Μια εκδήλωση με ολίγον ΟΟΣΑ και μπόλικη εκπαίδευση προς πώληση!

Του Χρήστου Κάτσικα

Πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα (Τετάρτη 24/3) στο υπουργείο Παιδείας εκδήλωση στο πλαίσιο των «Ημερών Προβληματισμού» του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία με προσκεκλημένους ομιλητές τους καθηγητές Μαίρη Καλαντζή, Bill Cope και την πρώην υπουργό Παιδείας της Πορτογαλίας Μαρία Ροδρίγες (Maria de Lurdes Rodrigues).

Στόχος της εκδήλωσης, σύμφωνα με τους επιτελείς του υπουργείου, ήταν «να συζητηθούν ιδιαίτερες πλευρές της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης μέσα από τη διεθνή εμπειρία και τις αλλαγές που αλλάζουν εκ βάθρων την εκπαιδευτική διαδικασία».

Είναι φανερό ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου, Αντώνης Λιάκος, θέλοντας, προφανώς, να προσδώσει στον διάλογο την υπόληψη και την ευρύτητα «διεθνούς εμπειρίας», οργάνωσε την ειδική αυτή «κλειστή» εκδήλωση, όπου μίλησαν τρεις «προσκεκλημένοι εισηγητές».

Ωστόσο, ακόμη και με τυπικούς όρους, το χρονοδιάγραμμα του διαλόγου, που ανακοινώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου, για τις 23-24 Μαρτίου, αναφερόταν σε «διεθνές συνέδριο με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από άλλες χώρες».

Με δύο γνωστούς από τα παλιά και μία πρώην υπουργό Παιδείας της Πορτογαλίας, η εκδήλωση της Τετάρτης απέχει, βέβαια, από το να χαρακτηριστεί διεθνές συνέδριο.

Παράλληλα, είναι σαφές ότι, ακόμη και αυτή η διαπίστωση να μη ληφθεί υπόψη, η εγκυρότητα και η αξιοπιστία του «διεθνούς συνεδρίου» δοκιμάζεται και κρίνεται με αναφορά σε δείκτες που συνδέονται με «τα έργα και ημέρες» των προσκεκλημένων και τον πολιτικοϊδεολογικό τους προσανατολισμό.

Ποιοι είναι, λοιπόν, οι «ιπτάμενοι» διεθνείς εμπειρογνώμονες και ποια η «θεραπευτική αγωγή τους» για τη χειμαζόμενη ελληνική εκπαίδευση; 

Η Μαρία Ροδρίγες ήταν υπουργός Παιδείας της Πορτογαλίας από το 2005 ως το 2009 (επί της κυβέρνησης των Σοσιαλιστών). Στη διάρκεια της θητείας της, σύμφωνα με τον αιρετό του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Γιώργο Καλημερίδη, έγιναν οι μεγαλύτερες εκπαιδευτικές κινητοποιήσεις στην Πορτογαλία, με κορυφαία στιγμή την 8η Μαρτίου του 2008, όπου 100.000 εκπαιδευτικοί συγκεντρώθηκαν στη Λισαβόνα απαιτώντας να πάρει πίσω τον νόμο για την αξιολόγηση, που προέβλεπε την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών με βάση τις επιδόσεις των μαθητών και τα επίπεδα της μαθητικής διαρροής.

Το 2010, μετά την «πετυχημένη παρέμβασή της για την ενίσχυση των δημόσιων σχολείων», έκλεισαν ή συγχωνεύτηκαν στην Πορτογαλία χιλιάδες σχολεία…

Πορτογαλικές μεταρρυθμίσεις

Παίρνοντας τον λόγο, η Μαρία Ροδρίγες μίλησε για τις αναδιαρθρώσεις που έγιναν την περίοδο 2005-2009 στην Πορτογαλία, όταν ήταν υπουργός Παιδείας.

Ως βασικούς στόχους εκείνης της μεταρρύθμισης απαρίθμησε, ανάμεσα σε άλλα, και την αποκέντρωση με τη συμμετοχή γονιών και τοπικών αρχών που χρηματοδοτούν σχολικές λειτουργίες.

Όπως η ίδια η Μαρία Ροντρίγες ανέφερε, «το 2003 η Πορτογαλία είχε 14.000 αυτόνομες σχολικές μονάδες. Χρειάστηκε να κλείσουμε σχολεία με λίγους μαθητές ή αρνητικό ιστορικό επιδόσεων, ώστε σήμερα να έχουμε 950 σχολικά συγκροτήματα (με τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης)».  Παράλληλα η Μαρία Ροδρίγες έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στο πρόγραμμα αξιολόγησης των δασκάλων το οποίο εισήγαγε τότε η Πορτογαλία και το οποίο είχε προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς περιελάμβανε την εντός της τάξης εποπτεία των καθηγητών και τη σύνδεση της διδασκαλίας τους με τις εργασιακές τους προοπτικές.

Όπως σημειώνει η εκπαιδευτικός και πρώην μέλος του Ινστιτούτου Παιδαγωγικών Ερευνών-Μελετών της ΔΟΕ, Αιμιλία Τσαγκαράτου, «η κ. Ροδρίγες ήρθε απλά για να επιβεβαιώσει τα πορίσματα του ΟΟΣΑ για το ελληνικό σχολείο».

Οι μεταρρυθμίσεις της κ. Ροδρίγες προβάλλονται ως το διεθνές πετυχημένο πρότυπο και για την Ελλάδα, στην έκθεση του ΟΟΣΑ (2011) για τη χώρα μας (βλέπε σελ. 35 και 54) και, όσο και αν αυτό κρύβεται από τους διοργανωτές της εκδήλωσης, ήρθε ως τοποτηρητής του ΟΟΣΑ για το ελληνικό σχολείο.

Το ζεύγος Μαίρη Καλαντζή – Bill Cope (ιδιοκτήτες μέχρι πριν από λίγα χρόνια της «οικογενειακής» -κατά δήλωσή τους- Εταιρείας Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών Common Ground Publishing, την οποία κληρονόμησαν στον Phillip Kalantzis-Cope) είναι γνωστοί δέκα χρόνια, τώρα, στην Ελλάδα.

Ήδη από το 2005 έχουν εκπονήσει, με συμβάσεις, αρκετά πακέτα έργων στο ΕΠΕΑΕΚ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης), στην εκπαίδευση ενηλίκων, αλλά και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στη συνέχεια («Το Νέο Σχολείο»).

Αργότερα, τους συναντάμε στον σχεδιασμό εκπαιδευτικής πολιτικής επί Άννας Διαμαντοπούλου (είχε δημοσιοποιηθεί η συνάντηση εργασίας με ξένους και Έλληνες εμπειρογνώμονες στην αίθουσα 3077 του υπουργείου στις 27 και 28 Φεβρουαρίου 2010).

Οι ίδιοι λανσάρουν στα κείμενά τους «Το νέο Σχολείο» και τη «Νέα Μάθηση». Η κ. Διαμαντοπούλου φαίνεται το υιοθέτησε.

Τον Ιούλιο του 2012 τούς βρίσκουμε ως αξιολογητές του Προγράμματος Τσιγγανοπαίδων (ΕΣΠΑ) να επισκέπτονται καταυλισμούς Τσιγγάνων.

Η κ. Καλαντζή προβλήθηκε ως η πανεπιστημιακός που πολύ προσφάτως εξελέγη ως η δεύτερη καλύτερη κοσμήτορας σχολής εκπαίδευσης στην Αμερική!

Από τον ιστότοπο μιας άλλης ιδιωτικής αμερικανικής εταιρείας-φροντιστήριο, τη Mometrix Test Preparation, πληροφορούμαστε ότι κατατάχτηκε από τη συγκεκριμένη εταιρεία -δεν εξελέγη- στη θέση αυτή με βάση την αξιολογική κατάταξη που κάνουν οι «πελάτες» των προγραμμάτων σπουδών ή των τίτλων σπουδών που προσφέρει ένα πανεπιστημιακό τμήμα, σε συνδυασμό με το «ύψος αποδοχών» που παίρνουν οι εκπαιδευτικοί, απόφοιτοι των εν λόγω ιδρυμάτων, όταν προσλαμβάνονται για πρώτη φορά.

Είναι ολοφάνερο ότι έχουμε να κάνουμε με μια κλασική περίπτωση μεταφοράς ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων επιχειρηματικότητας και αποδοτικότητας από τον κόσμο των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην εκπαίδευση.

Για την Αμερική, βέβαια, αυτό είναι η αποκλειστική, μοναδική και κυρίαρχη λογική.

Είναι γνωστό ότι στα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ για να πάρει μια ανάλογη διάκριση ένας πανεπιστημιακός χρειάζεται να έχει επιδείξει εξαιρετικές επιδόσεις στην επιχειρηματικότητα εκπαιδευτικών υπηρεσιών και στην προσέλκυση οικονομικών χορηγιών ή κονδυλίων ή συμβολαίων έρευνας με επιχειρήσεις.

Από τα βιογραφικά και τους ιστότοπους που λειτουργούν προκύπτει ότι η κ. Καλαντζή και ο κ. Cope, συνάδελφοι πανεπιστημιακοί και σύντροφοι στη ζωή, ως δίδυμο παρουσιάζουν αξιοζήλευτη ενεργητικότητα και κινητικότητα, από την Αυστραλία μέχρι τις ΗΠΑ, με πολλές συνεργασίες και σε άλλες χώρες.

Επινοούν, κατά καιρούς, διάφορα πακέτα «εκπαιδευτικών προγραμμάτων» και έχουν βρει ευφυείς τρόπους να τα προωθούν στην αμερικανική και διεθνή «εκπαιδευτική αγορά».

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του project New Learning που έχει προωθηθεί σε Παιδαγωγικά Τμήματα ελληνικών πανεπιστημίων (γνωστό ως Νeamathisi), με την εκδοχή Learning by Design («Μάθηση μέσω Σχεδιασμού»).

Πολύ συχνή και συστηματική είναι και η παρουσία τους -συνήθως εξ αποστάσεως- σε «Διεθνή Συμπόσια» σε ελληνικά πανεπιστήμια, με τη «διακριτική» συνδρομή της Common Ground Publishing.

Η Μαίρη Καλαντζή, στη συγκεκριμένη εκδήλωση του υπουργείου, στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της αυτονομίας της σχολικής μονάδας στην επιλογή της ύλης, ενώ προβάλλοντας στην οθόνη εικόνες μικρών μαθητών σκυμμένων πάνω από υπολογιστές, ο Bill Cope αναφέρθηκε στις νέες τεχνολογίες και στο πώς επιδρούν όχι ως εργαλεία, αλλά ως νέα μορφή εκπαίδευσης, με δραματικά μικρότερο κόστος, όπως είπε χαρακτηριστικά.

Η κ. Καλαντζή μίλησε για μοντέλα εκπαίδευσης.

Αν ανοίξει κανείς τις σελίδες του βιβλίου τους («New Learning-Elements of a Science of Education»-α’ έκδοση 2008, β’ έκδοση 2012, που έχει κυκλοφορήσει και στα ελληνικά το 2013), στο κεφάλαιο «Η Ζωή στα σχολεία» θα βρει τα τρία «μοντέλα»: το «Διδακτικό», το «Αυθεντικό»/«Προοδευτικό» και το «Μετασχηματιστικό»/ «Συμπεριληπτικό».

Από τότε που έχουν πρωτοκυκλοφορήσει αυτές τις ιδέες (2008), όλο και κάτι βρίσκουν, ανάλογα με την περίσταση, και αυτοσχεδιάζουν («Μάθηση μέσω Σχεδιασμού»).

Ρωτήσαμε τον ομότιμο καθηγητή Παιδαγωγικής, Γιώργο Μαυρογιώργο, να μας μιλήσει για το βιβλίο. Μας είπε, κατ’ αρχάς, ότι «η κ. Καλαντζή, ξέρετε, είναι αξιολογήτρια της ΑΔΙΠ για τα Παιδαγωγικά Τμήματα. Είναι και μέλος εκλεκτορικών σωμάτων στις εξελίξεις μελών ΔΕΠ στα αντικείμενα “Παιδαγωγικής”».

«Με ωραίο αμπαλάζ»

Όσο για το βιβλίο, μας μίλησε αρκετά. Ενδεικτικά, ανάμεσα σε άλλα, υποστήριξε ότι:

«Οι συγγραφείς, καταπώς φαίνεται, ανακάλυψαν τον “θησαυρό” με τις πολύ ενδιαφέρουσες και προοδευτικές για την εποχή ιδέες του Τζον Ντιούι (“Learning by Doing”), κακοπάντρεψαν έναν υπεραπλουστευμένο πραγματισμό με τις δυνατότητες των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας για “σχεδιασμό” (“Design”) και μας έδωσαν σε αμπαλάζ αγοράς μια σειρά από ακατάσχετους νεολογισμούς και απλοϊκές υποδείξεις με μοντέλα-κορσέδες, για τη λεγόμενη “Νέα Μάθηση”. 

»Το σοβαρότερο πρόβλημα το βρίσκω στο ότι οι συγγραφείς δεν έχουν επιφυλάξεις γι’ αυτά που υποστηρίζουν. Είναι οριστικοί στις διατυπώσεις τους: “Μια επανάσταση συμβαίνει στον χώρο της εκπαίδευσης. Βρισκόμαστε μπροστά στην ανακάλυψη του Νέου Σχολείου”. Αντε να τους πείσεις ότι δεν ανακάλυψαν τον τροχό! Τους ενδιαφέρει η “Μάθηση για την αγορά Εργασίας”.

»Οταν πάμε στο γλωσσάρι που δίνουν, γράφουν απλοϊκά κι αμερικάνικα: “Αγορές είναι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παράγονται στους χώρους εργασίας και διατίθενται προς πώληση. Επίσης, οι χώροι στους οποίους οι εργαζόμενοι αγοράζουν με τον μισθό τους προϊόντα και υπηρεσίες”»! 

Καθόλου τυχαία, ο πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Κώστας Γαβρόγλου, καθώς δεν μπορούσε να παρακάμψει τα σοβαρά επιστημολογικά, ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα που έθεταν οι απόψεις της κ. Καλαντζή και ασκώντας κριτική στα μοντέλα που ανέλυσε, επισήμανε ότι «οι συνθήκες της κρίσης αναπαράγονται μέσω άλλων παραγόντων και όχι στην εκπαίδευση. Τα μοντέλα είναι ο λόγος που είμαστε εδώ αυτή τη στιγμή. Η υποχρεωτική εφαρμογή τους αποτελεί κυρίαρχη και ηγεμονική ιδεολογία που μέσα στην κρίση αναπαράγεται». 

ΠΗΓΗ: 29-03-2016, http://www.efsyn.gr/arthro/mia-ekdilosi-me-oligon-oosa-kai-mpoliki-ekpaideysi-pros-polisi