ΟΜΙΛΙΑ στην ΙΑ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ του ΜΑΤΘΑΙΟΥ – Παραβολή των μυρίων ταλάντων, Μτθ, ιη΄, 23-35,** 19-08-2012
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
«Ωμοιώθη η βασιλεία των ουρανών ανθρώπω Βασιλεί, όστις ηθέλησε συνάραι λόγον μετά των δούλων αυτού», Μτθ, ιη΄, 23.
Στην παραβολή λοιπόν παρουσιάζεται «ένας βασιλιάς, όταν άρχισε να λογαριάζεται με τους υπηκόους του. Τότε του φέρανε έναν οφειλέτη 10.000 ταλάντων. Και επειδή δεν είχε να τα αποδώσει, ο κύριός του πρόσταξε να πουληθεί αυτός, και η γυναίκα του, και τα παιδιά του, και όλα όσα είχε, και να αποδοθεί αυτό που χρωστούσε». Καθώς, λοιπόν, ο δούλος, έπεσε στα πόδια του και τον προσκυνούσε, λέγοντας: «Κύριε, μακροθύμισε σε μένα, και θα σου τα αποδώσω όλα», τότε ο Κύριος εκείνου του δούλου τον σπλαχνίστηκε, δέχτηκε την μετάνοια του, τον άφησε ελεύθερο, του χάρισε μάλιστα και το δάνειο.
Όταν όμως εκείνος ο δούλος βγήκε έξω, βρήκε έναν σύνδουλον του που του χρωστούσε 100 δηνάρια. Επανελήφθη η σκηνή κατά γράμμα, με αντίθετο αποτέλεσμα, την φυλάκιση δηλαδή του συνδούλου. Η κατάληξις: «Δούλε πονηρέ, όλο εκείνο το χρέος σου το χάρισα, επειδή με παρακάλεσες δεν έπρεπε και σύ να ελεήσεις τον σύνδουλο σου όπως και εγώ σε ηλέησα; Και οργισθεις, τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρις ότου αποδώσει σ΄αυτόν ολόκληρο εκείνο πού όφειλε».
Η εξήγησις: ο βασιλιάς είναι ο Θεός, δηλαδή ο Χριστός, και δούλοι του είμαστε εμείς. Το πελώριο χρέος δεν είναι χρηματικό, αλλά πνευματικό (αίμα Χριστού), και το χρωστάει ο καθένας μας προσωπικά στον Χριστό. Και τούτο γιατί κάθε αμαρτία (μικρή η μεγάλη) εξαγοράζεται μόνο με αίμα Χριστού. Το μικρό χρέος είναι οι μεταξύ μας διαφορές, μίση, αδικίες, μνησικακίες, συκοφαντίες… που μας χρωστάνε οι αδελφοί μας.
Πολλοί πιστεύουν ότι είναι οι μεγάλοι αμαρτωλοί οι κακοί, οι άθεοι, οι αιρετικοί… Στην πραγματικότητα είμαστε όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι. Και τούτο γιατί κάθε αμαρτία (μικρή ή μεγάλη) καθαρίζεται μόνο με αίμα Χριστού.
Πόσοι πνίγουμε τους αδελφούς μας.
1ον: Όλοι όσοι κρατούμε μνησικακία για οποιοδήποτε γεγονός στις μεταξύ των αδελφών μας διαφορές, κακίες, αδικίες, μίση, συκοφαντίες… ακόμα και πολλοί ιερωμένοι, ερημίτες και ασκητές.
2ον: «Πάς ο μισών τον αδελφόν αυτού ανθρωποκτόνος εστί και οίδατε ότι πας ανθρωποκτόνος ουκ έχει ζωήν αιώνιον,εν εαυτώ μένουσαν», Α΄ Ιω,γ΄, 15.
Και τώρα ας κάνουμε μια έρευνα στην πνευματική αγορά που μας άνοιξε ο Κύριος, δηλαδή στην εκκλησία, όπου παζαρεύεται ο παράδεισος και η κόλαση.
Με οδηγό τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό: «Δύο άνθρωποι, χριστιανοί μου, ήλθαν μια φορά και εξομολογήθηκαν εις εμέ, Πέτρος και Παύλος, και να ιδείτε πως τους διόρθωσα, καλά ή κακά. Εγώ σας φανερώνω την καρδία μου. Μου λέγει ο Πέτρος: Εγώ, πνευματικέ μου, από τον καιρό όπου γεννήθηκα έως τώρα, ενήστευσα, επροσευχόμουν πάντοτε, έκαμνα ελεημοσύνας εις τους φτωχούς, έκτισα μοναστήρια, εκκλησίας και άλλα καλά έκαμα. Τον εχθρόν μου δεν τον συγχωρώ. Εγώ τον απεφάσισα δια την κόλαση.
Έρχεται ο Παύλος και μου λέγει: Εγώ από τον καιρόν όπου εγεννήθηκα, ποτέ κανένα καλό δεν έκαμα, αλλά μάλιστα έχω κάμει τόσα φονικά, επόρνευσα, έκλεψα, έκαψα εκκλησίες, μοναστήρια όλα τα κακά τα έκαμα, μα τον εχθρό μου τον συγχωρώ. Να ιδείτε τι έκαμα εγώ εις αυτόν. Ευθύς τον αγκάλιασα και τον φίλησα του έδωσα την άδεια να μεταλάβει. Καλά τους διόρθωσα ή κακά;». Αυγουστίνου Καντιώτη, ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ σελις 166.
Εδώ ο πατρο-Κοσμάς μας φωτίζει την παραβολή από άλλη οπτική γωνία.
Και φανερώνει ότι το κυριότερο εμπόδιο στην οδοιπορία για τον παράδεισο είναι η μνησικακία. Και επειδή αναφέρεται, μιμούμενος τον Κύριόν του, στην τελευταία εξομολόγηση του Πέτρου και του Παύλου, δηλαδή κάθε ανθρώπου άμεσα μπροστά στην Αιωνιότητα (χωρίς στην περίπτωση αυτή να υπάρχει άλλο περιθώριο μετανοίας), καταλαβαίνουμε ότι εμείς αποφασίζουμε για το αιώνιο μέλλον μας ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΑ. Και ο Χριστός, σαν ΚΡΙΤΗΣ, απλώς το επικυρώνει οριστικά, σεβόμενος την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ μας. Τούτο συνάγεται και από την φράση του Πατροκοσμά που είπε για τον Πέτρο: τον ΑΠΟΦΑΣΙΣΑ για την κόλαση, και όχι τον προειδοποίησα, τον νουθέτησα…, κλπ. Το ίδιο έγινε και για τον ευγνώμονα ληστή, αφού επακολούθησε ο θάνατος.
Όσοι θέλουμε Παράδεισο, πρέπει να ακολουθήσουμε την σημερινή ταξιδιωτική οδηγία: να παίρνουμε άφεση από το πελώριο χρέος μας των μυρίων ταλάντων, αλλά και να δίνουμε άφεση στο μικρό προσωπικό χρέος των εκατόν δηναρίων, αφού δεν γνωρίζουμε πότε θα μας βρει ο θάνατος.
Στη σημερινή παραβολή θέλησε ο Χριστός να μας επισημάνει τον τρόπο που θα λογαριαστεί μαζύ μας την ώρα της αναχωρήσεως για την αιωνιότητα, διότι μόνον τότε ο Χριστός θα λογαριαστεί οριστικά και αμετάκλητα με τον καθένα από μας, γιατί αυτήν την εντολή έχει από τον Πατέρα Του: «ου γαρ απέστειλε ο Θεός τον υιόν αυτού εις τον κόσμον ινα κρίνει τον κόσμον, αλλ’ ίνα σωθεί ο κόσμος δι’ αυτού», Ιω, γ΄, 17.
Το φοβερό είναι ότι, αν μας βρει ο θάνατος με μνησικακία, θα την κουβαλάμε μαζί μας σε όλη την αιωνιότητα και αυτό θα είναι η Κόλασή μας. Ο Κύριος είναι σαφής: «Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τώ αδελφώ αυτού από τών καρδιών υμών, τα παραπτώματα αυτών», Μτθ, ιη΄, 35.
ΑΜΗΝ.
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
**Ευαγγέλιο της Κυριακής ΙΑ΄Μτθ, (Μτθ, ιη΄, 23-35, )
Πρωτότυπο Κείμενο
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ,
23 Διὰ τοῦτο ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ ὃς ἠθέλησεν συνᾶραι λόγον μετὰ τῶν δούλων αὐτοῦ.
24 ἀρξαμένου δὲ αὐτοῦ συναίρειν προσηνέχθη αὐτῷ εἷς ὀφειλέτης μυρίων ταλάντων.
25 μὴ ἔχοντος δὲ αὐτοῦ ἀποδοῦναι ἐκέλευσεν αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πραθῆναι καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ καὶ τὰ τέκνα καὶ πάντα ὅσα εἶχε, καὶ ἀποδοθῆναι.
26 πεσὼν οὖν ὁ δοῦλος προσεκύνει αὐτῷ λέγων· κύριε μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοί, καὶ πάντα σοι ἀποδώσω.
27 σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκείνου ἀπέλυσεν αὐτόν, καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ.
28 ἐξελθὼν δὲ ὁ δοῦλος ἐκεῖνος εὗρεν ἕνα τῶν συνδούλων αὐτοῦ, ὃς ὤφειλεν αὐτῷ ἑκατὸν δηνάρια, καὶ κρατήσας αὐτὸν ἔπνιγεν λέγων· ἀπόδος μοι εἴ τι ὀφείλεις.
29 πεσὼν οὖν ὁ σύνδουλος αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ παρεκάλει αὐτὸν λέγων· μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοί, καὶ ἀποδώσω σοι·
30 ὁ δὲ οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἕως οὗ ἀποδῷ τὸ ὀφειλόμενον.
31 ἰδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι αὐτοῦ τὰ γενόμενα ἐλυπήθησαν σφόδρα, καὶ ἐλθόντες διεσάφησαν τῷ κυρίῳ ἑαυτῶν πάντα τὰ γενόμενα.
32 τότε προσκαλεσάμενος αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ λέγει αὐτῷ· δοῦλε πονηρέ, πᾶσαν τὴν ὀφειλὴν ἐκείνην ἀφῆκά σοι, ἐπεὶ παρεκάλεσάς με·
33 οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγὼ σὲ ἠλέησα;
34 καὶ ὀργισθεὶς ὁ κύριος αὐτοῦ παρέδωκεν αὐτὸν τοῖς βασανισταῖς ἕως οὗ ἀποδῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον αὐτῷ.
35 Οὕτω καὶ ὁ πατήρ μου ὁ ἐπουράνιος ποιήσει ὑμῖν ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν».
Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα
«23 Το καθήκον να συγχωρούμεν αυτούς που μας έφταιξαν είναι απεριόριστον. Δι’ αυτό και η βασιλεία των ουρανών έχει παρομοιωθή με ένα βασιλέα, που ηθέλησε να λογαριασθή με τους δούλους του, στους οποίους είχεν εμπιστευθή την διαχείρισιν των οικονομικών του.
24 Εκεί δε που ήρχισε να εξετάζη τους λογαριασμούς, του έφεραν βιαίως έναν, που του χρεωστούσε το τεράστιον πόσον των δέκα χιλιάδων ταλάντων.
25 Επειδή δε δεν είχε να επιστρέψη όσα χρεωστούσε, διέταξε ο κύριός του να πωληθή ως δούλος αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα όσα είχε, δια να εξοφληθή έτσι έστω και μέρος από το χρέος.
26 Επεσε τότε κατά γης ο δούλος εκείνος, τον επροσκυνούσε και έλεγε· “Κυριε, δείξε επιείκειαν και μακροθυμίαν εις εμέ και όλα όσα σου χρεωστώ, θα σου τα πληρώσω”.
27 Εφάνη δε σπλαγχνικός ο Κυριος του δούλου εκείνου, τον αφήκεν ελεύθερον και του εχάρισεν όλον το χρέος.
28 Αλλ’ εκείνος ο δούλος όταν εβγήκεν έξω, ευρήκε ένα από τους συνδούλους του, ο όποιος του χρεωστούσε το μηδαμινόν ποσόν των εκατό δηναρίων. Αμέσως τον επιασε και τον επίεζε κατά τον πλέον σκληρόν τρόπον λέγων· Πλήρωσέ μου ο,τι μου χρεωστάς.
29 Επεσε τότε ο σύνδουλος εκείνος εις τα πόδια αυτού και τον παρακαλούσε λέγων· Δείξε σε μένα επιείκειαν και μακριθυμίαν και θα σου επιστρέψω τα οφειλόμενα.
30 Αυτός δε δεν ήθελε να ακούση τίποτε, αλλά επήγε και τον κατήγγειλε εις τας αρχάς και τον έβαλε εις την φυλακήν, έως ότου πληρώση το χρέος του.
31 Οι άλλοι σύνδουλοί του, όταν είδαν αυτά που έγιναν, ελυπήθηκαν πάρα πολύ και ελθόντες στον κύριόν των του διηγήθηκαν με ακρίβειαν όλα τα γεγονότα.
32 Τοτε εκάλεσε αυτόν ο κύριός του και του είπε· Δούλε πονηρέ, όλο το τεράστιον εκείνο χρέος σου το εχάρισα, διότι με παρεκάλεσες.
33 Δεν έπρεπε και συ να λυπηθής και να ελεήσης τον σύνδουλό σου, όπως εγώ ο Κυριος σου σε ελυπήθηκα και σε ελέησα;
34 Και οργισθείς ο κύριός του τον έβαλε εις την φυλακήν και τον παρέδωκε στους βασανιστάς, δια να τον βασανίζουν, μέχρις ότου εξοφλήση όλον το χρέος του.
35 Ετσι και ο Πατήρ μου ο επουράνιος θα κάμη εις σας εάν δεν συγχωρήτε ο καθένας στον αδελφόν του, με όλην σας την καρδιά, τα πταίσματα, που έχει κάμει απέναντί σας”».
ΠΗΓΗ ευαγγελικής περικοπής: http://www.saint.gr/2016/09/04/readingsday.aspx
