Το τέλος των μεγάλων μύθων και η αρχή του μεγάλου πατριωτισμού
Του Κώστα Λάμπου*
Η ανθρωπότητα ολόκληρη οδηγείται μέρα τη μέρα, όλο και πιο βαθιά, σ’ ένα θανάσιμο αδιέξοδο, στο αδιέξοδο της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης [1]. Το κυρίαρχο μοντέλο παραγωγικής και διανομής του παγκόσμιου πλούτου παράγει διαρκώς αυξανόμενη οικονομική και κοινωνική ανισότητα, ιδιωτικό πλούτο, ατομική και κρατική εξουσία για τους λίγους, αλλά ανεργία, φτώχεια, πείνα και… δυστυχία για τους πολλούς.
Κι ενώ η εργαζόμενη ανθρωπότητα, με την έννοια των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, αγωνίζεται μέσα από την αέναη συσσώρευση της Γνώσης, την ανάπτυξη των επιστημών, του πολιτισμού και της τεχνολογίας να διαμορφώσει τους όρους μιας καθολικής ευημερίας και να δημιουργήσει συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής ισότητας, παρατηρείται μια όξυνση των καταστροφικών οικονομικών κρίσεων, των τοπικών ανταγωνισμών, των πολεμικών συγκρούσεων, της γενικευμένης φτώχειας και της πείνας. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να κατανοηθεί μόνο ως αποτέλεσμα της παραίτησης των τοπικών κοινωνιών από το δικαίωμά τους να διαχειρίζονται συνεργαζόμενες, αυτόνομα, αμεσοδημοκρατικά και αλληλέγγυα το Είναι και τον πλούτο τους και την ανάθεση αυτής της ζωτικής δραστηριότητάς τους στους εκάστοτε ‘ελέω θεού βασιλιάδες’, ή στους ελέω αστικής δημοκρατίας επαγγελματίες πολιτικούς αντιπροσώπους τους, δηλαδή στα φετίχ, στις συμβολικές εκφράσεις της εκάστοτε οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία αποτελεί την πρωτογενή πηγή εξουσίας και την μοναδική αιτία της παγκόσμιας κακοδαιμονίας.
Αυτή η αντίφαση όπου οι λίγοι πλουτίζουν στραγγαλίζοντας τις επιστήμες, τον πολιτισμό και την τεχνολογία, απαλλοτριώνοντας την κοινωνία-ανθρωπότητα από τον πλούτο της και προβατοποιώντας τα ανθρώπινα σύνολα, έγινε εφικτή με το Φόβο των μεταφυσικών μύθων [2], με τη βία των εξουσιαστικών ιδεολογιών και μηχανισμών και με τις νόθες ‘κοινωνικές ταυτότητες’ που ξεκινούν από τις θρησκείες, τους φυλετικούς εθνικισμούς, τα λεγόμενα πολιτικά ‘κινήματα’ και κόμματα, για να περάσουν στις ‘μυστικές αδελφότητες’, στα σύγχρονα ‘αδελφάτα’, στις μασονικές στοές, στις διάφορες ελίτικες λέσχες, στις μυστικές υπηρεσίες και οργανώσεις των εξουσιαστών για να καταλήξουν στις οπαδικές αγέλες των εθελόδουλων φονταμενταλιστών, των μεσσιανικών ‘αντεξουσιαστικών πρωτοποριών’ και των χουλιγκάνων, που συντηρούν το καπιταλιστικό σύστημα της εκμετάλλευσης, αποπροσανατολίζοντας το απληροφόρητο άτομο και τις κοινωνίες του. Οι νόθες ‘κοινωνικές ταυτότητες’, εργαλεία ανταγωνιστικής διάσπασης της κοινωνίας, λειτουργούν άμεσα ή έμμεσα ως όργανα εξουσίας γιατί καταφέρνουν να αποσπούν το Εγώ από την κοινωνία του, δηλαδή από το συνολικό Εμείς και να το αντιπαραθέτουν απέναντι στις άλλες αντίπαλες νόθες ταυτότητες, για να μπορεί έτσι η εκάστοτε εξουσία με το «διαίρει και βασίλευε» να αποσπά τον κοινωνικό πλούτο για λογαριασμό της.
Η μεγαλύτερη παγίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας που παραπλάνησε και συνεχίζει να παραπλανά τις κοινωνίες και την ανθρωπότητα συνολικά είναι η λεγόμενη αστική δημοκρατία, στα πλαίσια της οποίας οι Πολίτες μετατρέπονται σε οπαδούς και εκπαιδεύονται να παραιτούνται από τις ευθύνες διαχείρισης της δημιουργικής εργασίας τους και συνεπώς της ίδιας της ζωής τους, αναθέτοντάς την στους επαγγελματίες ‘πολιτικούς αντιπροσώπους τους’, τους οποίους υποτίθεται ότι τους επιλέγουν οι ίδιοι μεταξύ εκείνων που συνήθως τους προτείνει ο ‘αρχηγός’, κάποιο θρησκευτικό κονκλάβιο προφήτη ή ‘θεού’ που πολιτεύεται, κάποιος ολιγάρχης χρηματοδότης του κόμματος, κάποια πρεσβεία ‘φίλης δύναμης’ που προσφέρει συμβουλές και συμβούλους, ή ακόμα και κάποια ‘μεγάλη πολιτική οικογένεια’ που λειτουργεί με τους κανόνες της σιτσιλιάνικης μαφίας, τη cosa nostra και της camorra.
Βέβαια οι κοινωνίες και η ανθρωπότητα ποτέ δεν σταμάτησαν τη μεγάλη αγωνιστική πορεία τους προς την κοινωνική ισότητα και την πραγματική δημοκρατία, όπως αυτή αποτυπώνεται σε ολόκληρη την ιστορική τους διαδρομή [3] ως κοινωνίες της ισοκατανομής, ως αθηναϊκή δημοκρατία, ως κοινοτισμός και κομμούνες στο μεσαίωνα, ως σοσιαλιστική-συμβουλιακή δημοκρατία στον 19ο και στον 20ο και ως αυθόρμητο κίνημα των πλατειών για την άμεση δημοκρατία [4] στις αρχές του 21ου αιώνα. Αυτές οι δυό πραγματικότητες, η μια της εξουσιαστικά συντεταγμένης, αλλά παρακμάζουσας αστικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που εκφράζει τα συμφέροντα του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου που καταδυναστεύει τις κοινωνίες και την ανθρωπότητα συνολικά και η άλλη της ακόμα ασύντακτης αντικαπιταλιστικής αντιεξουσιαστικής, άμεσης-αταξικής δημοκρατίας που εκφράζει τη βούληση της εργαζόμενης ανθρωπότητας να απελευθερωθεί από την καπιταλιστική βαρβαρότητα, συγκρούονται σήμερα σε τοπική, εθνική και παγκόσμια κλίμακα. Το παγκόσμιο διευθυντήριο, ο σκληρός πυρήνας της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης αμύνεται και απεργάζεται σχέδια για μια Νέα Παγκόσμια Τάξη Πραγμάτων, για έναν παγκόσμιο φασισμό που θα καθηλώνει τις κοινωνίες σε συνθήκες ενός σύγχρονου τεχνολογικού μεσαίωνα. Τα εργαλεία γι’ αυτά τα σχέδια του κεφαλαίου είναι ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα, οι μυστικές υπηρεσίες, το τάχα ‘αυτόνομο’ παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και οι κατά τόπους ‘πρόθυμοι ηλίθιοι’ συγκροτημένοι σε δυνάμεις καταστολής, σε κόμματα επαγγελματιών πολιτικών και σε ακραία μηδενιστικά ιδεολογικά γκρουπούσκουλα που είναι έτοιμα να αναλάβουν εργολαβικά την εφαρμογή των σχεδίων της φασιστικής παγκοσμιοποίησης. Ιδιαίτερη κατηγορία ‘πρόθυμων ηλιθίων’ είναι εκείνες οι εξουσιαστικές ‘αριστερές πρωτοπορίες’ ευρέως φάσματος σοσιαλδημοκρατικού, τριτοτετερτοδιεθνιστικού και υποτιθέμενου ‘αναρχικού’ τύπου, που πιστεύουν, ή κάνουν ότι πιστεύουν πως μπορούν να σταματήσουν αυτή την εξέλιξη διεκδικώντας την πολιτική εξουσία για την καλύτερη τάχα διαχείριση του κεφαλαίου, καλλιεργώντας αυταπάτες στην κοινωνία, με αποτέλεσμα να τις χρησιμοποιεί στις δύσκολες συνθήκες το κεφάλαιο για τη βρώμικη δουλειά σε βάρος των κοινωνιών και της ανθρωπότητας, χρεώνοντας την αποτυχία τους, ως ματαιότητα των κοινωνικών αγώνων και ως αποτυχία του πανανθρώπινου οράματος για μια κοινωνία της ισότητας, της ευημερίας, της δημοκρατίας και της ελευθερίας.
Μετά από τις τόσες χρεοκοπίες των λεγόμενων ‘αριστερών πρωτοποριών’ που βγάζουν το κεφάλαιο από τις κάθε φορά δύσκολες κρίσεις του, είναι καιρός να κατανοήσουμε όλοι πως ο επαναστατικός ρόλος του καθενός μας εξαντλείται στο να μεταφέρουμε στα άτομα και στην κοινωνία μας ανυστερόβουλα την αναγκαία επιστημονικά έγκυρη και κοινωνικά χρήσιμη Γνώση για το πώς θα μπορέσει η ίδια, άμεσα και χωρίς αντιπροσώπους, να απαλλαγεί από τη δικτατορία του κεφαλαίου και να αυτοοργανωθεί στη βάση της κατάργησης της ατομικής και κρατικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα παραγωγής και της αμεσοδημοκρατικής αυτοδιεύθυνσης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και οικουμενικό επίπεδο. Κάθε άλλη αντίληψη που θεωρεί και θέλει τις κοινωνίες ‘όχλο’ ή ‘μάζες’ που τάχα είναι ανίκανες να αυτοκυβερνηθούν είναι εκ του πονηρού και υποκρύπτει χυδαία εξουσιομανία με διαφορετικού χρώματος μανδύα που δεν αλλάζει το χαρακτήρα της αυταρχικής εξουσίας.
Η σημερινή εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, των κοινωνικών δικτύων [5], της όλο και περισσότερο ελεύθερης και δωρεάν πληροφορίας προσφέρεται ιδιαίτερα για το χτίσιμο θεσμών και δομών παραγωγής και διάδοσης της Γνώσης, για την παραγωγή και δωρεάν διακίνηση κοινών αγαθών που σταδιακά και αθόρυβα χτίζουν το καινούργιο μέσα στο παλιό, χτίζουν έναν καλύτερο κόσμο μέσα στον καπιταλισμό που παρακμάζει και πεθαίνει [6]. Η ιστορία διδάσκει ότι καμιά ιεραρχικά δομημένη εξουσιαστική πρωτοπορία δεν μπορεί να καταργήσει τον καπιταλισμό ως σχέση εξουσίας των λίγων πάνω στους πολλούς και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να υποκαταστήσει μια συνειδητή και αυτοδιευθυνόμενη κοινωνία, γιατί μόνο μια τέτοια κοινωνία θα μπορέσει να υφάνει τον κοινωνικό ιστό της στη βάση των αρχών της κοινωνικής ισότητας, της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης, της καθολικής ευημερίας, της ουσιαστικής ελευθερίας, της ειρήνης και του οικουμενικού ουμανιστικού πολιτισμού.
Το συμπέρασμα είναι ότι η εποχή της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και η καπιταλιστική βαρβαρότητα δεν αντιμετωπίζονται με συντηρητικές θεοκρατικές μεσσιανικές συνταγές ή με εξουσιαστικές ‘αριστερές πρωτοπορίες διαχείρισης του κεφαλαίου’, αλλά με συνειδητοποιημένες τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, ως αριστερές κοινωνίες που αυτόνομα κινούνται, συνεργαζόμενες, σταθερά και συντεταγμένα, προς τον διαχρονικό στρατηγικό τους στόχο, την κοινωνική ισότητα, χωρίς ηγέτες, ιεραρχίες, κομισάριους και ‘απελευθερωτές’, γιατί η κοινωνική απελευθέρωση δεν είναι πρόβλημα πολιτικών ηγητόρων και κομμάτων, αλλά πρόβλημα των ίδιων των κοινωνιών που συνειδητοποιούν το ρόλο τους ως υποκείμενα της κοινωνικής επανάστασης και της ιστορίας και αρνούνται το ρόλο των θρησκευτικών και κομματικών ποιμνίων’.
Απέναντι σε αυτή την ιστορική προοπτική της κοινωνικής εξέλιξης το κεφάλαιο ετοιμάζει την ‘τελική λύση’ (final solution), με την αποσύνθεση-καταστροφή των κοινωνιών μέσω των καταστροφικών οικονομικών κρίσεων και πολέμων με στόχο να αποσυνθέσουν τις κοινωνίες, να αποδεκατίσουν την ανθρωπότητα και να διαμορφώσουν ένα εφιαλτικό φασιστικό τοπίο, όπου το κουμάντο θα το κάνουν οργανωμένες τοπικές συμμορίες που θα εξουσιάζουν στο όνομα κάποιου ιερατείου με το brand name ίσως κάποιου πολυεθνικού οικονομικού ομίλου που στα πλαίσια της νεοφεουδαλικής παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου θα έχει υιοθετήσει ως ‘χορηγός’ μια περιοχή, μια χώρα ή μια ήπειρο.
Αυτός ο εφιάλτης μπορεί να αποφευχθεί μόνο με την ατομική και συλλογική δράση όλων μας στη μορφή των αυτόνομων τοπικών πυρήνων προβληματισμού και δράσης στα πλαίσια των νέων αυτόνομων κοινωνικών κινημάτων βάσης με αναφορά τη γειτονιά, τη συνοικία, το χώρο δουλειάς, μόρφωσης και ψυχαγωγίας, το χωριό και την πόλη που κινούνται με βάση τον στρατηγικό στόχο της κοινωνικής ισότητας και της άμεσης δημοκρατίας και δικτυώνονται συνεργαζόμενα και αλληλέγγυα σε περιφερειακό, εθνικό, διεθνές και οικουμενικό επίπεδο. Αυτό όμως προϋποθέτει πως θα ξαναβρούμε τη δύναμη να σηκωθούμε από τους καναπέδες, να μαζευτούμε στις πλατείες και να τις αναδείξουμε σε εκκλησίες του δήμου, μακριά από κόμματα, θρησκευτικούς μύθους και εξουσιαστικές ιδεολογίες, για να τις κάνουμε εργαστήρια δημόσιου διαλόγου, κοινωνικής συνειδητοποίησης και κοινωνικής απελευθέρωσης. Να κάνουμε τις πλατείες συνέχεια των βιβλιοθηκών και εργαστήριο μιας νέας σύγχρονης κοσμοθεωρίας, που θα συνδυάζει το παγκόσμιο με το τοπικό, γιατί το κεφάλαιο μπορεί να μην έχει γιατί δεν χρειάζεται πια πατρίδα, αλλά οι Πολίτες όπου Γης, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού έχουν πατρίδα τριών επιπέδων που πρέπει να την υπερασπίζονται αέναα και σε όλα τα επίπεδα από κάθε επιβολή. Έχουμε όλοι ως Πολίτες τη μικρή μας πατρίδα, τη γενέτειρα, τον τόπο μας, το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον μας, τη μεγάλη μας πατρίδα, τη χώρα μας και την πολύ μεγάλη, την κοινή μας πατρίδα, το διαστημόπλοιο Γη και με αυτή την έννοια στα πλαίσια της αντικαπιταλιστικής προοπτικής της ανθρωπότητας και της διαχρονικής και πανανθρώπινης στρατηγικής επιδίωξης της κοινωνικής ισότητας, διαμορφώνεται ένας νέος πατριωτισμός. Ένας ανθρωπιστικός πατριωτισμός βασισμένος στην αρχή «πάντων πραγμάτων μέτρον άνθρωπος» χωρίς αφεντικά και δούλους, χωρίς ηγεμόνες και υπηκόους, χωρίς πλούσιους και φτωχούς, χωρίς δανειστές και χρεώστες, χωρίς νικητές και ηττημένους. Ένας πατριωτισμός χωρίς στρατούς, φράχτες και σύνορα που η έννοια του πλούτου δεν θα μετριέται με ανούσιους στατιστικούς δείκτες, με το στρέμμα, με τραπεζικές καταθέσεις, με τη φτώχεια και την παιδική θνησιμότητα, με την ατομική και κρατική ιδιοκτησία και εξουσία, αλλά με βαθμούς ανθρώπινης δημιουργικότητας και ευτυχίας. Ένας πατριωτισμός που νοείται ως οικουμενικός ουμανισμός και δομείται πάνω στην άμεση, δηλαδή στην αταξική δημοκρατία [7] που ξεκινά από την κάθε τοπική κοινωνία, αρθρώνεται σε περιφερειακή, εθνική και οικουμενική κλίμακα, τη μοναδική ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ειρήνευση της ανθρώπινης και της κοινωνικής ύπαρξης και τη συνέχιση αυτού του συναρπαστικού φαινόμενου της ζωής και του ανθρώπινου πολιτισμού, ως στολίδι και συνείδηση αυτού του μεγαλοπρεπούς και αναρχοατελεύτητου Σύμπαντος.
Οι μεγάλοι μύθοι της ελεύθερης και της κεντρικά προγραμματισμένης οικονομίας, οι πραγματικότητες του ιδιωτικού, του εταιρικού και του κρατικού καπιταλισμού κάθε λογής και κοπής, που άφησαν περιφρονητικά στο περιθώριο τις κοινωνίες και την ανθρωπότητα, πεθαίνουν και προκειμένου η ανθρωπότητα να κάνει το επόμενο αυτόνομο και συνειδητό βήμα της είναι αναγκαίο άτομα και κοινωνίες να επεξεργαστούμε συλλογικά ένα νέο αφήγημα, μια νέα κοσμοαντίληψη απαλλαγμένη από σκοταδιστικούς μύθους, ιδεαλιστικές φιλοσοφίες και εξουσιαστικές ιδεολογίες για να μπορέσει ο καινούργιος κόσμος που γεννιέται να είναι δομημένος πάνω στην κοινωνική ισότητα, στην άμεση δημοκρατία, στην αταξική κοινωνία και στο ν οικουμενικό ουμανιστικό πολιτισμό.
Παραπομπές
[1] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Αμερικανισμός και Παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.
[2] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Θεός και κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2015.
[3] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012
[4] Το κίνημα των πλατειών, που κατασυκοφαντήθηκε από εχθρούς, όπως τα συντηρητικά πολιτικά κόμματα και τα προπαγανδιστικά επιτελεία του κεφαλαίου, αλλά και από ‘φίλους’, όπως τα κόμματα και τα αποκόμματα της αστικής της συστημικής, δηλαδή της εξουσιαστικής αριστεράς που προσπάθησαν να το καπελώσουν και στην αντίθετη περίπτωση να το διαλύσουν , πρέπει να τρόμαξε πολύ όλα τα εξουσιαστικά ιερατεία τα οποία για να γυρίσουν τις κοινωνίες στους καναπέδες επιστράτευσαν ‘προσωπικότητες’, ‘οικονομικούς και πολιτικούς αναλυτές’ που τους ανάδειξαν σε εθνικούς διαφωτιστές, έστησαν πολιτικές λυκοσυμμαχίες και μετάτρεψαν, με τη ‘θεία χάρη των ΜΜΕ’, σε μια νύχτα περιθωριακά πολιτικά γκροπούσκουλα σε κόμματα εξουσίας που υποσχέθηκαν έναν καλύτερο καπιταλισμό με ‘ρεαλισμό’ και χωρίς ‘ουτοπίες’ για άμεση δημοκρατία. Το γεγονός όμως πως δεν μπορούν να καταργήσουν τις πλατείες και επειδή δεν μπορούν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα των κοινωνιών και της ανθρωπότητας κανείς δεν μπορεί να τους βεβαιώσει πως κάποια μέρα οι πλατείες θα ξαναγεμίσουν όχι με αγανακτισμένους, αλλά με αποφασισμένους να τις μετατρέψουν σε μόνιμες εκκλησίες του δήμου, που θα αποφασίζουν για όλα και για πάντα.
[5] Βλέπε, Christakis Nicholas A.και Fowler James H., Συνδεδεμένοι. Η εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και πως αυτά διαμορφώνουν τη ζωή μας, ΚΑΤΟΠΤΡΟ, Αθήνα 2010.
[6] Μέισον Πολ, Το τέλος του καπιταλισμού έχει αρχίσει, Guardian, 20 Ιουλίου 2015.
[7] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Αταξική Δημοκρατία και Ουμανισμός στον 21ο αιώνα, στο συλλογικό τόμο: Η Άμεση Δημοκρατία στον 21ο αιώνα, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2013.
* http://epithesh.blogspot.gr/
ΠΗΓΗ: Τετάρτη, 22 Ιουλίου 2015, http://ow.ly/KNICZ. Το είδα: Τετάρτη, 22 Ιουλίου 2015, http://newspressagrinio.blogspot.gr/2015/07/blog-post_353.html
