Απλές σκέψεις με αφορμή την άκρατη εμπορευματοποίηση των Ολυμπιακών αγώνων πια…

 Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

 α. Εισαγωγή

 Τέσσερα μεγάλης εμβέλειας γεγονότα – δεν μιλώ για τις διπλές εκλογές – σηματοδοτούν μέχρι στιγμής το νέο πεδίο πολιτικής, φιλοσοφικής και θεολογικής σκέψης στη χώρα μας.

Πρόκειται για το 76% ΟΧΙ των Ε/Κ στην Κύπρο απέναντι στο σχέδιο ψευτοένωσης της νότιας με την βόρεια Κύπρο, με απάντηση το 67% ΝΑΙ των  καταπιεσμένων πια Τ/Κ. Ακολουθεί η αναπάντεχη στους πολλούς  σύγκρουση της πλειοψηφίας της Ιεραρχίας της «ελλαδικής» Εκκλησίας με την διευρυμένη Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επέρχεται φυσικά και η τέλεση των εμπορευματικών ολυμπιακών αγώνων στη Αθήνα, μετά την αφή της χιτλερικής έμπνευσης φλόγας την ημέρα του Ευαγγελισμού[i].

Ως παρεπόμενα ακολουθούν οι  «παράπλευρες πολιτικές απώλειες». Πρόκειται για την σφαιρική «θωράκιση» της χώρας μας από το ΝΑΤΟ και τις μυστικές ή  φανερές υπηρεσίες, αλλά και το κτίσιμο των «λευκών» πηγαδιών στη Λάρισα… Και ενώ, πλησιάζοντας το «Δεκαπενταύγουστο»,  οι εργολάβοι, οι εργοδότες, οι χορηγοί και οι αθλητές ετοιμάζονται να  εισπράξουν τα υπέρογκα ποσά  που θα λείψουν από ευαίσθητους κοινωνικούς τομείς, ήλθε και η εκκλησιαστική σύγκρουση   να μας βάλει παλιά και καινούργια ερωτήματα. Φαίνεται πως ο σύγχρονος «πολιτισμός» έχει να μας αποκαλύψει όλη τη σαπίλα πίσω από τη βιτρίνα του.

β.  Το εμπόριο της ζωής και το ντόπιγκ του εμπορίου.

Διαισθανόμαστε συχνά τις οδυνηρές συνέπειες  του λεγόμενου  «δυτικού μοντέλου», που κυριαρχεί και στην Ελληνική κοινωνία και που έχουμε διαπιστώσει όλοι μας. Ήδη οι παλιές κοινωνικές σχέσεις έχουν σταδιακά αντικατασταθεί από τις εμπορευματικές. Το 70% του οικογενειακού διαλόγου έχει υποκατασταθεί από το μονόλογο της τηλεόρασης. Οι επαφές μας γίνονται συχνά με την επικοινωνία μέσω του κινητού & του διαδικτύου. Ο ανταγωνισμός έχει αρχίσει να εισχωρεί επίσημα στο εκπαιδευτικό σύστημα, και αρχίζει να εξουδετερώνει τη συνεργασία ανάμεσα στους μαθητές.

Η εμπορευματοποίηση της ζωής και ο σκληρός ανταγωνισμός είναι συχνά ο κανόνας για την ευτυχία μας. Έτσι σε μεγάλη κλίμακα όλα αυτά οδηγούν μοιραία σε πόλεμο (θεολογικό, ιδεολογικό, οικονομικό, τεχνολογικό ή στρατιωτικό), και ο πόλεμος στην «μετανάστευση». Οδηγεί ακόμα στην φαντασιακή αντίληψη της πολιτιστικής και πνευματικής ζωής και την φαντασιακή μετανάστευση με τις παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις… της ατομικής και συλλογικής μας ζωής. Τα ναρκωτικά, τα διεγερτικά και το ντόπιγκ δεν είναι,  παρά η ορατή απόδειξη και για πολλές άλλες φαντασιώσεις.

Η άθληση, δηλαδή  η συμμετοχή του κορμιού στην εξερεύνηση του χώρου της φύσης και στην κοινωνική κίνηση, μετατρέπεται σε παιχνίδι ενσωμάτωσης στην κοινωνική «φυσική επιλογή». Οι θεατές δεν είναι, και δεν ήταν  ποτέ, στις κερκίδες αθλούμενα σώματα.  Σήμερα μετατρέπονται επί πλέον και σε τηλεοπτικό πλάνο στο  χώρο της  ατομικής και κοινωνικής υποκατάστασης και φαντασίωσης. Όταν αυτό το διαισθάνονται, μεταλλάσσονται σε πολεμιστές και δεν αφήνουν τίποτα όρθιο. Στο χώρο  των σταδίων των εργολάβων, που οι «υπεράνθρωποι» ανταγωνίζονται ατομικά ή ομαδικά, με σωματικό, ψυχικό, οικονομικό, χημικό ή γενετικό ντόπιγκ, παίζονται τεράστια συμφέροντα και όχι απλά κάποια μετάλλια ή θέσεις στην τελική κατάταξη…

            γ. Η νέα επιδημία στις ψυχές των ανθρώπων.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο επιβίωσης, έχουμε την ανάπτυξη της αλλοίωσης της ανθρώπινης φύσης και την  ανάπτυξη της λεγόμενης «εικονικής πραγματικότητας». Εδώ εντάσσονται με ριζικά διαφορετικό τρόπο οι λεγόμενες ναρκωτικές ή διεγερτικές εξαρτησιογόνες ουσίες. Ουσίες, που η φύση μας χαρίζει για επιβίωση, χαλάρωση και υποβοήθηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος

Πολλές απ’ αυτές βέβαια ήταν γνωστές  στην αρχαιότητα και σε όλους σχεδόν τους λαούς. Η χρήση τους όμως δεν ήταν καν καθημερινή ιεροτελεστία, όπως σήμερα το αλκοόλ, ο καφές, το τσιγάρο, το ντόπινγκ, ο τζόγος, η τηλεόραση, το κινητό, το αυτοκίνητο, ο υπολογιστής, κλπ.   Εντάσσονταν στην ζωή της κοινότητας, στις γιορτές. Και παρ ότι πολλές απ αυτές χρησιμοποιήθηκαν και στους αρχαίους ολυμπιακούς κλπ αγώνες, η χρήση τους ήταν περιστασιακή. Είχαμε λοιπόν και τότε ακρότητες, όπως ο διονυσιασμός ή οι βιαιότητες και αγοροπωλησίες στους ολυμπιακούς αγώνες… Αυτό όμως τότε δεν έγινε κανόνας. Και όταν πήγε να γίνει, σαρώθηκε η «ολυμπιακή ιδέα»….

Σήμερα έχουμε ως καθεστώς το θάνατο ή έστω τη ραγδαία τάση διάλυσης της παλιάς κοινότητας κάθε κοινωνικού χώρου. Έχουμε την κορύφωση του ανταγωνισμού και την εμπορευματοποίηση των κοινωνικών ανταλλαγών. Αν δούμε και τον συνδυασμό τους με τον  τελείως διαφορετικό ρόλο της σύγχρονης πυρηνικής οικογένειας, καταλαβαίνουμε πως δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον να πάρουν οι παλιές διεγερτικές ή κατασταλτικές ουσίες μαζί με τις καινούργιες, επιδημικό και πανδημικό χαρακτήρα, και την μετατροπή τους σε εξαρτησιογόνες. Και μη ξεχνάμε πως αφορούν και τις πλούσιες κοινωνίες, αλλά και τις φτωχές. Η συχνότητα τους όμως είναι αντιστρόφως ανάλογη της ανάπτυξης των κοινοτικών τους χαρακτηριστικών.

Τα ναρκωτικά και το ντόπιγκ κτυπάνε την πόρτα κάθε ατόμου, κάθε οικογένειας, κάθε σχολικής μονάδας, κάθε σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Η μεγάλη τους διαφορά είναι πως τα ναρκωτικά είναι απαξιωμένα, αντίθετα με το ντόπιγκ, που χωρίς αυτό δεν μπορούμε να έχουμε το «πιο δυνατά, πιο μακριά, πιο ψηλά, πιο γρήγορα». Δεν μπορούμε δηλαδή να έχουμε τον υπερπρωταθλητισμό του θεάματος. Δηλαδή του σύγχρονου μέσου διαπαιδαγώγησης των λαών και της νεολαίας στην παθητική συμμετοχή και την εικονική πραγματικότητα, αλλά και στη βιολογική εξουθένωση των πρωταγωνιστών εν «γνώσει» τους.

 δ. Επίλογος.

 Όσο λοιπόν ο  αφύσικος πολιτισμός του ανταγωνισμού, ας εμπορευματοποίησης και του ατομισμού δεν τείνει να αναιρεθεί. Όσο  δεν δημιουργηθεί   ένα κρίσιμο παγκόσμιο κίνημα με βαθιά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που θα επιζητά  τη γνησιότητα ως βάθρο για την μετανεωτερική εποχή.    Όσο συνακόλουθα τρέχουμε  ως ελλαδική κοινωνία  να ανάβουμε ας κτιστές, φασιστικές και εμπορευματικές φλόγες.  Όσο η πολιτεία, οι ακαδημαϊκοί και η «ελλαδική» Ιεραρχία προβάλλουν ας ντοπαρισμένους αθλητές ως πρότυπα για τη νεολαία.     Όσο εμείς εφησυχάζουμε στη φτώχια ας, στη μοναξιά ας ή στη ευδαιμονία ας. Ναι, τότε  φέρνουμε το τέλος ας ιστορίας πιο κοντά και την ανάπτυξη ας εντροπικής διάλυσης ας ανθρωπότητας επί θύραις. Η συμμετοχή επομένως στα κοινά πια, από άμεση και ζωντανή διαδικασία, θα γίνεται  όλο και πιο πολύ, στην σημερινή μεταλλαγμένη δημοκρατία ας, επαγγελματική διέξοδος, διαφημισμένη και αγορασμένη με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους. 

Ας τελειώνουμε λοιπόν μέσα ας με τη σημερινή διαστροφή. Ας ενεργήσουμε  αποφασιστικά και να αφήσουμε την ατομική ας ζωή στο περιθώριο. Ας εργαστούμε  επίμονα για να δημιουργήσουμε συλλογικότητες ας τοπικές ας κοινωνίες και ας εργασιακούς ας χώρους. Ας δράσουμε πιο έξυπνα  και να  διεκδικήσουμε τον ελεύθερο χρόνο   από τον «κλέφτη» σύγχρονο μαμωνά. Ας πετάξουμε με θυμό λοιπόν την αμαρτωλή ιδιώτευσή ας μέσα στο κοίλο κάτοπτρο ας Ολυμπίας. Ας  δεχτούμε ταπεινά ας αχτίδες του Πνεύματος,  το οποίο «όπου θέλει πνεί», που ξέρει που και πως οδηγεί. Ας αδράξουμε λοιπόν την ευκαιρία των μεγάλων φετινών γεγονότων και για αυτοκριτική και για διάλογο και, γιατί όχι, για δράσεις  που στοχεύουν την ανιδιοτελή ζωή.  

[i] Το άρθρο γράφτηκε από τον   Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, στην Οβρυά Μεσσάτιδας στις 08-05-2004 και δημοσιεύτηκε στο Καλαβρυτινό περιοδικό «Επι-κοινωνείν» τ. 2, σελ. 20-22, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004