Ο ευρωμηχανισμός διάσωσης… τραπεζών!
Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Μέχρι την Κυριακή οι παρακάτω προτάσεις εμφανίζονταν εξίσου ακλόνητες με τα αξιώματα της Ευκλείδειας Γεωμετρίας: Πρώτον, η κρίση είναι αμιγώς ελληνική, που σημαίνει ότι το λογαριασμό θα τον πληρώσουν αποκλειστικά οι Έλληνες. Δεύτερον, «δεν υπάρχει σάλιο», επομένως οι αιματηρές θυσίες είναι μονόδρομος. Και τρίτον, όποιοι προτείνουν να μας δανείσει απ' ευθείας η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με λογικό επιτόκιο ζουν σε άλλον πλανήτη, αφού το Σύμφωνο Σταθερότητας και η Συνθήκη της Λισσαβώνας απαγορεύουν ρητά κάτι τέτοιο.
Να όμως που τη Δευτέρα ξυπνήσαμε σε μια διαφορετική ήπειρο: Μπροστά στην απειλή του πλανητικού κραχ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες άφησαν στην άκρη Μάαστριχτ, Αμστερνταμ και Λισσαβώνα, για να υποχρεώσουν την ΕΚΤ να αγοράζει κρατικά ομόλογα. Εκεί που δεν υπήρχε ούτε σεντ, βρέθηκαν ξαφνικά 750 δισ. ευρώ, ποσό μεγαλύτερο από εκείνο που είχε διαθέσει πέρυσι ο Μπαράκ Ομπάμα, με συνέπεια να κατηγορηθεί από τους Γερμανούς για «αμόκ χυδαίου Κεϊνσιανισμού». Τέλος, οι ισχυροί της Ένωσης αναγνώρισαν ότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό ή έστω μεσογειακό, αλλά πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο, αφήνοντας έκθετη την ελληνική κυβέρνηση, η οποία καλείται να εξηγήσει γιατί επέλεξε τη μοναχική πορεία με το τεράστιο τίμημα.
Ασφαλώς, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θυσίασαν τη μονεταριστική ορθοδοξία του Μάαστριχτ για χάρη των μισθωτών, αλλά μόνο για χάρη των τραπεζών – πρωτίστως των γερμανικών και των γαλλικών, των οποίων τα ανοίγματα μόνο σε Ισπανία και Ιταλία ανέρχονται σε… 1,16 τρισ. ευρώ! Η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ θα δανείσουν τα κράτη, έτσι ώστε αυτά να ξεπληρώσουν τις τράπεζες και ύστερα από ένα χρόνο θα στείλουν την καινούργια λυπητερή στους πολίτες – όπως στέλνουν τώρα τον τσουχτερό λογαριασμό για τα κονδύλια που έδωσαν στις τράπεζες το φθινόπωρο του 2008, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Αν και η εντυπωσιακή στροφή της Κυριακής απομάκρυνε τον κατά Μέρκελ «συστημικό κίνδυνο», η μεσοπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των μέτρων αμφισβητείται ζωηρά. «Οι Ευρωπαίοι ισχυρίζονται ότι πολεμούν μια κρίση χρέους με ακόμη μεγαλύτερο δανεισμό», σημειώνει με εμφανή δυσπιστία η γαλλική Le Monde. Από την πλευρά τους, οι New York Times αμφισβητούσαν κατά πόσο είναι δυνατό να αποπληρωθεί το υπέρογκο χρέος χωρών που βυθίζονται σε οξεία ύφεση λόγω των δρακόντειων μέτρων λιτότητας. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι χαρακτηριστική: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, ακόμη κι αν εφαρμοστούν κατά γράμμα τα εξοντωτικά μέτρα της κυβέρνησης, το χρέος θα ανέβει, από 114% που ήταν στην αρχή του χρόνου, σε 149% το 2013 και θα παραμένει στα επίπεδα του 120% ακόμη και το… 2020! Αυτό σημαίνει ότι, μετά από μια άκρως επώδυνη δεκαετία ανώφελων θυσιών, θα βρισκόμαστε ακόμη πίσω από το σημείο εκκίνησης.
«Ο μηχανισμός διάσωσης δεν βοηθάει τους Έλληνες, αλλά τους πιστωτές τους, τις ευρωπαϊκές τράπεζες», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Κόνραντ Χάμλερ, πρόεδρος της Ένωσης Ελβετών Τραπεζιτών, προσθέτοντας ότι θα ήταν προτιμότερη και για την Ελλάδα και για τη σταθερότητα του ευρώ η αναδιαπραγμάτευση και μερική διαγραφή του ελληνικού χρέους. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο αναλυτής των New York Times Μαρκ Βάισμπροτ έγραφε:
«Αυτή η διαδικασία "εσωτερικής υποτίμησης" -όπου αφήνουν επίτηδες να εκτοξευθεί η ανεργία για να πέσουν τα μεροκάματα και οι τιμές, ενώ διατηρείται η ισοτιμία του νομίσματος- είναι όχι μόνον άδικη, αλλά και αναποτελεσματική… Οι δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων στους δρόμους έχουν δίκιο και οι οικονομολόγοι της Ε. Ε. άδικο. Δεν υπάρχει έξοδος από την κρίση με συρρίκνωση, αλλά μόνο με αύξηση της παραγωγής, όπως κάνουν (αν και με αργό ρυθμό) οι ΗΠΑ. Αν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ δεν προσφέρουν αναπτυξιακή προοπτική στην Ελλάδα, η χώρα θα είναι καλύτερα να εγκαταλείψει το ευρώ και να αναδιαπραγματευθεί το χρέος της».
Η ίδια εφημερίδα, με άρθρο της σύνταξης, θέτει με σαφήνεια το θεμελιώδες δίλημμα για την αντιμετώπιση της κρίσης: Αν δηλαδή το τίμημα θα το πληρώσουν τα ήδη χειμαζόμενα λαϊκά στρώματα ή το τοκογλυφικό κεφάλαιο:
«Στο μεταξύ, οι τράπεζες που προκάλεσαν σε μεγάλο βαθμό όλη αυτή την αναστάτωση, παίρνουν πίσω στο ακέραιο τα χρήματά τους. Μια δικαιότερη προσέγγιση θα ήταν να πληρώσουν τουλάχιστον μέρος του λογαριασμού – με τη διαγραφή των χρεών ορισμένων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ή με τη χρονική επέκτασή τους… Η Ευρώπη πιθανότατα δεν θα μπορέσει να λύσει τα προβλήματά της, αν δεν υποχρεώσει τους τραπεζίτες να καταβάλουν το μερίδιό τους».
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Hμερομηνία δημοσίευσης: 15-05-10, http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_15/05/2010_401004
