιστεί- επιδοκιμάζει μαζοχιστικά τη «χούντα» του!
Παρ' όλα αυτά, είναι αλήθεια ότι ούτε οι ίδιες οι ελίτ περίμεναν ότι αυτοί οι κρίσιμοι πρώτοι μήνες θα περνούσαν με απόλυτα ελεγχόμενες (από τα κόμματα εξουσίας και τους τοποτηρητές τους στα συνδικάτα) σποραδικές απεργίες και διαδηλώσεις, τις οποίες η ημι-ολοκληρωτική κυβέρνηση περιορίζει παραπέρα με τη μαζική αστυνομοκρατία που έχει εξαπολύσει, σε συνδυασμό με την γκρίζα και μαύρη προπαγάνδα που χρησιμοποιεί, με τη βοήθεια της Ε.Ε., του ΔΝΤ και των απεριόριστων κονδυλίων που μασούν τα πολλαπλασιαζόμενα παπαγαλάκια στα ΜΜΕ, για τα οποία η κρίση είναι πράγματι ευκαιρία! Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι τώρα βγήκε το κύριο όργανο της υπερεθνικής ελίτ, οι «New York Times», να πλέξει το εγκώμιο για το θάρρος του «να διαλύσει το ελληνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που ίδρυσε ο πατέρας του»,1 μόλις κρύβοντας τον ενθουσιασμό τους για την επιτυχία του protege τους!
Το διαγραφόμενο επομένως τη στιγμή αυτή σενάριο -αν δεν αλλάξουν ριζικά οι κανόνες του παιχνιδιού- είναι ότι τα βάρβαρα μέτρα θα περάσουν και μόνο εάν αργότερα διαπιστωθεί ότι ούτε με αυτά μπορεί να ξεπληρωθεί το χρέος, θα γίνει μια συμφωνημένη επαναδιαπραγμάτευσή του για επιμήκυνση, η οποία θα αφήσει όμως ανέπαφες τις θεσμικές αλλαγές που καταστρέφουν τις οποιεσδήποτε κοινωνικές κατακτήσεις στις εργασιακές σχέσεις, στο ασφαλιστικό, στην υγεία, στην παιδεία κ.λπ. Ο μόνος επομένως τρόπος που έχουν οι πολίτες για να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού είναι η γενική απεργία διαρκείας, που θα ξεπερνούσε τους κομματικούς εγκάθετους στα συνδικάτα και θα παρέλυε τον κρατικό μηχανισμό, με αίτημα το άμεσο δημοψήφισμα για την απόσυρση του συνόλου των μέτρων. Η έγκριση του αιτήματος για απόσυρση θα οδηγούσε σε ανατροπή της κοινοβουλευτικής χούντας που τα εισήγαγε με περισσό θράσος, για χάρη των ντόπιων και ξένων ελίτ που υπηρετεί, και θα ξεκινούσε τη δυναμική ανάδειξης μιας κυβέρνησης λαϊκής ενότητας που θα στηριζόταν, πρώτον, στις μη υποτελείς δυνάμεις της βάσης των κομμάτων εξουσίας (που θα υποχρέωναν τους επαγγελματίες πολιτικούς στη Βουλή σε αντίστοιχη ψήφο στήριξης της νέας κυβέρνησης) και, δεύτερον, στις αντίστοιχες δυνάμεις της Αριστεράς.
Το ζητούμενο όμως είναι με ποια δέσμευση θα αναλάμβανε την εξουσία παρόμοια κυβέρνηση. Και εδώ, η παραδοσιακή Αριστερά (ρεφορμιστική αλλά και αντισυστημική -δηλαδή η Αριστερά που αμφισβητεί ρητά το σύστημα της οικονομίας της αγοράς και την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία») βασικά δεν έχει να προτείνει ένα συνεπές πρόγραμμα που όχι μόνο θα ξεπερνούσε τη σημερινή κρίση, αλλά και θα έβαζε τις προϋποθέσεις για το οριστικό ξεπέρασμα της χρόνιας κρίσης της ελληνικής οικονομίας. Ετσι, η ρεφορμιστική Αριστερά ουσιαστικά δέχεται τη θεωρία του μονόδρομου και απλά διαφωνεί με την πρακτική αντιμετώπισής του, προτείνοντας ανοησίες του τύπου Νιου Ντιλ, ή της παρωδίας κεϊνσιανής πολιτικής που υιοθετεί ο Ομπάμα με τα «ξένα κόλλυβα» των κινεζικών καταθέσεων στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Και αυτό, γιατί η απόρριψη του μονόδρομου προϋποθέτει την κατάρριψη των δύο πυλώνων της αναπτυξιακής φούσκας στους οποίους στηριζόταν το εξωστρεφές οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης που υιοθέτησαν οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ στη μεταπολεμική περίοδο: την ένταξή μας στην Ε.Ε. και την ΟΝΕ και τη συνακόλουθη απελευθέρωση των αγορών κεφαλαίου, εμπορευμάτων και εργασίας.
Αλλά και στην αντισυστημική Αριστερά δεν λείπουν οι αντιφατικές θέσεις, που μόνο σύγχυση και αποπροσανατολισμό προκαλούν. Ετσι, ανάγοντας σε «επαναστατική» πανάκεια τη στάση πληρωμών, ομάδα οικονομολόγων και επιστημόνων2 (Μπιτσάκης, Ρούσης, Καζάκης κ.ά.) αλλά και άλλοι οικονομολόγοι του ίδιου χώρου (Λαπαβίτσας3 κ.ά.) ζητούν την έξοδο από την ΟΝΕ και το ευρώ, καθώς και απαγόρευση της φυγής κεφαλαίων. Δεν ζητούν δηλαδή ούτε την έξοδο από την Ε.Ε. αλλά ούτε και μόνιμους κοινωνικούς ελέγχους στην αγορά κεφαλαίων και τις άλλες αγορές, που θα ήταν βέβαια ασύμβατοι με την Ε.Ε., τη συμμετοχή μας στην οποία παίρνουν δεδομένη! Το ίδιο αντιφατικές με τη συμμετοχή στην Ε.Ε. είναι οι προτάσεις τους για (πραγματικές, σε αντίθεση με τις σημερινές εικονικές) κρατικοποιήσεις των τραπεζών και την επανεθνικοποίηση στρατηγικών επιχειρήσεων (ΟΤΕ, Ολυμπιακή κ.ά.)! Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι αντί να απαιτούν την αποπληρωμή του χρέους από τις ντόπιες και ξένες ελίτ και τα προνομιούχα κοινωνικά στρώματα, κάποιοι από αυτούς μιλούν για πλήρη διαγραφή του χρέους, «ξεχνώντας» ότι παρόμοια μέτρα έχουν ληφθεί μόνο σε επαναστατικές συνθήκες (και όχι βέβαια μέσα στην Ε.Ε.!), που δεν έχουν όμως σχέση με τις σημερινές συνθήκες όπου κινδυνεύουμε ακόμη και τα μέτρα με τα οποία θα πτωχεύσουν τα λαϊκά στρώματα να περάσουν «αβρόχοις ποσί» για τις ελίτ…
Το κυριότερο όμως είναι ότι τα μέτρα αυτά ουσιαστικά στοχεύουν μόνο στο ξεπέρασμα της σημερινής κρίσης, ενώ το ζητούμενο είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για ένα εντελώς διαφορετικό οικονομικό μοντέλο, που θα στηρίζεται στην οικονομική αυτοδυναμία και στην τελική εξάλειψη της ανάγκης δανεισμού. Παρόμοιο εγχείρημα ήταν αδύνατο ακόμη και πριν από 2-3 χρόνια, όταν η ενσωμάτωση της χώρας στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς ήταν δεδομένη στη συνείδηση της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού. Σήμερα όμως τίποτα δεν είναι πια δεδομένο και επομένως ούτε η ένταξή μας στην Ε.Ε./ΟΝΕ, που έφερε την κατάλυση κάθε εθνικής κυριαρχίας στο οικονομικό επίπεδο, ούτε η απελευθέρωση των αγορών (κεφαλαίου, εμπορευμάτων και εργασίας), που έφεραν τις «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις και την αγοραιοποίηση του ασφαλιστικού, της παιδείας, της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και την καταστροφή της παραγωγικής μας δομής. Αυτό δεν σημαίνει «κλείσιμο των συνόρων», όπως διαστρεβλώνουν πολλοί τη διαδικασία αυτή, αλλά ανάκτηση του κοινωνικού ελέγχου στην οικονομία που σήμερα είναι αδύνατος με ανοικτές και απελευθερωμένες αγορές. Το ποια μορφή θα πάρει τελικά ο κοινωνικός έλεγχος στην οικονομία είναι θέμα που θα αποφασιστεί από την ίδια την κοινωνία, και κυρίως, εάν οι αγορές είναι ο καλύτερος τρόπος κατανομής των οικονομικών πόρων και κατά πόσον είναι συμβατές με μια πραγματική οικονομική δημοκρατία.
Εάν δεχτούμε τα παραπάνω, τα υπόλοιπα μέτρα είναι αυτονόητα: υποτίμηση της «νέας δραχμής», που θα συνοδευόταν με επιχορηγήσεις των εισαγόμενων ειδών πρώτης ανάγκης, χρηματοδοτούμενες από ένα βαρύ φόρο στα είδη πολυτελείας, δραχμοποίηση του χρέους για να μην κερδίσουν οι πιστωτές από την υποτίμηση και να ελέγχουμε το χρέος, κοινωνικοποίηση των τραπεζών για ν' αποφευχθεί η κερδοσκοπία σε βάρος των ελληνικών καταθέσεων κ.λπ. Αφού έχει θωρακιστεί η οικονομία με αυτά τα άμεσα μέτρα, τότε, από θέση ισχύος, μπορούμε να επαναδιαπραγματευθούμε το χρέος με στόχους α) τη δραστική μείωσή του (για να πληρώσουν οι ξένες ελίτ) και β) τη σταδιακή αποπληρωμή του με έσοδα που θα προέλθουν αποκλειστικά από έναν άκρως προοδευτικό έκτακτο φόρο ακίνητης και κινητής περιουσίας, μετά από καταγραφή/εγγραφή (και όχι απλή αύξηση φορολογίας κεφαλαίου!4) – για να πληρώσουν οι ντόπιες ελίτ και τα προνομιούχα στρώματα.
1. Suzanne Daley, «Greek Leader Finds Balm for Deficit: Straight Talk», New York Times, 15/6/2010
2. Πρωτοβουλία οικονομολόγων – επιστημόνων: «Παύση πληρωμών – έξοδος από το ευρώ», 15/5/2010
3. βλ. Ερευνα για την Αριστερά και την Κρίση, «Ε», 19/5/2010
4. Πρωτοβουλία οικονομολόγων, ό.π.
* http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/
ΠΗΓΗ: Έντυπη Έκδοση, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 19 Ιουνίου 2010, http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=174727
