Συσχετισμοί μισθολόγιου 2016 με το νέο συνταξιοδοτικό – ασφαλιστικό περιβάλλον

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

 Ι) Εισαγωγικά

Το 3^ο Μνημόνιο-Συμφωνία μεταξύ θεσμών και 4^ης μνημονιακής κυβέρνησης (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) και με τις πλάτες των αμιγώς μνημονιακών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ, Ποτάμι),  είναι γεγονός.

Σ’ αυτό το σημείωμα θα κάνουμε κάποιες απόπειρες συσχετισμού του επερχόμενου μισθολογίου 1/1/2016 με αυτό του 1/11/2011 με στόχο να φωτιστούν οι σχέσεις του με το νέο συνταξιοδοτικό-ασφαλιστικό περιβάλλον και προς τρεις κατευθύνσεις. Δηλαδή:

α) πως θα επηρεάσει την περεταίρω μείωση των συντάξεων μέσω των χαμηλότερων νέων βασικών μισθών, β) πως θα μειωθούν επί πλέον τα καθαρά των εργαζόμενων μέσω των αυξημένων αναμενόμενων κρατήσεων και γ) ποιά θα είναι η επίπτωσή του στον ευρύτερο «κοινωνικό μισθό» των εργαζομένων ως πολιτών (ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη, άμεση φορολογία, έμμεση φορολογία-ΕΝΦΙΑ, σεισάχθια-δάνεια-κατασχέσεις, κλπ). Για διευκόλυνση θα υπάρχει μια μικρή «εισαγωγή» με κάποια στοιχεία και ένα «συμπέρασμα» για το θέμα.

ΙΙ) Νέοι βασικοί μισθοί και συνταξιοδοτικές εισφορές

1) Εισαγωγή: Μια πρώτη μελέτη για το ιστορικό των μισθολογίων της μεταπολίτευσης και του τελικού στόχου των αναδιαρθρώσεων και μέσω του μισθολογίου, πριν βγει στη δημοσιότητα το σχέδιο προϋπολογισμού του 2016 και το πόρισμα της «επιτροπής τεχνοκρατών», μπορείτε να δείτε σε άρθρο μου στις 27/11/2015. [1]

Για τον προϋπολογισμό του  2016, που σχετίζεται και με το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, έχουμε τα πρώτα στοιχεία: «…Στα 18,5 δισ ευρώ θα είναι το κόστος των μισθών και των συντάξεων για το 2016 σύμφωνα με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού… Συγκεκριμένα στο ν. 4336/2015 (94 Α’), στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της δημόσιας διοίκησης, προβλέπεται η δημοσιονομικά ουδέτερη μεταρρύθμιση του υφιστάμενου μισθολογίου, στοχεύοντας στην αποσυμπίεση της μισθολογικής κατανομής, σε συνάρτηση με τις δεξιότητες, τις επιδόσεις, τις αρμοδιότητες και τη θέση του προσωπικού…» [2]

Συμπέρασμα: Ο προϋπολογισμός του  2016 για το ενιαίο μισθολόγιο και το Δημόσιο προβλέπει σημαντικές μειώσεις και επομένως θα υπάρχουν αντανακλάσεις μειώσεων και κατ’ ευθείαν στις συντάξεις, αλλά και εμμέσως  μέσω του μισθολογίου 2016.

2) Εισαγωγή: «Επιτροπή τεχνοκρατών» για το νέο ασφαλιστικό: «…Σημειώνεται πως μέχρι 15 Νοεμβρίου θα πρέπει να έχει ψηφιστεί το νέο Ασφαλιστικό, ενώ μία τελική εικόνα των αλλαγών θα υπάρξει τέλος Οκτωβρίου, σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr… Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως  ενώ θα μειώνονται οι συντάξεις, θα αυξάνονται οι εισφορές για ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων…»  [3]

Συμπέρασμα: Οι κρατήσεις – συνταξιοδοτικές εισφορές συνολικά θα αυξηθούν. Συγκεκριμένα στο μισθολόγιο του 2011 έχουμε κρατήσεις για κύρια σύνταξη – «κλάδο σύνταξης» στους βασικούς μισθούς και χρονοεπίδομα (6,67%), για τακτικές κρατήσεις για Μ.Τ.Π.Υ., Τ.Ε.Α.Δ.Υ., Τ.Π.Δ.Υ. (και προσθετη ειδ. εισφορά 1%). [4]

3) Εισαγωγή: Την κατεύθυνση, με ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών σε όλα τα ταμεία, την έχει δώσει το ίδιο το νέο Μνημόνιο που αναφέρει ξεκάθαρα μεταξύ άλλων:

«…ii. Έως τον Οκτώβριο του 2015 (βασικό παραδοτέο) οι αρχές θα θεσπίσουν νομοθετικά περαιτέρω μεταρρυθμίσεις που θα αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2016.

…δ) τα βασικά στοιχεία της καθολικής ενοποίησης των ταμείων κοινωνικών ασφαλίσεων, μεταξύ άλλων μέσω της εναπομένουσας εναρμόνισης των διαδικασιών για την καταβολή των εισφορών και των παροχών σε όλο το φάσμα των ταμείων· ε) την κατάργηση εντός τριών ετών όλων των εξαιρέσεων που χρηματοδοτούνται με κρατικούς πόρους και την εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με τις εισφορές σε όλα τα ταμεία συντάξεων προς τη δομή των εισφορών στο κύριο ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων υπαλλήλων (ΙΚΑ)· στ) την κατάργηση, από την 31η Οκτωβρίου 2015, όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων ταμείων…

iii. Έως το Δεκέμβριο του 2015, (βασικό παραδοτέο) η κυβέρνηση θα ενοποιήσει όλα τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης σε μια ενιαία οντότητα, θα προβεί σε κατάργηση όλων των υφιστάμενων ρυθμίσεων για τη διακυβέρνηση και τη διαχείριση, θα συγκροτήσει νέο διοικητικό συμβούλιο και ομάδα διαχείρισης χρησιμοποιώντας την υποδομή και οργάνωση του ΙΚΑ, θα εφαρμόσει κεντρικό μητρώο συνεισφερόντων και θα δημιουργήσει κοινές υπηρεσίες. Θα εγκρίνει επίσης πρόγραμμα για τη δημιουργία κοινού συνόλου κεφαλαίων που θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2016. Οι αρχές θα κινηθούν προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης της δήλωσης, της πληρωμής και της είσπραξης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης στη φορολογική διοίκηση πριν από τα τέλη του 2017.» [5]

Συμπέρασμα: Η κατάργηση της «χρηματοδότησης των συντάξεων» μέσω φορολογίας δημιουργεί νέα δεδομένα, αφού αποφασίστηκε «… η αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων ταμείων…».

Η φορολογία από τη μία μεριά δίνει μέσω του προϋπολογισμού την κύρια σύνταξη στο δημόσιο (η κράτηση 6,67% είναι μόνο λογιστική). Από την άλλη σταθμίζει ένα μέρος από το διαχρονικό ροκάνισμα μέσω του κράτους (που έχει συνέχεια) με υποχρεωτικά δάνεια στο μεγάλο κεφάλαιο μηδενικού επιτοκίου, την χαλάρωσή του στην εισφοροδιαφυγή, το υποχρεωτικό «παιχνίδι» στο χρηματιστήριο και τα «δομημένα ομόλογα» και φυσικά στο πρόσφατο (2012) PSI.

4) Εισαγωγή:  Στα παραδοτέα μεταξύ άλλων: δ) Ιούνιος 2016. «…140. Εξορθολογισμός των διαδικασιών των ασφαλιστικών εισφορών (κεντρικό αίτημα)… 158. Υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων του εκπαιδευτικού συστήματος…». ε) Δεκέμβριος 2016. «…174 Πλήρης ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων….».

«… Έως Οκτώβριο 2015. «60. Μεταρρύθμιση του μισθολογίου στο δημόσιο  με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2016. 61. Αλλαγή του τρόπου επιλογής  Γενικών Διευθυντών. 62. Θέσπιση ορίων στο πλαίσιο της νέας μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής για το ύψος των  μισθών και για το επίπεδο της απασχόλησης στο δημόσιο ώστε να εξασφαλιστεί ότι  το μισθολογικό κόστος σε σχέση με το ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016-2019 είναι συμβατό…».

«…Καθορισμός ανώτατων ορίων μισθολογικών δαπανών και επιπέδων απασχόλησης στο δημόσιο (εντός της νέας Μεσοπρόθεσμης Δημοσιονομικής Στρατηγικής, ΜΔΣτρ) που να συνάδουν με επίτευξη δημοσιονομικών στόχων και εξασφάλιση φθίνουσας πορείας για δημόσιες δαπάνες σχετικά με ΑΕΠ (από 2016 – 2019)…». [6]

Συμπέρασμα: Η «φθίνουσα πορεία για τις δημόσιες δαπάνες» προδιαγράφει και τη μείωση μισθών και συντάξεων, αλλά πολύ πιθανά και την αύξηση των συνταξιοδοτικών κρατήσεων, εφόσον το σύστημα που προτείνεται θα έχει μεταβατικά (για μια ολόκληρη εργασιακή γενιά 35-40 ετών) αναδιανεμητικά χαρακτηριστικά μόνο ως προς τις κρατήσεις (και όχι τις παροχές).

5) Εισαγωγή: Στο μισθολόγιο του 2016 προτείνονται διετίες και τριετίες για να υπάρξει η δυνατότητα κατάταξης στο επόμενο ΜΚ. Στους ΤΕ και ΠΕ, που θα υπάρχουν 19 μεσοδιαστήματα με 19 διετίες, η οροφή των μεγάλων ΜΚ είναι προσαρμοσμένη στα 40 έτη εργασίας (2χ19=38). Στους ΥΕ και ΔΕ προτείνονται τριετίες και θα υπάρχουν 13 μεσοδιαστήματα. Ομοίως εισάγεται ο σχεδιασμός για τα  άπιαστα 40 έτη υπηρεσίας (3χ13=39).

Αξιοσημείωτη είναι η αναλογία εισαγωγικού και καταληκτικού βασικού μισθού. Ξεκίνησε σε αναλογία  1:2,5 και στα 33 έτη υπηρεσίας στο «ενιαίο» μισθολόγιο της Κυβέρνησης Α. Παπανδρέου/ΠΑΣΟΚ και άρχισε να φθείρεται με την επιδοματική πολιτική. Μεταξύ μισθολογίου του 2011 και 2016 (και ανεξάρτητα από το πάγωμα) έχουμε μεγάλη πτώση στη σχέση μεταξύ εισαγωγικού και καταληκτικού (ακαθάριστου) βασικού μισθού (και με θεωρητική αύξηση 5 ακόμα εργάσιμων χρόνων, δηλ. από κορυφή τα 33/34 έτη στα 38/39).

Για τους ΠΕ μέσα σε 38 εργασιακά έτη από 1:2 πέφτει σε 1:1,75.  Στους ΤΕ μέσα σε 38 εργασιακά έτη από αναλογία 1:2,05 πέφτει σε 1:1,75! Στους ΔΕ μέσα σε 39 εργασιακά έτη από 1:1,97 πέφτει σε 1:1,47. Στους ΥΕ μέσα σε 39 εργασιακά έτη  από1:1,71 πέφτει σε 1:1,47.  [7]

Συμπέρασμα: Αυτό σημαίνει πως ο υπολογισμός των συντάξεων θα γίνει με πολύ μικρότερους βασικούς από το μισθολόγιο του 2016 και άρα μικρότερη σύνταξη και εξ αυτού.

Αξίζει να σημειώσουμε πως τελικά οι μεγάλοι βασικοί μισθοί του μισθολογίου του 11/2011 θα υπολογιστούν μόνο για όσους παρέμειναν στην υπηρεσία εντός όλου του 2015, αλλά με αναλογικό τρόπο. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι παραμένουν κατά κανόνα στην υπηρεσία, γιατί μέχρι τον 10/2010 πάγωσαν σε ΜΚ με μικρούς βασικούς μισθούς και επομένως τα έτη πριν το 2011 θα υπολογιστούν με το παλιό σύστημα (αναδιανεμητικό) και πάλι με μικρούς βασικούς μισθούς, αλλά και με επαναϋπολογισμό με χειρότερα ποσοστά αναπλήρωσης!!!

ΙΙΙ) Επί πλέον συνταξιοδοτικές εισφορές;

6) Εισαγωγή: Λόγω της συνταγματικής υποχρέωσης περί μισθολογικής εξέλιξης και μη υποβιβασμού «…χωρίς απόφαση Υ.Σ…» (άρθρο 103, παρ.4) πιθανά να εισαχθεί στους εργαζόμενους με μεγάλους βασικούς μισθούς του μισθολογίου του 2011 (βαθμού γ και β)  η γνωστή «προσωπική διαφορά» για το μισθολόγιο του 2016. Η διαφορά αυτή θα ξεπερνά σε αρκετούς και τα 300€.   [7]

Συμπέρασμα: Η «προσωπική διαφορά», αυτή που «λογικά» -συνταγματικά πρέπει να μείνει, κι αν μείνει δεν θα υπερκαλυφθεί ποτέ στους περισσότερους, θα έχει αρκετές επιπτώσεις. Ανάμεσα σ’ αυτές μία θα έχει σχέση με τις πάσης φύσεως κρατήσεις, ενώ «λογικά» δεν θα μετράει για το ποσό της σύνταξης.

Έτσι αναμένεται να έχει κρατήσεις για την περίθαλψη (ασφάλιση); Θα έχει κρατήσεις για σύνταξη (κύρια, επικουρικές, εφάπαξ); Κι αν έχει, θα είναι αυξημένες όπως σχεδιάζεται για τους ακαθάριστους βασικούς μισθούς;

ΙV) Ο «κοινωνικός» μισθός….

Εισαγωγή: Αντί ο «κοινωνικός» μισθός με μια «κυβέρνηση της αριστεράς» να αυξάνεται για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων, φαίνεται να μειώνεται γιατί θεωρούνται από «Θεσμούς» και Κυβέρνηση ως πλούσιοι έναντι των άνεργων, μικροσυνταξιούχων ή ελαστικά εργαζόμενων. Σχεδιασμός που ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και εντάθηκε με τα μνημόνια  Ι και ΙΙ. Πλευρές αυτού του κτυπήματος είναι:

α) Αύξηση της άμεσης φορολογίας, αφού η κλιμάκωση ευνοεί το μεγάλο κεφάλαιο, ενώ τελικά καταργήθηκαν όλες οι εκπτώσεις στα «υποζύγια» μισθωτών – δημοσίων υπαλλήλων και φυσικά μικρών και μεσαίων συνταξιούχων.

β) Αύξηση της έμμεσης φορολογίας μέσω όλων των οδών, με επικεφαλής τα χαράτσια και τον ΕΝΦΙΑ, το πετρέλαιο θέρμανσης και φυσικά τον ΦΠΑ που σκαρφάλωσε στα βασικά αγαθά στο 13% και στα υπόλοιπα στο 23%, ευνοώντας κεφάλαιο και «δανειστές».

γ) Πλειστηριασμοί και εξώσεις: Αντί για σεισάχθεια και μείωση τοκοχρεωλυσίων, είτε  στα μη κόκκινα δάνεια πολλών δημοσίων υπαλλήλων που παρακρατούνται από το μισθό, είτε στα κόκκινα δάνεια από τις τράπεζες, φαίνεται ότι η δήθεν κυβέρνηση της αριστεράς θα βρεθεί αντιμέτωπη, λόγω 3^ου μνημονίου, με το αντίθετο: «Αυτό είναι το ΦΕΚ  2289/15-10-2015 που δημοσιεύτηκε η απόφαση με αρ. 148/10/5.10.2015 με την υπογραφή του διοικητή της Τράπεζας Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα και βάζει τέλος στην παραπλάνηση της κυβερνητικής επικοινωνιακής διαχείρισης. Τελευταία «ευκαιρία» η… 15η Δεκεμβρίου.

Μετά όσοι δεν έχουν παρουσιαστεί στις τράπεζες θα χαρακτηριστούν μη συνεργάσιμοι και μέσα σε 30 μέρες θα κινηθούν οι διαδικασίες. Πλειστηριασμών και καταθέσεων. Έτσι απλά …».  [8]

δ) Χρειάζεται πάντως ειδική μελέτη για τα της υγειονομικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ, νοσοκομειακή περίθαλψη, αναμονή σε λίστες και μη επείγοντα περιστατικά, χρόνος για χειρουργεία πάσης φύσεως, μαγνητικές εξετάσεις, καλύψεις από ασφάλιση, ιδιωτικά ιατρεία, αγορά φαρμάκων, κλπ). Θυμίζουμε ότι για την «υγειονομική περίθαλψη» (ΟΠΑΔ) οι κρατήσεις στο μισθολόγιο του 01/11/2011 είναι 2,55% και «διενεργούνται επί των πάσης φύσεως αποδοχών». [9]

V) Παραπομπές

[1] Παν. Α. Μπούρδαλας, 20-10-2015, Σκέψεις και προτάσεις για το επερχόμενο μισθολόγιο στο Δημόσιο και την εκπαίδευση.

[2]17-10-2015, Πηγή-Thetoc.

[3] Δημ. Κατσαγάνης, 14 Οκτ. 2015, http://www.capital.gr/health/3072683

[4] Γεν. Λογιστήριο του Κράτους, Παρ. 2, άρθρου 20, ν. 2084/92,  https://portal.gsis.gr/portal/page/portal/SYNTMIST/Content/Misthodosia/10AsfalistikeseisforesTameiaXorigisiDaneiwn/10.1%20%CE%9A%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%CF%85%CF%80%CE%AD%CF%81%20%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85.

Επίσης: «ΙV. Υπολογισμός ασφαλιστικών εισφορών για επικουρική ασφάλιση και πρόνοια. Οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη (όπου αυτές προβλέπονται) για επικουρική ασφάλιση και πρόνοια υπολογίζονται, τόσο για τους παλαιούς όσο και για νέους ασφαλισμένους, επί των μηνιαίων αποδοχών οι οποίες λαμβάνονται υπόψη, σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τα οικεία Ταμεία,…». Η εγκύκλιος (αν. Υπ. Φ. Σαχινίδη) για το μισθολόγιο στο Δημόσιο 01-11-2011, ΕΘΝΟΣ, 15-11-2011, http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63545871

[5]  ΦΕΚ Α’ 94/2015 (σελ 92-93)

[6] Γιώτα Ιωαννίδου, 23/08/2015, ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΣΤΟ 3^ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΔΗΜΟΣΙΟ, http://www.pandiera.gr/%…CE%AF%CE%B1/

 [7] Παν. Α. Μπούρδαλας, 20-10-2015, Παρατηρήσεις και πρώτα συμπεράσματα για το μισθολόγιο «Θεσμών» & ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

 [8] 27-10-2015, Δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ των πλειστηριασμών,    http://akadimia-platonos.blogspot.gr/2015/10/blog-post_60.html

[9] Βλ. εγκύκλιος (αν. Υπ. Φ. Σαχινίδη) για το μισθολόγιο στο Δημόσιο 01-11-2011.

* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι μέλος του Δ.Σ. του ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ (Παρεμβάσεις Δ.Ε., μέλος Εκπ. Παρέμβασης Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας).

Πάτρα, 27 Οκτώβρη 2015.