Απονομιμοποίηση της αντιπροσώπευσης

 

Του Αλέξη Π. Μητρόπουλου*

 

 

1 Ο πρώτος θεσμός που πλήττεται σε περιόδους κρίσης είναι η δημοκρατία. Οι κυβερνήσεις αναποδογυρίζουν τα προεκλογικά τους προγράμματα χωρίς να προσφύγουν στο λαό. Ετσι εφαρμόζουν ένα εντελώς νέο πρόγραμμα που ξεπερνά, εν ονόματι των έκτακτων περιστάσεων, τους κανόνες της λυμφατικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Η σημαντική αυτή αλλαγή πλεύσης εκφεύγει του ελέγχου τού κυρίαρχου – υποτίθεται – λαού.

Άπαξ και εξεφράσθη, έστω και επί τη βάσει αντίθετων κυβερνητικών προτάσεων, στις εκλογές που προηγήθηκαν, η νομιμοποίηση της νέας γραμμής τεκμαίρεται. Αρκεί δηλαδή το τυπικό κριτήριο της δεδηλωμένης των εκπροσώπων του έθνους (συνήθως επαγγελματιών της πολιτικής), ανεξαρτήτως αν η έκδηλη αυτή συνειδησιακή μεταβολή τους, θεωρούμενη με ουσιαστικούς-ορθολογικούς όρους, διακόπτει παραχρήμα και το νήμα της αντιπροσώπευσης.

2 Αλλά, αν εκλείψει αυτός ο σκληρός πυρήνας της ουσιαστικής νομιμοποίησης, χάνεται ο λόγος ύπαρξης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Δεν μπορούν να τον επαναφέρουν ούτε τα πορίσματα των δημοσκοπήσεων, που με αόριστες και αποϊδεολογικοποιημένες ερωτήσεις εξάγουν συμπλέοντα (ή έστω ανεκτικά) συμπεράσματα, ούτε η ετερονομία της Περιφερειακής Ολοκλήρωσης (Ε.Ε.) στην οποία εκουσίως συμμετέχουμε, ούτε οι επικυρίαρχες αγορές, που, μετά την ενίσχυση των ετοιμόρροπων νέων «θεοτήτων» τους από το γλίσχρο εισόδημα των πολιτών και τον εθνικό πλούτο, επανέρχονται δριμύτερες και κανοναρχούν τους ρυθμούς της ζωής μας.

Το πολιτικό σύστημα, χωρίς πρόθεση και δυνατότητα άντλησης νέας νομιμοποίησης και δύναμης από τη λαϊκή κυριαρχία (κάτι που απαιτεί εκτεταμένη συζήτηση και διαλεκτική αντιπαράθεση για την ανάγκη της αιφνίδιας μεταστροφής του), αποδέχεται τους ορισμούς των πραγμάτων και των φαινομένων, όπως η υπερδομή του οικονομικού συστήματος εξειδικεύει, ενώ η αποστολή του είναι ακριβώς η αντίθετη: να κάνει την οικονομία και πάλι πολιτική, δηλαδή να επαναφέρει την κυριαρχία του δρώντος λαού επ' αυτής.

3 Αυτή την αυτονόητη αντιστροφή δεν μπορεί να την επιχειρήσει το αδύναμο μετανεωτερικό αντιπροσωπευτικό σύστημα, ακόμη και αν δώσει ρόλους στα διάφορα εθελοντικά μορφώματα και ενσωματώσει τις πολιτισμικές ή μεταναστευτικές συλλογικότητες. Οταν οι ιδιοτελείς και αδυσώπητες νεοφιλελεύθερες αρχές, παρά την εμφανή δογματική και πρακτική τους χρεοκοπία, «αντί αληθείας παραλαμβάνονται» από την Ε.Ε. και τους άλλους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, όταν οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες είναι -ή προτίθενται να γίνουν- μετά την έξοδό τους στη σύνταξη «χρυσώνητοι» διοικητές ή σύμβουλοι των «νέων παικτών» της παγκοσμιοποίησης, τότε το αντιπροσωπευτικό σύστημα κλονίζεται διπλά. Και το ουσιαστικό κριτήριο αγνοείται, αλλά και το περιεχόμενο των αποφάσεων είναι προδιαγεγραμμένο.

4 Εξάλλου, η έννοια της δημοκρατίας, οποιασδήποτε μορφής, δεν είναι συμβατή με το αριστοκρατικό κριτήριο, που θέλει τους επαγγελματίες πολιτικούς να γνωρίζουν καλύτερα από τους λαούς το συμφέρον τους και επομένως να θεωρούν από περιττή έως βλαπτική και επικίνδυνη τη λαϊκή έκφραση.

Τα ελληνικά κόμματα εξουσίας έχουν ακέραια την ευθύνη για την κρίση, όχι μόνο γιατί αποδείχθηκαν ανεπαρκή να αναβαθμίσουν τη χώρα στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, αλλά και γιατί ποτέ δεν τόλμησαν, παρά τις υποσχέσεις, να θέσουν σε εκτεταμένη συζήτηση και σε δημοψηφίσματα τα θεμελιώδη ευρωπαϊκά κείμενα. Η γραμμή, άλλωστε, της Ε.Ε., του μεγάλου και αμετάκλητου πλέον δημοκρατικού ελλείμματος, είναι σαφής και την εξέφρασε ο κ. Μπαρόζο όταν διακυβευόταν η Λειτουργική Συνθήκη της Λισαβόνας: τα δημοψηφίσματα, είχε δηλώσει, πρέπει να αποφεύγονται, γιατί είναι αμφίβολο αν εκφράζουν τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης! Μας απέμειναν, ως εκ τούτου, ως αυθεντικοί της εκφραστές, η διεθνής των τραπεζών, οι οίκοι αξιολόγησης, τα «επενδυτικά» funds και η ευρωπαϊκή τεχνοδομή. Αυτοί, πλέον, συντηρούν τεχνητά τη μελαγχολική αντιπροσωπευτική δημοκρατία, την ανώδυνη έκφραση της οποίας προσδιορίζουν κατά βούληση, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες (11-4-2010), εξόχως διδακτικές, εκλογές της Ουγγαρίας.

 

* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, πρόεδρος της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝ.ΥΠ.Ε.Κ.Κ.) a-mitrop@otenet.gr

 

ΠΗΓΗ: Έντυπη Έκδοση, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 18 Απριλίου 2010,  http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=18/04/2010&id=152666

 

Σημείωση admin: Μικρό βιογραφικό εδώ: «Ο Αλέξης Μητρόπουλος είναι πτυχιούχος της Νομικής, της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών καθώς και της Παντείου. Γεννήθηκε το 1952 στον Πύργο της Ηλείας. Μεταπτυχιακές σπουδές πραγματοποίησε σε διάφορες χώρες της Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Έχει ειδικευτεί σε θέματα Συγκριτικού Εργατικού και Συνδικαλιστικού Δικαίου, Εργασιακών Σχέσεων, Διεθνούς Εργατικού Κινήματος και Αυτοδιαχείρισης.

Ο Αλέξης Μητρόπουλος έχει πλούσια κοινωνική δράση. Από μαθητής Γυμνασίου διώχθηκε για τις δημοκρατικές του ιδέες. Ως φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, στη διάρκεια της δικτατορίας, φυλακίστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα και βασανίστηκε από τα Σώματα Ασφαλείας του δικτατορικού καθεστώτος.

Είναι Επίκουρος Καθηγητής και διδάσκει το μάθημα των Εργασιακών Σχέσεων και Θεσμών στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι Νομικός Σύμβουλος πολλών συνδικαλιστικών oργανώσεων.»