Η θέση της θρησκείας στο δημόσιο χώρο. Tο παράδειγμα της εκπαίδευσης

                       ΚΑΙΡΟΣ – ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 

Χολαργός 5-12-2015       

Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ -για την αναβάθμιση της Θρησκευτικής εκπαίδευσης» πραγματοποίησε χθες Παρασκευή (4-12-2015) στο αμφιθέατρο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, την προγραμματισμένη εκδήλωσή του, με κεντρικό θέμα «Η θέση της Θρησκείας στο δημόσιο χώρο. Το ζήτημα της εκπαίδευσης», στην οποία οι εισηγητές Στέλιος Βιρβιδάκης [Καθηγητἠς Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ], Σταύρος Ζουμπουλάκης [Συγγραφέας & πρόεδρος του ιδρύματος «Άρτος Ζωής»] και Βασίλειος Ξυδιάς [Θεολόγος-εκπαιδευτικός] παρουσίασαν διάφορες πλευρές του, ανάλογα με την οπτική και την εμπειρία τους, ως δρώντα πρόσωπα σε διάφορες βαθμίδες  της δημόσιας εκπαίδευσης. Την εκδήλωση προλόγισε ο πρόεδρος του Δ.Σ, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας ΕΚΠΑ Δ. Μόσχος, ο οποίος αναφέρθηκε τόσο στους λόγους που κίνησαν το ενδιαφέρον του συλλόγου μας για την τοποθέτηση του συγκεκριμένου ζητήματος σε ανοικτό διάλογο, όσο και στους στόχους του ΚΑΙΡΟΥ σχετικά με τη φυσιογνωμία και πορεία της θρησκευτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, κάτι που συνδέεται στενά με την θέση του θεολόγου καθηγητή και του μαθήματός του στο δημόσιο σχολείο, υπό το φως των σημερινών πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων στον ευρωπαϊκό χώρο.

Ο εκ των εισηγητών κ. Στέλιος Βιρβιδάκης ανέλυσε τις τελευταία επικρατούσες αντιλήψεις για τη σχέση της Πολιτείας και Εκκλησίας, όσο και για την σχέση της  μετανεωτερικής κοινωνίας με το χώρο της θρησκείας, παραπέμποντας στη θέση αλλά και στο προσδοκώμενο χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών στη δημόσια εκπαίδευση και διευκρινίζοντας πως αν και η προσωπική του σχέση με το όλο θέμα είναι περισσότερο επιστημονική και λιγότερο προσωπική-βιωματική, ωστόσο δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει την αναγκαιότητα για πολλούς λόγους της διδασκαλίας του μαθήματος στο σχολείο.

Ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης αφού παρουσίασε τη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη, όσον αφορά στη πραγματική σχέση των πολιτών της με τη θρησκεία, εστίασε τη προσοχή του στο ελληνικό παράδειγμα τονίζοντας πως το φαινόμενο της αποστασιοποίησης των μελών της ελληνικής κοινωνίας από την εγχώρια θρησκευτική παράδοση επεκτείνεται συνεχώς(αύξηση πολιτικών γάμων, πολιτική κηδεία, καύση νεκρών, αβάπτιστα παιδιά, φολκλορική προσέγγιση μεγάλων εορτών του έτους κλπ), σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι η Εκκλησία μετά τη μεταπολίτευση δίνει συνεχώς μάχες οπισθοφυλακών, που είναι τελικά χαμένες. Για τον ομιλητή είναι ξεκάθαρο πως το μάθημα των θρησκευτικών μέσα σε μια τέτοια πολιτικοκοινωνική κατάσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι κατηχητικού προσανατολισμού, γιατί αυτό δεν αφορά το δημόσιο σχολείο ενώ παρουσίασε εκτενώς τη πρότασή του για ένα μάθημα, που θα  έχει ως κορμό και κεντρικό άξονα τα κείμενα της Βίβλου, εφόσον αυτή αποτελεί μαζί με την αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή παράδοση, τους βασικούς πυλώνες του νεότερου ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τέλος ο κ. Βασίλειος Ξυδιάς αναφέρθηκε στο πνευματικό κενό της Ευρώπης και του δυτικού κόσμου γενικότερα, απορρίπτοντας την ιδέα ότι μπορεί με οικονομικούς και πολιτικούς μονάχα όρους να αντιμετωπιστούν προκλήσεις όπως αυτή του φονταμενταλιστικού Ισλάμ. Είπε ότι είναι πλέον καιρός για ένα νέο ιστορικό βήμα υπέρβασης του παραδοσιακού κοσμικού-αντιθρησκευτικού κράτους, και η πολιτεία να αναγνωρίσει όχι μόνο την ατομική-ιδιωτική αλλά και τη συλλογική-δημόσια έκφραση των πνευματικών και θρησκευτικών αναζητήσεων των πολιτών της στο πλαίσιο ενός κοινού αθλήματος αναζήτησης υπαρκτικού νοήματος. Στη βάση αυτή μίλησε και για το μάθημα των θρησκευτικών σαν μια προετοιμασία του αυριανού πολίτη να μετάσχει με τρόπο σωστό και δημοκρατικό σ’ αυτό το πνευματικό άθλημα. Ορμώμενος από την καθημερινή του εμπειρία στη σχολική τάξη, παρουσίασε με ενάργεια και με ενδιαφέροντα παραδείγματα τη σχέση του θεολόγου τόσο με το αντικείμενο της διδασκαλίας του όσο και με τους μαθητές του. Τόνισε πως ο διδάσκων οφείλει να κρατά μια απόσταση από το αντικείμενο, ώστε να μην εκλαμβάνεται η διδακτική του προσέγγιση ως απόπειρα προσέλκυσης των μαθητών στη  προσωπική του σχέση με τη πίστη, αλλά από την άλλη πλευρά είπε δεν πρέπει να αποκλείεται η διακριτική χρήση του προσωπικού του πνευματικού και θρησκευτικού βιώματος, με στόχο τον προβληματισμό και την ουσιαστικότερη επαφή των μαθητών με το φαινόμενο της πίστης.

Στη συνέχεια ακολούθησε ζωηρή συζήτηση στην οποία ζήτησαν το λόγο για τοποθετήσεις και ερωτήματα αρκετοί εκ των συμμετεχόντων, όπως οι σχολικοί σύμβουλοι κ.κ. Αργυρόπουλος και Βαλλιανάτος, ο σύμβουλος του ΙΕΠ κ. Στ. Γιαγκάζογλου, ο πρόεδρος της επιτροπής εθνικού διαλόγου για την Παιδεία, καθηγητής κ. Αντώνης Λιάκος, ο συνάδελφος & εκπρόσωπος του ΚΕΜΕΤΕ κ. Παναγιώτης Μπούρδαλας, ο καθηγητής της Φιλοσοφικής σχολής κ. Γ. Μαρμαρινός, ο Συνήγορος του Παιδιού κ. Γ. Μόσχος και πλήθος θεολόγων εκπαιδευτικών, φοιτητών, κ.ά.

Μεταξύ των παρευρισκομένων που τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση οφείλουμε ειδική μνεία για τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αργολίδος κ. Νεκτάριο και τον νέο πρόεδρο της Χριστιανικής Δημοκρατίας κ. Ι Ζερβό. Οι προσκληθέντες κ.κ Νικόλαος Φίλης, Υπουργός Παιδείας και Γ. Κουζέλης νέος πρόεδρος του Δ.Σ του ΙΕΠ, απέστειλαν μηνύματα ευχαριστίας για την πρόσκληση διευκρινίζοντας την αδυναμία τους να προσέλθουν στην εκδήλωση λόγω ανελαστικών τους υποχρεώσεων.

Για το Δ.Σ

Ο Πρόεδρος                                  Ο Γ. Γραμματέας

Δ. Μόσχος                           Γ. Παπαδόπουλος