Περί διαθεσίμων σε συνάλλαγμα και άλλων δαιμονίων
Προς Ευρωλάγνους ή Ευρωλιγούρηδες: Το εθνικό νόμισμα και μια απάντηση στον κ. Μάρδα
Του Νίκου Στραβελάκη*
Σε πρόσφατο κείμενό του στο διαδίκτυο με τίτλο «Προς Δραχμιστές», το οποίο πήρε φυσικά έκταση και από τα ΜΜΕ, ο υφυπουργός οικονομίας κ. Μάρδας προσπαθεί να δικαιολογήσει την αποδοχή του τρίτου, επαχθούς και κατάπτυστου μνημονίου από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, καθώς και να απαντήσει στην κριτική των διαφωνούντων εντός ΣΥΡΙΖΑ.
Επειδή το βασικό δίλημμα που απάντησε η Ελληνική κυβέρνηση το βράδυ της Κυριακής στις 12 Ιουλίου ήταν «ευρώ η εθνικό νόμισμα», στην πραγματικότητα «υποταγή η ρήξη» –επιλέγοντας την υποταγή, η επιχειρηματολογία του κ. Μάρδα επικεντρώθηκε σε αυτό το θέμα.
Αυτό είναι πάντως και ένα θετικό των τελευταίων πέντε δραματικών μηνών, αφού διαλύθηκαν και οι τελευταίες αυταπάτες για το τί είναι η ΕΕ και η Ευρωζώνη (ΟΝΕ). Άρα η συζήτηση δεν μπορεί να περιστρέφεται πλέον γύρω από αερολογίες περί «διαπραγμάτευσης» και «αμοιβαία επωφελών λύσεων». Αναγκαστικά πρέπει να θέτει και να περιγράφει πραγματικές λύσεις που συνεπάγονται ρήξεις.
Από τη σκοπιά των ζητημάτων οικονομικής πολιτικής που αναδεικνύει η μετάβαση σε νέο νόμισμα, ο υπουργός Δ. Μάρδας δεν τα πηγαίνει και τόσο άσχημα. Θέτει στην ουσία το ζήτημα του κατά πόσο η Ελλάδα διαθέτει επαρκή αποθεματικά σε συνάλλαγμα και χρυσό ώστε να στηρίξει την ισοτιμία ενός νέου νομίσματος και συνακόλουθα να ελέγξει τις τιμές των εισαγομένων προϊόντων αποφεύγοντας, τον υπερπληθωρισμό και ίσως τη νομισματική κατάρρευση.
Επαρκή ή όχι διαθέσιμα;
Η λογική είναι ότι σε μια χώρα με ανταγωνιστικό μειονέκτημα όπως η Ελλάδα, απουσία διαθέσιμων θα σημάνει διαρκή υποτίμηση του νέου νομίσματος, διαρκή αύξηση των τιμών εισαγομένων εμπορευμάτων π.χ. του πετρελαίου και συνακόλουθα πληθωρισμό.
Όμως εκεί ακριβώς τα βρίσκει μπαστούνια ο κ. Μάρδας. Σήμερα στην Ελλάδα κυκλοφορούν περίπου 35 δισ. σε νομίσματα ευρώ διαφόρων ονομαστικών αξιών, στα ευρώ που βρίσκονται στις τσέπες μας, με απλά λόγια. Επιπλέον, υπάρχει αποθησαυρισμένο σε θυρίδες και στρώματα ποσό περί των 25 δισ. σύμφωνα με δικούς μου υπολογισμούς (σύμφωνα με υπολογισμούς άλλων 45 δισ.), ενώ επιπροσθέτως υπάρχουν και τα αποθεματικά της Τράπεζας της Ελλάδας σε ευρώ, σε αλλά νομίσματα και σε πολύτιμα μέταλλα (όπως χρυσός). Δεδομένου μάλιστα ότι οι συνολικές εισαγωγές της χώρας ανέρχονται στα 46 δισ., είναι προφανές ότι η χώρα διαθέτει επαρκή διαθέσιμα για μετάβαση σε εθνικό νόμισμα. Μάλιστα το σενάριο που σκιαγραφούμε είναι ιδιαίτερα αρνητικό, αφού δεν περιλαμβάνει σημαντικές συναλλαγματικές εισροές από εξαγωγές, τουρισμό κλπ.
Θα …ακυρώσει η ΕΚΤ τα ευρώ που κυκλοφορούν;
Διαπιστώνοντας ότι οι ισχυρισμοί του κ. Τσίπρα και οι δικοί του για ανεπαρκή αποθεματικά δεν ευσταθούν, ο κ. Μάρδας, χάνει τη σοβαρότητα ή και τη ψυχραιμία του, καταφεύγοντας σε ακατάσχετη κινδυνολογία. Αναφερόμενος στα πολυσυζητημένα 20 δισ. της ΤτΕ, σκέφθηκε λοιπόν να ισχυρισθεί ότι σε περίπτωση μετάβασης της χώρας σε εθνικό νόμισμα η ΕΚΤ θα μπορούσε να ακυρώσει τη νομισματική βάση της χώρας δηλαδή το σύνολο των διαθέσιμων μας σε ευρώ. Επειδή όμως τα χρήματα θα βρίσκονται στη τσέπη μας ως επί το πλείστον και άρα είναι δύσκολο να βρεθούν από την ΕΚΤ, τί σκέφθηκε ο αθεόφοβος. Ούτε λίγο ούτε πολύ, κατά τον κύριο Μάρδα, η ΕΚΤ θα ακυρώσει ΟΛΑ τα ευρώ που βρίσκονται σε κυκλοφορία στην Ελλάδα, είτε ανήκουν σε πολίτες, επιχειρήσεις, κράτη και κεντρικές τράπεζες, θα εκδώσει νέα και μετά θα επιστρέψει το ισόποσο σε όλους τους άλλους, εκτός από τους κατοίκους της Ελληνικής επικράτειας !!!!
Όπως το είπε ο ίδιος αυτολεξεί: αν πράγματι χρησιμοποιήσουμε τα υποτιθέμενα 20 δισ. ευρώ που βρίσκονται σε κάποιες αποθήκες της ΤτΕ, την επόμενη μέρα η ΕΚΤ θα αρχίσει να τυπώνει νέα χαρτονομίσματα για την υπόλοιπη ΕΕ, ακυρώνοντας στην πράξη τα ευρώ που κυκλοφορούν στην Ελλάδα: Οπότε οι Έλληνες θα έχουν στα χέρια τους απλά σκουπίδια!»
Ευτυχώς που δεν είναι στην ΕΚΤ ο κ. Μάρδας διότι θα προκαλούσε τη μεγαλύτερη νομισματική κρίση στην ιστορία αφού θα κατέρρεε κάθε εμπιστοσύνη στο ευρώ με την ενέργεια ακύρωσης νομισματικής βάσης, δηλαδή των χρημάτων που είναι στη τσέπη του κόσμου. Την πρακτική μιας κεντρικής τράπεζας να αθετεί τις υποχρεώσεις της δεν την έχουμε γνωρίσει ακόμη στη νομισματική ιστορία. Διότι κ. Μάρδα τα τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία είναι ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ της εκδίδουσας κεντρικής τράπεζας προς τον φέροντα το χαρτονόμισμα Αμερικανό, Κινέζο, Έλληνα, Τούρκο και πάει λέγοντας. Από αυτή τη σκοπιά της πρωτοτυπίας πάντως κύριε Μάρδα, όντως γράφετε ιστορία.
Νόμισμα και εμπορικό ισοζύγιο
Το ότι αναγκάζονται να καταφύγουν σε αυτές τις ανοησίες, είναι ενδεικτικό της σοβαρότητας των επιλογών της ηγετικής ομάδας του Συριζα. Στη συνέχεια πάντως ο υπουργός προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την πραγματικότητα θέτοντας το θέμα της βιωσιμότητας της λύσης επιστροφής σε εθνικό νόμισμα. Προσπαθεί να αντικρούσει τα επιχειρήματα κάποιων «οπαδών της δραχμής» ότι η ανταγωνιστικότητα θα αποκατασταθεί λόγω της εξόδου από το σκληρό νόμισμα και συνακόλουθα θα οδηγηθούμε σε νομισματική ισορροπία. Το επιχείρημα του είναι, ότι παρά τη διολίσθηση της δραχμής από το 1970 και μετά (μέχρι το 2000 και την υιοθέτηση του ευρώ), το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας επιδεινωνόταν φθάνοντας τα 8 δισ. δολάρια το 1980.
Είναι απορίας άξιο πως ο κ. Μάρδας αγνοεί ότι το εμπορικό ισοζύγιο είναι σχετικό μέγεθος, που έχει ερμηνευτική αξία ως ποσοστό του ΑΕΠ και όχι ως απόλυτος αριθμός. Πρέπει να τον πληροφορήσουμε λοιπόν ότι το 1980 το έλλειμμα του ισοζυγίου ανέρχεται στο 14% του ΑΕΠ, ενώ το 2009 και παρά την ευλογία του ευρώ, φθάνει στο 17% του ΑΕΠ εκείνης της χρονιάς. Άρα η αναμενόμενη κατάρρευση του ισοζυγίου λόγω μετάβασης σε εθνικό νόμισμα μάλλον βρίσκεται στο …θολωμένο μυαλό του υπουργού.
Η ανάγκη εναλλακτικής
Κλείνοντας, και στη βάση των παραπάνω, θα μπορούσαμε να υπογραμμίσουμε πως ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται σε αγωνιώδη αναζήτηση «προθύμων» η συζήτηση για άμεση ρήξη και έξοδο από ευρώ και την ΕΕ πάντως φουντώνει στην κοινωνία, παρά την παραπληροφόρηση και την επιχείρηση τρομοκρατίας. Είναι καθήκον των αριστερών δυνάμεων η δημιουργία ενός πλατιού μετώπου υπεράσπισης του «Όχι» του λαού μας και ανάδειξης μιας εναλλακτικής λύσης για τα λαϊκά συμφέροντα.
* O Νίκος Στραβελάκης είναι oικονομολόγος, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
