ΦΑΝΑΡΙ – ΑΘΗΝΑ – [ΜΟΣΧΑ]: Πέρα από τη σύγκρουση

Μια ερμηνεία και μια πρόταση ενότητας,  συμβολή για το μέλλον της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια, την Οικουμένη.

φ

[Με πόνο παρακολουθούμε τα γεγονότα αποχωρήσεων λίγο πριν την προγραμματισμένη Αγία και Μεγάλη (Πανορθόδοξο) Σύνοδο στο Κολυμπάρι των Χανίων της Κρήτης αρχομένης την Πεντηκοστή του 2016. Και με βάση την φανερή αφορμή τα ζητήματα δηλ. εκκλησιολογικών δικαιοδοσιών, από το πρεσβυγενές Πατριαρχείο Αντιοχείας (αραβικό) και το σχετικά νεοσύστατο Πατριαρχείο Μόσχας (ρωσικό), επαναφέρουμε την πρότασή μας με το σχετικά μικρότερο, αλλά παρόμοιο πρόβλημα που δημιουργήθηκε αρχές της δεκαετίας του 2000 μεταξύ του Οικουμενικού πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως – Φανάρι και της εν Ελλάδι τοπικής Εκκλησίας – Αθήνα, ως μια μικρή συμβολή σ’ αυτά που θα επακολουθήσουν…].

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

στους Σεβασμιώτατους Μητροπολίτες της Ορθόδοξης Εκκλησίας εντός του ελλαδικού χώρου και στην Ιερά Σύνοδο την περί τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη μας Βαρθολομαίο Α΄.

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Οβρυά Πατρών, 04-02-2004

Ι) Κατεβάστε όλη τη μελέτη σε μορφή Word: FANARI-ATHENA-Pera-apo-ti-sygkroysi_PATRA_Pan.Ant.Mp._04-02-2004

ΙΙ) Δείτε την πρώτη δημοσίευση: http://users.otenet.gr/~gmcr/Fanari/  και http://users.otenet.gr/~gmcr/Fanari/Keimeno.htm

ΙΙΙ) Δείτε την τελική πρόταση:

ΠΡΟΤΑΣΗ

Η πρότασή συνοπτικά περιέχει τους εξής σπονδύλους:

01) Καταργείται το «αυτοκέφαλο» στην Εκκλησία της Ελλάδας.

02) Η Εκκλησία της Ελλάδας, γίνεται Εξαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ονομάζεται Ιερά Αρχιεπισκοπή Ελλάδος και αποτελεί «άχρι καιρού» Επαρχία του.

03) Η Εκκλησία της Ελλάδας χωρίζεται σε Θέματα – Μητροπόλεις.

04) Δύο από τα Θέματα αυτά είναι: α) η Εκκλησία της Κρήτης και β) η Εκκλησία των Δωδεκανήσων.

05) Τα θέματα συνολικά μπορεί να είναι τουλάχιστον δεκαπέντε. Ένα απ’ αυτά είναι το Θέμα Νομού Αττικής με έδρα τη Μητρόπολη Αθηνών. Ένα άλλο είναι το Θέμα του Νομού Θεσσαλονίκης, με έδρα την Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

06) Σε κάθε Θέμα δημιουργείται «επαρχιακή – τοπική» Σύνοδος με ορισμένη Μητροπολιτική έδρα, την έδρα του Θέματος. Πρόεδρος είναι ο Μητροπολίτης της έδρας. Συγκαλείται τακτικά μία φορά το έτος και έκτακτα για τοπικά επαρχιακά εκκλησιαστικά ζητήματα.

07) Σε κάθε Μητρόπολη ενός Θέματος οι υπόλοιπες παλαιές Μητροπόλεις ονομάζονται επισκοπές.

08) Η Ιεραρχία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Ελλάδας – Εξαρχίας αποτελείται από το Σύνολο των Μητροπολιτών και Επισκόπων, με Αρχιεπίσκοπο – Έξαρχο του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον Μητροπολίτη Αθηνών. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ονομάζεται Έξαρχος Πάσης Ελλάδος.

09) Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εξαρχίας (Ιερά Αρχιεπισκοπή της Ελλάδος), συνέρχεται δύο φορές το έτος σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες. Προεδρεύει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

10) Κατά μήνα ή σε έκτακτες περιπτώσεις συγκαλείται από τον Αρχιεπίσκοπο η Διαρκής Ιερά Σύνοδος. Αποτελείται από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, που προεδρεύει και 5 Μητροπολίτες. Καλούνται «αλληλοδιαδόχως κατά τα πρεσβεία της χειροτονίας» ανά έτος ή ανά δυο έτη.

11) Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος (Εξαρχία) αποτελεί νομικό πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, εάν συμφωνεί και η Ελληνική Πολιτεία. Αυτό και η σχέση της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και η σχέση της με την Ελληνική Πολιτεία ορίζονται από ειδικά άρθρα του (υπό αναθεώρηση) Συντάγματος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Ιερά Μητρόπολη Αθηνών και οι υπόλοιπες Ιερές Μητροπόλεις αποτελούν νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

12) Στην Θεία Λατρεία, στα ιερά Μυστήρια, αλλά και σε κάθε ιερά ακολουθία οι Πρεσβύτεροι και οι Διάκονοι μνημονεύουν τον κανονικό Ιεράρχη τους. Οι επίσκοποι των Ι. Μητροπόλεων ή οι βοηθοί επίσκοποι του Μητροπολίτη μνημονεύουν στο «εν πρώτοις μνήσθητι Κύριε» και την Μεγάλη είσοδο τον οικείο Μητροπολίτη.

13) Οι Μητροπολίτες και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών εις το «εν πρώτοις μνήσθητι» μνημονεύουν το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Οι Μητροπολίτες κατά την Μεγάλη Είσοδο μνημονεύουν το όνομα του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και Οικουμενικού Πατριάρχη, αλλά και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Εξάρχου πάσης Ελλάδος, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Έξαρχος πάσης Ελλάδος μνημονεύει μόνο τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και Οικουμενικό Πατριάρχη.»

14) Η εκλογή του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Εξάρχου πάσης Ελλάδος γίνεται από την Αγία και Ιερά σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Για όσο χρονικό διάστημα οι Μητροπολίτες της Εξαρχίας δεν συμμετέχουν στην Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου, λόγω πολιτικών και νομικών προβλημάτων που προέρχονται από την Πολιτεία της Τουρκίας, στην οποία και εδρεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η εκλογή γίνεται από τριπρόσωπο το οποίο ψηφίζει κληρικολαϊκή συνέλευση. Όταν επιτραπεί η συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου και των Μητροπολιτών της Εξαρχίας στην Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το τριπρόσωπο θα το ψηφίζει η Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ η κληρικολαϊκή συνέλευση θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα.

15) Η εκλογή των Μητροπολιτών, των επισκόπων και των βοηθών επισκόπων θα γίνεται από την Ι. Σ. Ι. της Εξαρχίας. Το τριπρόσωπο εκλέγει η Ι.Σ.Ι. και «διαγνώμης» Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου (κληρικολαϊκή συνέλευση), που αποτελείται από τα μέλη της Ιεραρχίας, τους βοηθούς Επισκόπους και αντιπροσώπους κληρικών και λαϊκών.

16) Ο κατάλογος των εκλογίμων για την πλήρωση «χηρεούσης» Ι. Μητρόπολης συντάσσεται από την Ι. Σ. Ι. της Εξαρχίας. Στον κατάλογο αυτό εγγράφονται αυτοδίκαια όλοι οι επίσκοποι των Μητροπόλεων των Θεμάτων και όλοι οι βοηθοί επίσκοποι των μητροπολιτών των Θεμάτων. Ο κατάλογος αυτός υποβάλλεται στην Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου για έγκριση, προσθήκες ή διαγραφές. Οι διαγραφές γίνονται κατόπιν αναλυτικής δικαιολόγησης. Εάν από τον αντίστοιχο κατάλογο αφαιρεθούν οι Επίσκοποι, τότε αυτός ο κατάλογος και με την ίδια διαδικασία γίνεται κατάλογος εκλογίμων για την πλήρωση «χηρευούσης» επισκοπής. Αντίστοιχα με αφαίρεση των βοηθών επισκόπων γίνεται ο κατάλογος για εκλογή βοηθού επισκόπου ενός Μητροπολίτη.

17) Με ειδικό κανονισμό, που θα ψηφίζεται από την Ι. Σ. Ι. της Εξαρχίας και θα εγκρίνεται από την Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ορίζονται κληρικολαϊκές συνελεύσεις τόσο σε εξαρχικό επίπεδο, όσο και σε μητροπολιτικό, επισκοπικό και ενοριακό επίπεδο. Οι κληρικολαϊκές συνελεύσεις συγκαλούνται και αποφασίζουν για αντίστοιχες εκλογές τριπροσώπων και για εκκλησιαστικές διακονίες. Δεν αποφασίζουν για δογματικά και κανονικά ζητήματα.

18) Οι κληρικολαϊκές συνελεύσεις των ενοριών (Ενοριακά Συμβούλια) εκλέγουν από επισκοπικό ή μητροπολιτικό κατάλογο εκλογίμων για το τριπρόσωπο εκλογής διακόνων ή πρεσβυτέρων σε αντίστοιχη ενορία Ι. Επισκοπής ή Ι. Μητρόπολης.

19) Οι Ι. Μονές βρίσκονται στην άμεσο εποπτεία του οικείου Ιεράρχη. Ιδρύονται από αυτόν, κατόπιν έγκρισης της Ι. Επαρχιακής Συνόδου του Θέματος. Οι διοικητικές και διαχειριστικές υποθέσεις υπόκεινται στην κανονική εποπτεία του οικείου Ιεράρχη. Το όνομά του δε, μνημονεύεται πρώτο στις ιερές ακολουθίες και ακολουθεί του ηγουμένου.

20) Οι Πατριαρχικές Ι. Μονές της Εξαρχίας εποπτεύονται κανονικά από την Ι. Σ. του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

21) Οι Σταυροπηγιακές Ι. Μονές της Εξαρχίας εποπτεύονται κανονικά από την Δ. Ι. Σ. της Ι. Αρχιεπισκοπής Ελλάδος – Εξαρχίας.

22) Το καθεστώς του Αγίου Όρους παραμένει αμετάβλητο.

23) Εννοείται ότι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο παραμένουν τα κανονικά δικαιώματα για το άγιο Μύρο και το «έκκλητο». Ζητήματα που έχουν να κάνουν με ιδιαίτερα διοικητικά ζητήματα, αρμοδιότητες, ευθύνες, πνευματικά δικαστήρια, λεπτομέρειες των κληρικολαϊκών συνελεύσεων, τοποτηρητείες, λεπτομέρειες για τις εκλογές κληρικών, διορισμούς και μεταθέσεις κληρικών, επισκοπικών, μητροπολιτικών και αρχιεπισκοπικού συμβουλίων, τοπικών συμβουλίων, διακονιών, ιδρυμάτων, παιδείας, ιεραποστολής, μοναχισμού, ειδικών κανονισμών, εκκλησιαστικής γλώσσας, εκκλησιαστικών κειμένων, εφαρμογής, αναθεωρήσεων, και «παρα»-εκκλησιαστικών οργανώσεων, καθορίζονται από Ειδικό Σύνταγμα-Τόμο, της Ι. Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατόπιν συμφωνίας με την Ι. Σ. της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Πάτρα, 15-06-2016