ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ

 

Της Νίνας Γεωργιάδου

 

 

Πανελλήνιες εξετάσεις – Ανακοινοποίηση στο ορθόν

 

Αποστέλλονται εκ νέου τα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας, μετά από διόρθωση των λανθασμένων ή ασαφών σημείων από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων.

 

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ

 

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ 2010

 

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ

 

ΚΕΙΜΕΝΟ

Με τον όρο αυτομόρφωση δεν  περιγράφουμε πλέον τη σύνθετη διαδικασία για την αποκόμιση γνώσης, την καλλιέργεια του νου, της ευαισθησίας, της κριτικής ικανότητας, της ιστορικής μνήμης  και της ανθρωπιστικής στάσης απέναντι στα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα της εποχής. Ούτε βέβαια «ο δικός μας όρος αυτομόρφωση» σχετίζεται κατά διάνοια με τη χαρά που δίνει η ποίηση όταν το ποίημα δεν τεμαχίζεται σε ανατομικό τραπέζι λεκτικού κατατεμαχισμού, αυθαίρετων εικασιών, και εξίσου αυθαίρετων ‘εμβριθών αναλύσεων'. Ούτε βέβαια ο «δικός μας όρος αυτομόρφωση» έχει καμιά σχέση με τη δημιουργική ανάγνωση της ιστορίας για να αποκομίσει κανείς  συλλογική μνήμη για την πορεία της ανθρωπότητας. Και σε καμιά περίπτωση μη θεωρήσεις, ω υποψήφιε, πως όταν εμείς λέμε «αυτομόρφωση» εννοούμε το ταξίδι στο όνειρο μέσα από τη γραφίδα του Μαρκές, την αναδρομή στον καθημερινό πόνο μέσα από την πένα του Παπαδιαμάντη ή πολύ περισσότερο την αφύπνιση μέσα από τη δημιουργική ανάγνωση πολιτικών κειμένων. Είμαστε απολύτως βέβαιοι πως, μέσα στην άχαρη  ζωή που σου σχεδιάσαμε, δεν θα βρίσκεις πια χρόνο για «το μοιρολόϊ της φώκιας», την «Ιθάκη», ενώ τον «έρωτα στα χρόνια της χολέρας» – τι πιο ρεαλιστικό – δεν θα τον διαβάζεις, θα τον ζεις,  περισσότερο ως χολέρα και λιγότερο ως έρωτα.

«Ο δικός μας όρος αυτομόρφωση»   της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι, αφενός ο ίδιος ο απελπισμένος άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών του για μια θέση στον οδοντωτό ήλιο και των ‘επιθυμιών' που εμείς πάλι, με συνέπεια του υποβάλαμε και αφετέρου η συστηματική εξυπηρέτηση του επιχειρηματικού δαιμόνιου που με ισάξια συνέπεια εξυπηρετούμε, σε σπρώχνει ήδη από τα πολύ τρυφερά σου χρόνια από την αλάνα στο φροντιστήριο, στο κέντρο ξένων γλωσσών, στο ινστιτούτο πληροφορικής. «Ο δικός μας όρος αυτομόρφωση» καλείται να συμβάλει έτσι αποφασιστικά δαπανηρά για τον πενιχρό οικογενειακό προϋπολογισμό και ισοπεδωτικά για τον ελεύθερο χρόνο που χρειάζεσαι το παιδί και μετέπειτα νέος για να παίξει, να σκεφτεί, να διερωτηθεί, να ερωτευτεί, στην πορεία της εκπαιδευτικής του εργαλειοποίησης και της επαγγελματικής σου απεγνωσμένης περιπλάνησης. Σε αυτή την ατομική, και πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολη, πορεία κατάκτησης νέων κατακερματισμένων, ελεγχόμενων και απόλυτα εξειδικευμένων πληροφοριών, δεν ενεργεί μόνος του, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε με βάση το πρώτο συνθετικό της λέξης αυτο-μόρφωση, αλλά με τη δική μας συστηματική παρέμβαση, προκειμένου να αυτο-ενοχοποιείται ο εκ της ανέχειας στερούμενος την αυτο-μόρφωση και να εκλαμβάνει την ανεργία ως ατομική ανικανότητα  και όχι ως συνέπεια συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών..  

Ο άνθρωπος δεν δραστηριοποιείται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο , ως γνωστόν, στη σημερινή ιδιαίτερα συγκυρία, χειμάζεται από τη φτώχεια, την εργασιακή οπισθοδρόμηση και το συλλογικό θυμό.  Βρίσκεται δηλαδή σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους, που ήδη έχουν χάσει τη δουλειά τους , την προοπτική αξιοπρέπειας στα γηρατειά τους, την ελπίδα για τα παιδιά τους,  με τους επίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς που εκχωρούνται στο πολυμήχανο πνεύμα της αγοράς ή τους ανεπίσημους και κυρίαρχους εκπαιδευτικούς θεσμούς που προϋπολογίζουν ήδη τα νέα σπαρταριστά κέρδη, καθώς και  με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης, όλα αυτά δηλαδή τα μαγαζιά πώλησης ελπίδων και αφαίμαξης τους ταυτοχρόνως. Έτσι,  ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες του επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους, περιχαρακωμένος από την αγωνία της επιβίωσης, καταχωνιασμένος σε επικίνδυνα υπόγεια, εκβιασμένος από την εργοδοτική απειλή και  τυφλωμένος από τη συστηματική μας προπαγάνδα, πάλι υπάρχει κίνδυνος  αφύπνισής του.

Με αυτή την έννοια, οι διαδικασίες και οι πρακτικές «αυτομόρφωσης» –  όπως εμείς την εννοούμε στη σημερινή εποχή – δεν σημαίνουν την απουσία των άλλων, θεσμών και ατόμων, ούτε την κοινωνική απομόνωση του καθενός αλλά την ενεργητική στάση του, αφού το ίδιο αποφασίζει, άλλοτε αυτοβούλως και άλλοτε κάτω από την πίεση συγκεκριμένων αναγκών, να αυτό-μορφωθεί, να αυτό-λογοκριθεί και εν τέλει να αυτό-χειριαστεί. . Η ενεργητική στάση συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος καλείται να διαμορφώσει μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες (προπαγανδιστικούς οργανισμούς, ιδιωτικές επιχειρήσεις, εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους) το περιεχόμενο, τη διαδικασία και τους τρόπους της προσαρμογής του στην απόλυτη εργασιακή , οικονομική και βεβαίως πνευματική του εξαθλίωση.

 

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ

 

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ

 

Όμως οι πρωταρχικοί παράγοντες που καθιστούν την «αυτομόρφωση» αναγκαία για τους δουλοπάροικους των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιθετικές πολιτικές κερδοσκοπίας και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις της αγοράς εργασίας, που εξελίχθηκαν από την απλή απομύζηση της υπεραξίας στην αφαίμαξη της ίδιας της ζωής.. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι ότι πολλοί εργοδότες χάνουν μέρος των κερδών τους από  παρωχημένες αντιλήψεις περί κοινωνικής πολιτικής, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς και καμιά φορά επικίνδυνες για το παρόν και το μέλλον, που εμείς αποφασίζουμε και διατάζουμε. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση της εργασιακής δραστηριότητας μπορεί να είναι απόλυτα επικερδής για τα επιχειρηματικά λόμπυ – που με το αζημίωτο υπηρετούμε – μόνον εφόσον στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια της ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα, τον περιορισμό αυτοεκτίμησης, την κατάθλιψη , την απόγνωση κλπ κλπ,  οι νέοι άνθρωποι των άγρια ταξικών  κοινωνιών καλούνται να γίνουν φτερά στον άνεμο.  Αν είναι τυχεροί, πρώτα να βρουν μια ημιαπασχόληση με όρους καλτσοδέτας σε ωράρια, αμοιβές, ασφαλιστικά δικαιώματα και στη συνέχεια, αν ξαναείναι τυχεροί, να αλλάξουν δύο ή τρεις,  παρόμοιων όρων, ημιαπασχολήσεις στην δυστυχή επαγγελματική – τρόπος του λέγειν –  πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς ‘γνώσεις' της πλάκας, πλην όμως ακριβοπληρωμένες,  να ανανεώνουν τις δεξιότητες αδιαμαρτύρητης προσαρμογής και φοβικής αποδοχής τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις στο γλείψιμο, το ραγιαδισμό, τον απόλυτο σκασμό, στην εκχώρηση στοιχειωδών δικαιωμάτων. Δηλαδή, να αυτό-μορφώνονται συνεχώς γιατί δεν είναι δυνατόν να τα προλάβουν  όλα  οι νόμοι της ελευθεριάζουσας Βουλής, οι δηλώσεις του Πάγκαλου και οι σχολιασμοί του Πρετεντέρη.

Η εκπαίδευση δεν νοείται πια ως η απλή, κανονιστική μετάδοση κατακερματισμένων, αντιφατικών και άχρηστων πληροφοριών που εκπορεύονται   από τις  πιο αλλοπρόσαλλες εκπαιδευτικές ‘μεταρρυθμίσεις'. Και τούτο επειδή, τόσο το περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαιδευτικής πράξης όσο και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτήν, ενέχουν πάντα τον κίνδυνο ρωγμών από τις οποίες μπορεί να περάσουν τα όνειρα και οι ελπίδες των ανθρώπων και ακόμη χειρότερα ο συλλογικός θυμός και να αποτελέσουν  αντικείμενο αποφασιστικής διεκδίκησης  από τις διαφορετικές γενιές, τα δύο φύλα και τις διαφορετικές κουλτούρες των ανθρώπων, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες πρακτικές της καθημερινής ζωής που ξεπερνά τα ανεχτά όρια καταπίεσης. Η εκπαιδευτική πράξη, η ξετσίπωτη προπαγάνδα, η πλύση εγκεφάλου  καθίσταται επομένως μια διαδικασία που δεν πρέπει να περιορίζεται στο χώρο (το σχολείο) και το χρόνο (περίοδος της νεότητας), αλλά να επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και πέραν των σχολικών τειχών.

 

ΔΝΤ, ΕΕ, παΣΟΚ ΚΑΙ ΔΕΟΣ: Ξετσίπωτα Χειραγωγώντας Εντός και  Εκτός Σχολείου, 2010

 

ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ

 

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ

 

Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας εκατό φορές «Δεν πρόκειται να αμφισβητήσω ποτέ την πιο άθλια προπαγάνδα».

Μονάδες 25

 

Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: … οι νέοι άνθρωποι των άγριων ταξικών  κοινωνιών θα γίνουμε, με χαρά, φτερά στον άνεμο …

Μονάδες 12

 

Β2. α) Με ποιον τρόπο συναρτάται η αυτομόρφωση με τον Πάγκαλο και τον Πρετεντέρη;  (μονάδες 4)

β) Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της ξετσίπωτης προπαγάνδας (μονάδες 3)

Μονάδες 7

 

Β3. α) Να γράψετε ένα α ν τ ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

ατομική, άθλια, ξετσίπωτη, αλλοπρόσαλλη.  ταξική. (μονάδες 5)

β) Να γράψετε ένα σ υ ν ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

ελευθεριάζουσα, καλτσοδέτα, αδιαμαρτύρητα, γλέιψιμο, παΣΟΚ . (μονάδες 5)

Μονάδες 10

 

Β4. Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα αλλοπρόσαλλων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, που μέσα στα δώδεκα χρόνια της σχολικής ζωής σας είχατε την τύχη να ζήσετε.

Μονάδες 6

Γ1. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία της κοινωνικής αφύπνισης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. (500-600 λέξεις).

Μονάδες 40

 

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

 

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ

 

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)

 

1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να  τα απομνημονεύσετε όμως για να θυμάστε ως πού φτάνει ο κυνισμός  της προπαγάνδας.

2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, για να μη μας πάρουν με τις πέτρες.

3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.

4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό ανεξίτηλης μνήμης.

5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. ( Τρόπος του λέγειν)

6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.

7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

 

KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΣ ΑΚΟΜΗ ΑΘΛΙΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

 

ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

 

Για τις διορθώσεις Νίνα Γεωργιάδου

 

ΠΗΓΗ: http://www.alfavita.gr/ank_b/ank15_5_10_1519.php