ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΚΑΙ ΚΟΥΡΕΜΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ
Του Γιώργου Παυλόπουλου*
Το λόμπυ του ΝΑΙ εντείνει την τρομοκρατική προπαγάνδα για να μεταβάλλει την θέληση του λαού στο δημοψήφισμα. Τις τελευταίες μέρες στα πλαίσια της παραπάνω τακτικής διακινούνται σενάρια για κούρεμα καταθέσεων σε περίπτωση επικράτησης του ΟΧΙ. Αυτά τα σενάρια συσκοτίζουν την αλήθεια και δεν αφορούν τι πραγματικά παίζεται με το τραπεζικό σύστημα και τις επιλογές των ξένων δανειστών. Το κούρεμα καταθέσεων αφορά μια πολιτική επιλογή εκ μέρους της ΕΕ, η οποία δεν έχει σχέση με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και αν επιχειρηθεί θα υπαγορεύεται από άλλες αιτίες.
Ως γνωστό το Ελληνικό τραπεζικό χρεοκόπησε το 2012, και για την σωτηρία του χρησιμοποιήθηκε η διαδικασία της εξωτερικής ανακεφαλαιοποίησης (bail out). Δηλαδή οι χρεωκοπημένες τράπεζες πήραν 50 δις Ευρω από τον Ελληνικό λαό για να σωθούν . Από αυτά χρησιμοποιήθηκαν 40 δις περίπου, επεστράφησαν ελάχιστα (ούτε το 1 /8), ενώ 10 δις παρέμειναν στο ΤΧΣ και τα ανέκτησαν εσπευσμένα οι δανειστές πρόσφατα. Σήμερα η κατάσταση για τις τράπεζες επιδεινώθηκε εκ νέου λόγω της επιλογής του Γιούνκερ να προκαλέσει τραπεζική ασφυξία μέσω της αναγκαστικής επιβολής capital control. Οι Ελληνικές Τράπεζες θα χρειασθούν νέα κεφάλαια για να αντιμετωπίσουν τις ζημιές που υπέστησαν μετά τον εκβιασμό των Ευρωπαίων που συνεπάγεται αύξηση των ζημιών από μη εξυπηρετούμενα δάνεια και μειωμένα έσοδα από τραπεζικές εργασίες. Ένας ακόμη λόγος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανάγκη νέων κεφαλαίων είναι το ενδεχόμενο αύξησης του ποσοστού των ενεχύρων από την ΕΚΤ. Τέλος το τραπεζικό σύστημα θα χρειαστεί επιπλέον ρευστότητα (υπολογίζεται σε 20 δις) για να μπορούν να εξυπηρετούν στοιχειωδώς τραπεζικές εργασίες όπως αναλήψεις, πληρωμές, συναλλακτικές ανάγκες, κλπ.
Το ενδεχόμενο κουρέματος καταθέσεων, αφορά την επιλογή της διαδικασίαςεσωτερικής ανακεφαλαιοποίησης (bail in) για τις παραπάνω αναφερθείσες ζημιές . Τότε θα «πληρώσουν» πρώτα οι μέτοχοι και οι μεγάλοι δανειστές (πχ άλλες τράπεζες, funds, ομολογιακά δάνεια), και μετά αν χρειασθεί θα «κουρευτεί» τμήμα των καταθέσεων. Σημειωτέον ότι αυτή η διαδικασία δεν έχει σχέση με την ρευστότητα, που αφορά την παροχή νέων χρημάτων από την Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα (π.χ μέσω αύξησης του ELA). Δηλαδή αν δεν δώσει νέα ρευστότητα η ΕΚΤ γιατί δεν υπάρχει συμφωνία, τότε δεν σημαίνει ότι θα γίνει κούρεμα καταθέσεων αλλά ότι θα συνεχισθεί η ταλαιπωρία του κοινού με τις περιορισμένες αναλήψεις από το ΑΤΜ.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν είναι εκτεταμένο ως προς τα μεγέθη της οικονομίας, οπότε συγκρίσεις με την διαδικασία στην Κύπρο που κάνουν πολλοί έχουν σχετική σημασία. Στην Κύπρο το τραπεζικό σύστημα ήταν αναλογικά πολύ μεγαλύτερο οπότε οι κεφαλαιακές ανάγκες πολύ αυξημένες. Αντίθετα οι Ελληνικές τράπεζες δεν έχουν τόσο μεγάλες ανάγκες για νέα κεφάλαια, χάρη και στα χρήματα του Ελληνικού λαού που «ιδιοποίησαν»
Η ΕΚΤ δεν είναι υποχρεωμένη ακόμη να εφαρμόσει υποχρεωτικά την διαδικασία του bail in και όχι του bail out . Θα μπορούσε να επιλέξει να χρησιμοποιήσει το περίσσευμα των 10 δις από το ΤΧΣ για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες (bail out). Αν αυτά τα 10 δις δεν επαρκούν για κάλυψη όλων των ζημιών και κινδύνων θα μπορούσε να εξετασθεί η διαδικασία του bail in, αλλά τότε πιθανότατα δεν θα γίνει κούρεμα καταθέσεων γιατί θα έχουν πληρώσει πρώτα οι μέτοχοι και οι μεγάλοι δανειστές. Αν οι ξένοι δανειστές επιλέξουν αντί για τα 10 δις του ΤΧΣ να χρηματοδοτήσουν τα νέα κεφάλαια από κούρεμα καταθέσεων, αυτό σημαίνει ότι από τα 120 δις των υπαρχόντων καταθέσεων θα χρειασθεί ένα κούρεμα περίπου 9% κατά μέσο όρο. Στο σημείο αυτό έχουν γραφεί πολλά για την εγγύηση καταθέσεων μέχρι € 100.000 ανά λογαριασμό , ότι η διαδικασία του bail in προβλέπει κάλυψη έως του 8% του Παθητικού μιας τράπεζας, κλπ. Οι αναφορές αυτές έχουν σχετική σημασία γιατί μπορούν να παρακαμφθούν (π,χ. φορολογία επί των καταθέσεων για να παρακαμφθεί η εγγύηση των € 100.000, κλπ). Σημειωτέον ότι το bail in , δεν αφορά τις θυρίδες,
Ανεξάρτητα λοιπόν από το αν η κάλπη βγάλει ΝΑΙ ή ΟΧΙ, η Ε.Ε μέσω της ΕΚΤ θα αποφασίσει τα εξής:
Α) Αν το κόστος της νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τις ενέργειες της θα το επωμιστεί όλος ο Ελληνικός λαός με αύξηση του Χρέους, ή αντί της αύξησης του Χρέους θα πληρώσουν μέτοχοι τραπεζών, μεγαλοδανειστές και στο τέλος καταθέτες με κούρεμα που δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 10% κατά μέσο όρο.
Β) Αν θα αρπάξουν όλο το εγχώριο τραπεζικό σύστημα τζάμπα, γιατί σε περίπτωση bail in ο ESM αποκτά την πλήρη κυριότητα του (οι θυγατρικές των τραπεζών στο εξωτερικό πρέπει να θεωρούνται μάλλον παρελθόν σε κάθε περίπτωση).
Γ) Σε ποιο βάθος χρόνου θέλουν να ανακάμψει ο τραπεζικός τομέας και να πάρουν πίσω την ρευστότητα που έχουν δώσει μέσω ELA, γιατί η επιλογή κουρέματος απομακρύνει προς το μέλλον την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την επιστροφή καταθέσεων.
Τέλος, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι στην Κύπρο μπορεί ένα «αριστερός» πρόεδρος (Χριστόφιας) να αποδέχθηκε την εφαρμογή Μνημονίου, όμως το κούρεμα καταθέσεων έγινε με έναν επιφανή δεξιό νεοφιλελεύθερο πρόεδρο (Αναστασιάδης).
* ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ (τραπεζικός υπάλληλος)
