Πόλεμος πολιτισμών; Αν ναι, για τί;

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Επιτρέψτε μου ως μη ειδικός διεθνολόγος και γεωπολιτικός επιστήμων, αλλά ως  πολίτης που θέλει να βλέπει τα πράγματα χρησιμοποιώντας την απλή λογική, να αναφερθώ στις τελευταίες τρομοκρατικές ενέργειες στο Παρίσι. Θεωρείστε το κείμενο αυτό ως διατύπωση ερωτημάτων, παρά τις όποιες προσωπικές απόψεις παρεισφρήσουν, ερωτημάτων που  νομίζω όλοι θέτουμε ή πρέπει να θέσουμε.

Πρώτ’ απ’ όλα, όσοι διαβάζαμε τα παλιά καλά αστυνομικά μυθιστορήματα, που κατ’ ουσίαν ήταν αφηγήματα εγκλημάτων και έτσι εμβάθυναν σε αυτά ως προς τις αιτίες τους και τις συνέπειές τους, μάθαμε πως το προφανές δεν φανέρωνε ποτέ αμέσως   την αιτία, πολλές μάλιστα φορές ευφυώς έκρυβε και το δράση. Όταν λέμε   δράστη, εννοούμε τόσο τον αυτουργό του εγκλήματος, όσο και αυτόν που όπλισε τον αυτουργό -και έτσι στην περίπτωση αυτή το έγκλημα που διέπραττε ήταν διπλό.

Έτσι, όταν βλέπουμε ανθρώπους που μετέρχονται τρομοκρατικών ενεργειών, μάλιστα αδιαφορώντας και για την δική τους ζωή, οφείλουμε να ερευνήσουμε αν πράγματι αυτό το προφανές του εγκήματος φανερώνει τα πάντα, δηλαδή την αιτία του και όλους τους δράστες (σπάνια περίπτωση διαλεύκανσης υπόθεσης ξεκάθαρης από το προφανές, αλλά μπορεί να είμαστε στην περίπτωση αυτή) ή αν κρύβει και άλλους δράστες δίκην «ιθυνόντων  νοών» και άρα διπλά δολοφόνους. Βεβαίως δηλ. οι αυτουργοί, ακόμα και αν αυτοχειριάστηκαν γι’ αυτό τους το έγκλημα, είναι οι πρώτοι δράστες, δεν χωρεί αμφιβολία.

Από αυτά τα παλιά αφηγήματα των εγκλημάτων, μάθαμε ακόμα πως η εξιχνίασή τους ξεκινά από την έρευνα των ωφελουμένων από τα εγκλήματα αυτά.  Αυτός ο ωφελημένος βεβαίως μπορεί να είναι το φαντασιακό   φονταμενταλιστικών υπαρξιακών πεποιθήσεών. Προτού όμως οδηγηθούμε στην εύκολη διαπίστωση  περί πολέμου μεταξύ πολιτισμών – όπως όλοι τώρα διακηρύττουν, με την ελαφρότητα της ικανοποίησης ότι εξιχνίασαν τα εγκλήματα –   θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας  τις περασμένες συμπεριφορές των ζηλωτών αυτών των φονταμενταλισμών και νυν αυτουργών των εγκλημάτων, αλλά  κυρίως  το έπαθλο αυτού του πολέμου. Δηλαδή τι ακριβώς κερδίζει αυτός ο φονταμενταλισμός και αν πράγματι οι διάφορες οργανώσεις του στοχεύουν σε αυτό το όφελος. Από εδώ πρέπει να ξεκινάνε οι όποιες ερμηνείες του πολέμου αυτού και η συζήτηση περί του τρόπου αντιμετώπισής του.

Ας έρθουμε τώρα γενικώς στους πολέμους. Έχουμε διαπιστώσει πως όλοι οι πόλεμοι στόχευαν στην οικειοποίηση των αγαθών των άλλων. Οι επιτιθέμενοι στόχευαν στην προσάρτηση εδαφών, αυτό έκανε π.χ. η Γερμανία στον Παγκόσμιο Πόλεμο του -40. Ενδεχομένως πάλι να μη στόχευαν στην προσάρτηση όλων των εδαφών μια άλλης χώρας, αλλά να στόχευαν   στην προσάρτηση κάποιων κρίσιμων μικρότερων εδαφών (π.χ. Ουκρανία) ή στον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών (προδήλως ο Πόλεμος του Κόλπου).  Ενδεχομένως μόνος στόχος να ήταν η παραγωγή και    κατανάλωση πολεμικού υλικού [i], προς τόνωση των οικονομιών κάποιων κρατών. Ενδεχομένως πάλι η στόχευση να αφορά στην «προσάρτηση» της εν δυνάμει παραγωγικότητας των αντιπάλων κρατών, προερχόμενη  τόσο από το ανθρώπινο όσο και από το εδαφικό τους κεφάλαιο. Παλαιότερα αναπτύσσονταν με τη βοήθεια της Δύσης υπανάπτυκτες χώρες για να δημιουργηθούν αγορές και να αποφευχθούν μαζικές μεταναστεύσεις, δηλαδή για αμοιβαία οφέλη, σήμερα οι Δυτικές (βλέπε κυρίως γερμανικές) πολιτικές δείχνουν να υπακούουν σε κοντόφθαλμες στρατηγικές, στρατηγικές άμεσου οφέλους, μετερχόμενες πολέμους ως ανωτέρω.

Ας έλθουμε στο προκείμενο. Ποιος ωφελείται από τα σημερινά τρομοκρατικά τεκταινόμενα, αρχής γενομένης από την 11η Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη; Πολύ δύσκολα πειθόμαστε πως ωφελείται ο ισλαμικός φονταμενταλισμός. Δεν φαίνεται να επιθυμούν προσάρτηση των ευρωπαϊκών και αμερικανικών εδαφών. Ούτε φαίνεται να επιθυμούν κατάληψη των αμερικανικών και ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Ούτε φαίνεται να επιθυμούν την οικειοποίηση των αμερικανικών και ευρωπαϊκών πετρελαίων. Είναι πηγμένοι στο πετρέλαιο. Τότε τί; Είναι άραγε τόσο ηλίθιοι ώστε να πιστεύουν πως με αυτές τις τρομοκρατικές ενέργειες, που αυξάνουν την αντιπάθεια αλλά και το μίσος των πολιτών της Δύσεως προς αυτούς, θα την εξισλαμίσουν προς θρίαμβο των υπαρξιακών δοξασιών που προβάλλουν; Δεν νομίζω να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο, άλλωστε  καταφανώς επιτυγχάνουν το αντίθετο.

Οφείλουμε να ερευνήσουμε και το βαθμό που η συμπεριφορά των ασιατών φονταμενταλιστών αποτελεί αντίποινο. Δεν δικαιολογούμε βεβαίως τους μετέρχοντες τρομοκρατικών ενεργειών, αλλά ας ψάξουμε λίγο και τη συμπεριφορά της Δύσεως. Τούτο μάλιστα όλα τα επίπεδα, δηλαδή τόσο στην επίσημη πολιτική και  οικονομική στρατηγική της, όσο και στο επίπεδο ενδεχόμενης υποδαύλισης των εμφανιζόμενων ψυχοπαθολογικών συμπεριφορών των φονταμενταλιστών, αλλά και της υποβοήθησης οργανώσεως διαφόρων «ιερών στρατών».

Ας δούμε λοιπόν, ψυχρά, το ποιος ωφελείται, ας δούμε τις συνέπειες αυτής της τρομοκρατίας. Με την 11η Σεπτεμβρίου θεμελιώθηκε στην κοινή συνείδηση ο «άξων του κακού» σαν ο μόνος υπεύθυνος (δηλαδή έγινε προσπάθεια να θεμελιωθεί). Πρόκειται περί συμπεράσματος της οικογένειας Μπούς, μάλλον προσιδιάζον σε ρατσιστικές αντιλήψεις τύπου χαρακτηρισμού των Ινδιάνων σαν a priori εχθρών και τύπου Χίτλερ με τους Εβραίους ως μιάσματα. Με τις τρομοκρατικές ενέργειες τώρα στην Ευρώπη, οδηγούμεθα με μαθηματική ακρίβεια σε περιχαράκωση των κρατών της στα σύνορά τους και στον εαυτό τους [ii],  δημιουργώντας εμπόδια στις προσπάθειες πολιτικής και οικονομικής ενοποίησής της. Δεδομένων των διαφορετικών στενώς εννοουμένων συμφερόντων των επί μέρους κρατών της, δεδομένης και της σημερινής μεγάλης εισροής μεταναστών [iii] και της έλλειψης στρατηγικής αντιμετώπισης του ζητήματος αυτού, οδηγείται ασφαλώς στην αποδυνάμωσή της ως πολιτικής και οικονομικής οντότητας, εντός ενός άκρως ανταγωνιστικού οικονομικώς αλλά και στρατιωτικώς διεθνούς τοπίου.

Δεδομένων των στρατιωτικών κινήσεων των ΗΠΑ και της Ρωσίας στα σημερινά τεκταινόμενα στη Ασία, νομίζω πως εύκολα φτάνουμε στο συμπέρασμα πως οδηγούμαστε σε μια νέα συμφωνία τύπου Γιάλτας, μεταξύ αυτών των υπερδυνάμεων [iv]. Δηλαδή όχι μεταξύ των εμπολέμων, που «εργάζονται» γι’ αυτήν την συμφωνία, αλλά μεταξύ τρίτων. Όχι ότι αυτό είναι αναγκαστικώς κακό για το μέλλον της ανθρωπότητας –δεδομένου  μάλιστα του σημείου που έχουμε φτάσει …..-, αλλά και ούτε αναγκαστικώς καλό [v]. Πρόκειται όμως σίγουρα περί μυστικής πολιτικής, που φαντάζομαι πως όλοι απευχόμαστε να επικρατεί ως διαδικασία οργάνωσης και εξέλιξης  των κοινωνιών.

Από εδώ φαντάζομαι πως πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε και να σχεδιάζουμε τις πολιτικές μας και εμείς οι Έλληνες. Όσο μικροί κι’ αν είμαστε ή όσο μικροί κι αν νομίζουμε  πως είμαστε. Η Ελλάδα, από τον 19ο αιώνα και εξής μετετράπη σε  «οικόπεδο»  ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας για Δύση και Ανατολή. Ας το κατανοήσουν αυτό οι εγχώριοι πολιτικοί διαχειριστές της, παρότι προδήλως ελέγχονται από τους διεθνώς ερίζοντες για το ρόλο αυτόν.

Παραπομπές

[i] όταν υπηρετούσα στο Ναυτικό συμμετείχα στη εκπαίδευση αξιωματικών και του μελλοντικού αρχηγού του πολεμικού Ναυτικού αφρικανικής χώρας που δεν έχει θάλασσα! Έχει λίμνη και αγόραζαν πλοία, οι ένθεν κακείθεν της λίμνης, για να πολεμάνε και στη λίμνη!.

[ii] απαγόρευση εισόδου μεταναστών, σε μια Ευρώπη που από μόνη της σε μερικά χρόνια θα έχει υποστεί τεράστια μείωση πληθυσμού με ότι αυτό συνεπάγεται για τις αναπτυξιακές της δυνατότητες

[iii] ας ερευνήσουμε και εδώ τις βαθύτερες αιτίες, συμπεριλαμβανομένης της αδυναμίας της Δύσεως να ασκήσει μακρόπνοη εξωτερική στρατηγική

[iv] Ας κάνω μια άσχετη (;) εγκυκλοπαιδική αναφορά:   η Γαλλία τυχαίνει να επιδιώκει, ιστορικά, ανεξάρτητη των προθέσεων των ΗΠΑ (και της Ρωσίας) πολιτική ηγεμονία, έχει και μάλλον διαφορετικές απόψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

[v] Ν. Χιωτίνης, Φεβρουάριος 2014, ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, «Προς μια Ανατολική Γιάλτα», http://www.topontiki.gr/article/67714/pros-mia-anatoliki-gialta

ΠΗΓΗ: 15-11-2015, http://www.topontiki.gr/article/149624/polemos-politismon-nai-gia-ti

* Ο Νικήτας Χιωτίνης είναι Δρ Αρχιτέκτων/Msc Φιλοσοφίας Πολιτισμού, Καθηγητής ΤΕΙ

Σημείωση από τΜτΒ: Το σκίτσο είναι του Βραζιλιάνου σκιτσογράφου Carlos Latuff για τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ.