Ομιλία στην ΚΥΡΙΑΚΗ των ΑΓΙΩΝ 318 ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ της εν ΝΙΚΑΙΑ Α΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, Ιω., Ιζ΄, 1-13**, 27-05-2012
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
Σήμερα εορτάζομε την επέτειον της συγκροτήσεως της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, οι Κανόνες της οποίας, όπως και των άλλων έξι, έχουν κύρος αλάθητον. Ας δούμε λοιπόν το ιστορικόν αυτής της Συνόδου για να μην είμαστε αγράμματοι, γιατί αυτό σημαίνει όχι μόνον φτώχεια γνώσεων αλλά και εκτροχιασμόν της πορείας ζωής, της δικής μας και των παιδιών μας που θαμπώνονται από τις γνώσεις πολύ διαβασμένων Αιρετικών που είναι πολύ επικίνδυνο.
Το ιστορικον της συγκροτήσεως Συνόδου, που για πρώτη φορά να ονομάζεται Οικουμενική, είναι το εξής: Κατά τας αρχάς του 4ου αιώνος, ένας πρεσβύτερος (ιερέας) της Αλεξάνδρειας, αυστηρός μεν κατά τα ήθη, αλλά περισσότερο προσκείμενος εις τον Πλάτωνα παρά εις το Ευαγγέλιο, και Άρειος ονομαζόμενος, εκήρυττεν ότι ο Υιός εκτίσθη υπό του Πατρός, ίνα δι’ αυτού ως εργαλείου πλασθεί ο κόσμος. Συνέγραψε δε και το σύγγραμμα «ΘΑΛΕΙΑ».
Τις πλατωνικές αυτές θεωρίες του Αρείου, η Εκκλησία τις καταδίκασε ως αντιευαγγελικές. Αλλά ο Άρειος φρονών ότι μόνον δια των θεωριών του ήτο δυνατόν να σωθεί η Χριστιανική Μονοθεΐα, όχι μόνον εξακολούθησε να εμμένει εις τις ατομικές του ιδέες, αλλά και με ποιήματα και με τραγούδια… τις διέδιδε παντού.
Επειδή ο κύκλος διευρίνετο και η Εκκλησία κινδύνευε να διασπασθεί, ο Μέγας Κων/νος συνεκάλεσεν εν Νικαία τω 325 μεγάλη Σύνοδον, ήτις ως αντιπροσωπευομένη εκ πάντων των μερών της Οικουμένης, ονομάσθηκε Οικουμενική. Τα ειδικά χαρακτηριστικά των Αγίων οικουμενικών Συνόδων, είναι τα εξής τέσσερα;
1ον: Να συγκαλούνται δια προσταγών Βασιλικών και όχι Πατριαρχικών.
2ον: Να εκδίδεται απόφασις και όρος δογματικός, δηλαδή αλάθητος.
3ον: Να είναι πάντα τα εκτιθέμενα δόγματα (κανόνες) ευσεβή και σύμφωνα με τας θείας Γραφάς και τας προλαβούσας Συνόδους, και
4ον δε, και τελευταίον: Το να συμφωνήσουν και να αποδεχθούν τα παρά των Οικουμενικών συνόδων διορισθέντα και κανονισθέντα άπαντες οι ορθόδοξοι Πατριάρχες και Αρχιερείς της καθολικής Εκκλησίας.
Διεκρίνοντο σε αυτή την Σύνοδο άνδρες επί πολυμαθεία και αρετή διαπρέποντες και άλλοι για την ασκητική ζωή τους και έτεροι για τα στίγματα του μαρτυρίου και άλλοι σημαιοφόροι και θαυματουργοί: Ενδεικτικά, αναφέρουμε τον άγιο Σπυρίδωνα, τον άγιο Νικόλαο… αλλά υπερείχε όλων κατά την Θεολογική δεινότητα ο μέγας Αθανάσιος διάκονος ακόμη του επισκόπου Αλεξανδρείας. Τότε για πρώτη φορά εμφανίστηκαν οι όροι: ΘΕΟΦΟΡΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ και ΣΥΝΟΔΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ.
Ας δούμε λοιπόν τι σημαίνουν οι όροι αυτοί: Πατέρες λέγονται οι από του Δ΄ αιώνος, κατά τους αγώνας της εκκλησίας αγωνισθέντες εναντίον των μεγάλων Αιρέσεων, εκείνοι των αρχαίων εκκλησιαστικών συγγραφέων, αδιάφορον αν (είναι) επίσκοποι η ου, οίτινες διεκρίθησαν
α) επί συγγραφική δεξιότητι
β) επί ορθοδόξω διδασκαλία αναγνωρισθείση υπό της Εκκλησίας και
γ) επί αγιότητι βίου.
Ενώ οι στερούμενοι μιας τουλάχιστον από τις τρεις ιδιότητες ονομάζονται απλώς Εκκλησιαστικοι συγγραφείς. Για παράδειγμα ο Ωριγένης, (απόλυτος προορισμός) Εγκ/παίδεια Πυρσός τ. ΙΘ΄σελ. 781 (λ. ΠΑΤΗΡ).
Το κυριότερο μέσον μεταφοράς, διαχρονικά είναι το πλοίον (Πλωτοί κολοσσοί). Όλα όμως εξαρτώνται από ένα κομμάτι επίπεδης πλάκας, που λέγεται ΠΗΔΑΛΙΟ. Χωρίς αυτό μένουν ακυβέρνητα και τελικά καταποντίζονται.
Το ίδιο και η εκκλησία του Χριστού, η νοητή ναύς, είναι η νοητή κιβωτός της Σωτηρίας, που προτυπώνεται από την Κιβωτό του Νώε. Σαν νοητό πλοίο πλέει μέσα στον χειμαζόμενο κόσμο με ασφάλεια, γιατί είναι αγιοπνευματική, παρ’ όλο ότι χτυπιέται από τα κύματα της αθεΐας και των αιρέσεων.
Κάποτε ο Ιούλιος Καίσαρας (του οποίου το ειδωλολατρικό Ημερολόγιο συντηρούν ακόμα οι Παλαιοημερολογίτες με το όνομα Ιουλιανό) βγήκε σε θαλάσσιο περίπατο μ’ έναν έμπειρο ναυτικό σαν κυβερνήτη. Στην θάλασσα σηκώθηκε τρικυμία και το πλοιάριο κινδύνευε να βυθισθεί. Ο ναυτικός τρομοκρατήθηκε, αλλ’ ο Καίσαρας απαθής του είπε: τι δέδιας, Καίσαρα φέρεις. Είναι μια προτύπωσις της τρικυμίας στη θάλασσα της Τιβεριάδος με τον Πέτρο «ολιγόπιστε εις τι εδιστασας».
Το πλοίο όμως της Εκκλησίας έχει ανάγκη, όπως όλα τα πλοία, από πηδάλιο για να μη χάνει την ρότα της, την πορεία προς την Βασιλεία. Έτσι το Πνεύμα το Άγιον εφώτισε δυο ορθόδοξους λογίους Μοναχούς, τον Νικόδημο και τον Αγάπιο (επι Νεόφυτου Ζ΄), το 1800 και συγκέντρωσαν τις ΟΜΟΦΩΝΕΣ αποφάσεις σε ένα βιβλίο που το ονόμασαν: ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΤΗΣ ΝΟΗΤΗΣ ΝΗΟΣ, ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
Περιέχει σε παράλληλες διατάξεις: Όλους τους ιερούς Κανόνες των αγίων Αποστόλων και των οικουμενικών Συνόδων και την ερμηνεία αυτών. Εκείνο που έχει κύρος αλάθητον είναι οι ίδιοι οι Κανόνες, όχι η ερμηνεία, ούτε η συμφωνία, πολύ δε λιγότερο οι υποσημειώσεις, πράγμα που επισημαίνει τόσο το ίδιο το Πηδάλιο, όσο και ο συγγραφέας του ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης … «ημίν ου μέλλει, τι είπαν, η τι εφρόνησαν μερικοί Πατέρες, αλλά τι λέγει η Γραφή, και αι οικουμενικοί Σύνοδοι, και η κοινή των Πατέρων δόξα. Ου γαρ Δόγμα συνιστά η γνώμη τινών εν τη Εκκλησία. Ει δε άλλως λέγουσιν, ο τε Πατριάρχης Νικόλαος και αι Νομικαί Διατάξεις, αλλ’ ούτοι ουκ εισί Νομοθεσία καθολική της εκκλησίας εν τοις τοιούτοις αλλά τα των Άγίων Τυπικά», (Σχόλιο εις το τέλος του Πηδαλίου).
Αλλά και στη σελ. 7 στην υποσημείωση του Ε΄ κανόνος των Άγίων Αποστόλων, εκεί αναφέρεται εις την κατάλυσιν ελαίου σε όλο το Πεντηκοστάριο.
Ύστερα απ’ αυτά βγάζουμε το συμπέρασμα ότι, όταν μιλάμε εκ μέρους του Πηδαλίου, πρέπει να διαβάζουμε όλο το Πηδάλιο και όχι μόνο μερικές υποσημειώσεις.
ΑΜΗΝ
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** Ευαγγέλιο της ΚΥΡΙΑΚΗΣ των ΑΓΙΩΝ 318 ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ της εν ΝΙΚΑΙΑ Α΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, Ιω., Ιζ΄, 1-13,
Πρωτότυπο
«Ταῦτα ἐλάλησεν Ἰησοῦς, καὶ ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε·
Πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱὸς σου δοξάσῃ σέ, καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον.
Αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσιν σὲ τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν.
Εγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελειώσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω· καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.
Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. Σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι.
Νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ εἰσιν· Ότι τὰ ῥήματα ἃ ἔδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας.
Εγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι, καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστιν καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς.
Καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ αὐτοὶ ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι.
Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου οὓς δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς.
Ότε ἤμην μετ’ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ.
Νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὑτοῖς».
Ἀπόδοση στη νεοελληνική
«Αυτά είπεν ο Ιησούς προς τους μαθητάς του και έπειτα εσήκωσε τα μάτια του στον ουρανόν και είπε·
“Πατερ έφθασεν η ώρα, την οποίαν η αγαθότης και η σοφία σου ώρισε. Δοξασε και ως άνθρωπον τον Υιόν σου, ο οποίος βαδίζει προς την θυσίαν, δια να σε δοξάση και ο Υιός σου με τα αναρίθμητα πλήθη των ανθρώπων, τα οποία δια της λυτρωτικής του θυσίας θα πιστεύσουν εις σε και θα σωθούν.
Δόξασε τον, όπως άλωστε και τον εδόξασες έως τώρα, διότι του έδωκες εξουσίαν επί όλης της ανθρωπότητος, δια να δώση εις όλους αυτούς, που του έδωκες, ζωήν αιώνιον.
Αυτή δε είναι η αιώνιος ζωη, να γνωρίζουν οι άνθρωποι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν, να απολαμβάνουν τας απείρους τελειότητάς σου με την στενήν επικοινωνίαν και αγάπην προς σε, να γνωρίζουν δε επίσης και τον Ιησούν Χριστόν, που έστειλες στον κόσμον.
Εγώ με την ζωήν και το έργον μου σε εδόξασα εις την γην. Εκαμα γνωστόν το όνομά σου στους ανθρώπους και με την σταυρικήν μου θυσίαν την οποίαν μετ’ ολίγον προσφέρω, ετελείωσα το έργον, το οποίον μου έδωκες να πραγματοποιήσω.
Και τώρα, δόξασέ με και συ, Πατερ, πλησίον σου με την δόξαν την οποίαν είχα κοντά σου, πριν άκομα λάβη ύπαρξιν από σε ο κόσμος.
Εφανέρωσα το όνομά σου στους ανθρώπους, τους οποίους συ επήρες από τον κόσμον και μου τους έδωκες ως μαθητάς μου.
Ησαν ιδικοί σου, σύμφωνα με την αγαθήν διάθεσιν που είχαν, και συ τους έδωκες εις εμέ, και αυτοί εφύλαξαν την εντολήν σου. Τωρα έμαθαν καλύτερα ότι όλα όσα μου έχεις δώσει προέρχονται από σε.
Την γνώσιν των και πεποίθησιν αυτήν μαρτυρεί και το γεγονός ότι τους λόγους, που μου έδωκες, τους έδωσα εις αυτούς και αυτοί τους εδέχθησαν και εσχημάτισαν την βεβαίαν γνώσιν και πεποίθησιν, ότι πράγματι εγώ εγεννήθηκα και εβγήκα στον κόσμον από σε και επίστευσαν ότι συ με έστειλες.
Εγώ ειδικώς δι’ αυτούς σε παρακαλώ τώρα ως μέγας αρχιερεύς και μεσίτης· δεν σε παρακαλώ δια τον κόσμον τον αμαρτωλόν και άπιστον, αλλά δι’ αυτούς που μου έδωκες, διότι εξακολουθούν να είναι και θα είναι ιδικοί σου.
Άλλωστε όλα τα ιδικά μου είναι ιδικά σου και τα ιδικά σου είναι ιδικά μου. Και αυτοί οι μαθηταί μου ήσαν ιδικοί σου και έγιναν ιδικοί μου και εξακολουθούν να είναι ιδικοί σου.
Και εγώ έχω δοξασθή εν μέσω αυτών, οι οποίοι με εγνώρισαν ως Υιόν σου και Θεόν. Και δεν είμαι πλέον στον κόσμον αυτόν αισθητώς μεταξύ των με το σώμα μου, και αυτοί είναι στον κόσμον, δια να εκπληρώσουν την υψηλήν αποστολήν των.
Και εγώ έρχομαι προς σε. Πατερ άγιε, φύλαξέ τους με την θείαν σου δύναμιν και αγάπην, αυτούς τους οποίους συ μου έδωκες, ώστε να είναι ενωμένοι μεταξύ των εις ένα πνευματικόν σώμα, όπως είμεθα ημείς.
Όταν ήμουν μαζή των στον κόσμον, εγώ τους επροφύλασσα με την ιδικήν σου ακαταγώνιστον δύναμιν και προστασίαν.
Εφύλαξα αυτούς που μου έδωκες και κανένας από αυτούς δεν εχάθηκε, παρά μόνον ο υιός της απωλείας, ο προδότης, δια να εκπληρωθούν έτσι και αι προφητείαι της Γραφής.
Τωρα όμως έρχομαι προς σε και ενώ ευρίσκομαι ακόμη στον κόσμον, λέγω αυτά, δια να τα ακούσουν και οι ίδιοι, ώστε να έχουν την ιδικήν μου τελείαν χαράν ολόκληρον και πλήρη έντος αυτών».
ΠΗΓΗ: http://www.panagia-imvriotissa.gr/index.php/to-evaggelio-kai-to-apostoliko-anagnosma-tis-kyriakis
