Ήδη έχουμε υλοποιήση νύξεις για το θέμα των ρευμάτων αυτών που αυτοπαρουσιάζονται ως γνωρίζοντα τον άνθρωπο και την ψυχή του σε ικανό βαθμό, και κατά συνέπεια μπορούν να μας μιλήσουν για την θεραπεία του.
"Είναι πολλά τα λεφτά"-επιχειρηματική καινοτομία-
"entrepreunerial innovation" κτο.
Στην διαχρονία
Μέχρι πριν τρεις-τέσσερις δεκαετίες, το κυρίαρχο παράδειγμα στην ψυχανάλυση εθεωρείτο ο φροϋδισμός. Ήδη είχαν εμφανιστή πολύ αξιολογότερα υποδείγματα, όπως της (εφαρμοσμένης σε επιχειρησιακό επίπεδο) ανθρωπιστικής Τρίτης ψυχολογίας, όπως αυτή που ανέπτυξε ο συγκρητιστικά φιλοθρησκευτικός -τέτοιος υπήρξε και ο Jung, κατ’άλλους εν κρυπτώ ινδουϊστικών αρχών- τύπος A. Maslow. Ο πολύ μεγάλος της, ας πούμε, ριζικής φιλελεύθερης αντιψυχιατρικής T. Szasz, ιατρός ο ίδιος και καθηγητής πανεπιστημίου στις ΗΠΑ, έχει κυκλοφορήση ένα βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο “Heresies” ή “Αιρετικά” που… είχαμε την ευλογία, μάλλον, να έχη κυκλοφορήση και ελληνιστί προσφάτως από τις εξαίρετες, εν γένει, οφείλω να πω, “Εναλλακτικές εκδόσεις”. Αιρετικός υπήρξε ο Szasz, διότι αμφισβητούσε τον φροϋδισμό, και ευρύτερα την “θρησκεία της νεύρωσης” που για αυτόν ήταν η ψυχιατρική. (Βεβαίως, η αναφορά είναι και στην Ιερά Εξέταση, την οποία μελετά συγκριτικά με το όλο ”κίνημα ψυχικής υγείας” στην “Βιομηχανία της τρέλας” και αποδεικνύει τις τρομερές τους αναλογίες και κοινή προέλευσι.)
Κατόπιν, όμως, ο φροϋδισμός και η ξενόφερτη εκείνη μόδα του ψυχαναλίσματος πέρασε λιγάκι στο περιθώριο, και έγινε …”alternative”. Συμπτωματικά, η δεκαετία του 1960 ήταν εκείνη στην οποία είχαμε το χαρακτηριστικό γιγάντωμα των επιχειρήσεων και τους εμμανείς κύκλους “συγχωνεύσεων και εξαγορών”. Αυτή η τάση ήταν που οδήγησε τον Galbraith σε μία μεγάλη έως άκρα όξυνση της κριτικής του συστήματος και της “συμβατικής σοφίας” από την αντικαταναλωτική “Κοινωνία της αφθονίας” στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ως το “Νέον βιομηχανικόν κράτος” και την με παγκόσμια αναφορά ”Οικονομία και κοινό συμφέρον” του 1973.
Οι σύγχρονες τάσεις
Η τάση, βεβαίως, σήμερα, είναι μάλλον η βιολογική ή βιολογίζουσα, “φαρμακολογική”, όπως την ονομάζει ο π. Φάρος, ψυχιατρική. Ο ψυχοθεραπευτής P. Breggin, συγγραφέας και αποκαλούμενος από ορισμένους ακαδημαϊκούς πολύ εύλογα “συνείδηση της αμερικάνικης ψυχιατρικής” , βλέπει μετά από το τέλος της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές του ‘70 την εκπώληση της επίσημης ψυχιατρικής στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες και στα περιοδικά που αυτές διατηρούσαν και χρηματοδοτούσαν, και με καταχωρήσεις που πρέπει, έπρεπε να κινούνται αυστηρά μέσα στο ψευδοεπιστημονικό αυτό ”υπόδειγμα”. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο σε μία άλλη θεωρητική, κοινωνική “επιστήμη” ή θεωρία, την οικονομική, το υπόδειγμα που επαναλαμβάνεται στα θεωρούμενα ως “πρωτοκλασσάτα” επιστημονικά περιοδικά είναι το νεοκλασσικό. Για όσους ξέρουν, το νεοκλασσικό υπόδειγμα της “Γενικής ισορροπίας”(”General equilibrium theory”). Και, όπως εμείς οι φοιτητές γνωρίζουμε καλώς από εντός του πανεπιστημίου, εάν οι προτεινόμενες δημοσιεύσεις δεν ακολουθούν αυτό το υπόδειγμα και δεν επαναλαμβάνουν κάποιες λέξεις-κλειδιά, όπως της απορρύθμισης(ως πολιτικές προτάσεις), δεν δημοσιεύονται και έτσι δεν προάγεται κάποιος επαγγελματικά ή αξιολογητικά(στο εξωτερικό, ως τώρα). Την ίδια μομφή με δριμύτατο τρόπο απευθύνει ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Τέξας James Galbraith, ο οποίος φυσικά δεν είναι το είδος του ακραιφνούς καπιταλιστή που ονομάζουμε νεοκλασσικό. Αυτά, λοιπόν, είναι για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ λίγο -πολύ τετριμμένα και εγνωσμένα.
Το ανησυχητικό είναι, ότι έχουμε αυτήν την “diabolical rapture”, διαβολική συμμαχία, όπως θα έλεγε και ο Szasz, μεταξύ κρατικής εξουσίας και λεγόμενης “ψυχιατρικής” που “απειλεί την ανθρώπινη ελευθερία”, σε εποχές που ακούγεται συνεχώς από τα-τους εκμαυλιστές των ΜΜΕ, το αίτημα του χωρισμού “κράτους-εκκλησίας”, εννοείται δε εντέχνως και “από τα πάνω”, όπως λέμε… Σε αυτά τα αμαρτήματα είχε υποπέση και ο θεωρούμενος από κάποιους ως φονταμενταλιστής Χριστιανός(…) G.W. Bush, βεβαίως, ως γνωστόν. Και βέβαια είναι και η συνεχής προβολή των εν λόγω προσώπων ως “επιστημόνων”, ειδικών κτλ. Σίγουρο είναι, ότι από τις θέσεις τους έχουν παραπλανηθή και δηλητηριαστή χιλιάδες ακάτεχοι άνθρωποι, που ψάχνουν στα θολά ή βρώμικα νερά του αστικού υλισμού, του κοσμικού ελπιδεμπορίου και του marketing που χρησιμοποιεί ως βασικά καθότι τελεσφόρα εργαλεία του τις “επιστημονικές δημοσιεύσεις” σε ποικίλα περιοδικά. Οι “ειδικοί” του marketing και οι οικείες σχολές λένε τις μεγαλύτερες αλήθειες για το πώς λειτουργεί η οικονομία και τα διάφορα προϊόντα, έλεγε ο J.K. Galbraith στο τελευταίο του δοκίμιο, και εν προκειμένω αυτά τα εργαλεία τα αναφέρει και προτείνει ο Philip Kotler, μέντορας και εφευρέτης του marketing management σε βιβλίο του του 2008.
Αυτά ας θεωρηθούν πενιχρές σημειώσεις ή οφειλές διαφώτισης κατά δύναμιν για ένα τεράστιο θέμα που οι περ
ισσότεροι, ίσως, αγνοούν ή δεν ερευνούν. Σε αυτό, μεταξύ απείρων άλλων, τα ΜΜΕ, περιοδικός τύπος ή τηλοψία, αλλά και ιστοσελίδες εκλαϊκευμένης επιστήμης ακόμη και ενίοτε, όπως η wikipedia, κάνουν την προπαγανδιστική τους εργασία “πολύ καλά”, σίγουρα.
Οι startz
Οι startzi, και ο στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική”
Ο στάρετς(1903-1987) Σέργιος είναι ένας αδάμας πραγματικός “γέροντα με υψηλή πνευματικότητα”(=στάρετς, στην ρώσσικη γλώσσα) της ρωσσικής διασποράς στη Γαλλία. Λόγιος επίσης, και με μεγάλη αποδοχή στους κύκλους των Χριστιανών Υπαρξιστών εν Γαλλία, μίλησε εκτενώς για τις ψυχιατρικές θεωρίες της εποχής του. Ο Jean -Claude Larchet, καθηγητής Φιλοσοφίας και Θεολογίας στο Στρασβούργο, με ανώτατες σπουδές σε ανθρωπιστικές επιστήμες και ψυχολογία, καταγράφει κάποιες ρήσεις του, που παραθέτουμε άνευ περιττολογιών…:
Στη βάση των ψυχικών ασθενειών βρίσκεται η υπερηφάνεια. Θεμέλιο των ψυχικών ασθενειών είναι η θεώρηση του εαυτού μας ως κέντρου των πραγμάτων. Όλοι οι ψυχικά ασθενείς έχουν ως κέντρο τον εαυτό τους. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι για την ασθένειά τους. Η υπερηφάνεια, όπως και τα άλλα πάθη, έχουν στο άτομο ποικίλες προελεύσεις: την προσωπική βούληση, αλλά και την κληρονομικότητα, το οικογενειακό περιβάλλον, την κοινωνία, τις προσωπικές σχέσεις και την ιστορία του καθενός.
Κάθε πνευματικός πατέρας πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ψυχίατρος. Κάθε ψυχική ασθένεια έχει στην βάση της πνευματικά προβλήματα. Η πνευματικότητα καλύπτει και περιλαμβάνει τα πάντα.
Επομένως, μια πνευματική πράξη μπορεί να θεραπεύσει.
Ο ψυχίατρος που δεν είναι πνευματικός άνθρωπος μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή, να τον βοηθήσει να ξαναβρεί τον εαυτό του, να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους. Αλλά κατά βάθος τον αφήνει άδειο, γιατί δεν του λέει πώς να βρει ένα νόημα στην ύπαρξή του. Κάτι που αντιθέτως κάνει ο πνευματικός πατέρας
Αντίθετα με ό,τι ισχυρίζεται ο Φρόυντ, η βάση των ψυχικών ασθενειών δεν είναι η σεξουαλικότητα, αλλά η υπερηφάνεια.
…]Να καταλάβουμε ότι όπως το σώμα αρρωσταίνει και πεθαίνει χωρίς τροφή, έτσι και η ψυχή αρρωσταίνει και πεθαίνει χωρίς την προσευχή. Η προσευχή είναι η τροφή της ψυχής.(Larchet, 2006, Ακρίτας, σσ. 167-169)