Ομιλία στην Γ΄ Κυριακή του Λουκά – Χήρα της Ναΐν, Λκ, ζ΄, 11-16,** 09-10-2011
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
«και ιδού εξεκομίζετο τεθνηκώς, υιός μονογενής τη μητρί αυτού, και αύτη ην χήρα», (Λκ, ζ΄, 12).
Το μυστήριο του θανάτου, σε όλη την σκοτεινή και αποτρόπαια όψη του, παρουσιάζει η σημερινή περικοπή του ευαγγελίου (υιός μονογενής και τεθνηκώς και χηρεία). Έτσι αναγκάζεται η εκκλησία να το επαναφέρει κάθε χρόνο. Και τούτο γιατί κανείς άλλος δεν τολμά να το αντιμετωπίσει: ούτε η πολιτική, ούτε τα κόμματα, ούτε ολόκληρος ο αρχαίος κόσμος. Και φυσικά ούτε οι διάφορες αιρέσεις και θρησκείες, που στο θέμα του θανάτου λένε ανοησίες (που θυμίζουν στρουθοκάμηλο) και πείθουν μόνο τούς αφελείς, αλλά δυστυχώς και την νεολαία, που κατά την μεγάλη πλειοψηφία της, συλλαμβάνεται ανερμάτιστη. Έτσι πέφτει θύμα της παγκοσμιοποίησης, που έχει μυθοποιήσει τον θάνατον σαν φυσικό φαινόμενο και παρασύρει κάθε μέρα δεκάδες ανυποψίαστους, «που πάνε σαν το σκυλί στ αμπέλι».
Ο θάνατος δέν είναι ούτε φυσικό φαινόμενο, ούτε ανυπαρξία, ούτε μετεμψύχωση, (ούτε) Νιρβάνα, (ούτε) μηδενισμός… Ο θάνατος είναι το δαιμονικό φίδι, σαν εκείνο που σκότωσε την Εύα αυθημερόν, και έχει ένα κεντρί με το οποίο κεντρίζει τους ανθρώπους και χύνει το δηλητήριο του: Και το κεντρί αυτό είναι η αμαρτία. «Πού σου θάνατε το κέντρον, πού σου άδη το νίκος;», « Το δε κέντρον του θανάτου η αμαρτία», Α΄Κορ., ιε΄, 55-56.
Δύο πορείες εμφανίζονται στο προσκήνιο, δύο Συλλαλητήρια με αντίθετη κατεύθυνση.
Το ένα με επικεφαλής τον νεκρό της χήρας που εξεκομίζετο το άλλο με επί κεφαλής τον Χριστό, που πλησίαζε στην πύλη της πόλεως Ναϊν. Συστοιχούν στους δύο τρόπους ζωής: Ο ένας, ο κοσμικός, ο ηδονιστικός = Πολυφαγία, συμφεροντολογία, ξεφαντώματα το σαββατόβραδο, ακολασία, πολυγαμία, σεξομανία, αντισύλληψη, ασέλγεια, ανωμαλία, παιδοφθορία… Ο άλλος, ο εκκλησιαστικός, ο ασκητικός = οικογενειακή ζωή, κατ’ οίκον εκκλησία, τεκνογονία, νηστεία, εγκράτεια, εκκλησιασμός, ιερές αγρυπνίες… Συναντιώνται στον θάνατο: «Στα μαρμαρένια αλώνια». Και αυτή την συνάντηση κανείς δεν μπορεί να την αποφύγει.
Ανέκδοτο (Αρχαία παράδοσις)
“Συνέβη στον πρωθυπουργό του βασιλέως Σολομώντος. Ένα πρωί παρουσιάσθηκε μπροστά του ο θάνατος. Τον κοίταξε μ’ ένα βλέμμα τόσο παράξενο, ώστε το αίμα του Άρχοντος πάγωσε στις φλέβες του. Περίτρομος έτρεξε στον βασιλέα: Μεγαλειότατε, του είπε, πάντοτε πιστά Σας έχω υπηρετήσει, γι’ αυτό ελπίζω, ότι δεν θ’ αποκρούσετε την παράκληση μου. Δώσατέ μου το πιο γρήγορο σας άλογο. Ο βασιλεύς δεν κατάλαβε τίποτε από το αίτημα του υπουργού του, συγκατένευσε όμως να ικανοποίηση την παράκλησή του. Βιαστικά ο πρωθυπουργός ίππευσε στο άλογο και έφυγε σαν αστραπή. Όλη την ημέρα κέντριζε το άλογο, που έτρεχε αφρισμένο, για να διανύσει όσο το δυνατόν πιο μεγάλη απόσταση και ν’ απομακρυνθεί από τον θάνατον.
Όταν πλάκωσε η νύκτα, τόσο το άλογο, όσο και ο αναβάτης του, κατάκοποι σταμάτησαν και πλάγιασαν σε κάποια άκρη του δρόμου. Μετά παρέλευση ολίγης ώρας, μόλις συνήλθε κάπως ο πρωθυπουργός και ανασήκωσε το κεφάλι του. Θεέ μου! Τί βλέπει; Ποιος είναι εκείνος που στέκεται σε μικρή απόσταση απ’ αυτόν και τον θωρεί; Ο θάνατος! Στενάζοντας τότε ο πρωθυπουργός, παρεδόθη στην Μοίρα του και είπε:
«Βλέπω καλά, πως δεν ημπορώ να σου ξεφύγω. Ε, λοιπόν! Πάρε με, αφού σου ανήκω. Μονάχα, σε παρακαλώ, λύσε μου αυτή την απορία: γιατί σήμερα το πρωί, όταν ήλθες στο σπίτι μου, μου έριξες ένα βλέμμα τόσο παράξενο;». «Μόνο και μόνο», είπε ό θάνατος, «γιατί είχα διαταγή να σε πάρω προς το βράδυ, μετά την δύσι του ηλίου, σ’ αυτό ακριβώς το μέρος του δρόμου, όπου βρίσκεσαι. Και απορών, έλεγα στον εαυτό μου: Μα όχι, αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει. Ήταν τόσο μακράν απ’ εδώ. Βλέπω όμως ότι, παρά ταύτα ήλθες»”.
Και εδώ το πρόβλημα είναι κοινό, έχει μια μόνο λύση:
Ένας μόνον άνθρωπος στον κόσμο έκοψε τον Γόρδιο δεσμό, ο Μ. Αλέξανδρος, τύπος του Χριστού: (33 ετών). Έτσι και μόνον ένας Άνθρωπος στον κόσμο, ο Χριστός, έκοψε δια του Σταυρού τον δεσμό του θανάτου, και συνέτριψε με την Ανάσταση, την θανάσιμη τυραννία της Αμαρτίας: «Σταυρωθέντος σου Χριστέ ανηρέθη τυραννίς, επατήθη πάσα η δύναμις του εχθρού ούτε γαρ άγγελος ουκ άνθρωπος αλλ΄αυτός ο Κύριος έσωσας ημάς». Ο Σταυρός του Χριστού είναι το σπαθί που έκοψε το νήμα του θανάτου.
Και εδώ είναι το μήνυμα για τους νουνεχείς. Όπως χήρα ήταν η μητέρα του νεκρού που εξεκομίζετο, και μονογενής ο υιός αυτής, έτσι κατά τον Γρηγόριον Παλαμάν: “Χήρα είναι η ψυχή του ανθρώπου και υιός μονογενής, ο νους (η λογική). Όταν ο άνθρωπος δεν καταλαβαίνει τα αυτονόητα, όταν δεν σέβεται τους Θεσμούς και τους Νόμους που τον κρατάνε στη ζωή, όταν παραλογίζεται, τότε είναι φανερό ότι έχει πεθάνει και έχει θαφτεί μέσα στην εκκοσμικευση, με αποτρόπαιο νεκροθάφτη την παγκοσμιοποίηση. Και τότε μόνον ο Χριστός μπορεί να τον αναστήσει. Σαν τον Άσωτο υιό του ευαγγελίου: «νεκρός ήν και ανέζησε», Λκ., ιε΄, 32”.
Η εικόνα που παρουσιάζει ο Λουκάς, μιλάει όσο 1000 λέξεις.
Όταν ο Χριστός «ήψατο της σορού», δηλαδή του ξύλου της κάσας, νικήθηκε ο θάνατος, μόνο όμως για τον υιό της χήρας και προσωρινά. Και όταν ο Χριστός ακούμπησε (ήψατο) του ξύλου του Σταυρού, την Μ. Παρασκευή, νικήθηκε ο θάνατος διαχρονικά για όλο τον κόσμο.
Έλεγαν οι αρχαίοι: «πάσσαλος, πασσάλω εκκρούεται». Δηλαδή, θάνατος, θανάτω καταργείται. Αλλά αυτό, κανένας θνητός σε όλη την προ Χριστού εποχή δεν το μπορούσε. Λοιπόν, η Εκκλησία δηλαδή ολόκληρος ο ορθόδοξος κόσμος διαχρονικά:
«Διά παντός ευλογούντες τον Κύριον, υμνούμεν την Ανάστασιν αυτού. Σταυρόν γάρ υπομείνας δι’ υμάς Θανάτω θάνατον ώλεσεν», (εξολόθρευσε).
ΑΜΗΝ
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** Ευαγγελική περικοπή Γ΄Λουκά – Η χήρα της Ναΐν, (Λκ, ζ΄, 11-16)
Πρωτότυπο Κείμενο
«11 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἑξῆς ἐπορεύετο εἰς πόλιν καλουμένην Ναΐν· καὶ συνεπορεύοντο αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἱκανοὶ καὶ ὄχλος πολύς.
12 ὡς δὲ ἤγγισε τῇ πύλῃ τῆς πόλεως, καὶ ἰδοὺ ἐξεκομίζετο τεθνηκὼς υἱὸς μονογενὴς τῇ μητρὶ αὐτοῦ, καὶ αὕτη ἦν χήρα, καὶ ὄχλος τῆς πόλεως ἱκανὸς ἦν σὺν αὐτῇ.
13 καὶ ἰδὼν αὐτὴν ὁ Κύριος ἐσπλαγχνίσθη ἐπ’ αὐτῇ καὶ εἶπεν αὐτῇ· Μὴ κλαῖε·
14 καὶ προσελθὼν ἥψατο τῆς σοροῦ, οἱ δὲ βαστάζοντες ἔστησαν, καὶ εἶπε· Νεανίσκε, σοὶ λέγω, ἐγέρθητι.
15 καὶ ἀνεκάθισεν ὁ νεκρὸς καὶ ἤρξατο λαλεῖν, καὶ ἔδωκεν αὐτὸν τῇ μητρὶ αὐτοῦ.
16 ἔλαβε δὲ φόβος πάντας, καὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν, λέγοντες ὅτι Προφήτης μέγας ἠγήγερται ἐν ἡμῖν, καὶ ὅτι Ἐπεσκέψατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ».
Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα
«11 Επειτα από αυτά, επήγαινε ο Ιησούς προς την πόλιν Ναΐν. Και μαζή του επήγαιναν αρκετοί μαθηταί του και λαός πολύς.
12 Μολις δε επλησίασε εις την πύλην της πόλεως και ιδού εγίνετο η εκφορά ενός νεκρού, ο οποίος ήτο μονογενής υιός εις μητέρα χήραν και αποστράτευτον και πολύς λαός με πολλήν συμπάθειαν προς αυτήν παρακολουθούσε μαζή της την κηδείαν.
13 Και όταν την είδε ο Κυριος, την ευσπλαγχνίσθη και της είπε· “μη κλαίεις”.
14 Και αφού επλησίασε, ήγγισε το φέρετρον, ενώ εκείνοι που το εκρατούσαν εσταμάτησαν, και είπε· “νεανίσκε, εις σε λέγω· Σηκω”.
15 Και αμέσως εσηκώθη και εκάθισε ο νεκρός και ήρχισε να ομιλή. Ο δε Ιησούς έδωκε αυτόν εις την μητέρα του.
16 Και κατέλαβε φόβος όλους και εδόξαζαν τον Θεόν λέγοντες ότι “προφήτης μέγας παρουσιάσθη μεταξύ μας και ότι ο πανάγαθος Θεός επεσκέφθηκε τον λαόν του”».
