ΟΜΙΛΙΑ στην Γ΄ ΚΥΡΙΑΚΗΝ του ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Μτθ, στ΄, 22-33, 03-07-2011
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
«Ο λύχνος του σώματος εστίν ο οφθαλμός. Εάν ουν ο οφθαλμός σου απλούς ή, όλον το σώμα σου φωτεινόν έσται, εάν δε ο οφθαλμός σου πονηρός ή, όλον το σώμα σου σκοτεινόν έσται»,
Μτθ, στ΄, 22-23.
Άπαξ και ο Κύριος ξεκίνησε την δημόσια ζωή του, δεν έμεινε καθόλου αργός: «και περιήγεν όλην την Γαλιλαία ο Ιησούς διδάσκων εν ταις συναγωγαίς αυτών και κηρύσσων το ευαγγέλιον της βασιλείας και θεραπεύων πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν εν τω λαώ», Μτθ., δ΄, 23.
Στις μακρές πορείες του βρέθηκε σ’ ένα όρος περικυκλωμένος από πλήθη λαού και τους έκαμε μιαν ομιλίαν που, κατά γενικήν ομολογίαν, αναφέρεται τόσο συχνά όσο καμιά άλλη ομιλία οιασδήποτε εποχής: «H επί του όρους ομιλία», βλέπε D. Carnegi, στο βιβλίο «έξω η στενοχώρια» σελ. 14. Από εδώ βγαίνουν τα εξης μηνύματα (SMS), από τον τρόπον διδασκαλίας του Χριστού:
1ον: Όταν δίδασκε τον όχλον, δηλαδή ανθρώπους άσχετους αλλά πρόθυμους να ακούσουν, μιλούσε με παραβολές.
2ον: Η επιλογή του αυτή ήταν αποκλειστική και όχι περιστασιακή: «Ταύτα πάντα ελάλησεν ο Ιησούς εν παραβολαίς τοις όχλοις και χωρίς παραβολής ουδέν ελάλει αυτοίς», Μτθ, ιγ΄, 34-35.
Εδώ χρησιμοποιεί τον υγιή και καθαρό οφθαλμό. Εάν το μάτι είναι γερό και καθαρό, όλο το σώμα φωτίζεται και θα είναι φωτεινό. Δηλαδή ο άνθρωπος που έχει γερά τα μάτια, μπορεί να βαδίζει με ασφάλεια, να εργάζεται τα καθημερινά του έργα με επιτυχία, να βλέπει, να γνωρίζει και αναγνωρίζει τους ανθρώπους που έρχεται σε επικοινωνία.
Τι εννοούσε όμως; Τρία πράγματα: Το λογικό, την συνείδηση και τον θείο φωτισμό. Και τα 3 τα έχει μόνον ο άνθρωπος και όχι τα ζώα.
1ον. ΤΟ ΛΟΓΙΚΟ (ο νους και η διάνοια).
«Νους ορά και νους ακούει»: Το πρώτο εσωτερικό μάτι, δώρον Θεού. Με την δύναμη του λογικού δημιουργεί αριστουργήματα πάνω στη γη και στο διάστημα, μέσα στον χωροχρόνο και την βιολογική ζωή των 5 διαστάσεων.
Και επιπλέον: Με την δύναμιν του λογικού, οι ανθρώπινες ψυχές υψώνονται σε μιάν 6ην διάστασιν, την πνευματική, όπου δια μιας μοιραίας ασκήσεως της πνευματικής τους ελευθερίας, κινούνται είτε προς τον Δημιουργό (προς το φως), είτε μακράν τούτου (προς το σκοτάδι).
Κεντρομόλα ή φυγόκεντρα, με κέντρο πάντοτε τον Χριστόν, όπως φαίνεται καθαρά στο Ευαγγέλιο της κρίσεως, Μτθ, κε΄, 31. Αυτό εξαρτάται από το αν το λογικό σου (μου) είναι απλό, όπως στο έδωσε ο Θεός: (φυσικό, γνήσιο, χωριάτικο…) και όχι πονηρό (σύνθετο, γυαλοφορεμένο, στρατευμένο). Δηλαδή:
Γυαλοφορεμένο λογικό. Να φοράει τα χρωματιστά γυαλιά των διαφόρων ιδεολογιών, θεωριών, κατεστημένων…
Στρατευμένο λογικό=αλλοτριωμένο, μπλεγμένο. Γιατί έχει παραχωρήσει, «αντί πινακίου φακής», την «ελευθερίαν ήν Χριστός ημάς ηλευθέρωσεν»: Σε οποιαδήποτε ιδεολογία και αν έχει στρατευθεί, από τις πιο υλιστικές, ως τις πιο ιδεαλιστικές.
2ον. Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ=Δεύτερος εσωτερικός οφθαλμός είναι η φωνή του Θεού μέσα στον άνθρωπο:
«Φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον». Έχει μιαν διπλή εντολήν: Να διδάξει τον άνθρωπον ποιο είναι το θέλημα του Θεού και κατόπιν να κρίνει τον άνθρωπο για υπακοή η όχι στο θέλημα Του. Είναι ο αρμόδιος Δικαστής του. ΕΠΑΙΝΕΙ τα σωστά, την αρετή, την άσκηση, την αγιότητα. ΕΛΕΓΧΕΙ την κακία, ακολασία, πονηρία, σκληρότητα. Όσο πιο απλή και φυσική είναι τόσο πιο σωστά λειτουργεί. Η Συνείδηση παρομοιάζεται με λαμπόγυαλο λάμπας πετρελαίου και καθαρίζεται με την μετάνοια ή τον θάνατο.
3ον. Ο ΘΕΙΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ=Τρίτος εσωτερικός οφθαλμός.
Είναι ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος. Δίδεται μόνο στους πιστούς με το ΒΑΠΤΙΣΜΑ, ΧΡΙΣΜΑ και τα λοιπά μυστήρια της Εκκλησίας. Διατηρείται «εν απλότητι και αφελότητι καρδίας», όπως στους πρώτους χριστιανούς. Σβήνεται με την απομάκρυνση από τα μυστήρια της Εκκλησίας και ξανανάβεται με το φιλάνθρωπο μυστήριο της μετανοίας και εξομολογήσεως.
Αυτά είναι τα 3 είδη εσωτερικού φωτισμού για τα οποία μιλάει ο Κύριος σήμερα. Και για τα οποία ισχύει αυτό με το οποίο αρχίσαμε: «Εάν ο οφθαλμός σου απλούς ή, όλον το σώμα σου φωτεινό έσται». Πράγμα που φαίνεται καθαρά στους αγίους και στις εικόνες τους, και στο οποίο μετέχει κάθε πιστός, ανάλογα με την απλότητα, κα την καθαρότητα του.
ΑΜΗΝ.
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** Ευαγγέλιο της Κυριακής της Γ΄ Ματθαίου, Μτθ, στ΄, 22-23.
Πρωτότυπο
Εἶπεν ὁ Κύριος·
«Ο λύχνος τοῦ σώματός ἐστιν ὁ ὀφθαλμός· ἐὰν οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινόν ἔσται· ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστί, τὸ σκότος πόσον; Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. Οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ. Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε· οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἐνδύματος;
Ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν;Τίς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; Καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾷ οὐδὲ νήθει· λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων. Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι; Μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τί φάγωμεν ἢ τί πίωμεν ἢ τί περιβαλώμεθα; Πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. Ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν».
Ἀπόδοση στη νεοελληνική:
Εἶπεν ὁ Κύριος:
«Τὸ μάτι εἶναι τὸ λυχνάρι τοῦ σώματος. Ἐὰν τὸ μάτι σου εἶναι ὑγιές, ὅλο σου το σῶμα θὰ εἶναι φωτεινόν. Ἐὰν ὅμως τὸ μάτι σου ἀσθενῇ, τότε ὅλον τὸ σῶμα σου θὰ εἶναι σκοτεινόν. Ἀλλὰ ἐὰν τὸ ἐσωτερικόν σου φῶς εἶναι σκοτάδι, πόσον μεγάλο εἶναι το σκοτάδι. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ δουλεύῃ δύο κυρίους, διότι ἢ τὸν ἕνα θὰ μισήσῃ καὶ τὸν ἄλλο θὰ ἀγαπήσῃ, ἢ εἰς τὸν ἕνα θὰ προσκολληθῇ καὶ τὸν ἄλλον θὰ καταφρονήσῃ. Δὲν μπορεῖτε νὰ δουλεύετε τὸν Θεὸν καὶ τὸν μαμωνᾶν».
«Διὰ τοῦτο σᾶς λέγω, Μὴ μεριμνᾶτε διὰ τὴν ζωήν σας τὶ θὰ φᾶτε ἢ τὶ θὰ πιῆτε, οὔτε διὰ τὸ σῶμα σας τὶ θὰ φορέσετε. Δὲν ἀξίζει ἡ ζωὴ περισσότερον ἀπὸ τὴν τροφὴν καὶ τὸ σῶμα ἀπὸ τὸ ἔνδυμα; Κυττάξετε τὰ πτηνὰ τοῦ οὐρανοῦ, οὔτε σπείρουν οὔτε θερίζουν οὔτε ἀποθηκεύουν, καὶ ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος τὰ τρέφει. Δὲν ἔχετε σεῖς μεγαλύτερην ἀξίαν ἀπὸ αὐτά; Ποιὸς δὲ ἀπὸ σᾶς, ὅσον κι ἂν φροντίσῃ, μπορεῖ νὰ προσθέσῃ εἰς τὸ ἀνάστημά του ἕνα πῆχυν; Και γιατὶ μεριμνᾶτε γιὰ ἐνδύματα; Παρατηρήσατε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνουν, οὔτε κοπιάζουν, οὔτε γνέθουν, ἀλλὰ σᾶς λέγω, ὅτι οὔτε ὁ Σολομὼν σὲ ὅλην του τὴν δόξαν δὲν ἐντύθηκε σὰν ἕνα ἀπὸ αὐτά.
Ἐὰν τὸ χορτάρι τοῦ ἀγροῦ, ποὺ σήμερα ὑπάρχει καὶ αὔριον τὸ ρίχνουν εἰς τὸν φοῦρνον, ὁ Θεὸς τὸ ντύνει, τόσον ὡραῖα, πόσον περισσότερον ἐσᾶς, ὀλιγόπιστοι; Μὴ μεριμνᾶτε λοιπὸν καὶ μὴ λέγετε, «Τὶ θὰ φᾶμε ἢ τὶ θὰ πιοῦμε ἢ τὶ θὰ ἐνδυθοῦμε;». Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ ἐπιδιώκουν οἱ ἐθνικοί. Γνωρίζει ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος ὅτι ἔχετε ἀνάγκην ἀπὸ ὅλα αὐτά.
Ζητᾶτε πρῶτα τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην του καὶ τότε ὅλα αὐτὰ θὰ σᾶς χορηγηθοῦν».
