Ομιλία στην ΕΟΡΤΗ της ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ της ΘΕΟΤΟΚΟΥ, Λουκ., ι΄, 38-42 & ια΄ 27-28, ** 15-08-2012.
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που εορτάζει στις 15 Αυγούστου ο χριστιανικός κόσμος, είναι η μεγαλυτέρα από τις εορτές που καθιέρωσε η Εκκλησία προς τιμήν της Μητρός του Κυρίου, τις θεομητορικές εορτές, όπως γράφει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωάννης Φουντούλης στο Περιοδικό Ποιμήν (2004).
Τις πρώτες μαρτυρίες έχομε γι’ αυτήν την εορτήν, κατά τον Ε’ αιώνα, γύρω στην εποχή που συνεκλήθη η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου (451), που καθόρισε το Θεομητορικό δόγμα και έγινε αιτία να αναπτυχθεί η τιμή στο πρόσωπο της Θεοτόκου. Για πρώτη φορά φαίνεται ότι γιορτάστηκε στα Ιεροσόλυμα την 13 Αυγούστου και λίγο αργότερα μετετέθη στις 15 του ιδίου μηνός.
Κέντρο του πανηγυρισμού αναφέρεται στην αρχή ένα «Κάθισμα», ναός επ’ ονόματί της, που ευρίσκετο έξω από τα Ιεροσόλυμα, στο τρίτο μίλι της οδού που οδηγούσε στην Βηθλεέμ. Η σύνδεση της εορτής αυτής προς την Κοίμηση της Θεοτόκου έγινε στον περίφημο ναό της Παναγίας που βρισκόταν στην Γεσθημανή, το «ευκτήριο του Μαυρικίου», όπου υπήρχε και ο τάφος της.
Αυτός ο ναός πολύ σύντομα πήρε τον χαρακτήρα του μεγαλυτέρου θεομητορικού προσκυνήματος. Η ακτινοβολία του έγινε αιτία η πανήγυρίς του κατά την 15η Αυγούστου γρήγορα να διαδοθεί σ’ ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και κατά τον ΣΤ’ με Ζ’ αιώνα να επικρατήσει σε ανατολή και δύση σαν εορτή της Κοιμήσεως, του θανάτου της Θεοτόκου.
Αργότερα εξήρθη η εορτή με την προπαρασκευαστική νηστεία και την παράταση το εορτασμού μέχρι της 23ης, (τα λεγόμενα ενιάμερα). Έγινε όχι μόνο η μεγαλυτέρα θεομητορική εορτή, αλλά και μία από τις σπουδαιότερες εορτές του εκκλησιαστικού έτους. Αυτό βέβαια ήταν φυσικό να γίνει, γιατί η Θεοτόκος είναι το προσφιλέστερο και ιερότερο πρόσωπο μετά τον Κύριο και γι’ αυτό συνεκέντρωσε την τιμή και την ευλάβεια όλων των χριστιανικών γενεών.
Ειδικά το γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αφηγείται, εκτός των άλλων, και μια απόκρυφος διήγησις, που φέρεται υπό το όνομα του ηγαπημένου μαθητού του Κυρίου, του Ιωάννου. Μία περίληψη του εκτενούς αυτού κειμένου θα παρουσιάσομε εδώ.
Η Παναγία μετά την ανάληψη του Χριστού καθημερινώς πήγαινε στο Ζωοδόχο μνήμα και προσηύχετο. Μια Παρασκευή ο αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάζεται μπροστά της και την χαιρετά: «Χαίρε, η γεννήσασα Χριστόν τον Θεόν ημών. Ο Κύριος άκουσε την προσευχή σου και θα πορευθείς εις την ζωήν την αληθινήν και αδιάδοχον».
Η Θεοτόκος επιστρέφει στον οίκον της, θυμιά και προσεύχεται στον Χριστό να της στείλει τον Ιωάννη και τους λοιπούς Αποστόλους για να παρασταθούν στον θάνατό της. Η προσευχή της εισακούεται και πρώτος φθάνει, αρπαγείς από νεφέλη, ο Ιωάννης και σε λίγο επί νεφελών και οι λοιποί απόστολοι, οι διεσπαρμένοι στα πέρατα του κόσμου.
Την Κυριακή έρχεται με την απαστράπτουσα δόξα Του και με χιλιάδες αγγέλους ο Κύριος να παραλάβει την ψυχή της μητρός του. Εκείνη ευλογεί τους αποστόλους και τον κόσμο, δέεται για την σωτηρία όλων και αφού λαμβάνει την υπόσχεση ότι «πάσα ψυχή επικαλούμενη το όνομά της ου μη καταισχυνθή, αλλ’ εύρη έλεος και παράκλησιν και αντίληψιν και παρρησίαν και εν τω νυν αιώνι και εν τω μέλλοντι», παραδίδει την αγία της ψυχή στα χέρια του Yιού της.
Οι απόστολοι περιπτύσσονται το σκήνος και, ψάλλοντες, μεταφέρουν την κλίνη με το σώμα για ταφή. Ένας Εβραίος ονόματι Ιεφωνίας ορμά και επιχειρεί «κατά της κλίνης», αλλ’ άγγελος Κυρίου με «ξίφος πυρός» αποκόπτει τα χέρια του από των ώμων, που μένουν κρεμασμένα στην κλίνη. Αυτός μετανοεί και κολλώνται και πάλι τα χέρια του, ενώ οι απόστολοι ανενόχλητοι συνεχίζουν την εκφορά. Το σκήνος θάπτεται σε καινό μνημείο στην Γεσθημανή, την Τρίτη όμως ημέρα «μετετέθη… εν Παραδείσω».
ΑΜΗΝ
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
**Ευαγγέλιο Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Λουκ., ι΄, 38-42 & ια΄ 27-28,
Πρωτότυπο Κείμενο
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ,
38 εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς κώμην τινά. Γυνὴ δέ τις ὀνόματι Μάρθα ὑπεδέξατο αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς.
39 Καὶ τῇδε ἦν ἀδελφὴ καλουμένη Μαρία, ἣ καὶ παρακαθίσασα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ.
40 Ἡ δὲ Μάρθα περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν·
41 ἐπιστᾶσα δὲ εἶπε· Κύριε, οὐ μέλει σοι ὅτι ἡ ἀδελφή μου μόνην με κατέλιπε διακονεῖν; εἰπὲ οὖν αὐτῇ ἵνα μοι συναντιλάβηται.
42 Ἀποκριθεὶς δὲ εἶπεν αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά· ἑνὸς δέ ἐστι χρεία· Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ᾿ αὐτῆς.
27 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ λέγειν αὐτὸν ταῦτα ἐπάρασά τις γυνὴ φωνὴν ἐκ τοῦ ὄχλου εἶπεν αὐτῷ· Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καὶ μαστοὶ οὓς ἐθήλασας.
28Αὐτὸς δὲ εἶπε· Μενοῦνγε μακάριοι οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσοντες αὐτόν».
Απόδοση στη νεοελληνική
«Εκεῖνο τὸν καιρό,
μπῆκε ὁ Ἰησοῦς σ’ ἕνα χωριό, καὶ τὸν ὑποδέχτηκε σπίτι της κάποια γυναίκα ποὺ τὴν ἔλεγαν Μάρθα.
Αὐτὴ εἶχε μιὰ ἀδελφὴ ποὺ ὀνομαζόταν Μαρία, κι ἡ ὁποία κάθισε στὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἄκουγε τὴ διδασκαλία του.
Ἀντίθετα, ἡ Μάρθα δούλευε ἀσταμάτητα γιὰ νὰ τοὺς περιποιηθεῖ.
Πῆγε λοιπὸν στὸν Ἰησοῦ καὶ τοῦ εἶπε· Κύριε, δὲν νοιάζεσαι ποὺ ἡ ἀδελφή μου μὲ ἄφησε μόνη νὰ σὲ περιποιοῦμαι; Πές της, λοιπόν, νὰ μὲ βοηθήσει.
Ὁ Ἰησοῦς τῆς ἀποκρίθηκε· Μάρθα, Μάρθα, ἀσχολεῖσαι κι ἀγωνιᾶς γιὰ πολλὰ πράγματα, ἐνῶ ἕνα μόνο χρειάζεται. Αὐτὸ διάλεξε ἡ Μαρία, καὶ δὲν πρόκειται νὰ τῆς τὸ ἀφαιρέσει κανείς.
Ἐνῶ ἔλεγε αὐτὰ ὁ Ἰησοῦς, κάποια γυναίκα ἀπὸ τὸ πλῆθος ἔβγαλε μιὰ δυνατὴ φωνὴ καὶ τοῦ εἶπε· Χαρὰ στὴ μάνα ποὺ σὲ γέννησε καὶ σὲ θήλασε!
Κι ἐκεῖνος εἶπε· Πιὸ πολὺ χαρὰ σ’ ἐκείνους ποὺ ἀκοῦν τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἐφαρμόζουν».
ΠΗΓΗ: http://agiosharalabos.blogspot.gr/2015/08/38-42-27-28.html
