Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου,
Λουκ. α 1-26 & 57-68 & 76-80, 24-6-2012**
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
Στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους υπάρχουν μόνο δύο σημαντικά γεγονότα, τα οποία ο Θεός τα αναγγέλλει μέσω του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Και αυτά είναι η Γέννηση του Προαιώνιου Υιού του Θεού κατά σάρκα και η γέννηση του Προδρόμου και Βαπτιστού του Ιωάννου, του μείζονος «εν γεννητοίς γυναικών» (Ματθ, 11, 11), σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου Ιησού Χριστού. Την γέννηση του Προδρόμου ακολουθεί και το θαύμα της λύσεως της γλώσσας του πατέρα του Ζαχαρία, την οποία έδεσε ο Αρχάγγελος, γιατί δεν πίστεψε στα λόγια του.
Η γέννησή του δοξάστηκε με τον προφητικό λόγο του Ζαχαρία, ο οποίος είπε: «Και συ, παιδίον, προφήτης υψίστου κληθήση, προπορεύση γαρ προ προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού, του δούναι γνώσιν σωτηρίας τω λαώ αυτού, εν αφέσει αμαρτιών αυτών, δια σπλάγχνα ελέους Θεού ημών, εν οίς επεσκέψατο ημάς, ανατολή εξ ύψους επιφάναι τοις εν σκότει και σκιά θανάτου καθημένοις, του κατευθύναι τους πόδας ημών εις οδόν ειρήνης», (Λκ, 1, 76-79).
Όλη η ζωή του Προδρόμου ήταν μία ζωή ασυνήθιστη. Για τα παιδικά του χρόνια γνωρίζουμε μόνο αυτό, το όποιο μας λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς, ότι δηλαδή: «ηυξανε και έκραταιουτο πνεύματι, καί ην εν ταίς έρήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ», (Λκ. 1, 80). Πώς και πότε βρέθηκε το παιδί στην έρημο, δεν το γνωρίζουμε ακριβώς.
Κατά την παράδοση, ο βασιλιάς Ηρώδης, μετά την σφαγή των νηπίων στη Βηθλεέμ, ήθελε να σκοτώσει και τον Ιωάννη, δεν μπόρεσε όμως να τον βρει. Το γεγονός αυτό τον εξόργισε πολύ. Και γι’ αυτό διέταξε να σκοτώσουν τον πατέρα του, τον Ζαχαρία. Η μητέρα του, αφού έμαθε ότι οι στρατιώτες ψάχνουν το παιδί, το πήρε και πήγε μαζί του σε μία έρημη ορεινή περιοχή. Αφού έζησαν λίγο καιρό εκεί, η μητέρα του πέθανε και ο μικρός Ιωάννης έμεινε μόνος του στην έρημο.
Δεν γνωρίζουμε πώς τον έτρεφε Κύριος ο Θεός, πώς τον προστάτευε από τα άγρια ζώα, ούτε μας είναι γνωστό πώς έμαθε ο νέος Πρόδρομος να τρώει ακρίδες και άγριο μέλι. Όμως πιστεύουμε σταθερώς πώς για τον Θεό όλα είναι δυνατά. Ήδη, λοιπόν, από την αρχή ή ζωή του μείζονος «εν γεννητοίς γυναικών» (Μτ, 11, 11), ήταν μια ζωή πρωτοφανής και ανήκουστη.
Έμεινε στην έρημο εντελώς μόνος του μέχρι την ηλικία των τριάντα ετών. Τί έκανε στην έρημο; Με τί ασχολείτο; Κανένα εργόχειρο δεν είχε. Και (για) βιβλία, ούτε ήξερε τα γράμματα.
Οι βιογραφίες των μεγάλων φιλοσόφων, όπως του Ντεκάρτ και του Κάντ, μας διηγούνται ότι αυτοί οι άνθρωποι ολόκληρες ώρες και ημέρες κάθονταν στις πολυθρόνες τους, βυθισμένοι στις σκέψεις τους. Βαθειά είναι η φιλοσοφία, αλλά ακόμα βαθύτερος είναι ο θεολογικός στοχασμός, η ανώτερη μορφή της προσευχής, την οποία οι άγιοι πατέρες ονομάζουν νοερά προσευχή.
Είναι ασύλληπτο μεγάλο το βάθος της κοινωνίας εν Πνεύματι που έχουν οι μεγάλοι άγιοι με τον Θεό. Ο όσιος Παύλος ο Θηβαίος για 91 χρόνια ζούσε στην έρημο, άγνωστος στον κόσμο, έχοντας κοινωνία μόνο με τον Θεό. Ο Αρσένιος ο Μέγας νύχτες ολόκληρες μέχρι την ανατολή του ηλίου, στεκόταν με τα υψωμένα προς τον ουρανό χέρια. Ο όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ χίλιες ημέρες και χίλιες νύχτες προσευχόταν στο Θεό πάνω σε μία λοξή πέτρα.
Ασφαλώς το ίδιο ήταν και το έργο του Ιωάννη του Προδρόμου κατά την παραμονή του στην έρημο. Μέσα στον αδιάκοπο στοχασμό περί Θεού και περί τις τύχες του κόσμου, στην βαθιά κοινωνία προσευχής με τον Θεό μεγάλωνε η δύναμη του πνεύματός του και αυξανόταν η κατανόηση των οδών της σωτηρίας, τις όποιες θα έπρεπε να διδάσκει στον λαό, ο όποιος χανόταν μέσα στις αμαρτίες του. Θα έπρεπε να αλλάξει τις σκέψεις και τα αισθήματα του λαού, να τα κάνει πιο βαθιά. Να τους παροτρύνει να μετανοήσουν και να αλλάξουν τις διεστραμμένες και πονηρές οδούς τους.
Για αυτόν ακριβώς το σκοπό, να προετοιμάσει δηλαδή την οδό για τον Κύριο και τον Σωτήρα μας, τον Ιησού Χριστό, προοριζόταν ο μεγάλος Του Πρόδρομος. Γι’ αυτό ακριβώς όλη η ζωή του, εξ απαλών ονύχων και μέχρι την στιγμή που άρχισε να κηρύττει στις όχθες του Ιορδάνη ποταμού, ήταν πρωτοφανής και ανήκουστη. Αυτό το κήρυγμα της μετανοίας είλκυε προς αυτόν χιλιάδες ανθρώπους, καταποντισμένους στην ματαιότητα της κοσμικής ζωής.
Ας δοξολογήσουμε και ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο και Θεό μας που έστειλε στον αμαρτωλό αυτό κόσμο τον μεγαλύτερο απ’ όλους, τον ασκητή και τον κήρυκα της ανώτατης αλήθειας, τον Πρόδρομο Ιωάννη. Και σ’ αυτή την ημέρα της ευλογημένης και γεμάτης Χάρη Γεννήσεώς του, ας κλείνουμε ενώπιον του τα γόνατα και τις καρδιές μας, υμνώντας και δοξολογώντας τον.
Αμήν.
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
Γενέσιον Ιωάννου του Προδρόμου, Ευαγγ. ανάγνωσμα: Λουκά 1, 1-25, 57-68, 76-80.
Πρωτότυπο Κείμενο
«1. Επειδή περ πολλοί επεχείρησαν ανατάξασθαι διήγησιν περί των πεπληροφορημένων εν ημίν πραγμάτων
- καθώς παρέδοσαν ημίν οι απ΄ αρχής αυτόπται και υπηρέται γενόμενοι του λόγου,
3 έδοξε καμοί, παρηκολουθηκότι άνωθεν πάσιν ακριβώς, καθεξής σοι γράψαι, κράτιστε Θεόφιλε,
4 ίνα επιγνώς περί ων κατηχήθης λόγων την ασφάλειαν.
5 Εγένετο εν ταις ημέραις Ηρώδου του βασιλέως της Ιουδαίας ιερεύς τις ονόματι Ζαχαρίας εξ εφημερίας Αβιά, και η γυνή αυτού εκ των θυγατέρων Ααρών, και το όνομα αυτής Ελισάβετ.
6 Ήσαν δε δίκαιοι αμφότεροι ενώπιον του Θεού, πορευόμενοι εν πάσαις ταις εντολαίς και δικαιώμασι του Κυρίου άμεμπτοι.
7 και ουκ ην αυτοίς τέκνον, καθότι η Ελισάβετ ην στείρα, και αμφότεροι προβεβηκότες εν ταις ημέραις αυτών ήσαν.
8 Εγένετο δε εν τω ιερατεύειν αυτόν εν τη τάξει της εφημερίας αυτού έναντι του Θεού,
9 κατά το έθος της ιερατείας έλαχε του θυμιάσαι εισελθών εις τον ναόν του Κυρίου·
10 και παν το πλήθος ην του λαού προσευχόμενον έξω τη ώρα του θυμιάματος.
11 ώφθη δε αυτώ άγγελος Κυρίου εστώς εκ δεξιών του θυσιαστηρίου του θυμιάματος.
12 και εταράχθη Ζαχαρίας ιδών, και φόβος επέπεσεν επ αυτόν.
13 είπε δε προς αυτόν ο άγγελος• μη φόβου, Ζαχαρία• διότι εισηκούσθη η δέησίς σου, και η γυνή σου Ελισάβετ γεννήσει υιόν σοι, και καλέσεις το όνομα αυτού Ιωάννην•
14 και έσται χαρά σοι και αγαλλίασις, και πολλοί επι τη γεννήσει αυτού χαρήσονται.
15 έσται γαρ μέγας ενώπιον του Κυρίου, και οίνον και σίκερα ου μη πίη και Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται ετι εκ κοιλίας μητρός αυτού,
16 και πολλούς των υιών Ισραήλ επιστρέψει επι Κύριον τον Θεόν αυτών•
17 και αυτός προελεύσεται ενώπιον αυτού εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού, επιστρέψαι καρδίας πατέρων επι τέκνα και απειθείς εν φρονήσει δικαίων, ετοιμάσαι Κυρίω λαόν κατεσκευασμένον.
18 και είπε Ζαχαρίας προς τον άγγελον• κατά τι γνώσομαι τούτο; εγώ γαρ ειμί πρεσβύτης και η γυνή μου προβεβηκυία εν ταις ημέραις αυτής.
19 και αποκριθείς ο άγγελος είπεν αυτώ• εγω ειμί Γαβριήλ ο παρεστηκώς ενώπιον του Θεού, και απεστάλην λαλήσαι προς σε και ευαγγελίσασθαι σοι ταύτα.
20 και ιδού έση σιωπών και μη δυνάμενος λαλήσαι άχρι ης ημέρας γένηται ταύτα, ανθ ων ουκ επίστευσας τοις λόγοις μου, οίτινες πληρωθήσονται εις τον καιρόν αυτών.
21 και ην ο λαός προσδοκών τον Ζαχαρίαν, και εθαύμαζον εν τω χρονίζειν αυτόν εν τω ναώ.
22 εξελθών δε ουκ ηδύνατο λαλήσαι αυτοίς, και επέγνωσαν ότι οπτασίαν εώρακεν εν τω ναώ• και αυτός ην διανεύων αυτοίς, και διέμενε κωφός.
23 και εγένετο ως επλήσθησαν αι ημέραι της λειτουργίας αυτού, απήλθεν εις τον οίκον αυτού.
24 Μετά δε ταύτας τας ημέρας συνέλαβεν Ελισάβετ η γυνή αυτού, και περιέκρυβεν εαυτήν μήνας πέντε,
25 λέγουσα ότι ούτω μοι πεποίηκεν ο Κύριος εν ημέραις αις επείδεν αφελείν το όνειδός μου εν ανθρώποις…
57 Τη δε Ελισάβετ επλήσθη ο χρόνος του τεκείν αυτήν, και εγέννησεν υιόν.
58 και ήκουσαν οι περίοικοι και οι συγγενείς αυτής ότι εμεγάλυνε Κύριος το έλεος αυτού μετ΄ αυτής, και συνέχαιρον αυτή.
59 Και εγένετο εν τη ογδόη ημέρα ήλθον περιτεμείν το παιδίον, και εκάλουν αυτό επί τω ονόματι του πατρός αυτού Ζαχαρίαν.
60 και αποκριθείσα η μήτηρ αυτού είπεν• ουχί, αλλά κληθήσεται Ιωάννης.
61 και είπον προς αυτήν ότι ουδείς εστίν εν τη συγγενεία σου ος καλείται τω ονόματι τούτω•
62 ενένευον δε τω πατρί αυτού το τι αν θέλοι καλείσθαι αυτόν.
63 και αιτήσας πινακίδιον έγραψε λέγων• Ιωάννης εστί το όνομα αυτού• και εθαύμασαν πάντες.
64 ανεώχθη δε το στόμα αυτού παραχρήμα και η γλώσσα αυτού, και ελάλει ευλογών τον Θεόν.
65 και εγένετο επί πάντας φόβος τους περιοικούντας αυτούς, και εν όλη τη ορεινή της Ιουδαίας διελαλείτο πάντα τα ρήματα ταύτα,
- και έθεντο πάντες οι ακούσαντες εν τη καρδία αυτών λέγοντες• τι άρα το παιδίον τούτο έσται; και χειρ Κυρίου ην μετ΄ αυτού.
- Και Ζαχαρίας ο πατήρ αυτού επλήσθη Πνεύματος Αγίου και προεφήτευσε λέγων•…
76 Και συ, παιδίον, προφήτης υψίστου κληθήση• προπορεύση γαρ προ προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού,
77 του δούναι γνώσιν σωτηρίας τω λαώ αυτού, εν αφέσει αμαρτιών αυτών
- δια σπλάγχνα ελέους Θεού ημών, εν οις επεσκέψατο ημάς ανατολή εξ ύψους
- επιφάναι τοις εν σκότει και σκιά θανάτου καθημένοις, του κατευθύναι τους πόδας ημών εις οδόν ειρήνης.
- Το δε παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι, και ην εν ταις ερήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ».
Απόδοση Τρύφωνα Παπαγιάννη, θεολόγου, καθηγητού Μ.Ε.
«1. Eπειδή πολλοί επιχείρησαν να συντάξουν γραπτή ιστορία για τα γεγονότα, που είναι τελείως βεβαιωμένα μεταξύ μας,
2 όπως μας τα μετέδωσαν αυτοί που τα είδαν από την αρχή με τα ίδια τους τα μάτια κι έγιναν υπηρέτες της αλήθειας,
3 αποφάσισα κι εγώ, που τα παρακολούθησα όλα προσεκτικά και με ακρίβεια από την αρχή, να σου τα γράψω με τη σειρά, εξοχότατε Θεόφιλε,
4 ώστε να βεβαιωθείς απόλυτα πως όσα διδάχτηκες αποτελούν την αναντίρρητη αλήθεια.
5 Tον καιρό, λοιπόν, του Hρώδη, του βασιλιά της Iουδαίας, ζούσε ένας ιερέας από την ιερατική τάξη του Aβιά, που λεγόταν Zαχαρίας και που η γυναίκα του προερχόταν από τους απογόνους του Aαρών και το όνομά της ήταν Eλισάβετ.
6 Ήταν και οι δυο τους δίκαιοι μπροστά στο Θεό, καθώς ζούσαν άμεμπτοι μέσα στα όρια όλων των εντολών και των απαιτήσεων του Kυρίου.
7 Aλλά δεν είχαν παιδί, γιατί η Eλισάβετ ήταν στείρα, ενώ και οι δυο τους ήταν προχωρημένης ηλικίας.
8 Kάποτε, λοιπόν, ενώ εκτελούσε αυτός ιερατικά καθήκοντα έναντι του Θεού σαν ιερέας της τάξεως που είχε τη σειρά,
9 σύμφωνα με τη συνήθεια του ιερατείου, έπεσε σ’ αυτόν ο κλήρος να μπει στο ναό του Kυρίου για να θυμιατίσει.
10 Kι όλο το πλήθος του λαού προσευχόταν έξω την ώρα του θυμιάματος.
11 Tότε εμφανίστηκε σ’ αυτόν ένας άγγελος του Kυρίου, που στεκόταν δεξιά από το θυσιαστήριο του θυμιάματος.
12 Kαι μόλις τον είδε ο Zαχαρίας ταράχτηκε και τον κυρίευσε φόβος.
13 Αλλ’ ο άγγελος του είπε: «Mη φοβάσαι Zαχαρία, γιατί η παράκλησή σου εισακούστηκε και η γυναίκα σου η Eλισάβετ θα σου γεννήσει γιο και θα τον ονομάσεις Iωάννη.
14 Aυτός θα σου γίνει πηγή χαράς και αγαλλίασης και για τη γέννησή του πολλοί θα χαρούνε,
15 γιατί θα είναι μεγάλος άνθρωπος του Kυρίου. Kρασί και μεθυστικά ποτά με κανέναν τρόπο δε θα πιει, αλλά θα γεμίσει με το Πνεύμα το ’Αγιο από την κοιλιά ακόμα της μάνας του.
16 Kαι πολλούς από τους Iσραηλίτες θα τους στρέψει πάλι στον Kύριο το Θεό τους.
17 Kι αυτός είναι που θα έρθει πριν από τον Kύριο με το πνεύμα και τη δύναμη του Hλία για να ξαναστρέψει την αγάπη γονιών προς τα παιδιά τους, για να δώσει σε ανυπόταχτους τη φρόνηση των δικαίων και να ετοιμάσει λαό προπαρασκευασμένο για τον Kύριο.»
18 Eίπε τότε ο Zαχαρίας στον άγγελο: «Kαι πώς θα το ξέρω αυτό; Γιατί εγώ είμαι γέρος και η γυναίκα μου προχωρημένης ηλικίας».
19 Kι αποκρίθηκε ο άγγελος: «Eγώ είμαι ο Γαβριήλ, που βρίσκομαι στην υπηρεσία του Kυρίου δίπλα του, και με έστειλε σε σένα για να σου μιλήσω και να σου πω τα καλά αυτά νέα.
20 Tώρα, λοιπόν, άκου! Θα μείνεις βουβός και δε θα μπορείς να μιλήσεις ως την ημέρα που θα γίνουν αυτά, επειδή δεν πίστεψες στα λόγια μου, τα οποία θα πραγματοποιηθούν στην ώρα τους».
21 Στο μεταξύ, ο λαός περίμενε το Zαχαρία κι απορούσε για την αργοπορία του μέσα στο ναό.
22 Kι όταν βγήκε δεν μπορούσε να τους μιλήσει. Tότε κατάλαβαν ότι είδε κάποιο όραμα μέσα στο ναό. Έτσι, εκείνος τους έκαμνε νοήματα και παρέμενε άλαλος.
23 Kι όταν πια συμπληρώθηκαν οι μέρες της ιερατικής του υπηρεσίας, αποσύρθηκε στο σπίτι του.
24 Ύστερα, λοιπόν, από τις μέρες αυτές έμεινε έγκυος η γυναίκα του η Eλισάβετ, η οποία κρυβόταν για πέντε μήνες λέγοντας:
25 «M’ αυτόν τον τρόπο ενέργησε ο Kύριος, που έστρεψε το βλέμμα του πάνω μου για να απαλείψει τη ντροπή που ένιωθα ανάμεσα στους ανθρώπους»….
57 Συμπληρώθηκαν, λοιπόν, οι μέρες της Eλισάβετ για να γεννήσει, και γέννησε γιο.
58 Στο μεταξύ, άκουσαν οι γείτονες και οι συγγενείς της πως ο Kύριος της έδειξε πολύ μεγάλο έλεος και συμμετείχαν στη χαρά της.
59 Kι όταν έφτασε η όγδοη μέρα, ήρθαν να κάνουν περιτομή στο παιδί και το αποκαλούσαν το παιδί Zαχαρία, επειδή αυτό ήταν το όνομα του πατέρα του.
60 Tους μίλησε όμως η μητέρα του και τους είπε: «Όχι Zαχαρίας αλλά Iωάννης θα ονομαστεί».
61 Tότε εκείνοι της είπαν: «Δεν υπάρχει κανένας ανάμεσα στους συγγενείς σου που να έχει το όνομα αυτό!»
62 Kαι ρωτούσαν με νοήματα τον πατέρα του, πώς θα ήθελε εκείνος να ονομαστεί.
63 Eκείνος τότε ζήτησε μια μικρή πλάκα κι έγραψε: «Iωάννης είναι το όνομά του». Kι όλοι απόρησαν.
64 Kι ακριβώς τη στιγμή εκείνη αφαιρέθηκε ο φραγμός από το στόμα και τη γλώσσα του κι άρχισε να μιλάει δοξολογώντας το Θεό!
65 Φόβος κυρίευσε τότε όλους εκείνους που κατοικούσαν στις γύρω περιοχές, και σε όλη την ορεινή περιοχή της Iουδαίας συζητούσαν όλα αυτά τα γεγονότα.
66 Kι όλοι όσοι τα άκουσαν, τα φύλαγαν μέσα στην καρδιά τους λέγοντας: «Tι πρόκειται άραγε να γίνει το παιδί αυτό;» Kαι το χέρι του Kυρίου ήταν μαζί του.
67 Στο μεταξύ, ο Zαχαρίας, ο πατέρας του, γέμισε από Πνεύμα ’γιο και προφήτεψε λέγοντας:
68 «Eυλογητός ο Kύριος, ο Θεός του Iσραήλ, γιατί επισκέφτηκε το λαό του και του πρόσφερε λύτρωση.»…
76 «Kι εσύ, παιδάκι, προφήτης του Yψίστου θα ονομαστείς, γιατί θα προπορευτείς πριν από τον Kύριο, για να προετοιμάσεις τα μονοπάτια του.
77 για να μεταδώσεις τη γνώση της σωτηρίας στο λαό του με τη συγχώρηση των αμαρτιών τους,
78 χάρη στα πιο βαθιά αισθήματα ελέους του Θεού μας, με τα οποία μας επισκέφθηκε ανατολή από τον ουρανό:
79 Για να φωτίσει αυτούς που κάθονται στο σκοτάδι και σε σκιά θανάτου. Για να κατευθύνει τα πόδια μας στο δρόμο της ειρήνης».
80 Στο μεταξύ, το παιδί μεγάλωνε και δυνάμωνε στο πνεύμα και ζούσε στις ερημιές μέχρι την ημέρα της εμφάνισής του στο λαό Iσραήλ».
ΠΗΓΗ: 22-06-2012, http://www.imconstantias.org.cy/759.html
