Ο ελληνικός παραλογισμός

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

Άποψη

Το 2009 το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ήταν 299,7 δις € (από 263,3 δις € το 2008 λόγω των διογκωμένων από το ΔΝΤ ελλειμμάτων), το ΑΕΠ 231,1 δις €, οπότε το χρέος ως προς το ΑΕΠ στο 129,7% (από 112,9% το 2008). Το ιδιωτικό χρέος ήταν ελάχιστο, τα κόκκινα δάνεια στις τράπεζες κάτω από το 10%, τα μη εξυπηρετούμενα χρέη των Ελλήνων προς το δημόσιο πολύ χαμηλά, στους λοιπούς οργανισμούς όπως η ΔΕΗ επίσης, η ανεργία ήταν στο 9,5% περίπου, οι μισθοί και οι συντάξεις σε ικανοποιητικά επίπεδα, οι καταθέσεις στα 260 δις €, το ασφαλιστικό ήταν σχετικά βιώσιμο, ενώ ο τραπεζικός τομέας δεν είχε καθόλου προβλήματα.

Εν τούτοις η Ελλάδα «αναγκάσθηκε» να καταφύγει στο ΔΝΤ το 2010, κυρίως επειδή αντιμετώπιζε προβλήματα ρευστότητας, λόγω της μαζικής λήξης ομολόγων –τα οποία δεν είχαν ανανεώσει έγκαιρα οι ανεύθυνες κυβερνήσεις της. Ένα χρόνο δε αργότερα, στα τέλη του 2011, η Ελλάδα χρεοκόπησε (άρθρο) –έχοντας την ανοησία να θεωρήσει ότι, η διαγραφή των χρεών της (α) δεν θα ήταν συνδεδεμένη με υπέρογκα ανταλλάγματα και (β) θα την απέφευγαν οι δικές της τράπεζες, οι εγχώριοι ομολογιούχοι, καθώς επίσης οι οργανισμοί του δημοσίου.

Σήμερα το ΑΕΠ της Ελλάδας υπολογίζεται στα 175 δις €, έχοντας μειωθεί κατά περίπου 25% σχετικά με το 2009, το δημόσιο χρέος της υπερβαίνει τα 330 δις €, είναι δηλαδή μεγαλύτερο παρά τις δύο διαγραφές που προηγήθηκαν, το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό της χρέος έχει εκτοξευθεί στα 230 δις €, η πραγματική ανεργία έφτασε στο 30% επιβαρύνοντας το δημόσιο με τεράστια ποσά, οι τράπεζες είναι χρεοκοπημένες, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί στα 120 δις €, το ασφαλιστικό καταρρέει, οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν περιορισθεί κατά περίπου 50%, ενώ ο παραγωγικός της ιστός έχει εντελώς αποψιλωθεί, με δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις να έχουν πτωχεύσει.

Συνεχίζοντας, παρά τις τρομακτικές μειώσεις των μισθών, καθώς επίσης τον περιορισμό της αγοραστικής δυνατότητας των Ελλήνων από τους υπερβολικούς φόρους, η οικονομία της χώρας μας παραμένει μη ανταγωνιστική, έχοντας ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει.

Η αιτία μεταξύ πολλών άλλων (φορολογία, τόκοι δανείων, αδυναμία χρηματοδότησης, επενδύσεις σε νέα μηχανήματα, γραφειοκρατία, κόστος ενέργειας κλπ.) είναι το ότι, η παραγωγικότητα της Ελλάδας είναι χαμηλή – κρίνοντας από το εργατικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος, το οποίο είναι ακόμη υψηλότερο από αυτό της Πορτογαλίας και της Γερμανίας (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα (μωβ καμπύλη) στην Ιταλία (γαλάζια), στην Ισπανία (πορτοκαλί), στη Γαλλία (πράσινη), στην Πορτογαλία (κίτρινη) και στη Γερμανία (μπλε).

Για να γίνει κατανοητό το πρόβλημα με ένα υπεραπλουστευμένο παράδειγμα, υποθέτουμε πως μία εταιρεία έχει τζίρο 1.000 €, εργατικό κόστος 200 € (άρα στο 20% του τζίρου) και ποσοστό μικτού κέρδους 15%, όσο οι ανταγωνιστές της –αφού διαφορετικά δεν θα μπορεί να πουλήσει τα προϊόντα της. Έτσι η παραγωγικότητα της είναι 5 € (1.000 / 200), το μικτό κέρδος της είναι 150 € και τα έξοδα της 200 € –οπότε έχει ζημίες 50 €.

Από την άλλη πλευρά η ανταγωνίστρια της έχει τζίρο 3.000 €, εργατικό κόστος 300 € (άρα στο 10% του τζίρου) και το ίδιο ποσοστό μικτού κέρδους (15%). Επομένως η παραγωγικότητα της είναι 10 € (3.000 / 300), άρα διπλάσια και το μικτό της κέρδος 450 € –οπότε έχει καθαρά κέρδη 150 €. Προφανώς η πρώτη εταιρεία θα κλείσει αργά ή γρήγορα, αδυνατώντας να ανταγωνιστεί τη δεύτερη –κάτι που συμβαίνει με την Ελλάδα και όχι μόνο, σε σχέση με τη Γερμανία.

Ορισμένοι βέβαια θεωρούν πως όταν μία χώρα έχει διαφορετικά προϊόντα από την άλλη, όπως είναι ο τουρισμός για την Ελλάδα και η βιομηχανία για τη Γερμανία, τότε δεν παίζει ρόλο η ανταγωνιστικότητα της –αφού μπορεί να πουλήσει τα δικά της με μεγαλύτερο ποσοστό μικτού κέρδους, έτσι ώστε να καλύψει το υψηλότερο εργατικό της κόστος. Εν τούτοις κάτι τέτοιο δεν ισχύει στις ανοιχτές αγορές –αφού, για παράδειγμα, τα έσοδα της βιομηχανίας της Ιταλίας που είναι άμεσα ανταγωνιστική με τη Γερμανία μειώνονται, οπότε οι Ιταλοί δαπανούν λιγότερα για το ελληνικό τουριστικό προϊόν, απαιτώντας παράλληλα χαμηλότερες τιμές.

Περαιτέρω, κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις η Ελλάδα θα μπορούσε να επιβιώσει μόνο εάν ανακτούσε την ανταγωνιστικότητα της – οπότε μειώνοντας ακόμη περισσότερο τους μισθούς, τις συντάξεις, το κόστος του κοινωνικού κράτους κοκ. Φυσικά δεν αρκούν αυτές οι μειώσεις, αφού η ανταγωνιστικότητα εξαρτάται μεταξύ άλλων από τις επενδύσεις. Άρα από τους ξένους επενδυτές, αφού οι εγχώριοι αδυνατούν πια –τους οποίους όμως είναι αδύνατον να προσελκύσει η χώρα μας, αφού είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση, σε σχέση με το 2010. Στα πλαίσια αυτά οι επιλογές της Ελλάδας είναι οι εξής:

(α) είτε η νέα χρεοκοπία της, καθαρή αυτή τη φορά, για να ξεκινήσει από την αρχή χωρίς τα βάρη του παρελθόντος (χρέη) –όπου οφείλει να επιλέξει εντός ή εκτός του ευρώ (άρα την εσωτερική υποτίμηση ή την πληθωριστική, όσον αφορά την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της),

(β) είτε η υποταγή της στις εντολές των δανειστών βασιλικότερα του βασιλιά, έτσι ώστε να μειωθεί ακόμη περισσότερο το «κόστος λειτουργίας» της (μισθοί, συντάξεις, κοινωνικό κράτος κλπ.), τα χρέη της (ιδιωτικοποιήσεις), καθώς επίσης να ελαφρυνθούν τα υπόλοιπα –με στόχο να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να διενεργηθούν επενδύσεις, οπότε να κινηθεί ξανά η οικονομία της (αύξηση του ΑΕΠ και των δημοσίων εσόδων, άνοδος της παραγωγικότητας των εργαζομένων ως προς το ΑΕΠ κοκ.).

Όσον αφορά την πρώτη λύση, τη χρεοκοπία, οι περισσότεροι που επιλέγουν την ταυτόχρονη έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη, τάσσονται ουσιαστικά υπέρ ενός αριστερού συστήματος διακυβέρνησης –με κρατικοποιήσεις τραπεζών, επιχειρήσεων, κοκ.

Σωστά κατά την άποψη μας, όπως έχουμε άλλωστε αναφέρει σε παλαιότερο κείμενο μας (ανάλυση) –με εξαίρεση τη διασπορά ψευδών ελπίδων εκ μέρους τους, όσον αφορά τη μη υποτίμηση του νομίσματος, την αποφυγή του πληθωρισμού, τους κινδύνους (άρθρο), τις ανοησίες περί ρυθμιζόμενης ισοτιμίας (άρθρο), κοκ. Εκτός αυτού δίνουν την εσφαλμένη εντύπωση πως θα επρόκειτο για μία σχετικά ανώδυνη διαδικασία –κάτι που είναι τουλάχιστον εγκληματικό, αφού θα υπέφεραν σε μεγάλο βαθμό οι Έλληνες, ειδικά οι χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, οπότε θα έπρεπε να το γνωρίζουν.

Σε σχέση τώρα με τη δεύτερη εναλλακτική δυνατότητα, η οποία είναι επίσης επώδυνη, απαιτείται προφανώς ένα «δεξιό» σύστημα διακυβέρνησης –αφού το αριστερό είναι μη συμβατό με τις αγορές, καθώς επίσης με τα πολιτικά κόμματα που επικρατούν στην Ευρώπη, ειδικά στη Γερμανία.

Πρόκειται βέβαια για μία επιλογή μεταξύ της Σκύλας και της Χάρυβδης –όπου όμως ο πλήρης παραλογισμός στην περίπτωση της Ελλάδας είναι το ότι, κυβερνάει ένα αριστερό κόμμα που εφαρμόζει μία δεξιά πολιτική χωρίς να την πιστεύει, οπότε δεν πρόκειται ποτέ να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών.

Παράλληλα οι Έλληνες εξέλεξαν τη σημερινή, άκρως ερασιτεχνική και ανεπαρκή κυβέρνηση, χωρίς να πιστεύουν σε μία αριστερή πολιτική –έχοντας την εντύπωση πως θα συγκρουστεί μεν με τους δανειστές επιτυχώς, παρά την τρομακτική απειρία της, παραμένοντας ταυτόχρονα εντός της Ευρωζώνης. Επί πλέον, χωρίς οι ίδιοι να κουραστούν δουλεύοντας περισσότερο και χωρίς να χρεοκοπήσει η χώρα –με όλα όσα δεινά συνεπάγεται μία τέτοια πτώχευση.

Το αποτέλεσμα του απίστευτου αυτού παραλογισμού είναι η καταδίκη της Ελλάδας σε μία κυλιόμενη χρεοκοπία (ανάλυση) –στη χειρότερη δυνατή μορφή, πτώχευσης δηλαδή, όπου οι οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες της χώρας επιδεινώνονται συνεχώς, χωρίς καμία απολύτως προοπτική καλυτέρευσης τους.

Προοπτική δεν πρόκειται να υπάρξει ούτε από τυχόν εκλογή μίας δεξιάς κυβέρνησης, αφού θεωρούμε πως δεν θα στηριχθεί επίσης από τους Έλληνες με θυσίες, με περισσότερη δουλειά, με συνέπεια κοκ. –ενώ χωρίς να στηριχθεί η οποιαδήποτε κυβέρνηση από τους Πολίτες της χώρας, είναι καταδικασμένη στην αποτυχία, ακόμη και αν θα ήταν η ικανότερη του πλανήτη.

Ολοκληρώνοντας, εάν δεν αποφασίσουν οι ιθαγενείς τι ακριβώς θέλουν, τι είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν, καθώς επίσης πώς θα αγωνισθούν, εάν, για να ανακτήσουν κάποτε την εθνική τους κυριαρχία, η χώρα θα παραμείνει μία εξαθλιωμένη αποικία των δανειστών στο διηνεκές –ενώ οι ίδιοι αιχμάλωτοι και δούλοι τους για πάντα, είτε διαλυθεί η Ευρωζώνη, είτε όχι.

Κάποια στιγμή πάντως, εάν δεν δραστηριοποιηθούν αναλαμβάνοντας τις ευθύνες τους οι ιθαγενείς, η Ελλάδα θα είναι ουσιαστικά εντελώς εκτός της Ευρωζώνης, παραμένοντας μόνο τυπικά μέλος της –με ένα παράλληλο νόμισμα, πολύ χειρότερο από τη δραχμή, καθώς επίσης με συνθήκες διαβίωσης πολύ κατώτερες από αυτές των Βαλκανίων. Η ανοησία και η συλλογική αποχαύνωση έχουν άλλωστε κάποια ανώτατα όρια που πρέπει να τα σέβεται κανείς –εάν δεν θέλει να χαρακτηρισθεί ως απελπιστικά ηλίθιος.

*  Ο Βασίλης Βιλιάρδος είναι Οικονομολόγος, E-mail: viliardos@analyst.gr, Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία

ΠΗΓΗ: 23-11-2016, http://www.analyst.gr/2016/11/23/o-ellinikos-paralogismos/