Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ – ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

 

Από τον «ένα καφέ για τη Δημοκρατία»*

 

Ο δρόμος τον οποίον προτείνουμε είναι η επανίδρυση της δημοκρατίας. Το βασικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, όπως και των άλλων δυτικών κοινωνιών, είναι η προβληματική δημοκρατία, η δημοκρατία σε εκτροπή. Το άθλιο καθεστώς της μεταπολίτευσης είναι, ακριβώς, δημοκρατία σε εκτροπή. Αυτό σημαίνει ότι αντί τα κόμματα να υπηρετούν την κοινωνία, αντίθετα θεωρούν τη κοινωνία σαν υποχείριο τους προκειμένου να εξυπηρετούν την ανάγκη τους για εξουσία. Τα κομματικά συμφέροντα τότε προηγούνται των κοινωνικών συμφερόντων.

   Σπουδαίοι κοινωνιολόγοι και θεωρητικοί της πολιτικής, ο Μαξ Βέμπερ, ο Ρόμπερτ Μίκελς, οι θεωρητικοί των ελίτ, έχουν προειδοποιήσει ότι τα κόμματα και γενικότερα οι διαφόρων ειδών πολιτικές ελίτ, δημιουργούν ίδια συμφέροντα τα οποία βρίσκονται σε ένταση και αντίθεση με τα συμφέροντα της κοινωνίας που υποτίθεται υπηρετούν. Απόλυτη λύση, ώστε κόμματα και πολιτικές ελίτ να ταχθούν στην απόλυτη υπηρεσία της κοινωνίας δεν υπάρχει. Οι, ως τώρα, εμπειρίες δημοκρατίας των δυτικών κοινωνιών όμως, καθώς και οι θεωρητικές προειδοποιήσεις και υποδείξεις, μας επιτρέπουν να οργανώσουμε μια δημοκρατία σαφώς περισσότερο ικανοποιητική από την υπάρχουσα, της οποίας ο κύκλος ζωής έχει λήξει.

   Προτείνουμε λοιπόν μια σειρά συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, αφού το σύνταγμα είναι ο βασικός καταστατικός χάρτης της χώρας, η μήτρα της οποιαδήποτε περαιτέρω νομοθεσίας:

   1. Τα κόμματα συμπληρώνοντας δέκα χρόνια ζωής διαλύονται. Εννοείται ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί νέο κόμμα με την ίδια, με προηγούμενο κόμμα, κομματική ηγεσία. Δεν μπορούν τα κόμματα δηλ. απλώς να αλλάζουν ταμπέλα.

   2. Κανείς δεν μπορεί να υπηρετήσει πάνω από δύο διαδοχικές φορές σε δημόσια θέση. Θα πρέπει να περάσουν δέκα χρόνια για να έχει πάλι τη δυνατότητα να υπηρετήσει σε δημόσιο αξίωμα.

   Οι δύο παραπάνω θέσεις σκοπεύουν να σπάσουν την συμπαγή γραφειοκρατία των κομμάτων. Όσο περισσότερο συμπαγής είναι αυτή η γραφειοκρατία τόσο περισσότερο τα συμφέροντα της απομακρύνονται από τα συμφέροντα της κοινωνίας και τόσο περισσότερο υπάρχει η τάση αυτά να προηγούνται της κοινωνίας. Αυτές οι δύο θέσεις επιτρέπουν την εμπλοκή με την πολιτική και τους θεσμούς της, ενός μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Η πρόσβαση σε θέσεις ευθύνης γίνεται περισσότερο ανοικτή.

   3. Οι κάτοχοι δημόσιας θέσης ή αξιώματος δεν μπορούν να έχουν (συνολική) αμοιβή μεγαλύτερη από το πενταπλάσιο του κατώτερου ημερομισθίου ή

αμοιβής. Αυτή η πρόνοια επεκτείνεται και στα μέλη των Ανωτάτων Δικαστηρίων. Είναι τιμή να υπηρετεί κανείς σε δημόσια θέση και όχι ευκαιρία άνετης ζωής ή και πλουτισμού. Επίσης κατ' αυτό τον τρόπο οι υπεύθυνοι θα αφουγκράζονται περισσότερο τη ζωή και τις αγωνίες των απλών πολιτών. Εννοείται ότι καταργούνται κάθε είδους προνόμια π.χ. τα κρατικά αυτοκίνητα.

   4. Τα κόμματα είναι υποχρεωμένα, σαν κυβέρνηση, να τηρούν τις προεκλογικές τους εξαγγελίες. Πρέπει να σταματήσει ο σημερινός απόλυτος ευτελισμός της δημοκρατίας που οδηγεί στη, στην πράξη, κατάργηση της. Οι σημερινοί κυβερνώντες είναι καθαροί πραξικοπηματίες.

   5.Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία. Αποκτά εξουσίες. Η απεριόριστη πρωθυπουργική ισχύς, η χωρίς κανένα αντίβαρο, αποδείχθηκε καταστροφική.

   6. Μια από τις συνταγματικές υποχρεώσεις και εξουσίες του Προέδρου: Απολύει τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση , προκηρύσσοντας εκλογές, στη περίπτωση που παρουσιασθεί σοβαρή διάσταση μεταξύ προεκλογικού προγράμματος και κυβερνητικής πολιτικής και εφόσον ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση είναι ανυποχώρητοι.

   7.Εφόσον συγκεντρωθούν υπογραφές που αντιστοιχούν, για παράδειγμα, στο δέκα τοις εκατό των ψηφοφόρων, μπορεί να γίνει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι του Προέδρου της Δημοκρατίας στη θέση του. Αν στο δημοψήφισμα ο Πρόεδρος καταψηφισθεί, προκηρύσσονται αμέσως νέες προεδρικές εκλογές.

   Οι θέσεις 5, 6, 7 σκοπό έχουν να δημιουργήσουν ένα πλέγμα αλληλοελέγχων. Είναι ο μόνος τρόπος για να λειτουργεί ικανοποιητικά η δημοκρατία .

   8. Δυνατότητα διενέργειας δημοψηφισμάτων με την συγκέντρωση απαραίτητου αριθμού ψήφων. Τα δημοψηφίσματα μπορούν να εισηγηθούν ή και να επιβάλλουν νόμους ή να καταργήσουν άλλους. Απαραίτητος όρος εδώ (τόσο για την επιβολή, όσο και για την κατάργηση) είναι η συμφωνία του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

   9. Ιδρύεται Συνταγματικό Δικαστήριο που έχει υποχρέωση να ελέγχει τη συνταγματικότητα των νόμων.

   Πολλοί θα ισχυρισθούν ότι το να δίνεται η εκτεταμένη δυνατότητα δημοψηφισμάτων, αυτό δημιουργεί μεγάλο οικονομικό κόστος. Η πραγματικότητα όμως έχει δείξει ότι η δημοκρατία σε έλλειμμα είναι απείρως ακριβότερη .

   10.Μια φορά ετησίως και για συνεχές διάστημα 40 ημερών,  η ιδιότητα του προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού, των υπουργών, αναστέλλεται γι' αυτούς που την έχουν αντίστοιχα. Τυχόν παράβαση σημαίνει και έκπτωση από το αξίωμα. Ο πρωθυπουργός αναπληρώνεται από αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, ο πρόεδρος από τον πρόεδρο της Βουλής, οι υπουργοί από υφυπουργούς (με πιθανό περιορισμό των εξουσιών τους, ιδίως στη περίπτωση του Προέδρου της Δημοκρατίας). Η λογική αυτής της ρύθμισης ξεκινά από τη διαπίστωση ότι οι επαγγελματίες πολιτικοί απορροφώνται τόσο πολύ από τη καθημερινή διαχείριση, ώστε χάνουν τη δυνατότητα στοχασμού. Ο στοχασμός όμως, αυτή η βαθειά σκέψη με ελεύθερους ορίζοντες, είναι εντελώς απαραίτητη για τη παραγωγή ποιοτικής πολιτικής. Η ρύθμιση αυτή υπενθυμίζει επίσης ότι κανείς τελικά δεν είναι απόλυτα απαραίτητος, σαν πρόσωπο, για τη δημοκρατία. Κι αν κάποιος φαίνεται σαν τέτοιος, τότε η δημοκρατία είναι σε κίνδυνο.

   Οι παραπάνω θέσεις είναι σίγουρο ότι θα συναντήσουν σφοδρές αντιστάσεις. Κόμματα, πολιτικές ελίτ, επίδοξοι πολιτικοί, θα νοιώσουν ότι τα συμφέροντα τους απειλούνται σε σοβαρό βαθμό. Το ίδιο θα νοιώσουν και τα ισχυρά οικονομικά και συντεχνιακά συμφέροντα που επιθυμούν να συνδιαλέγονται, σε βάρος της κοινωνίας, με συμπαγείς πολιτικές ομάδες συμφερόντων. Οι θέσεις αυτές όμως είναι απαραίτητες για μια ουσιαστική αναγέννηση της Δημοκρατίας, ως καλού πολιτεύματος.

   Η Ελλάδα, υποστηρίζοντας την επανίδρυση της Δημοκρατίας, θα τεθεί στην πρώτη γραμμή της αναγέννησης του Δυτικού Πολιτισμού,  που είναι και το βαθύτερο αίτημα των καιρών. Η προσπάθεια αυτή μπορεί να γίνει η νέα εθνική της ταυτότητα, ένα νέο μεγάλο, κοσμοπολίτικο και ταυτόχρονα εθνικό όραμα, σύμφωνο με το βαθύτερο DNA του τόπου.

   Είναι προφανές, ότι η παρούσα πολιτική τάξη δεν έχει θέση σε ένα τέτοιο όραμα. Η υπαίτιος της μεγάλης παρακμής της χώρας πρέπει να αποσυρθεί οικειοθελώς ή να την αποσύρουν. Έτσι προτείνουμε:

   – Τη διάλυση όλων των υπαρχόντων πολιτικών κομμάτων. Ίσως, πλην ΚΚΕ, που είναι περισσότερο αρτηριοσκληρωτική εκκλησία, παρά κόμμα. Είναι σίγουρο ότι οι οπαδοί και τα μέλη των υπολοίπων κομμάτων θα νοιώσουν σχεδόν ανακούφιση με τη διάλυση τους.

   – Την απαγόρευση σε όσους έχουν, ή κάποτε είχαν, κάποια δημόσια θέση ή αξίωμα (από δημάρχους και βουλευτές, μέχρι Πρόεδρο της Δημοκρατίας) να αποκτήσουν δημόσια θέση ή αξίωμα για τα επόμενα δέκα χρόνια.

   Θεωρούμε τις δύο παραπάνω θέσεις τελείως απαραίτητες στην αναγεννητική προσπάθεια της χώρας.

 

* http://kafedimo.wordpress.com/