Στο «διάσελο» οι ακράτητες κρατήσεις των «ενιαίων» μισθολογίων

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Στην αναμονή για το ν/σχ για το «μισθολόγιο Α. Τσίπρα»

Αναμένοντας να βγεί επίσημα από το καβούκι του το μισθολόγιο των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ-Θεσμών, πέρα από τις διαρροές, παρουσιάζω τι ισχύει αυτή τη στιγμή (μισθός Δεκεμβρίου 2015) για τις κρατήσεις. Στη συνέχεια δίνω κάποια «σπαράγματα» για την εξέλιξή τους την τελευταία εικοσαετία. Το θεωρώ φρόνιμο, ώστε να είμαστε έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε και ως προς το περιεχόμενο των κρατήσεων και φυσικά συνδικαλιστικά / πολιτικά σε όλες τις διαστάσεις του. Πάντως θεωρώ πως υπάρχουν πολλά σκοτεινά σημεία, που αναμένονται να αποσαφηνιστούν όταν βγει επίσημα στη δημοσιότητα όλο το σχετικό ν/σχ της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Για το ζήτημα των κρατήσεων υπάρχουν αρκετά «πονηρά» σημεία μέσα στην έκθεση της «Επιτροπής Τεχνοκρατών» του Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφαλίσεων, κλπ., που οφείλουν να μας προβληματίσουν. Εξάλλου υπάρχει και μια «εναλλακτικού τύπου» παραδοτέο στο Μνημόνιο ΙΙΙ που αφήνει ανοικτό το ζήτημα και για αυξήσεις στα ποσοστά στις κρατήσεις, αλλά και για «απασφάλιση της βαλβίδας κρατήσεων»… Γι’ αυτό στην ενότητα IV θα θέσω μερικά καίρια ερωτήματα.

Κλείνω με παράρτημα όπου δίνονται ζεύξεις για 5 άρθρα από το χώρο της εκπαίδευσης για το νέο μισθολόγιο που καταυθάνει οσονούπω…

ΙΙ. Οι κρατήσεις που ισχύουν τον τελευταίο μήνα του «Μισθολογίου Γ. Α. Παπανδρέου» (12^ος 2015)

Θα τις παρουσιάσω συνοπτικά σ’ αυτή την ενότητα και χωρίς επεξηγήσεις. Δηλαδή τι ακριβώς ισχύει ανά κατηγορία:

α) Κρατήσεις 6,67% για κύρια σύνταξη/«κλάδο σύνταξης» πάνω στους βασικούς μισθούς (και στο χρονοεπίδομα όπου υπάρχει). Σημείωση: Η κράτηση είναι ανέκαθεν λογιστική.

β) Κρατήσεις 2,55% για την «υγειονομική περίθαλψη» / ΟΠΑΔ / Ε.Ο.Π.Υ.Υ. που «διενεργούνται επί των πάσης φύσεως αποδοχών».

γ) Κρατήσεις υπέρ Μ.Τ.Π.Υ. (Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων): 1) 4% στο βασικό Μισθό (και στο χρονοεπίδομα όπου υπάρχει). 2) 4% στα επιδόματα, παροχές και ποσά που λαμβάνονται υπόψη στη βάση  υπολογισμού της σύνταξης. 3) 1% στα λοιπά επιδόματα συνεντελλόμενα με την τακτική μισθοδοσία. 4) 1%  στο Κίνητρο Απόδοσης (τώρα 50€). 5) 2% στα «πάσης φύσεως» πρόσθετες αμοιβές και καταβαλλόμενα ποσά, (αποζημίωση εκτός έδρας, συμμετοχή σε συμβούλια, επιτροπές, υπερωρίες, εξαιρέσιμα, νυχτερινά, εφημερίες, κλπ). Και 6) Δικαίωμα εγγραφής σε περίπτωση διορισμού μόνιμου ή δόκιμου δημοσίου πολιτικού υπαλλήλου ή μονιμοποίησης εκτάκτου υπαλλήλου 1 μηνιαίος μισθός.

Σημείωση: Δεν έχει εργοδοτική εισφορά.

δ) Κρατήσεις για το Τ.Ε.Α.Δ.Υ. (Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων) εντός του Ε.Τ.Ε.Α. (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης): 1) 3% επί όλου του βασικού μισθού (και στο χρονοεπίδομα όπου υπάρχει), τόσο των παλαιών (ασφάλιση πριν την 1/1/1993) όσο και των νέων ασφαλισμένων (ασφάλιση μετά την 1/1/1993). Δεν ισχύει επί του εναπομείναντος κινήτρου απόδοσης 50€.  2) 2% επί του εναπομείναντος κινήτρου απόδοσης 50€ και 3) 2% επί όλων των υπολοίπων επιδομάτων (π.χ. θέσης, τέκνων, κλπ).

Σημείωση: Έχει και εργοδοτική εισφορά.

ε) Κρατήσεις για το Τ.Π.Δ.Υ. – Εφάπαξ (Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων): 1α) 4%  επί όλου του βασικού μισθού (και στο χρονοεπίδομα όπου υπάρχει) για τους παλαιούς ασφαλισμένους, ενώ 1β) 4% επί του συνόλου των αποδοχών για τους νέους ασφαλισμένους. 2) Ειδική εισφορά 1% επί όλων των αποδοχών (τακτικές, πρρόσθετες, αποζημιώσεις) και για όλους τους ασφαλισμένους.

ς) Κράτηση  ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Προβλέπεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης και υπολογίζεται (2%) επί του συνόλου των τακτικών αποδοχών και των πρόσθετων αμοιβών και αποζημιώσεων (π.χ. βασικοί μισθοί, πάσης φύσεως επιδόματα, κ.λ.π.). Δεν υπόκεινται στην ανωτέρω εισφορά ποσά που καταβάλλονται ως δαπάνες μετακίνησης.

Σημείωση: Υπάρχουν διάσπαρτες φωνές για την χρήση των παρακρατήσεων αυτών.

ζ) Κρατήσεις Απεργιών, στάσεων εργασίας, άδειας άνευ αποδοχών ή αποχής:

1) «Σε όλες τις περιπτώσεις αποχής υπαλλήλων από τα καθήκοντά τους, ο μήνας λογίζεται για είκοσι πέντε (25) ημέρες…», άρθρο 23 Περικοπή αποδοχών, Ν. 4024/27-10-2011.

2) «…Τονίζεται, ότι οι ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη που αναλογούν στο διάστημα εκείνο της απουσίας των υπαλλήλων λόγω άδειας άνευ αποδοχών, τo οποίο (διάστημα) λογίζεται συντάξιμο, παρακρατούνται κανονικά από τις αποδοχές, των επόμενων, από την επάνοδο του υπαλλήλου στην Υπηρεσία, μηνών και βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον υπάλληλο».

3) «…Στην περίπτωση απεργίας, στην έννοια της οποίας υπάγονται και οι στάσεις εργασίας, γίνεται περικοπή για κάθε μέρα, των μεικτών μηνιαίων αποδοχών, συμπεριλαμβανομένης και της συντάξιμης εργοδοτικής εισφοράς. Για τις στάσεις εργασίας θα περικόπτονται τόσα ωρομίσθια όσες είναι οι ώρες στάσης εργασίας…». (Εγκύκλιος 2/78400/0022/14-11-2011 εφαρμογή του Ν.4024/2011), Αν.Υπουργός, Φίλιππος Σαχινίδης.

ΙΙΙ. Συνοπτικά σπάργανα για την εικοσαετή εξέλιξη των κρατήσεων

α) Οι κρατήσεις 6,67% για κύρια σύνταξη/«κλάδο σύνταξης» ξεκίνησαν από 1/1/1993. Επιβλήθηκε τότε στους εργαζόμενους του Δημόσιου τομέα εισφορά 6,67% για την κύρια σύνταξη (Ν. 2084/7-10-1992, εφ. κυβ., αρ. φ. 168, τ.1).

Εισαγωγή του τριμερούς: Η κράτηση από 1/1/1993 βαρύνει τον ασφαλισμένο κατά 6,67% (στους εκπαιδευτικούς για 1^η φορά μετά την δεκαετία του 1960), 13,33% τους εργοδότες και 10% το κράτος. Σύνολο 20%. Ν. 2084/7-10-1992, Μέρος Τρίτο, Κεφ. Α΄ Κύρια ασφάλιση, άρθρο 22.

Στο Δημόσιο: Για τους παλαιούς ασφαλισμένους (έως 31-12-1992) πάνω στους βασικούς μισθούς και στο χρονοεπίδομα. Για τους νέους ασφαλισμένους (από 1/1/1993)  επί των πάσης φύσεως αποδοχών. Η κράτηση ήταν και είναι λογιστική και την κύρια σύνταξη δίνει ο προϋπολογισμός. Ομοίως έως και στο Ν. 4024/2011.  Βλ. και εγκ. 2/78400/0022, 14-11-2011, Φίλ. Σαχινίδη, περ. IΙΙ:

«1. Παλαιοί ασφαλισμένοι (όσοι έχουν ασφαλισθεί πριν την 1-1-1993). Οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου υπολογίζονται επί των συνταξίμων αποδοχών όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί την 31-10-2011 δηλαδή επί του βασικού μισθού του μισθολογικού κλιμακίου που ελάμβανε ο υπάλληλος κατά την ανωτέρω ημερομηνία, του ποσού των 140,80€ καθώς και του τυχόν καταβαλλομένου επιδόματος θέσης ευθύνης, όπως αυτό ίσχυε με βάση τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 3205/2003…

2. Νέοι ασφαλισμένοι (όσοι έχουν ασφαλισθεί από 1-1-1993 και μετά). Οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου υπολογίζονται επί του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών, με εξαίρεση το κίνητρο απόδοσης, όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί την 31-10-2011 προστιθεμένου του ποσού των 140,80€…»

β) «Η κράτηση 1% επί των αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων και των συντάξεων των συννταξιούχων του Δημοσίου για την υγειονομική τους περίθαλψη αυξάνεται από 1-1-1933 κατά 0,80% και από 1-1-1994 κατά 0,75% και διαμορφώνεται σε 2,55%».  Ν. 2084/7-10-1992, Μέρος Τρίτο, Κεφ. Γ΄ Ασφάλιση ασθένειας, άρθρο 55 εισφορές, περ. 4.

Ομοίως έως και στο Ν. 4024/2011. Βλ. και εγκ. 2/78400/0022, 14-11-2011, Φίλ. Σαχινίδη, περ. V: «Οι κρατήσεις για υγειονομική περίθαλψη, που ανέρχονται κατά ποσοστό σε 2,55%, διενεργούνται επί των πάσης φύσεως αποδοχών, όπως αυτές διαμορφώνονται από 1-11-2011 με βάση τις διατάξεις του νέου μισθολογίου», (δηλ. για ΟΠΑΔ/Ε.Ο.Π.Υ.Υ.).

γ) Υπολογισμός ασφαλιστικών εισφορών για επικουρική ασφάλιση και πρόνοια.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε μόνο την αλλαγή για το «κίνητρο απόδοσης» που αφορούσε τις κρατήσεις για το Μ.Τ.Π.Υ. (Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων). Το Μ.Τ.Π.Υ. αποτελεί το πρώτο σφαλιστικό ίδρυμα στη χώρα μας και έχει ασφαλιστικές εισφορές μόνο των εργαζομένων και όχι του εργοδότη. Στο Μισθολόγιο «Σημίτη» (από 1997 έως 31/10/2011) είχαμε:

Κράτηση 1% στο κίνητρο απόδοσης. Το «κίνητρο απόδοσης» το έπαιρναν όλοι μετά από συνδ/κούς αγώνες και ήταν από 23/12/2003 έως 1-1-2008 150€.  Από   1-1-2008 έως 30/6/2011 έγινε 100€ (Ν.3670/2008, άρθρο 6, ΦΕΚ 117/Α/20-6-2008) λόγω ενσωμάτωσης των 50 € στο βασικό. Νομοθεσία: άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 3205/2003, άρθρο 6 Ν. 3670/2008.

Επί «Γ. Α. Παπανδρέου» (από 1/11/2015 έως 31/12/2015): Έχουν ενσωματωθεί στους νέους βασικούς μισθούς μικρό μέρος από τα επιδόματα με το Ν. 4024/2011. Εξαιρουμένου του ποσού των 50€ με κράτηση 1% (ήδη από 1/7/2011 είχε μειωθεί αυτόνομα από 100€ σε 50€, παρ. 23 άρθρου 55, Ν. 4002/2011), για όλα τα υπόλοιπα ισχύει η παλαιότερη νομοθεσία: Εγκ. 2/78400/0022, 14-11-2011, Φίλ. Σαχινίδη, περ. IV: «Οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη (όπου αυτές προβλέπονται) για επικουρική ασφάλιση και πρόνοια υπολογίζονται, τόσο για τους παλαιούς όσο και για νέους ασφαλισμένους, επί των μηνιαίων αποδοχών οι οποίες λαμβάνονται υπόψη, σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τα οικεία Ταμεία, για τον υπολογισμό των παροχών των Ταμείων αυτών, όπως αυτές (οι αποδοχές) είχαν διαμορφωθεί την 31-10-2011, με εξαίρεση αυτές οι οποίες καταβάλλονταν υπό την προϋπόθεση παροχής πρόσθετου έργου…».

δ) Κρατήσεις που εισήχθησαν με το Μισθολόγιο επί «Γ. Α. Παπανδρέου» Ν. 4024/2011 (από 1/11/2015 έως 31/12/2015):

1) Η κράτηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, για την οποία προβλέπεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης υπολογίζεται (2%) επί του συνόλου των τακτικών αποδοχών και των πρόσθετων αμοιβών και αποζημιώσεων.

2) Η κράτηση ειδικής εισφοράς 1% επί όλων των αποδοχών (τακτικές, πρρόσθετες, αποζημιώσεις) και για όλους τους ασφαλισμένους για το Τ.Π.Δ.Υ..

3) Η αύξηση των κρατήσεων για «απεργίες, στάσεις εργασίας, άδειας άνευ αποδοχών ή αποχής» με διπλό τρόπο. Το πηλίκον της κράτησης έχει μεγαλύτερο αριθμητή (προστίθενται και οι εισφορές του εργοδότη) και μικρότερο παρονομαστή (λογίζονται για το μήνα 25 ημέρες αντί 30)!!! Άρθρο 23 Περικοπή αποδοχών, Ν. 4024/27-10-2011.

IV. Μίγμα προτάσεων μνημόνιου ΙΙΙ και Επιτροπής Τεχνοκρατών

Ας προσπαθήσουμε να θέσουμε μερικά ερωτηματικά για το τι μπορεί να συμβεί με τις κρατήσεις, αυτές καθ’ αυτές, στο μισθολόγιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα. Στην αρχή θα παραθέσω ενδεικτικά μερικά αποσπάσματα που έχουν δει το φως της δημοσότητας.

α) Στη μοναδική δημοσιογραφική διαρροή που έπεσε στην αντίληψή μου, αναφέρεται: «…Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως  ενώ θα μειώνονται οι συντάξεις, θα αυξάνονται οι εισφορές για ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων…». [Capital.gr: Δημ. Κατσαγάνης, 14 Οκτ. 2015,  http://www.capital.gr/health/3072683].

β) «…ii. …στ) την κατάργηση, από την 31η Οκτωβρίου 2015, όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων ταμείων…». Μνημόνιο ΙΙΙ, Παραδοτέα, υποενότητα «5.1. Δημόσια διοίκηση».

γ) Καταθέτω περίεργα αποσπάσματα από το πόρισμα της Επιτροπής Τεχνοκρατών του Υπ. Εργασίας, κλπ, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 15-10-2015. [Πόρισμα Επιτροπής του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την πρόταση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος, ΥΑ 37564/Δ9.10327/21.8.2015, 15-10-2015]:

1) «…Απομονώνοντας το «ανταποδοτικό» κομμάτι της σύνταξης, είναι δυνατόν να μεταφερθεί στο ίδιο το άτομο το βάρος (ευθύνη) των επιλογών, των συμβιβασμών ανάμεσα στην εργασία και τη σύνταξη. Ο ασφαλισμένος θα μπορεί να αποφασίζει μόνος του τη στιγμή της συνταξιοδότησής του… Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης μπορεί να κυμαίνεται από 62^ο μέχρι 67^ο…», σελ.  σελ. 20.

2) «…Το νέο σύστημα επικουρικών συντάξεων θα εκκινήσει εκ του μηδενός, με την έννοια ότι…. Ανατίθεται υποχρεωτικά στην ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών. Προβλέπεται διαδικασία Contracting–out: όσοι επιλέξουν να μην ενταχτούν στο παραπάνω επικουρικό ταμείο, θα πρέπει να συμμετέχουν υποχρεωτικά σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ)… Θα υπάρχει η ευχέρεια στους πολίτες να επιστρέψουν, αν το επιθυμούν, στο δημόσιο σύστημα, μεταφέροντας και τα αναλογούντα αποθεματικά…», σελ. 26, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι.

3) «…Θεμελίωση και η οργάνωση αυτού του μέρους του συνταξιοδοτικού συστήματος στην αρχή του φορολογούμενου πολίτη. Εισφορές: Η αναθεμελίωση αυτή συνεπάγεται ότι οι εισφορές στο σύστημα θα υπολογίζονται ως ποσοστό επί του προ φόρων συνολικού εισοδήματος κάθε φορολογούμενου πολίτη ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσης του εισοδήματος αυτού…», σελ. 31, ΠΑΡΑΡΗΜΑ V.

Ερωτήματα που προκύπτουν:

1) Θα υπάρξουν εισφορές που θα αυξηθούν (πάλι);

2) Εάν δεν υπάρξουν αυξήσεις στις κρατήσεις σημαίνει μείωση των παροχών στις συντάξεις και το αντίστροφο;

3) Η άποψη-πρόταση «όσοι επιλέξουν» να φύγουν από την όποια εξέλιξη των σημερινών επικουρικών ταμείων, με υποχρεωτική συμμετοχή όσων επιθυμούν  σε «Επαγγελματικά Ταμεία», που δεν θα εγγυάται το κράτος, μπορεί να σχετίζεται με την προωθούμενη συγχώνευση κύριας και επικουρικής ασφάλισης;

4) Τι είδους εισφορές είναι αυτές που δεν αναφέρονται σε εργαζόμενους, αλλά σε «πολίτες»;

5) Το «…να αποφασίζει μόνος του τη στιγμή της συνταξιοδότησής του…» ο εργαζόμενος σημαίνει ατομικές συμβάσεις εργασίας ακόμη και για το πότε στη σύνταξης και αυτό είναι «ασφάλεια» υγείας και σύνταξης;

6) Μήπως επομένως η Κυβέρνηση Α. Τσίπρα έχει αποφασίσει να ανοίξει – απασφαλίσει πλήρως τη βαλβίδα στη χύτρα της ασφάλισης και της σύνταξης;

7) Τελικά μια «Κυβέρνηση της αριστεράς» έχει ως ανθρωπολογικό πρότυπο το νεωτερικό «άτομο» και όχι το «συλλογικό υποκείμενο»-σύνολο προσώπων;

V. Παράρτημα: Πρόσφατα άρθρα εκπαιδευτικών για Μισθολόγιο

α) Πάνος Ντούλας: 8-1-2015, Νέο Μισθολόγιο: Τα πραγματικά ποσά-αναλυτικοί πίνακες.

β) Ανδρέας Παπαντωνάκης: 8-11-2015, Το νέο μισθολόγιο και οι μισθοί των Ελλήνων εκπαιδευτικών – Αναλυτικός πίνακας.

γ) Υποφαινόμενος: 26-09-2015, Σκέψεις και προτάσεις για το επερχόμενο μισθολόγιο στο Δημόσιο και στην εκπαίδευση,

20-10-2015, Παρατηρήσεις και πρώτα συμπεράσματα για το μισθολόγιο …«ΘΕΣΜΩΝ» & ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ,

27-10-2015, Συσχετισμοί μισθολόγιου 2016 με το νέο συνταξιοδοτικό – ασφαλιστικό περιβάλλον

* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι μέλος του Δ.Σ. του ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ (με πρόταση από τις Παρεμβάσεις Δ.Ε., μέλος Εκπ. Παρέμβασης Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας).