Το άτομο ως «ομφάλιος λώρος»  των εφαρμοστικών νόμων στο δημόσιο

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Είναι καιρός να δούμε και πίσω «από την κουρτίνα» μισθών και συντάξεων των νέων εφαρμοστικών νόμων, με αφορμή και το 3ο «μνημόνιο» στην περίοδο της βαθιάς κρίσης του καπιταλισμού. Αυτή τη φορά μας δίνεται η ευκαιρία να υπογραμμίσουμε κάποιες τομές που κάνει η κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα, ειδικά η 2η, και να τις αποτιμήσουμε με βάση τον «ποιό τύπο ανθρώπου» ευνοεί και προωθεί ακόμη πιο βαθύτερα και πλατύτερα.

α) Στο λεγόμενο σχέδιο «Γ. Κατρούγκαλου», που είναι η αφορμή να ξεδιπλωθεί ένα ιδιόμορφο κίνημα γεμάτο και με αντιφάσεις, δεν έχουμε μόνο το κτύπημα των μικρομεσαίων στρωμμάτων, ούτε μόνο τη »δημοσιονομική» πλευρά, οποία επιφέρει νέες μεγάλες μειώσεις. Έχουμε μια γενικευμένη εξάπλωση του ανταποδοτικού τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Με το νόμο Λομβέρδου-Κουτρουμάνη του 2010 γνωρίζαμε την πρόνοιά του ότι από την 1/1/2016 θα εφαρμοζόταν ο »αναλογικός» τρόπος υπολογισμού των συντάξεων και με πρόβλεψη να έχει  αναδρομική εφαρμογή από 1/1/2011. Κρατά μάλιστα τη βάση μιας προνοιακής σύνταξης τύπου ΟΓΑ μετά την ηλικία των 67 ετών και τη μισή νωρίτερα σε περίπτωση αναπηρίας, για λόγους «ανθρωπισμού».

Για απλοποίηση, ας θεωρήσουμε ότι οι όροι «αναλογικός» και «ανταποδοτικός» είναι περίπου το ίδιο και ότι σχετίζονται με τον αριθμό και το ποσό των ατομικών εισφορών κάθε εργαζόμενου, ανεξάρτητα από τις όποιες κοινωνικές τους ανάγκες (π.χ. μητρότητα, αναπηρία, ανθυγιεινή εργασία, κλπ). Εισήγαγε δηλαδή ο νόμος του 2010 τόσο το ιδεολογικό υπόβαθρο της «ατομικής» σύνταξης, αλλά και όρισε και τον χρόνο εφαρμογής του (1/1/2011), έστω και με καθυστέρηση 5 μεταβατικών ετών (1/1/2016).

Το σχέδιο «Γ. Κατρούγκαλου» αποδέχεται και νομιμοποιεί το περιεχόμενο του νόμου «Λομβέρδου-Κουτρουμάνη 2010», το οποίο είναι συμβατό με το 3ο μνημόνιο. Όμως ξεπερνά τόσο το νόμο «Λομβέρδου-Κουτρουμάνη», όσο και το 3ο μνημόνιο 2015, όσον αφορά την χρονική αφετηρία εφαρμογής του (1/1/2011). Το επεκτείνει σε όλο το παρελθόν του εργασιακού βίου, τόσο των τώρα εργαζομένων για το διάστημα και πριν την 1/1/2011, όσο και για τους ίδιους και όλους τους συνταξιούχους, που έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί και πριν ακόμα το νόμο «Λομβέρδου-Κουτρουμάνη»! Μιλάμε για το κομμάτι που ακούει στην έκφραση «επανυπολογισμός των συντάξεων» με ανταποδοτικό τρόπο.

Έχουμε επομένως σχέδιο πλήρους γενίκευσης της «ατομικής σύνταξης» που κτίζεται πάνω στο προνοιακό κουφάρι της «εθνικής» ή «βασικής» σύνταξης τύπου ΟΓΑ. Το πρότυπο του «ατόμου συνταξιούχου» φαίνεται να αποτελεί την κυρίαρχη πλευρά και η διανεμητική όψη είναι απλός ο ίσκιος της.

β) Στο νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων/εκπαιδευτικών η πλευρά του «ατόμου εργαζόμενου» φαίνεται προς το παρόν πιο θολά, μιας και οι εισαγωγικοί βασικοί μισθοί και στις 4 κατηγορίες (ΥΕ, ΔΕ, ΤΕ και ΠΕ) παρέμειναν ακριβώς οι ίδιοι με το μισθολόγιο ΠΑΣΟΚ 2011. Η θολούρα αυξήθηκε λόγω της φαινομενικά ακώλυτης μισθολογικής εξέλιξης χωρίς «αξιολόγηση» και ποσοστώσεις που προέβλεπε το προηγούμενο μισθολόγιο. Αυτό που ουδέποτε εφαρμόστηκε, γιατί τελικά χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως ιδεολογική βάση μισθολογικής στασιμότητας.

Που κρύβεται επομένως το «μισθολογικό άτομο«; Κατά τη γνώμη μου κρύβεται σε 4 βασικές πλευρές (όχι ίσης αξίας), που όμως δημιουργούν την βάση για γενίκευση σε επόμενο μισθολόγιο (εάν φτάσουν να το επιβάλλουν σε λίγα χρόνια αργότερα).

Πρόκειται για το πρότυπο της «προωθούμενης μισθολογικής εξέλιξης» με βάση «χαρτιά» (πτυχία της ΕΣΔΔ, διδακτορικά, μεταπτυχιακά) ανεξάρτητα τρόπου λήψης μάλιστα. Αυτά δίνουν από 4 έως 12 πλασματικά έτη, τη στιγμή που το μισθολόγιο αυτό αφαιρεί από όλους τον εργασιακό χρόνο των 2016, 2017 και βλέπουμε…

Η μισθολογική αυτή «προωθούμενη» εξέλιξη προβλέπει και περιλαμβάνει και «ατομική αξιολόγηση» με κυρίως ιδεολογικά στοιχεία από το 2018. Με την ατομική αξιολόγηση έχουμε για λίγους, είτε «βελτίωση» με +2 πλασματικά έτη, είτε «τιμωρία» με -1 έτη, ανάλογα.

Επί πλέον έχουμε σημαντικές αυξήσεις πάνω από 12% σε υψηλού ρόλου «θέσεις ευθύνης» με διπλό τρόπο (πλασματικά έτη και μέγεθος επιδόματος). Και βεβαίως προβλέπεται, αν τα πράγματα τους βγουν, και θέσεις με «ειδική αξιολόγηση» για «επιλεγμένα» πρόσωπα για να μπορούν να »κουμπώνουν» και κάποιοι ημέτεροι. Είμαστε βλέπετε σ’ αυτά και βαλκανική χώρα.

γ) Στο νομο-σχέδιο που μπήκε στη Βουλή αρχές Φλεβάρη για το βαθμολόγιο, την αξιολόγηση και …λοιπές διατάξεις προβλέπεται «ειδικό μητρώο», ώστε να ανταγωνίζονται πολλά «εργαζόμενα άτομα» και έτσι αυτή η συνείδηση να είναι πολλαπλάσια των τελικών υψηλών θέσεων που κάποιοι θα επανδρώσουν.

δ) Εάν η παραπάνω θεώρηση είναι σχετικά ορθή, τότε μπορούμε να προβλέψουμε τι είδους εργασιακούς/συνδικαλιστικούς εφαρμοστικούς νόμους θα φέρουν από την Κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα σε λίγο καιρό (εάν εκτιμούμε ότι θα ..αντέξει). Σημειώνουμε με έμφαση ότι τόσο στο προηγούμενο, όσο και στο νέο μισθολόγιο στο δημόσιο δεν «επιτρέπεται» συλλογική σύμβαση εργασίας ούτε από την ΑΔΕΔΥ.

Η ώρα για γενίκευση των »ατομικών» συμβάσεων εργασίας φαίνεται να έρχεται -μετά τη «μητέρα των μαχών«-, εκτός από τον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα, εκτός εάν… Ήδη ο νέος Υπ. Παιδείας ξεπέρασε τεχνικά τα ΠΥΣΔΕ και ΑΠΥΣΔΕ στις ομαδικές μετακινήσεις από την εκπαίδευση στην κατάρτιση (από τα σχολεία στα ΔΙΕΚ) με μια υπογραφή. Στο ν/σχ στις λοιπές διατάξεις η πρακτική αυτή σχεδιάζεται να γενικεύεται σε όλα τους υπουργούς.

Έτσι η αύξηση των ομαδικών μετακινήσεων (και γιατί μετά όχι απολύσεων;) μάλλον επανέρχεται, αφού η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στην 2η φάση της στρώνει πλέον και εξειδικευμένα όλα τα ιδεολογικά χαλιά.

Δεν θέλουν δηλαδή να δυσκολέψουν τους συλλογικούς (νομότυπους) συνδικαλιστικούς αγώνες μόνο με νόμους. Θέλουν να δημιουργήσουν από πριν το ευρύ γήπεδο, ώστε να μπορούν να έχουν μαζί τους ένα κομμάτι εργαζομένων, αυτή τη φορά όχι λόγω κομματικής ταυτότητας. Θέλουν να το έχουν λόγω «ανθρωπολογικής» ταυτότητας.

Επομένως: στην Κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα προωθείται «το άτομο» ως ομφάλιος λώρος στην κοινή ανθρωπολογική βάση των εφαρμοστικών νόμων στο δημόσιο με ειδικές πρόνοιες.

Κλείνοντας: Εκτός σε όσους έχουμε υποστασιοποιήσει μέσα μας, δηλαδή στην ατομική πλέον συνείδησή μας, το ανθρωπολογικό πρότυπο του ατόμου, οι υπόλοιποι/ υπόλοιπες ζούμε δύσκολους ιστορικούς καιρούς και το ξέρουμε. Έχουμε αδιαίρετα ανάγκη και για νέου τύπου αναλύσεις, και νέου τύπου αποφάσεις και νέου τύπου δράσεις, χωρίς να πετάμε τα »πεπατημένα».

«Λυδία Λίθος» για την ανάπτυξη της συλλογικής μας συνείδησης: Η αλληλεγγύη σε κάθε επίπεδο, η άρνηση του συντεχνιασμού και οριζόντιου κανιβαλισμού στο συνδικαλισμό, η ανάπτυξη οριζόντιας διασύνδεσης συλλογικοτήτων και πρωτοβάθμιων συνδικάτων, οι προσπάθειες διεθνικών οριζόντιων σχέσεων και φυσικά η πλήρης αποδοχή των προσφύγων και η νομιμοποίηση των οικονομικών μεταναστών.

Και όλα αυτά, με το δάχτυλο να δείχνει στα ίσια τους αίτιους του σύγχρονου καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού.

* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι μέλος του ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ (από τις Παρεμβάσεις Δ.Ε.)

Αθήνα, 11-02-2016