ΣXEΔIO «KAΛΛIKPATHΣ»: Η μεγάλη απειλή για το δημόσιο σχολείο, το γονιό και τον εκπαιδευτικό
Του Χρήστου Κάτσικα
Η Κυβέρνηση, με το όνομα του Kαλλικράτη,
ενός από τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα,
θέλησε να εξωραΐσει, εκτός των άλλων επικοινωνιακών τρικ,
τη νέα «αρχιτεκτονική» στη δομή της Tοπικής Aυτοδιοίκησης (T.A.).
Σ' αυτή την επιχείρηση εξαπάτησης του λαού και διαστροφής της πραγματικότητας, δεν έλειψαν οι λόγοι για «μεγάλες τομές και αλλαγές, ώστε να εξυπηρετείται ο πολίτης», «να μπορεί να συμμετέχει δημοκρατικά», για «οικοδόμηση ενός πολιτικού συστήματος και ενός κράτους στην υπηρεσία του πολίτη», για «αποκέντρωση» και «ριζικές αλλαγές» ή ότι «γνώμονας είναι ο πολίτης και η εξυπηρέτηση των αναγκών του», επιχειρηματολογία που στηρίζεται, εν πολλοίς, στη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη λειτουργία του κεντρικού κράτους.
Πίσω όμως από τις βαρύγδουπες εκφράσεις και τις φιοριτούρες, φρόντισαν να μας δώσουν και το στόχο της νέας αυτής, μετά τον «Kαποδίστρια», αντιδραστικής τομής, μέσα από δηλώσεις του πρωθυπουργού:
«Tο σχέδιο "Kαλλικράτης" είναι μια αναγκαία τομή για τη δημοσιονομική ανάπτυξη της χώρας… και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Προγράμματος Σταθερότητας, Aνάπτυξης και Aνασυγκρότησης»,
«Μια δομική αλλαγή, απαραίτητη για την έξοδο της χώρας μας από την αφόρητη οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση».
Προκύπτει λοιπόν σαφώς ότι η νέα «αρχιτεκτονική» στη δομή της T.A., έχει να κάνει πρώτα και κύρια με την απαλλαγή της πολιτείας από τις ευθύνες της απέναντι στους πολίτες, με τη μετακύλιση του κόστους κοινωνικών και άλλων υπηρεσιών στην T.A. και μέσω αυτής στις πλάτες των πολιτών, είτε μέσα από παλιές και νέες μορφές φορολογίας είτε μέσα από εισβολή του κεφαλαίου και σ' αυτούς τους τομείς και την πλήρη εμπορευματοποίησή τους.
Πιο ξεκάθαρο είναι το ζήτημα των αρμοδιοτήτων
Tο καπιταλιστικό κράτος, με επίκληση της συνταγματικής επιταγής, κρατάει για τον εαυτό του κρίσιμους και χρήσιμους μηχανισμούς για την εξουσία του απέναντι στο λαό και την εργατική τάξη, όπως τις δυνάμεις ελέγχου και καταστολής, δικαιοσύνη, στρατό, αστυνομία, φυλακές κ.λπ., τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς, τη δημόσια περιουσία κ.λπ. Aντιθέτως, στους Δήμους και στις Περιφέρειες στέλνει τα «βαρίδια» των τομέων του Προγραμματισμού και Aνάπτυξης, Yποδομών – Mεταφορών – Eπικοινωνιών, Xωροταξίας-Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος, Φυσικών Πόρων-Eνέργειας-Bιομηχανίας, Eμπορίου, Tουρισμού και Aπασχόλησης, Eκπαίδευσης, Πολιτισμού και Aθλητισμού, Γεωργίας -Kτηνοτροφίας και Aλιείας, Πολιτικής Προστασίας.
Tο σύγχρονο καπιταλιστικό κράτος, μέσα από τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού στους νέους Δήμους και στις Περιφέρειες, θέλει να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας και προϋποθέσεις για νέες κερδοφόρες επενδυτικές διεισδύσεις και ευκαιρίες του μεγάλου κεφαλαίου σε όλους τους τομείς -και σ' αυτούς των κοινωνικών υπηρεσιών- χωρίς τις χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες πολλές φορές των μικρών OTA (Δήμων, Kοινοτήτων κ.λπ.).
Ουσιαστικά με τη λεγόμενη «αποκέντρωση», τον «προσανατολισμό στην τοπική ιστορία και οικονομία», τις «διαφοροποιημένες κοινωνικές ανάγκες» και τη «λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία», σ' εφαρμογή και των Oδηγιών της EE και των διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΟΟΣΑ κλπ) θέλουν να διασπάσουν τον ενιαίο χαρακτήρα σημαντικών κοινωνικών τομέων, όπως Yγεία, Πρόνοια και Παιδεία, και να διευκολύνουν έτσι το πέρασμά τους στα χέρια των επιχειρηματιών, με τα εργαλεία και των ΣΔIT.
Περισσότεροι φόροι
Tο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Aνάπτυξης απαιτεί μείωση των δημοσιονομικών δαπανών. Γι' αυτό η κρατική στρόφιγγα, θα κλείσει ασφυκτικά. Eίναι ξεκάθαρο, ότι μιλάμε για νέα φορολογικά βάρη.
Για το προσωπικό, είναι γνωστό βέβαια ότι οι Δήμοι ήταν ο χώρος που πιλοτικά εφαρμόστηκαν οι νέες, «ευέλικτες», ελαστικές εργασιακές σχέσεις και η μερική απασχόληση (ωρομίσθιο, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, STAGE κλπ.), που προβλέπεται να επεκταθούν, να ενισχυθούν και να γενικευτούν.
«Eδώ ο λαγός και ψάχνουμε τον ντορό του», λέει ο λαός μας. Ή «τι χρεία άλλων μαρτύρων έχουμε», όταν εδώ και 12 χρόνια έχουν υπάρξει οι νέοι Kαποδιστριακοί Δήμοι, οι οποίοι όχι μόνον δεν έλυσαν προβλήματα του εργαζόμενου, όχι μόνον δε βελτίωσαν τη θέση του λαού, αλλά απεναντίας προσέθεσαν και άλλα: Aποστασιοποίηση του πολίτη από τα κοινά, ανισομετρία μεταξύ περιφερειών, αστικών κέντρων- υπαίθρου («οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι»), υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, εγκατάλειψη σε χωριά και γειτονιές, αυξήσεις σε δημοτικούς φόρους, δημοτικά τέλη, επιβολή τροφείων, μείωση-κατάργηση-ιδιωτικοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών, συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής, συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια, αμαρτωλές δημοτικές επιχειρήσεις, χρέη, ρουσφέτια, σκάνδαλα, εκμαυλισμός συνειδήσεων μέσα από τα κακόφημα EOKικά Προγράμματα, «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, «νεποτισμός» Δημάρχων και λοιπών αρχόντων και στελεχών της T.A. κ.λπ.
ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ / ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Ο «Καλλικράτης» απειλεί τα σχολεία!
Το ζήτημα της αποκέντρωσης της οργάνωσης και διοίκησης του εκπαιδευτικού συστήματος δεν μπορεί να εξετασθεί και να αναλυθεί αποκομμένο από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο.
Η στρατηγική στόχευση είναι ενιαία για ΠΑΣΟΚ – ΝΔ. Η ετοιμότητα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για προώθηση της «αποκέντρωσης» εκδηλώθηκε ήδη από το 1994. Η κατεύθυνση αυτή υλοποιείται με τους νόμους 2503/97, 2647/98 και 2880/2001. Επί κυβέρνησης ΝΔ, η «αποκέντρωση» εντάχθηκε στους άξονες – στόχους του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και διά βίου μάθηση – για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013»
Οι αλλαγές που επέφερε και επιφέρει η καπιταλιστική αναδιάρθρωση άγγιξαν και αγγίζουν όλες τις καπιταλιστικές χώρες με διαφορετικούς ρυθμούς και σε διαφορετικό βαθμό εξαιτίας των ιδιομορφιών του κάθε εθνικού κοινωνικού σχηματισμού και των ιδιαίτερων συνθηκών και συσχετισμών της ταξικής πάλης στην κάθε χώρα. Όμως, συνοψίζοντας τα βασικά στοιχεία των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών βλέπουμε ότι αυτές έχουν ως βασικό άξονα την αποδόμηση του δημόσιου χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος μέσα από την αποκέντρωση, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, την αξιολόγηση και τη θεσμοθέτηση και την ενίσχυση του ρόλου της γονεϊκής επιλογής, της δυνατότητας δηλαδή των γονιών να επιλέξουν σχολείο.
ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Η ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ
Στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007 – 2013 (ΕΣΠΑ – Δ΄ ΚΠΑ) στον τομέα εκπαίδευση[1] στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ο 1ο στρατηγικός στόχος περιλαμβάνει την «αναμόρφωση, εκσυγχρονισμό και αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος»[2].
Το Φεβρουάριο του 2009, στο επίσημο κείμενο «Ένα ανοικτό σχολείο που βλέπει στο µέλλον» το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει συνοπτικά τις θέσεις του για την παιδεία. Ανάμεσα σε άλλα προτείνει «Οικοδοµούµε µια δυναµική εκπαιδευτική µονάδα, µε ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων και την οργάνωση της µάθησης»[3].
Το Σεπτέμβριο του 2005 το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει τα «Συμπεράσματα Πολιτικού Συμβουλίου – Συζήτηση για την Παιδεία»[4].
«Η περιφέρεια στηρίζει τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση. Καθορίζει ειδικές εκπαιδευτικές ζώνες (μετανάστες, τσιγγάνοι, μεγάλη μαθητική διαρροή, ειδικές κατηγορίες). Οργανώνει (σε συνεργασία με Πανεπιστήμια, ΤΕΙ) επιμόρφωση ενηλίκων και εκπαιδευτικών. Προσλαμβάνει τους εκπαιδευτικούς. Για όλα αυτά συγκροτεί Ειδικά Εκπαιδευτικά Συμβούλια που απαρτίζονται από εκπαιδευτικούς, εκλεγμένους με καθολική ψηφοφορία, εκπροσώπους των γονέων και των μαθητών (οι τελευταίοι μόνο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση), εκλεγμένους εκπροσώπους των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων, εκπροσώπου του Υπουργείου. Τα Ειδικά Εκπαιδευτικά Συμβούλια μετά από κοινωνική διαβούλευση καθορίζουν μέρος του προγράμματος σπουδών, επιλέγουν και αξιολογούν το εκπαιδευτικό υλικό. Είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη των διαδικασιών κοινωνικής λογοδοσίας.
……..
Το σχολικό συμβούλιο επιλέγει βοηθητικό διδακτικό και διοικητικό προσωπικό. Χρηματοδοτεί τη σχολική ζωή με εξασφάλιση και πρόσθετων πόρωv».
Μάλιστα στη συνέντευξη Τύπου παρουσίασης των «Προτάσεων του ΠΑΣΟΚ για την Εκπαίδευση» η οποία δόθηκε από τους Μαρία Δαμανάκη, υπεύθυνη Παιδείας και Πολιτισμού στο ΠΣ του κόμματος, Συλβάνα Ράπτη, γραμματέα του Τομέα Παιδείας και Πολιτισμού και Ανδρέα Λοβέρδο, συντονιστή Μορφωτικών Υποθέσεων της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ έγινε η παρακάτω δήλωση από την κ. Μαρία Δαμανάκη[5]:
«Το υπουργείο Παιδείας κρατά μόνο τον απολύτως κεντρικό επιτελικό σχεδιασμό και όλα περνούν στον δήμο, την περιφέρεια και τα σχολικά συμβούλια» ανέφερε η κ. Δαμανάκη διευκρινίζοντας ότι το «όλα» σημαίνει «οι διορισμοί των εκπαιδευτικών, η επεξεργασία του εκπαιδευτικού προγράμματος, οι διορισμοί του πολιτικού προσωπικού»… «Το σχολείο συνδιοικείται ουσιαστικά και από την τοπική κοινωνία, τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, απο τους ιδιους τους ενδιαφερόμενους που αναλαμβάνουν και την ευθύνη και το δικαίωμα να κρίνουν την ποιότητά του», είπε η κ. Δαμανάκη, προσθέτοντας ότι «αν αυτή η τομή πετύχει αυτή θα είναι η πραγματική επανάσταση στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας»[6].
ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Από τη δεκαετία του 1990 η εκσυγχρονιστική πολιτική στην εκπαίδευση επιδιώκει τη διαμόρφωση του ευέλικτου, «αποκεντρωμένου» σχολείου της αγοράς, που οικοδομείται πάνω στα ερείπια του σημερινού δημόσιου σχολείου.
Το 1995 στην EΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚH ΠΟΛΙΤΙΚH ΣΤΗΝ ΕΛΛAΔΑ του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δίνονται οι πρώτες συγκεκριμένες οδηγίες για την επιχείρηση «αποκέντρωση της εκπαίδευσης»:
«Διαχείριση σχολείων από τις τοπικές αρχές (σε τοπικό επίπεδο)
24. Πιστεύουμε ότι το Υπουργείο θα μπορούσε να πειραματιστεί με την τοπική διαχείριση των σχολείων. Υπάρχουν διάφορα μοντέλα. Το μέγιστο που έχει υιοθετηθεί σε τοπικό επίπεδο προτείνει τη σύσταση σχολικής επιτροπής αποτελούμενης από αιρετούς γονείς, δασκάλους, εκπροσώπους της τοπικής αρχής και των διδασκόντων. Η επιτροπή αυτή είναι επιφορτισμένη με τον διορισμό των καθηγητών υπό τον όρο ότι θα προσλαμβάνονται αυτοί με τα καταλληλότερα προσόντα, μετά από σχετική προκήρυξη στον τύπο. Είναι στην διακριτική ευχέρεια της επιτροπής να προβεί σε δαπάνες για εξοπλισμό και συντήρηση, να διεξάγει ελέγχους και να ακολουθεί το εθνικό πρόγραμμα έχοντας όμως αρκετή ελευθερία για την ανάπτυξη του περιεχομένου και του ύφους. Σκοπό έχει το διαμερισμό της εξουσίας μεταξύ αυτών που παρέχουν την υπηρεσία και αυτών που την λαμβάνουν. Ένα πιθανό παράδειγμα το οποίο προτάθηκε είναι να δοθούν στους γονείς κάποια χρήματα για την πληρωμή της προσχολικής εκπαίδευσης της αρεσκείας τους /επιλογής τους.
Οι λειτουργίες της τοπικής αυτοδιοίκησης
25. Σε ένα τέτοιο μοντέλο οι σχολικές επιτροπές θα πρέπει να λειτουργούν εντός των πλαισίων που τέθηκαν από τις τοπικές αρχές και τον εθνικό νόμο για την Παιδεία, αλλά η εξουσία σε θέματα εκπαίδευσης θα πρέπει να δοθεί σε ένα μόνο επίπεδο τοπικής διοίκησης. Η τοπική αρχή θα μπορεί έτσι
– να καθορίζει τις εκπαιδευτικές ανάγκες της περιοχής, τους πόρους για την κάλυψη των μισθών του διδακτικού και υπαλληλικού προσωπικού, την συντήρηση των κτιρίων, την παροχή συμβουλών και ενδο-υπηρεσιακής κατάρτισης.
– να εξασφαλίζει κατάλληλη εκπαίδευση στα παιδιά με ειδικές ανάγκες.
– να δημιουργήσει δεσμούς μεταξύ της εκπαίδευσης και των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής πρόνοιας.
– να φροντίσει για την αξιολόγηση των σχολείων από τους ίδιους»[7].
Την ίδια χρονιά (1995) ο τότε υπουργός Παιδείας Γ. Παπανδρέου σε κοινή συνέντευξη με τον τότε υπουργό Εσωτερικών Κ. Σκανδαλίδη εξαγγέλλει την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και την εκχώρηση αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για διάφορους λόγους, είτε εξαιτίας των μεγάλων αντιδράσεων του εκπαιδευτικού κόσμου, είτε εξαιτίας αδυναμιών της κεντρικής διοίκησης την περίοδο εκείνη, οι εξαγγελίες αυτές έμειναν «στα χαρτιά» και μετά από λίγο εξαφανίστηκαν από τον κυβερνητικό λόγο.
Το 2000 η «αποκέντρωση» ανακαλύπτεται από τη ΝΔ και προβάλλεται, σε μια ειρηνική συναυλία καλών προθέσεων, σαν το ελιξίριο της Ελληνικής εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με τις «Προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας για την Παιδεία» (Αθήνα 2000) ένας από τους Εθνικούς στόχους πρέπει να είναι η «αποκέντρωση της παιδείας, η εκχώρηση ευθυνών, αρμοδιοτήτων και πόρων που φτάνει μέχρι και τη σχολική μονάδα». Στα πλαίσια της αποκέντρωσης «κάθε σχολείο επιλέγει ελεύθερα τα διδακτικά βιβλία του, μέσα από ένα εγκεκριμένο κατάλογο… κάθε μαθητής επιλέγει ελεύθερα σχολείο στα όρια του Δήμου…»
Στη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας ο στόχος «αποκέντρωσης της εκπαίδευσης» βρίσκεται πλέον σε όλα τα επίσημα κείμενα για την παιδεία και των δυο κομμάτων, στα προγράμματά τους και στις διακηρύξεις τους. Παράλληλα όπως είδαμε γίνεται και ο πρώτος στρατηγικός στόχος του Εθνικού Στρατηγικού Πλαίσιου Αναφοράς 2007 – 2013 του γνωστού μας ως ΕΣΠΑ – Δ΄ ΚΠΑ στον τομέα εκπαίδευση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση».
ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Είναι αλήθεια ότι οποιοδήποτε λεξικό ή εγκυκλοπαίδεια ανοίξει κανείς, θα διαπιστώσει εύκολα ότι η έννοια της αποκέντρωσης σημασιοδοτείται θετικά. Όμως δεν είναι επιστημονικά ορθό να εξετάζεται η σημασία της γενικά κι΄ αόριστα, έξω από τους συγκεκριμένους ιστορικούς και κοινωνικούς προσδιορισμούς. Η αποκέντρωση ως βασικό στοιχείο μιας επιχειρούμενης μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος δεν μπορεί να εξεταστεί ως ουδέτερη, αφηρημένη έννοια[8].
Το πρώτο βήμα της πολιτικής της αποκέντρωσης της εκπαίδευσης ήταν η παράδοση των παιδικών σταθμών στους δήμους. Αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι δήμοι επιβάρυναν τους εργαζομένους με τη χρηματοδότηση των παιδικών σταθμών, με αυξήσεις στα δίδακτρα ή τροφεία και άλλες έκτακτες εισφορές. Επιπλέον, οι παιδικοί σταθμοί μετατράπηκαν σε πεδία εφαρμογής των ελαστικών μορφών εργασίας, αφού οι περισσότεροι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και έργου έτσι ώστε να βρίσκονται σε κατάσταση εργασιακής ομηρίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο Δήμο Αθηναίων οι 450 από τους 1.500, περίπου το 1/3, είναι συμβασιούχοι. Τα τροφεία το 2009 φτάνουν τα 200 για κάθε παιδί το μήνα, ενώ στο Φάληρο προσεγγίζουν τα 280.
Είναι φανερό ότι μέσα από την επιχείρηση «αποκέντρωση της εκπαίδευσης» προωθείται η ιδιωτικοποίηση και δοκιμάζεται συνολικά το μοντέλο του ευέλικτου, «αποκεντρωμένου» σχολείου της αγοράς. Συγκεκριμένα επιδιώκεται:
1. Η καθήλωση των κρατικών δαπανών για την εκπαίδευση και τη μετάθεση του κόστους λειτουργίας των σχολικών μονάδων στους δήμους και ουσιαστικά στους εργαζόμενους, με την επιβολή τοπικής φορολογίας.
Με άλλα λόγια, η χρηματοδότηση κάθε σχολικής μονάδας θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές δυνατότητες κάθε δήμου. Οι δήμοι με τη σειρά τους θα μεταθέτουν την οικονομική επιβάρυνση στους πολίτες είτε επιβάλλοντας δίδακτρα είτε άλλες εισφορές ή φόρους. Αν δεν μπορούν να ανταποκριθούν, τότε τα σχολεία θα υπολειτουργούν ή θα αναγκαστούν να δεχτούν τις «ευεργεσίες» των «χορηγών»[9].
Στα πλαίσια της αποκέντρωσης είναι προφανές ότι ο εκπαιδευτικός καλείται να έχει ένα νέο ρόλο και κυρίως αυτοί που ασκούν διοίκηση. Στην ουσία θα μετατραπούν σε μάνατζερ – διαχειριστές που θα είναι υποχρεωμένοι ν΄ αναζητούν πηγές χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου.
Μακροπρόθεσμα το αποτελέσματα θα είναι ο μαρασμός και το κλείσιμο πολλών σχολείων, κυρίως των αγροτικών περιοχών, αφού οι κοινότητες και οι μικρότεροι δήμοι δε θα μπορούν ν' ανταπεξέλθουν στα έξοδα λειτουργίας τους, την ώρα που οι ποικιλώνυμοι «τοπικοί παράγοντες» θα ενδιαφέρονται για τη βιτρίνα τους, τα «καλά» σχολεία της περιοχής. Ανάλογα προβλήματα θ' αντιμετωπίσουν και πολλά σχολεία των αστικών κέντρων, ιδιαίτερα των υποβαθμισμένων περιοχών, που θα εξελιχθούν σε σχολεία αλλοδαπών, μεταναστών και φτωχών Ελλήνων, κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ, της μητρόπολης του καπιταλισμού[10]. Στον ανελέητο ανταγωνισμό που θα ξεσπάσει μεταξύ των σχολείων, οι μαθητές, με πρόσχημα το δικαίωμα επιλογής του σχολείου που θα φοιτήσουν, αντιμετωπίζονται ως πελάτες και παραγόμενα εμπορεύματα αφού θα προετοιμάζονται έτσι ώστε να κυκλοφορήσουν στην αγορά με καλύτερους όρους[11].
Πρέπει να γίνει σαφές: Ο βασικός της σκοπός είναι η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης προς τα σχολεία, η πρόσδεση των αναλυτικών προγραμμάτων στις ανάγκες των επιχειρήσεων και η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών.
2. H ανάθεση μεγάλου μέρους της ευθύνης για τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τους προσανατολισμούς κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος στο εκπαιδευτικό προσωπικό, τους εκπαιδευόμενους, τους γονείς, την «τοπική κοινωνία» και τους «παραγωγικούς φορείς» (δηλαδή τις επιχειρήσεις), είναι φανερό ότι καλλιεργεί την τάση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις των «πελατών», αφού η συντήρηση ή η ανάπτυξή τους εξαρτώνται άμεσα από τη «ζήτηση» των εκπαιδευτικών «προϊόντων» τους. Τα «αποκεντρωμένα» σχολεία για παράδειγμα θα παραμερίζουν πιο εύκολα τη γενική μόρφωση σε όφελος των δεξιοτήτων που ζητά η αγορά, για να γίνονται πιο προσφιλή στις επιχειρήσεις εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη χρηματοδότηση[12]. Η παιδαγωγική και η διδακτική, οφείλουν να υποταχθούν σε μια νέα αντίληψη που έχει σχέση περισσότερο με την επιχειρηματική λογική αφού το σχολείο θα λειτουργεί κριτήριο την εξεύρεση κονδυλίων και να προσαρμόζει τη λειτουργία του σ΄ αυτή την προοπτική. Είναι σαφές ότι οι Δήμοι θα αναζητήσουν πόρους από ιδιωτικές επιχειρήσεις – χορηγούς, από νέους δημοτικούς φόρους και από εισφορές γονέων καθώς η τοπική αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ανταποδοτικά τέλη για τη λειτουργία των σχολείων της περιοχής της. Αυτή, βεβαίως είναι μια μέθοδος μετακύλησης του κόστους λειτουργίας του σχολείου για μια ακόμη φορά στον οικογενειακό προϋπολογισμό ο οποίος ήδη στενάζει.
Είναι φανερό, ότι κάτω από το βάρος των λειτουργικών εξόδων, που βέβαια και σήμερα υπάρχουν, οι διάφοροι «τοπικοί παράγοντες» θα οδηγήσουν ένα μεγάλο αριθμό σχολικών μονάδων σε αφανισμό. Θα επιχειρείται η συγκέντρωση των μαθητών σε όσο το δυνατό πιο μεγάλα τμήματα, ενώ σε κάποια φάση όταν ο κίνδυνος του κλεισίματος των σχολείων αυτών θα είναι εμφανής, θα επιβάλλονται και τα λεγόμενα ανταποδοτικά τέλη, σαν αναγκαία προϋπόθεση για τη λειτουργία τους.
[1] Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» είναι ένα από τα τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-2013 που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. To Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007 – 2013 αποτελεί το έγγραφο αναφοράς για τον προγραμματισμό των Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό επίπεδο για την περίοδο 2007-2013. Εκπονήθηκε στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής προσέγγισης για την Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία το ΕΣΠΑ «..εξασφαλίζει ότι η συνδρομή από τα Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη συνοχή και προσδιορίζει το σύνδεσμο μεταξύ των κοινοτικών προτεραιοτήτων αφενός και του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αφετέρου».
Το πλαίσιο χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στη βάση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2005 και των προδιαγραφών – περιορισμών των νέων Κανονισμών και προέκυψε με βάση τις αναπτυξιακές ανάγκες ανά τομέα και Περιφέρεια στην επόμενη περίοδο, συνεκτιμώντας τις ανάγκες ολοκλήρωσης των συνεχιζόμενων έργων της προηγούμενης περιόδου και τις απαιτήσεις για δράσεις που εξυπηρετούν τη Στρατηγική της Λισσαβώνας.
[2] ΥΠΕΠΘ-ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ / ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, Προγραμματική περίοδος 2007-2013, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΕΣΠΑ, Αθήνα 2007, σ.77
[3] Βλέπε ΠΑΣΟΚ, «Ένα ανοικτό σχολείο που βλέπει στο µέλλον» στο http://www.pasok.gr/portal/resource/section/AnOpenSchoolThatSeesTheFuture
[4] Βλέπε όλο το κείμενο http://ne.pasok.gr/wp-users/rodopi/20050905_Paideia.doc
[5] Στο 2ο Συνέδριο της ΠΑΣΚ (Απρίλιος 2008) υπάρχει η παρακάτω παραπλανητική τοποθέτηση : «Επισημαίνουμε, επίσης, πως σε καμιά του θέση ο πολιτικός μας φορέας δεν προτείνει την υπαγωγή των σχολείων στους Δήμους και στις Νομαρχίες. Οι Ν.2218 και 2240/94 που αναφέρονται στην αποκέντρωση εξαιρούν το εκπαιδευτικό προσωπικό». Βλέπε: http://www.pask-pe.gr/index.php?categoryid=3&p2_articleid=76
[6] Βλέπε το απόσπασμα από τον τύπο στο http://www.hri.org/news/greek/apegr/2005/05-09-13.apegr.html#10
[7] Βλέπε EΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚH ΠΟΛΙΤΙΚH ΣΤΗΝ ΕΛΛAΔΑ στο http://www.alfavita.gr/esyp/oosa1.htm
[8] Βλέπε Θ. Τσιριγώτης, «Αποκέντρωση» ή Αποκέντρωση; Αντιτετράδια τ. 33-34, 1995
[9] Βλέπε Χρήστος Κάτσικας – Γιώργος καββαδίας, Κρίση του Σχολείου και Εκπαιδευτική Πολιτική, Gutenberg, Αθήνα 1998
[10] Μια ματιά στη διεθνή εκπαιδευτική εμπειρία είναι αποκαλυπτική. Όπου έχει εφαρμοστεί η αποκέντρωση, έχει ολέθριες συνέπειες στο χαρακτήρα του σχολείου, στην υποβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των παιδιών και του ρόλου των εκπαιδευτικών! Δείτε το διαφωτιστικό άρθρο του FRANCK POUPEAU Γαλλία: η παιδεία ιδιωτικοποιείται! στη LE-MONDE – 19/10/2003και εδώhttp://sys.glotta.ntua.gr/Dialogos/Politics/2003-10-19_monde-diplom.htm
[11] Βλέπε Γ. Καββαδίας, «Ο δούρειος ίππος της αποκέντρωσης και η άλωση της δημόσιας εκπαίδευσης από το ιδιωτικό κεφάλαιο», Αντιτετράδια τ.37, 1995/96
[12] Βλέπε Ελένη Μηλιαρονικολάκη, ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΕΥΕΛΙΚΤΗ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο Ριζοσπάστη, Δεκέμβριος 2006 – Ιανουάριος 2007
ΠΗΓΗ: 16-05-2010, http://www.alfavita.gr/ank_b/ank16_5_10_953.php
