«Η Μόρια είναι μια κόλαση»: η κατάσταση στον προσφυγικό καταυλισμό με τα μάτια μιας εθελόντριας δικηγόρου

Συνέντευξη στη Φιλομήλα Δημολαϊδου και τον Παναγιώτη Μανδατζή

«Η Μόρια είναι μια κόλαση -δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περιγράψεις την κατάσταση» δηλώνει σε συνέντευξη της στη DailyThess η δικηγόρος-εθελόντρια με τους Advocates Abraod, Ariel Ricker που αυτό το διάστημα βρίσκεται στη Λέσβο και προσφέρει βοήθεια στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας.

«Η έλλειψη κατάλληλης στέγασης, θέρμανσης και -για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα- μερίδων φαγητού έχουν φέρει τους πρόσφυγες σε απελπιστική κατάσταση. Επιπρόσθετα σε αυτά τα προβλήματα, η έλλειψη πληροφόρησης και νομικής βοήθειας σε μόνιμη βάση έχουν δυσχεραίνει πολύ τις συνθήκες για τους πρόσφυγες εδώ πέρα», τονίζει, μεταξύ άλλων, η Ariel Ricker από τη Χαβάη, περιγράφοντας την εικόνα της καθημερινής ζωής των 5.000 προσφύγων που βρίσκονται στον καταυλισμό, ο οποίος έχει απασχολήσει τις τελευταίες ημέρες την επικαιρότητα.

Επιπλέον, υποστηρίζει ότι οι αιτήσεις ασύλου σε γενικές γραμμές προχωρούν πιο αργά απ’ ό,τι υποστηρίζεται σε πολιτικό επίπεδο, καθώς δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και διερμηνείς για να προχωρήσουν οι αιτήσεις.

Η Ariel Ricker έχει εργαστεί στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την εφηβεία της. Όπως αναφέρει στη DailyThess, «σχεδίαζα να δουλέψω εθελοντικά στη Συρία από το 2012. Έκανα δύο χρόνια οικονομίες για να υποστηρίξω αυτό το σχέδιο, και γι’ αυτό το λόγο έχω καταφέρει να προσφέρω εθελοντικά τις υπηρεσίες μου για τόσο καιρό. Είμαι από τη Χαβάη, και η τελευταία μου δουλειά ήταν στο Πολιτειακό Γραφείο της Χαβάης, όπου συνέτασσα νομοσχέδια για τους δημοκρατικούς γερουσιαστές. Η κατάσταση στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή με ενδιέφερε εδώ και πολύ καιρό, οπότε βρίσκομαι σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση εδώ στη Λέσβο, αλλά αυτή τη στιγμή δεν θα ήθελα να ήμουν πουθενά αλλού και σε καμία άλλη απασχόληση».

– Θα ήθελα να μας περιγράψεις την κατάσταση στη Μόρια, όπως την ζεις εσύ.

Η Μόρια είναι μια κόλαση -δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περιγράψεις την κατάσταση. Πάνω από πέντε χιλιάδες άτομα κρατούνται και ζουν στον καταυλισμό. Οι συνθήκες είναι απερίγραπτες – ειδικά σε ό,τι αφορά τις σκηνές των περισσότερων προσφύγων. Ακολουθούνται επικίνδυνες μέθοδοι ηλεκτροδότησης και θέρμανσης συμπεριλαμβανομένων συσκευών θέρμανσης που δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα ασφαλείας και είναι εκτεθειμένες στη βροχή και το χιόνι (και κατά συνέπεια υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ηλεκτροπληξίας).

Θα έλεγα ότι εδώ και πολύ καιρό η Μόρια είναι ένα επικίνδυνο μέρος για όσους προσφύγες παραμένουν σε αυτή είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα. Η έλλειψη κατάλληλης στέγασης, θέρμανσης και -για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα- μερίδων φαγητού έχουν φέρει τους πρόσφυγες σε απελπιστική κατάσταση. Επιπρόσθετα σε αυτά τα προβλήματα, η έλλειψη πληροφόρησης και νομικής βοήθειας σε μόνιμη βάση έχουν δυσχεραίνει πολύ τις συνθήκες για τους πρόσφυγες εδώ πέρα.

-Υπήρχαν πληροφορίες ότι είχαν μειωθεί οι μερίδες φαγητού. Ισχύει;

Στην πραγματικότητα οι μερίδες φαγητού έχουν αυξηθεί. Υπήρχε για αρκετό καιρό σοβαρό πρόβλημα και χρειάστηκε η No Borders Kitchen να συμπληρώσει μερίδες φαγητού.

-Καθυστερούν οι διαδικασίες εξέτασης των αιτημάτων ασύλου;

Οι αιτήσεις ασύλου σε γενικές γραμμές προχωρούν πιο αργά απ’ ό,τι υποστηρίζεται σε πολιτικό επίπεδο, καθώς δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και διερμηνείς για να προχωρήσουν οι αιτήσεις.

Οι παράγοντες που καθυστερούν τη διαδικασία παροχής ασύλου είναι γνωστοί και έχουν καταγραφεί ενδελεχώς. Ακόμη και οι επίτροποι της ΕΕ έχουν επανειλημμένα πει ότι η έλλειψη ικανού διαθέσιμου προσωπικού να εξετάσει τις αιτήσεις είναι ένα διαρκές πρόβλημα. Οι πολλές εκκενώσεις καταυλισμών εξαιτίας ταραχών και οι επικίνδυνες συνθήκες εργασίας στα hotspots επίσης συμβάλλουν στον κακό σχεδιασμό των συνεντεύξεων ασύλου. Οι πελάτες μου έχουν, επίσης, επανειλημμένα αντιμετωπίσει προβλήματα με την έλλειψη διερμηνέων.

-Εξακολουθούν να υπάρχουν φασιστικά φαινόμενα στο νησί;

Η παρουσία των φασιστικών ομάδων είναι μικρότερη στη Λέσβο απ’ ό,τι στη Χίο. Στη Λέσβο είναι συνηθέστερη η εικόνα καταστηματαρχών και γηραιότερων κατοίκων να επιδεικνύουν προκλητική συμπεριφορά προς τους πρόσφυγες. Στη Χίο ακόμη κι οι δικηγόροι μου δέχθηκαν απειλές για τη σωματική τους ακεραιότητα από μέλη της Χρυσής Αυγής.

-Ποιος είναι ο ρόλος της αστυνομίας;

Η αστυνομία είναι προκλητική και βάναυση – για πολλές υποθέσεις έχω καταφύγει (επιτυχώς) στο ελληνικό γραφείο του ευρωπαίου διαμεσολαβητή για τη σωματική κακοποίηση ανηλίκων και άλλων προσφύγων. Ως δικηγόρος έχω το δικαίωμα από το νόμο να μπαίνω στο hotspot. Με έχουν απειλήσει με σύλληψη και έχω παρενοχληθεί αμέτρητες φορές. Πρόκειται για μια ντροπιαστική κατάσταση για την αστυνομία.

-Ο Έλληνας υπουργός σε συνέντευξη του τόνισε ότι από τον Απρίλιο θα αρχίσει η αποσυμφόρηση των νησιών και η απομάκρυνση των προσφύγων με βάση τα νομικά δικαιώματά τους. Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2017 κανένας πρόσφυγας ή μετανάστης δεν θα ζει σε σκηνές, αλλά σε στεγασμένους χώρους με εξασφαλισμένη θέρμανση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τροφή. Προανήγγειλε επίσης ότι στόχος είναι από τον Φεβρουάριο να ελαττωθούν τα συσσίτια και να καταβάλλονται μετρητά. Πόσο εφικτό το βλέπεις αυτό με βάση αυτά που γνωρίζεις;

Δεν πιστεύω ότι ο Μουζάλας έχει περιγράψει με ακρίβεια την κατάσταση ούτε ότι έχει παράσχει ένα εφικτό σχέδιο αρωγής ή στέγασης σε ατομικό επίπεδο μέχρι στιγμής. Είναι ατυχέστατο, γιατί επιφορτίζει τους εθελοντές και τους πρόσφυγες με το επιπλέον καθήκον της καταγραφής και της δημοσιοποίησης της κατάστασης.

Όταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι και άλλοι σε θέσεις ισχύος προχωρούν σε αναληθείς δηλώσεις σχετικά με αδιαμφισβήτητες πραγματικότητες, οι εθελοντές και οι πρόσφυγες εξαναγκάζονται να καταγράφουν ακόμη πιο λεπτομερώς και συνεχώς την κατάσταση και την κακομεταχείριση που παρατηρείται. Μετά πρέπει να δημοσιεύσουμε αυτές τις φωτογραφίες και τα βίντεο, γεγονός που μας κάνει δυσάρεστους για την κυβέρνηση κα τις αρχές. Επιπλέον μας αποσπά από το βασικό μας καθήκον εδώ πέρα, που είναι η βοήθεια στη διανομή αγαθών, η παροχή νομικής βοήθειας, ιατρικής φροντίδας κτλ.

-Τι θεωρείς ότι πρέπει να γίνει στη χώρα για το προσφυγικό ζήτημα;

Έχω εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα από την ανταπόκριση των Ελλήνων στα σύνορα (στην Ειδομένη και στα νησιά, ειδικότερα). Πιστεύω πως ανταποκρίθηκαν με συμπόνια και ανθρωπιά και με τιμά που συνεργάζομαι μαζί τους. Πάνω από 12 Έλληνες δικηγόροι συνεργάζονται εθελοντικά με τη ΜΚΟ στην οποία ανήκω. Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά χωρίς αυτούς. Αν η πολιτεία εργαζόταν με το ίδιο επίπεδο ειλικρίνειας και ανθρωπιάς, η προσπάθεια θα ήταν πιο στοχευμένη και η προσέγγιση στο προσφυγικό ζήτημα πιο ανθρωπιστική.

* Οι φωτογραφίες της Ariel Ricker που δημοσιεύονται στο άρθρο είναι του τελευταίου μήνα και πριν την κακοκαιρία

ΠΗΓΗ: 14 Ιανουαρίου 2017, http://www.dailythess.gr/moria-ine-mia-kolasi-katastasi-ston-prosfygiko-katavlismo-ta-matia-mias-ethelontrias-dikigorou/