Ο Δημήτρης Μαγριπλής* συνομιλεί με τον ποιητή,
Άγγελο Καλογερόπουλο
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ
Τον Άγγελο Καλογερόπουλο τον γνώρισα ένα πρωινό στην «Διονυσιάδα πηγή«, της Κυπαρισσίας. Πολλά τα κοινά και θετική η διάθεση αναμεταξύ μας, σύντομα έχτισε μια φιλία που ταξιδεύει στο χρόνο. Στην συνέχεια μελέτησα την ποίησή του και χάρηκα την μουσική και τις αφηγήσεις του. Τελευταία μου έλεγε για την επόμενη καλλιτεχνική δουλειά του που θα έχει τον τίτλο: «Ανακομιδή» και τον χαρακτηρισμό «Ακολουθία ποιημάτων και τραγουδιών», από τις εκδόσεις Αρμός (Αθήνα 2016). Δεν υπήρχε καλύτερος χρόνος για τον παρακάτω έντυπο διάλογο. Σας τον παραθέτω….
1. Ποιητής ή διηγηματογράφος Άγγελε;
Θέλω να θεωρώ τον εαυτό μου ποιητή. Ελπίζω να το επιβεβαιώσει ο χρόνος. Εδώ εντάσσω και τα τραγούδια που γράφω. Το δοκίμιο έρχεται συμπληρωματικά, πολλές φορές μάλιστα απορρέει από αφορμές της ποίησής μου. Διηγηματογράφος δεν υπήρξα ποτέ. Το πιο πρόσφατο βιβλίο μου Αφηγήσεις ενός επόμενου κόσμου (Αρμός 2013) δεν είναι συλλογή διηγημάτων. Είναι αφηγήσεις με μια παραμυθητική διάθεση. Δηλαδή σαν παραμύθια για ενηλίκους που επιδιώκουν να δείξουν μια πηγή παρηγοριάς. Κι αυτή η παρηγοριά δεν είναι παρά να ταπεινωθούμε μπροστά στη θνητότητά μας και να αφεθούμε στο έλεος του Θεού!
2. Ποιό το μέλλον της ποίησης σε ένα κόσμο που ο άνθρωπος γεννιέται στις λάσπες της Ειδομένης;
Η ποίηση –και γενικά η δημιουργία- δεν προϋποθέτει την λύση των κοινωνικών προβλημάτων ή την απάλειψη του ανθρώπινου πόνου. Απεναντίας μάλιστα. Η ποίηση και η τέχνη προϋποθέτει το κακό. Τι είναι τότε η Τραγωδία ή το μυθιστόρημα; Οι λάσπες της κάθε Ειδομένης μπορούν να γεννήσουν σπουδαία ποιήματα, αρκεί να μην πνιγούν οι ποιητές στις λάσπες της δικής τους υποκριτικής φιλανθρωπίας. Διέφερε πολύ η λάσπη της Ειδομένης από την Βηθλεέμ;
3. Κατά πόσο τα κοινωνικά δρώμενα είναι αφορμή για ποιητικό έργο;
Ποτέ η ποίηση δεν αποκόπτεται από την κοινωνική πραγματικότητα ακόμα κι αν αυτό δεν φαίνεται έντονα. Η ποίηση στα χέρια ενός πραγματικού ποιητή μπορεί και να υπηρετήσει κοινωνικούς σκοπούς και να παραμείνει υψηλή ποίηση. Δεν συνέβη αυτό με το εμβληματικό «Τη Υπερμάχω…» ή με τον Κάλβο, για να χρησιμοποιήσω παραδείγματα από την οικεία μας παράδοση; Στα χέρια ενός μέτριου δημιουργού τα κοινωνικά δρώμενα γίνονται αφορμή για ένα είδος … λογοτεχνικής δημοσιογραφίας με την αγωνία να «πιάσει» τα επίκαιρα θέματα. Η πραγματική αγωνία για τα κοινωνικά δρώμενα μας δείχνει ότι τα κοινωνικά θέματα δεν είναι επίκαιρα, είναι διαχρονικά.
4. Υπάρχει μέλλον για την ποίηση σε μια βιβλιαγορά μιας χώρας χρεοκοπημένης;
Υπήρχε ποτέ βιβλιαγορά για την ποίηση; Μέλλον για την ποίηση υπάρχει εφόσον οι ποιητές, εντρυφώντας στην μεγάλη ποιητική παράδοση, θέλουν να ανατρέψουν τον κανόνα αυτής της παράδοσης για να δοθεί ένας ελάχιστος χώρος και σ’ αυτούς. Μέλλον υπάρχει εφόσον οι ποιητές σκάπτουν ένδον αναζητώντας να απαντήσουν με τα δικά τους λόγια στα αναπάντητα ερωτήματα της παιδικής μας ηλικίας και δεν μπερδεύουν την ποίηση με την στιχοπλοκία και την αφόρητη ευαισθησία ενός απύθμενου εγώ.
Το βιβλίο είναι ένα μέσο. Ο λόγος μπορεί να γράφεται σε πλάκες ή σε τάμπλετ. Δεν έχει σημασία. Αρκεί να πνέει.
5. Ποίηση και μουσική…νομίζω είσαι από τους λίγους που εργάζονται και στους δυο παραπάνω τομείς ….
Η μουσική και η ποίηση συνυπάρχουν από τα αρχαία χρόνια. Στο βιβλίο που ανέφερα προηγουμένως υπάρχει το αφήγημα «Ο Αυδής και η Μέλπω» που μιλάω για το χωρισμό της ποίησης από τη μουσική και για την ανάγκη της επανένωσής τους. Όσον αφορά το κατ’εμέ ξεκίνησαν ως δύο παράλληλες μορφές δημιουργίας. Δηλαδή έγραφα ποιήματα και τραγούδια. Δεν πρέπει να συγχέονται αυτά τα δύο. Άλλη είναι η τέχνη της ποίησης, άλλη η τέχνη του τραγουδιού. Η αναζήτηση μιας συνθετικής μορφής, δηλαδή το να γράψει κανείς όχι μια συλλογή ή μια σειρά τραγουδιών, αλλά να δημιουργήσει ένα σύνθετο έργο με οδήγησε στη συνύπαρξη της ποίησης και της μουσικής, διατηρώντας όμως η κάθε μια την αυτονομία της, τόσο στο Σύρραμμα –που είναι μια απόπειρα συνθέσεως με τη συρραφή επιμέρους στοιχείων που μπορούν να σταθούν και από μόνα τους, εξ ού και ο τίτλος, αλλά συγκροτούν ένα ενιαίο έργο- όπου με μια αρχιτεκτονική δομή συνυπάρχουν ποιήματα, τραγούδια, χορικά, οργανικές συνθέσεις και ένα συνεκτικό του όλου εγχειρήματος αφήγημα. Με την ίδια διάθεση, αλλά με πιο λιτά μέσα γράφτηκαν και τα Αργά Μαθήματα. Και τα δύο εκδόθηκαν ως βιβλία και μόνο αποσπασματικά έχει παρουσιαστεί η μουσική τους πλευρά. Αλλά και λίγα τραγούδια μου έχουν δει το φως της δημοσιότητος. Τα τελευταία χρόνια με εξαιρετικούς φίλους και σπουδαίους μουσικούς σχηματίσαμε το συγκρότημα «Τα μέλη του λόγου», προσπαθώντας να υπηρετήσουμε αυτή την ιδέα της συνύπαρξης ποίησης, τραγουδιού και μουσικής. Ας ελπίσουμε στο μέλλον….
6. Μουσικά σε ποιο είδος επιμένεις; Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο;
Η μουσική με «κάλεσε» όταν μικρό παιδάκι άκουσα τη Φιλαρμονική της μικρής πόλης που ζούσα, στην Κυπαρισσία. Μεγάλωσα με λαϊκά τραγούδια, με τη ροκ τα ρεμπέτικα, το εκκλησιαστικό μέλος και έμεινα περισσότερο σ’αυτό που θα λέγαμε μουσική παράδοση της καθ’ημάς Ανατολής. Αλλά μάλλον είμαι μεταμοντέρνος και μ΄ ενδιαφέρει ο συνδυασμός των πάντων με τα πάντα, με την ελπίδα βέβαια ότι εγώ θα ξεφύγω από την παγίδα του μεταμοντέρνου χυλού και θα επιτύχω μια πραγματική σύνθεση. Όχι μια ευκαιριακή συνεύρεση, αλλά έναν επιτυχημένο γάμο.
Τώρα λοιπόν ετοιμάζω μια δουλειά που έχει τον τίτλο «Ανακομιδή» και τον χαρακτηρισμό «Ακολουθία ποιημάτων και τραγουδιών». Αν θα μπορούσα να συνοψίσω την κεντρική ιδέα αυτής της δουλειάς που δεν αποτελείται παρά από επτά ποιήματα και τέσσερα τραγούδια είναι η εξής: ξεκινάω να αμφισβητώ τη βεβαιότητα ότι ο ήλιος θα ανατείλει οπωσδήποτε ξανά την επόμενη μέρα για να καταλήξω ότι μόνο μέσα από την ουσιαστική βίωση του θανάτου μπορούμε να καταλήξουμε σε μια πραγματική νίκη του φωτός. Συνεργάστηκα με σπουδαίους μουσικούς (Τσιαμούλης, Κουλιά, Καλκάνης, Καπανίκης, Κωστής) οι οποίοι πραγματικά έδωσαν ήχο στις συνθέσεις μου. Γιατί εγώ ως μουσικός είμαι άσ’τα να πάνε…
7. Την έκδοση θα ακολουθήσουν και κάποιες καλοκαιρινές συναυλίες; Θα σε χαρούμε στην Πάτρα;
Μακάρι να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε κάποιες εμφανίσεις. Και θα το επιδιώξουμε. Αλλά πρέπει και κάποιος να μας καλέσει…
* Ο Δημήτρης Γ. Μαγριπλής είναι διηγηματογράφος, πρώην επιστημονικός συνεργάτης της Γ/βάθμιας εκπ/σης και … ελαιπαραγωγός!
