ΟΜΙΛΙΑ στην Δ΄ Κυριακή του Λουκά – Του Σπορέως, Λκ, η΄, 5-15,* 16-10-2011
Του π. Νικολάου Φαναριώτη*
«τοίς δε λοιποίς έν παραβολαίς, ίνα βλέποντες μη βλέπωσι και ακούοντες μη συνιώσιν», Λκ η΄, 10.
Η λαοθάλασσα που είχε συγκεντρωθεί για να ακούσει τον Λόγο, δεν ενθουσίασε τον Ιησού. Ήταν μετά το θαύμα της Ναΐν και ο ενθουσιασμός είχε φθάσει στο κατακόρυφο. Αλλά ο Κύριος γνώριζε ότι δεν ήσαν όλοι συναγμένοι από ιερόν ζήλο ή από δίψα για λόγο Θεού. Άλλοι ήσαν από περιέργεια. Άλλοι ήταν πράκτορες των Φαρισαίων που ανησυχούσαν και ήθελαν να Τον παγιδεύσουν. Άλλοι ήσαν αργόσχολοι και δεν είχαν τι άλλο να κάνουν και άλλοι ήσαν άνθρωποι ευλαβείς και ερασταί της Γραφής και του Λόγου του Θεού (μαθηταί).
Γι αυτό και το κήρυγμα του Ιησού ήταν προσαρμοσμένο σε αυτού του είδους ακροατήριον. Δηλαδή έν παραβολαίς όπως αναφέρει 1000 χρόνια πριν ο προφητικός Λόγος κατά τον Ματθαίον: «ανοίξω εν παραβολαίς το στόμα μου και ερεύξομαι κεκρυμμένα από καταβολής κόσμου», Ψλμ. 77 και «ταύτα πάντα ελάλησεν εν παραβολαίς τοίς όχλοις, και χωρίς παραβολής ουδέν ελάλει αυτοίς», Μτθ, ιγ΄, 34.
Αυτό μας διδάσκει, όταν μιλάμε με ανθρώπους αδιάφορους που σε κάποια στιγμή, από κάποια συγκυρία, άναψε η όρεξη για τα θρησκευτικά, να τους μιλάμε μόνο με παραβολές ή καθόλου. Οι λόγοι των Γερόντων και των Πατέρων βρίθουν από παραβολές. Εμείς χάσαμε αυτήν την ικανότητα, γιατί χάσαμε την επαφή με τους Πατέρες, με την Γραφή, με τον Λόγο του Θεού.
Η παραβολή είναι μια πλαστή διήγησις που διαφέρει από τον μύθον, διότι λαμβάνεται από τα γεγονότα, όχι της φαντασίας, αλλά της καθημερινής ζωής, όπως ακριβώς συμβαίνουν και όχι παραποιημένα, για να διδάξει υψηλά νοήματα: «Παραβολή είναι πλαστή διήγησις εκ των καθ’ ημέραν συμβαινόντων λαμβανομένη, ήτις υπό αφελεστέραν μορφήν υψηλότερα νοήματα ενέχει».
Η σημερινή παραβολή, μια σκηνή σποράς που είδε ο Κύριος πάνω από το πλοίο στο βάθος. Περιέγραψε κατά γράμμα την σπορά που γινόταν μπροστά τους και που μπορούσε ο καθένας να κατανοήσει. Σκοπό όμως είχε να αποκαλύψει την πνευματική σπορά του Λόγου του Θεού. Διότι σε αυτά τα ακροατήρια, που είτε εξ αδυναμίας του νου, είτε από κακή προαίρεση, βλέπουν τα θαύματα, αλλά δεν τα βλέπουν σωστά και ακούουν τα υψηλά νοήματα, αλλά δεν τα κατανοούν. Με άλλα λόγια. άλλοι δεν δέχονται τα θαύματα και ζητούν εξηγήσεις και άλλοι (κακοπροαίρετοι) τα αποδίδουν στον σατανά και ακούν τα λόγια της σωτηρίας και τα αγνοούν -«τα ξέρουμε εμείς αυτά»- ή τα διαστρεβλώνουν -αιρετικοί.
Διά της παραβολής όμως οι μεν καλοπροαίρετοι παίρνουν και κάτι για τον κόπο τους,οι δε κακοπροαίρετοι δεν βρίσκουν αφορμές για να κακολογήσουν και να κολαστούν.
Στο προκείμενο: Από τις πολλές παραβολές που περιέχουν τα ευαγγέλια, δυο μόνον έχει εξηγήσει ο ίδιος προσωπικά.
Την σημερινή παραβολή του Σπορέως και την παραβολή των ζιζανίων. Ας ασχοληθούμε και εμείς σήμερα με την Κυριακή αυτήν ερμηνεία της παραβολής παρ’ όλο ότι είναι πάρα πολύ γνωστή και είναι βέβαιο πώς θα ωφεληθούμε.
Πρώτοι οι μαθηταί τον ρώτησαν: «τις είη η παραβολή αύτη» και ο Χριστός άρχισε ως εξής: «Έστι δε αύτη η παραβολή: Ο σπόρος Λόγος του Θεού».
1ον Η δε πατημένη γη: οι αδιάφορες ψυχές, οι ανευλαβείς, (τα ξέρουμε εμείς αυτά…), που ο διάβολος τους αρπάζει τον λόγον από την καρδιά τους για να μην πιστεύουν και σωθούν: «Οι δε παρά την οδόν, εισιν οι ακούσαντες, είτα έρχεται ο διάβολος και αίρει τον λογον από της καρδίας αυτών, ίνα μη πιστευσαντες σωθώσιν».
2ον Τα πετρώδη, ο χαλιάς: οι επιπόλαιοι, ενθουσιώδεις, αλλά ανυπόμονες ψυχές: «οι δε επί της πέτρας οι όταν ακούσωσι, μετά χαράς δέχονται τον λόγον, και ούτοι ρίζαν ουκ έχουσι, οι προς καιρόν πιστεύουσι, και εν καιρώ πειρασμού αφίστανται».
3ον Τα ακανθώδη: οι πολυμέριμνες, φιλόπλουτες, φιλόυλες, φιλήδονες ψυχές. Ξεκινούν σοβαρά προς το αγαθόν, αλλά τα αγκάθια και τα ζιζάνια της εκκοσμίκευσης πηγαίνουν και συμπνιγονται, και δεν φτάνουν στον καρπό: «Το δε εις τας ακάνθας πεσόν, ούτοι εισιν οι ακούσαντες ,και υπό μεριμνών και πλούτου και ηδονών του βίου πορευόμενοι συμπνίγονται και ου τελεσφορούσι».
4ον Η καλή γή: οι ψυχές της υπομονής. Καλοπροαίρετες μεν, υπομονητικές δε: «Το δε εν τη καλή γη, ούτοι εισίν οίτινες εν καρδία καλή και αγαθή ακούσαντας τον λόγον κατέχουσι και καρποφορούσιν εν υπομονή».
Ρώτησαν ένα γέροντα οι υποτακτικοί του τι είναι η υπομονή και απάντησε ως εξής: «Η υπομονή δεν είναι λόγια αλλά έργα, είναι ο τόπος που πρόσταξε ο Θεός να γίνεται η θυσία»:
-Υπομονή στην Νηστεία
-Υπομονή στην Προσευχή
-Υπομονή στην Μετάνοια
-Υπομονή στην Ανεξικακία
Είναι η καλλιέργεια (το αλέτρι), που θέλει η καλή γη για να καρποφορήσει και όσο πιό πολύ δυσκολεύουν τα πράγματα, τόσο πιο πολλή υπομονή χρειάζεται:
«Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τάς ψυχάς υμών», Λκ, κα΄, 19.
ΑΜΗΝ
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** Ευαγγελική περικοπή Δ΄Λουκά – Του Σπορέως, (Λκ, η΄, 5-15 )
Πρωτότυπο Κείμενο
«5 Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό·
6 καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα·
7 καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό.
8 καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.
9 Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· Τίς εἴη ἡ παραβολή αὕτη;.
10 ὁ δὲ εἶπεν· Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν.
11 Ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ·
12 οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν.
13 οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ῥίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται.
14 τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι.
15 τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ».
Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα
«5 “Εβγήκε ο σπορεύς στο χωράφι, δια να σπείρη τον σπόρον του. Και καθώς αυτός έσπερνε, άλλο μεν μέρος του σπόρου έπεσε κοντά στον δρόμον, κατεπατήθη από τους διαβάτας και τα πτηνά του ουρανού το κατέφαγαν.
6 Και άλλο έπεσε εις την πετρώδη γην και αφού εφύτρωσε, εξηράνθη, διότι δεν είχε υγρασίαν.
7 Και άλλο έπεσε ανάμεσα εις αγκάθια και καθώς εβλάστησαν και εμεγάλωσαν τα αγκάθια, το έπνιξαν εντελώς.
8 Και άλλο έπεσεν εις την εύφορον και καλήν γην και αφού εφύτρωσε, έκαμε καρπόν εκατονταπλάσιον”. Ενώ δε έλεγε αυτά, είπε με φωνήν μεγάλην· “Εκείνος που έχει αυτιά πνευματικά, δια να ακούη την αλήθειαν του Θεού, ας ακούη αυτά που εγώ διδάσκω”.
9 Τον ερωτούσαν δε οι μαθηταί του λέγοντες· “ποιό είναι το νόημα αυτής της παραβολής;”
10Αυτός δε είπεν· “εις σας που έχετε αγαθήν διάθεσιν, εδόθη από τον Θεόν το προνόμιον και η χάρις να γνωρίζετε τας μυστηριώδεις αληθείας της βασιλείας του Θεού. Τους άλλους δε (επειδή δεν έχουν αγαθήν διάθεσιν και ενδιαφέρον να ακούσουν και δεχθούν την αλήθειαν και δια να τους προφυλάξω από την μεγάλη ευθύνην, που θα είχαν ενώπιον του Θεού, αν εκαταλάβαιναν και περιφρονούσαν τας θείας αληθείας) τους διδάσκω με παραβολάς, ώστε, ενώ βλέπουν να μη ημπορούν να εισχωρήσουν στο βαθύτερον νόημα, και ενώ ακούουν να μη ημπορούν να ενοήσουν την αλήθειαν.
11 Το νόημα δε της παραβολής αυτής είναι το εξής· Ο σπόρος συμβολίζει τον λόγον του Θεού.
12 Εκείνοι δε που ομοιάζουν προς το έδαφος κοντά στον δρόμον, είναι όσοι ήκουσαν και δεν επρόσεξαν τον λόγον του Θεού. Επειτα έρχεται ο διάβολος και παίρνει τον λόγον από την καρδία των, δια να μην πιστεύσουν και σωθούν.
13 Εκείνοι δε που συμβολίζονται με την πετρώδη γην, είναι όσοι όταν ακούσουν δέχονται με χαράν τον λόγον του Θεού, δεν έχουν όμως βαθειές ρίζες εις την καρδία των και δι’ αυτό ολίγον καιρόν πιστεύουν και εις εποχήν πειρασμού απομακρύνονται από την πίστιν.
14 Το δε μέρος του σπόρου, που έπεσε εις τα αγκάθια, συμβολίζει εκείνους οι οποίοι, όταν ήκουσαν τον λόγον του Θεού, τον εδέχθησαν και επροσπάθησαν να τον τηρήσουν με κάποιαν προθυμίαν, αλλά πνίγονται από αγωνιώδεις φροντίδας δια την απόκτησιν πλούτου και από τας υλιστικάς απολαύσεις της ζωής αυτής, και έτσι δεν προχωρούν μέχρι τέλους, ώστε να έχουν καλούς και μονίμους καρπούς. 15 Το δε μέρος του σπόρου, που εσπάρθηκε εις την εύφορον γην, συμβολίζει τους καλοπροαιρέτους ανθρώπους, οι οποίοι με καλήν και αγαθήν καρδίαν, αφού ήκουσαν τον λόγον του Θεού, τον κρατούν με προσοχήν και ευλάβειαν μέσα των και έχουν ως καρπούς τα έργα της αρετής μαζή με την υπομονήν, την οποίαν θα δεικνύουν εις διαφόρους θλίψεις και περιπετείας».
ΠΗΓΗ ευαγγελικής περικοπής: http://www.saint.gr/readings.aspx
