ΟΜΙΛΙΑ στην ΣΤ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ του ΜΑΤΘΑΙΟΥ, του παραλυτικού της Καπερναούμ, Μτθ, θ΄, 1-8,** 24-07-2011

Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*

«ίνα τι υμείς ενθυμίστε πονηρά εν τοις καρδίες υμών;»

Με την αυστηρή αυτή παρατήρηση επετίμησε μερικούς γραμματείς, που ήσαν παρόντες κατά το θαύμα της θεραπείας του παραλυτικού της Καπερναούμ. Το πονηρό είναι το ψέμα που σκέφτηκαν εις βάρος του Χριστού, όταν συγχώρησε τις αμαρτίες του πριν τον θεραπεύσει. Πραγματικά πριν τον θεραπεύσει σωματικά, του είπε καθώς τον είδε επί κλίνης βεβλημένον: «θάρσει τέκνον αφέωνται σοι αι αμαρτίαι σου… Και ιδού τινές των γραμματέων είπαν εν εαυτοϊς ούτος βλασφημεί». Εις τούτην του παραλύτου την ιστορίαν πράγμα άξιον πολλής παρατηρήσεως είναι η βίαιη αντίδραση του Χριστού σε ένα απλό λογισμό των Γραμματέων.

Τούτο οφείλεται στο ότι με τον λογισμό τους αυτόν οι γραμματείς έφεραν στη μέση ένα ψέμα, και μάλιστα πονηρόν, ότι δηλαδή ο Χριστός δεν είναι Θεός, διότι αληθώς, εάν ο Ιησούς κατά την άδικον κρίσιν αυτών, μη ων Θεός, έλεγε το «αφέονται σοι αι αμαρτίαι σου», (Μτθ΄, θ΄, 2), τότε ήτο ψεύτης και απατεών. Τούτο δε είναι εναντίον εις αυτήν την φύσιν του Θεού, όστις είναι η αυτοαλήθεια, «η οδός, η αλήθεια και η ζωή».

Το πονηρόν, λοιπόν, ήταν με το μέρος των γραμματέων, γιατί πολλές φορές τον είχαν δει με εξουσίαν και νόσους να φυγαδεύει, και δαίμονας να απελαύνει, και την θάλασσα να επιτιμά, και πάντα ταύτα να τα πράττει υπέρ άνθρωπον. Με το να χαρακτηρίσει αυτό το ψέμα των γραμματέων πονηρόν, δείχνει ότι όλα τα ψέματα δεν είναι της ιδίας βαρύτητος.

Και σε μας σήμερα λέγει το ίδιο στα ψέματα μας, που δεν τα κρατάμε μόνο μέσα μας, όπως οι γραμματείς, αλλά τα εξωτερικεύομε με λόγια και έργα, με τις τεράστιες δυνατότητες της τεχνολογίας. Με λόγια, με έργα, με πάνελ, με τον τύπο. Και είναι αλήθεια ότι βίος και πολιτεία των ανθρώπων είναι το ψέμα, ακόμα και των Χριστιανών. 3500 χρόνια δεν έφθασαν για να προσαρμοσθούμε. Με μεγάλη ευκολία ψεύδονται οι άνθρωποι και με καταπληκτική δεξιότητα δικαιολογούνται: «το αλάτι της αλήθειας». Αδύνατο να ζήσουμε χωρίς αυτό (στα σαλόνια μουγκαμάρα, οι εφημερίδες λευκές σελίδες, τα δικαστήρια έρημα, οι πολιτικοί χωρίς δουλειά). Είναι δύσκολο ο άνθρωπος να κρατήσει τη γλώσσα του. Και έτσι από τα ψέματα που λέμε, ο Σα­τανάς έχει τεράστια κέρδη, σε βλάβη εναντίον των ανθρώπων.

Ποιος μπορεί να περιγράψει ή να διηγηθεί πόσην βλάβη προξενεί το ψεύδος; Αυτό βλάπτει και τον λέγοντα -ζημίαν προξενεί- και στον ακούοντα. Το ψεύδος πολλάκις εξαφανίζει ολόκληρα έθνη, διότι όλοι οι επιθετικοί πόλεμοι γίνονται με ψεύτικες δικαιολογίες , εχθρεύει τους φίλους, ταράζει την συγγένειαν,  χωρίζει τα αντρόγυνα. Το ψεύδος σχίζει και εξαφανίζει και αυτά της εκκλησίας τα μέλη, διότι όσους ακούετε σχισματικούς, αιρετικούς, απίστους, ουδέν άλλο διέφθειρεν αυτούς, ειμή το ψεύδος, δηλαδή τα βιβλία των ψευδολόγων.

Ψέματα υπάρχουν πολλών ειδών:

1. Ψέματα συμφέροντος (δοσάς, μοδίστρα, τεχνίτης ).
2. Ψέματα εμπορίου.
3. Ψέματα γονέων, καθηγητών, μαθητών.
4. Ψέματα πολυλογίας, ψέματα εγωιστικά: «Γέννημα μέν λίθου και σίδηρου πυρ, γέννημα δε πολυλογίας και ευτραπελίας ψεύδος», Ιω. Κλίμακος, Λόγος 12^ος.

Μπορεί ο ψαράς να μη βγάλει ψάρι, το λαγωνικό να μη βγάλει λαγό. Η πολυλογία όμως θα βγάλει οπωσδήποτε ψέμμα: το «ΠΙΣΤΕΥΩ» δεν έχει το γράμμα «Ψ».

Τώρα βέβαια μας φέρνουνε σε πολλές δύσκολες περιπτώσεις και αναγκαζόμαστε να πούμε ψέμα­τα. Μια ψυχή, σε μια σύναξη πιστών, έθεσε την ερώτηση: «Είναι αδύνατον να μην πω ψέματα την ημέρα. Τι θα γίνει; Θα κολαστώ;» Και κανείς δεν σήκωσε το χέρι του να φέρει αντίρρηση.

Ασφαλώς εκείνο το ψέμα είναι κολάσιμο, το οποίον ωφελεί τον σατανά, κερδίζει ο σατανάς. Βέβαια αν κάποιος θα μπορούσε να μιλήσει αυτή την ώρα θα έλεγε: «ώστε επιτρέπεται το ψέμα; Δεν ελέχθη «το ναι ναι και το ου ου;»

Και εντούτοις το ψέμα επιτρέπεται.

Ένα παράδειγμα: Βρισκόμαστε σε μια ομιλία στο 2° όροφο. Και, «ό μη γένοιτο», έπιασε πυρκαγιά στο ισόγειο. Αν ο υπεύθυνος πει την αλήθεια: «πυρκαγιά κάτω», ποιος θα βγει ζωντανός από κει μέσα; Κανένας. Θα γίνει πανικός θα πατηθούνε εκει στην πόρτα όλοι. Άλλοι θα πηδήσουν από τα παράθυρα. Εδώ αν πει την αλήθεια, κερδίζει ο διάβολος.

Τώρα το ψέμα όχι απλώς επιτρέπεται, αλλά επιβάλ­λεται. π.χ. θα μπορούσε να πει ο υπεύθυνος: «κάποιος καταζητούμενος μπήκε και να κατεβούμε γρήγορα—γρήγορα για να διευκολύνουμε την αστυνομία». Έτσι θα γλυτώνανε οι πιο πολλοί. Βεβαία είναι ψέμα, αλλά ψέμα σωτήριο. Η Γραφή είναι φορτωμένη από τέτοια. Αλλά το «ναι ναι και το ου ου»; Ελέχθη κατά πνεύμα και όχι κατά γράμμα: «το γάρ γράμμα αποκτέννει, το δε πνεύμα ζωοποιεί», Β΄Κορ., γ΄, 6.

Παράδειγμα 2^ον: Γνωρίζει ο γιατρός ότι αυτός πεθαίνει εξ αιτίας της καρδιάς του. Θα του πει «πάς;» Θα πεθάνει στα χέρια του!  Του λέει κουράγιο, από σένα εξαρτάται, και τον ωφελεί πολλάκις, γιατί η αλήθεια που του λέει η επιστήμη του, καμιά φορά μπορεί να είναι ψέμα και ο άνθρωπος να ζήση. Γι’ αυτό και η Γραφή λέγει «παραμυθείσθε τους ολιγοψύχους, αντέχεσθε των ασθενών», Α΄Θεσς., β΄, 14. Δηλαδή να τους πούμε «παραμύθια» για να προλάβουμε την αυτοκτονία ή την συγκοπή.

Ο Χριστός μας έχει δώσει ένα πανίσχυρο όπλο για να χειριζόμαστε αυτά τα θέματα. Η μεγαλύτερη αρετή ποια είναι; Η Διάκριση, το ισχυρότερο εργαλείο της φωτισμένης συνειδήσεως. Και η διά­κριση λέγει: Όπως ο Σατανάς χρησιμοποιεί και την αλήθεια (αν και σπάνια) για το κακό (πυρκα­γιά, ναυάγιο, αρρώστια, …), έτσι και ο χριστιανός μπορεί να χρησιμοποιεί και το ψέμα (αν και σπάνια) για το καλό.

Το βάρος πέφτει στη λέξη φωτισμένη συνείδηση: «οπόταν ψεύδους εισάπαν καθαρεύσωμεν, τότε αυτό μετά φόβου, καιρού καλούντος υπέλθωμεν», Ιω. Κλιίμακος Λόγος ιβ΄. Άλλωστε η εντολή του δεκαλόγου, σ’ αυτό το πνεύμα είναι διατυπωμένη: «ου ψευδομαρτυρήσεις ΚΑΤΑ του πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδή».

Είναι καιρός να νοιώσουμε απόλυτα ελεύθεροι και σ’ αυτό το θέμα του ψέματος, αλλά ΤΙΜΙΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ: «τη ελευθερία ή Χριστός υμάς ηλευθέρωσε στήκετε και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε», Γαλ., ε΄, 1.

Ο άνθρωπος του Χριστού είναι ο μόνος απόλυτα ελεύθερος άνθρωπος στη γη και στον ουρανό. 

ΑΜΗΝ.

 * Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…

** Το Ευαγγέλιο της Κυριακής Στ´ Ματθαίου,  (Μτθ, θ´, 1-8)

Πρωτότυπο

«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ,

1 ἐμβὰς ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς πλοῖον διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδί­αν πόλιν.

2 Καὶ ἰδοὺ προσέφερον αὐτῷ παραλυτικὸν ἐπὶ κλίνης βεβλημένον· καὶ ἰδὼν ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν εἶπε τῷ παραλυτικῷ· θάρσει, τέκνον· ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου.

3 καὶ ἰδού τινες τῶν γραμματέων εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτος βλασφημεῖ.

4 καὶ ἰδὼν ὁ ᾿Ιησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;

5 τί γάρ ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ περιπάτει;

6 ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας — τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· ἐγερθεὶς ἆρόν σου τὴν κλίνην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. 7 7 καὶ ἐγερθεὶς ἀπῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ.

8 ἰδόντες δὲ οἱ ὄχλοι ἐθαύμασαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν τὸν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις».

Απόδοση σε απλή γλώσσα

«Εκεῖνο τὸν καιρό,

 1 ὁ ᾿Ιησοῦς ἐπιβιβάστηκε στὸ πλοῖο, διέσχισε τὴ λίμνη καὶ ἦρθε στὴν πόλη του.

2 Τότε τοῦ ἔφεραν ἕναν παράλυτο ξαπλωμένο σ᾿ ἕνα κρεβάτι.  ῞Οταν εἶδε ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστη τους, εἶπε στὸν παράλυτο· «Θάρρος, παιδί μου, σοῦ συγχωρήθηκαν οἱ ἁμαρτίες σου».

3 Τότε μερικοὶ ἀπὸ τοὺς γραμματεῖς εἶπαν μέσα τους· «Μὰ αὐτὸς προσβάλλει τὸν Θεό». 4 ῾Ο ᾿Ιησοῦς ὅμως, ποὺ κατάλαβε τὶς σκέψεις τους, εἶπε· «Γιατί κάνετε πονηρὲς σκέψεις;

5 Τί εἶναι εὐκολότερο νὰ πῶ· “σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες” ἢ νὰ πῶ· “σήκω καὶ περπάτα”;

6 Γιὰ νὰ μάθετε λοιπὸν πὼς ὁ Υἱὸς τοῦ ᾿Ανθρώπου ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες πάνω στὴ γῆ» –λέει στὸν παράλυτο· «Σήκω, πάρε τὸ κρεβάτι σου καὶ πήγαινε στὸ σπίτι σου».

7 ᾿Εκεῖνος σηκώθηκε καὶ πῆγε στὸ σπίτι του.

8 ῞Οταν ὁ κόσμος τὸ εἶδε αὐτό, ἔμειναν κατάπληκτοι καὶ δοξολόγησαν τὸν Θεό, ποὺ ἔδωσε τέτοια ἐξουσία στοὺς ἀνθρώπους».

ΠΗΓΗ απόδοσης: http://www.synodoiporia.gr/