Οι σύνδικοι του διαβόλου 

 

Του  Βασίλη Βιλάρδου*

 

 

Το κυριαρχικό δόγμα του αμερικανικού μονοπωλιακού καπιταλισμού, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΔΝΤ, οι κρυφές «παγίδες» του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα.

Το Μάρτιο του 2006, σε ανάλυση μας με τον τίτλο «Οι μικρές Οικονομίες υπό απειλή εξαφάνισης» (δημοσιεύθηκε τότε σε ένα «εξειδικευμένο» περιοδικό), υποστηρίζαμε τα εξής:

"Η απειλή εξαφάνισης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (κατά το «πρότυπο» του διαρκούς περιορισμού της μεσαίας τάξης στις καπιταλιστικές κοινωνίες), είναι μία ιδιαίτερα επικίνδυνη προοπτική για τα μικρά κράτη – αφού αυτά δεν διαθέτουν ισχυρές πολυεθνικές εταιρείες. Οι όποιες ελάχιστες μεγάλες, συνεχίζαμε, δεν μπορεί παρά να εξαγορασθούν κάποια στιγμή, με αποτέλεσμα να μείνουν χωρίς κανένα όπλο στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και στις πολεμικές συρράξεις οικονομικής φύσεως που, χωρίς καμία αμφιβολία, τον διακρίνουν (και μάλλον θα ενταθούν).

Η ένταξη στα διεθνή, τύπου Ε.Ε., συστήματα φαίνεται εν πρώτοις να θεωρείται η λύση του προβλήματος για τις περισσότερες από τις μικρές Οικονομίες – η οποία όμως ουσιαστικά τις τοποθετεί στη θέση του «δορυφόρου» των ανεπτυγμένων. Κατά την άποψή μας, όλες αυτές οι «συναινετικές κινήσεις» καταδεικνύουν μία νέα μορφή επέκτασης των ανεπτυγμένων χωρών, αντίστοιχη της αποικιοκρατικής των περασμένων αιώνων –  με μοναδική διαφορά το «ευγενικότερο» πρόσωπο και τις εκλεπτυσμένες (νεοφιλελεύθερες) μεθόδους.

Η ενίσχυση των «αδύναμων» χωρών από τα κοινά «Ταμεία Συνοχής» είναι μάλλον ένας  άμεσος βραχυπρόθεσμος δανεισμός («τύπου» Δ.Ν.Τ./Μπρέτον-Γουντς προς τις αναπτυσσόμενες-υπερχρεωμένες χώρες, όπου στην αρχή απαιτούσε εκροές χρημάτων προς τις φτωχές χώρες με αντίτιμο την υποχρέωση εξυγίανσης/ιδιωτικοποίησης των κρατικών εταιρειών τους, ενώ στη συνέχεια, παρά τις θυσίες αυτών των χωρών, εξελίχθηκε σε εισροές προς τις ανεπτυγμένες – βλ. Έκθεση Ο.Η.Ε. από το 1992, η οποία αποκάλυψε ότι από το 1983 έως το 1990 η καθαρή εκροή Κεφαλαίων από τον Τρίτο Κόσμο, με προορισμό τις πλούσιες χώρες, έφτασε τα 150,5 δις $), ο οποίος θα επιστραφεί με πολλούς και διάφορους τρόπους – έμμεσα στην αρχή και άμεσα στη συνέχεια.

Για παράδειγμα (έμμεση επιστροφή), τα έργα υποδομής που δημιουργούνται βοηθούν στην επιτυχημένη τοποθέτηση των ευρωπαϊκών αλυσίδων οι οποίες, παίρνοντας μερίδια αγοράς από τις τοπικές με τα δικής τους παραγωγής προϊόντα, «εισάγουν πλούτο» στις χώρες προέλευσης τους. Στη συνέχεια, αφού ενισχυθούν-εδραιωθούν, εξαγοράζουν τους ανταγωνιστές τους και διευρύνουν «μονοπωλιακά» την κερδοφορία τους, επανεξάγοντας την (συνεχής μείωση της «φορολογικής βάσης» των μικρών κρατών).  

Επί πλέον, η υποχρέωση για μείωση του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος (ο βασικός όρος της ένταξης), θα έχει σαν αποτέλεσμα, για τις μικρές Οικονομίες και το Δημόσιο τομέα τους. την πώληση των υγιών (κοινωφελών ως επί το πλείστον) επιχειρήσεων, μέσω των διαφόρων ιδιωτικοποιήσεων (εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο, περαιτέρω δημόσιες εγγραφές των ήδη εισηγμένων κ.α.), στις οποίες κατά κύριο λόγο θα συμμετέχουν ξένοι επενδυτές. 

Εκτός αυτού, θα επιφέρει την αναστολή λειτουργίας των μη υγιών δημόσιων επιχειρήσεων, για τις οποίες δεν υφίσταται η δυνατότητα ιδιωτικοποίησης, με αποτέλεσμα να «συμπληρωθεί» ο ελεύθερος χώρος που θα δημιουργηθεί από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες – αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το μέγεθος τους, αλλά και την επιρροή τους στα εσωτερικά των μικρότερων χωρών.

Υποθέτουμε (προβλέπουμε) δυστυχώς ότι, όταν όλα αυτά θα έχουν συντελεσθεί και οι διεθνείς εταιρείες θα έχουν κυριαρχήσει, τότε θα μειωθούν και οι φορολογικοί συντελεστές προς όφελός τους. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τις εκάστοτε κυβερνητικές εξαγγελίες για μείωση της φορολογίας στο απώτερο μέλλον.

Ενισχυτικό των παραπάνω και σύμφωνα με τον Ελβετό J. Ziegler, είναι η «συμφωνία κυρίων» (gentlemen agreement) με τους μελλοντικούς «κυρίαρχους όλων των αγορών», η «αμερικανική συναίνεση» (μονοπωλιακό δόγμα) κατά άλλους, η οποία βασίζεται στις ακόλουθες αρχές:

 

ΟΙ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

 

(1) Σε κάθε «χρεωστικό» (λαμβάνων πιστώσεις ή επιχορηγήσεις) κράτος, είναι απαραίτητη μία αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, κάτω από δύο βασικές συνιστώσες:

α.  Μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των ανώτατων εισοδημάτων (έτσι ώστε να υποκινηθούν οι πλουσιότεροι στη διενέργεια παραγωγικών επενδύσεων) και

β.  επέκταση της φορολογικής βάσης, με την έννοια της κατάργησης των φορολογικών ελαφρύνσεων (απαλλαγών) των χαμηλών εισοδημάτων, με στόχο την μέσω αυτών αύξηση των φόρων που εισπράττουν οι μικρές (χρεωστικές) Οικονομίες.  

(2)  Γρήγορη και ολοκληρωμένη απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών.

(3)  Εξασφαλισμένη ίση μεταχείριση των εσωτερικών με τις εξωτερικές (ξένες) επενδύσεις, με σκοπό την ασφάλεια των τελευταίων και επομένως την αύξηση τους.    

(4)  Όσο το δυνατόν «βαθύτερη» διάσπαση (κατάτμηση, διαίρεση) του Δημοσίου τομέα, με την ιδιωτικοποίηση όλων των επιχειρήσεων που βρίσκονται άμεσα ή έμμεσα στην ιδιοκτησία του κράτους.

(5) Ευρύτερη αναδιάρθρωση των μικρομεσαίων Οικονομιών, με στόχο την εξασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων επιχειρηματικών δυνάμεων που δραστηριοποιούνται σε αυτές.

(6)  Ενδυνάμωση των μεθόδων προστασίας της ιδιωτικής περιουσίας (των ξένων). 

(7) Προώθηση της απελευθέρωσης των εμπορικών συναλλαγών με τον υψηλότερο δυνατόν ρυθμό, με ελάχιστο στόχο την ετήσια μείωση κατά 10% των μέσων τελωνειακών επιβαρύνσεων.

(8) Προτεραιότητα των επενδύσεων και των «επιδοτήσεων» στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, επειδή το ελεύθερο εμπόριο «προωθείται» κυρίως μέσω των εξαγωγών. Όσον αφορά τις κρατικές δαπάνες, οφείλουν να προτιμηθούν εν πρώτοις τα έργα υποδομής (αυτές δηλαδή που έχουν σχέση με την γρήγορη και ασφαλή διακίνηση των προϊόντων των ξένων «κατακτητών» – δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια κ.α.).  

(9) Μείωση ή σταθεροποίηση των κρατικών ελλειμμάτων των μικρομεσαίων Οικονομιών.

(10) Επίτευξη διαφάνειας στην αγορά:  Οι κρατικές επιχορηγήσεις των ιδιωτικών και λοιπών επιχειρήσεων δεν επιτρέπονται, ενώ τα κράτη του «τρίτου κόσμου», τα οποία επιδοτούν τα καθημερινά είδη πρώτης ανάγκης, έτσι ώστε να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές τους για τους πολίτες τους, υποχρεώνονται να σταματήσουν την εφαρμογή της συγκεκριμένης πολιτικής."

Σήμερα, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά από τότε και ενώ η χρηματοπιστωτική κρίση εξελίσσεται «απειλητικά» σε δημοσιονομική, με αφετηρία την Ελλάδα (άρθρο μας: Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ: Η αναμενόμενη δημοσιονομική κρίση πλήττει πρώτα τη χώρα μας, καθιστώντας την ανυπεράσπιστο στόχο των κερδοσκόπων και ωρολογιακή βόμβα μεγάλης ισχύος στα θεμέλια της Ευρωζώνης.  12/12/2009), οι «μηχανισμοί» του «αδρανούς» διεθνούς κεφαλαίου φαίνεται να «εποφθαλμιούν» τις ανεπτυγμένες πλέον δυτικές χώρες, ξεκινώντας προφανώς από τις μικρότερες.

Ο συχνά άκρατος δανεισμός των κρατών, ο οποίος συνδέθηκε εσφαλμένα με την κατανάλωση στη θέση των παραγωγικών επενδύσεων, η δεδομένη «αναλγησία» κάποιων κυβερνήσεων, οι οποίες σπαταλούσαν αφειδώς δημόσιους πόρους (αντί να διαχειρίζονται ισοσκελισμένα τα υφιστάμενα έσοδα), η ανάληψη πιστώσεων εκ μέρους των κρατών από τους κερδοσκόπους, «εν απουσία» διακρατικών «ταμείων συνοχής» και τόσα άλλα «λάθη» δημιούργησαν, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, έναν εξαιρετικά επικίνδυνο, απρόσωπο εχθρό – το διεθνές κεφάλαιο, το οποίο απειλεί να τις καταστρέψει ολοσχερώς. Θεωρώντας ότι ο βασικότερος αμυντικός «μηχανισμός» αυτού του Κεφαλαίου είναι το ΔΝΤ, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε, όσο καλύτερα μπορούμε, κάποιες «ιδιαιτερότητες» του.        

 

ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

 

Το IMF (International Monetary Fund) είναι ένας «εξειδικευμένος» μηχανισμός των Ηνωμένων Εθνών, συγγενής με τη Διεθνή Τράπεζα, με έδρα την Ουάσινγκτον. Ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1944, ενώ ουσιαστικά ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μάρτιο του 1947, σαν αποτέλεσμα των αποφάσεων της διάσκεψης του Bretton Woods, οι οποίες αφορούσαν την «ανοικοδόμηση» του παγκόσμιου οικονομικού «συστήματος».

Στις υπευθυνότητες του συγκαταλέγονται η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας στη νομισματική πολιτική, η επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου, η σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών, η παροχή πιστώσεων, η επιτήρηση της πολιτικής του χρήματος και η προσφορά «τεχνικής» βοήθειας. Το ΔΝΤ έχει σήμερα 186 μέλη-χώρες, το δικαίωμα ψήφου των οποίων καθορίζεται από το μερίδιο τους στα κεφάλαια του «οργανισμού». Οι αποφάσεις του ΔΝΤ οφείλουν να λαμβάνονται με πλειοψηφία 85%, ενώ τα μέλη με τα μεγαλύτερα «μερίδια ψήφου» είναι τα εξής:

 

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Μερίδια ψήφου στο ΔΝΤ (2007)

 

Χώρες-μέλη	Μερίδια Ψήφου
Η.Π.Α.	16,77%
Ιαπωνία	6,02%
Γερμανία	5,88%
Γαλλία	4,86%
Μ. Βρετανία	4,86%
Κίνα	3,66%

Πηγή: IMF, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος     

 

Το ΔΝΤ απασχολεί 2.700 άτομα υπό την ηγεσία ενός διευθύνοντος συμβούλου (σήμερα του Γάλλου, πρώην υπουργού οικονομικών, κ. D. Strauss–Kahn) ο οποίος, με βάση μία άτυπη συμφωνία μεταξύ των Η.Π.Α. και μερικών ευρωπαϊκών χωρών, οφείλει να είναι πάντοτε Ευρωπαίος. Ο πρώτος «αντικαταστάτης» του αντίθετα (First Deputy Managing Director) είναι πάντοτε αμερικανός – σήμερα ο κ. John Lipsky.

(α)  Αντικείμενο και Στόχοι:  Όταν ένα μέλος του ΔΝΤ αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, έχει τη δυνατότητα να ζητήσει τη βοήθεια του «ταμείου». Το ΔΝΤ τότε παρέχει πιστώσεις περιορισμένης διάρκειας στις χώρες που αιτούνται τη συνδρομή του, οι οποίες όμως είναι συνδεδεμένες με συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, απαιτείται η άμεση μείωση των δημοσίων δαπανών, ο χαμηλός πληθωρισμός, η αύξηση των εξαγωγών, καθώς επίσης η απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Επί πλέον απαιτούνται «διαρθρωτικές αλλαγές», όπως η ιδιωτικοποίηση των «κοινωφελών» δημοσίων επιχειρήσεων (κυρίως των τραπεζών, της ύδρευσης, του ηλεκτρισμού και της επικοινωνίας – προφανώς λοιπόν των εξαιρετικά κερδοφόρων μονοπωλιακών), καθώς επίσης η απόλυση ορισμένων «ομάδων» εργαζομένων.

Η βοήθεια εκ μέρους του ΔΝΤ συνδέεται πολύ συχνά με προϋποθέσεις «Χρηστής  Διακυβέρνησης» (Good Governance), όπως για παράδειγμα η καταπολέμηση της διαφθοράς, ο περιορισμός της διαπλοκής κλπ. Οι στόχοι του είναι, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας στη νομισματική πολιτική,  η σταδιακή επέκταση του παγκοσμίου εμπορίου, η σταθεροποίηση των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών, η παροχή βραχυπρόθεσμων πιστώσεων για την εξισορρόπηση των ελλειμμάτων, η επιτήρηση της πολιτικής χρήματος, η απελευθέρωση των υφισταμένων διεθνών συναλλαγών από τους κρατικούς περιορισμούς και η παροχή τεχνικής βοήθειας.   

(β) Τρόποι επίτευξης των στόχων:  Κάθε χώρα-μέλος λαμβάνει μία επονομαζόμενη «στάθμιση», σύμφωνα με την οποία καθορίζονται οι υποχρεώσεις χρηματικής συμμετοχής της στο ταμείο του ΔΝΤ (σε χρυσό, συνάλλαγμα και τοπικό νόμισμα), τα δικαιώματα της σε παροχή πιστώσεων, η βαρύτητα της ψήφου, καθώς επίσης το ύψος των πιστώσεων που μπορεί να απαιτήσει.

Περαιτέρω, όταν ένα κράτος-μέλος βρεθεί σε οικονομική δυσκολία, έχει κατ' αρχήν τη δυνατότητα να «αιτηθεί» την παροχή πίστωσης εκ μέρους του ΔΝΤ. Η πίστωση αυτή είναι συνδεδεμένη με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε προηγουμένως (μείωση των δημοσίων δαπανών κλπ), τις οποίες είναι υποχρεωμένο να τηρήσει.

Από το 1969 και μετά ισχύουν τα ονομαζόμενα «Ειδικά Δικαιώματα Λήψης» («ΕΔΛ» – δικός μας όρος για συντόμευση). Σύμφωνα με αυτά, ένα κράτος-μέλος έχει το δικαίωμα να αγοράσει συνάλλαγμα, με τη μεσολάβηση του ΔΝΤ. Για το συνάλλαγμα αυτό, το κράτος-μέλος πληρώνει με «ΕΔΛ». Το «ΕΔΛ» είναι λοιπόν ένα είδος «παγκοσμίου χρήματος», το οποίο αφορά τη διακίνηση των συναλλαγών των κεντρικών τραπεζών και καθορίζεται ως εξής:

– Τα «ΕΔΛ» προσφέρονται σε συγκεκριμένο ύψος   

– Για τα «ΕΔΛ» πρέπει να πληρώνονται τόκοι

– Μέσω των «ΕΔΛ» αυξάνεται σημαντικά η διεθνής ρευστότητα (πιστωτική επέκταση)

– Σε κάθε αύξηση των «ΕΔΛ», ελέγχεται εάν υπάρχει παγκοσμίως ανάγκη εξουδετέρωσης ενδεχόμενων πληθωριστικών τάσεων

Για παράδειγμα, όταν η Τουρκία (αναπτυσσόμενη χώρα) απευθύνεται στο ΔΝΤ, επειδή χρειάζεται συνάλλαγμα για την πληρωμή των υποχρεώσεων της, τότε το ΔΝΤ ορίζει μία χώρα – για παράδειγμα τις Η.Π.Α.- με υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα. Η χώρα αυτή τότε (οι Η.Π.Α.) πουλάει στην Τουρκία συνάλλαγμα, λαμβάνοντας έναντι αυτού «ΕΔΛ».  

(γ)  «Εξάρτηση»: Αρχικά το ΔΝΤ ήταν «προγραμματισμένο» έτσι ώστε, όταν μία χώρα-μέλος αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, να έχει αυτόματα το δικαίωμα να λάβει ΔΝΤ-πιστώσεις. Ουσιαστικά λοιπόν ήταν ένα πραγματικό ταμείο συνοχής, το οποίο εξασφάλιζε πιστώσεις στα κράτη που τις είχαν ανάγκη – χωρίς να απαιτείται η  ανάληψη δανείων εκ μέρους τους από τους διεθνείς κερδοσκόπους, με τοκογλυφικά επιτόκια.

Μετά τον πόλεμο της Κορέας όμως, η μεγάλη αύξηση των ενεργειακών τιμών δημιούργησε κρίσεις στα ισοζύγια πληρωμών πολλών χωρών. Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο «εισήχθη» η «εξάρτηση» – δηλαδή, τα κράτη δεν είχαν πλέον το δικαίωμα να ζητήσουν ΔΝΤ-πιστώσεις, εάν δεν τις συνέδεαν με την ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων, όπως για παράδειγμα τότε την «απελευθέρωση» των συναλλαγματικών ελέγχων και την εξουδετέρωση των εμπορικών περιορισμών.

Επίσης έπαψαν να χορηγούνται «εφ άπαξ» πιστώσεις (αρχικά με το ΔΝΤ-δάνειο στη Χιλή το 1956 και στην Ταϊτή το 1958), με την έννοια ότι η συνολική χρηματοδότηση παρεχόταν «με δόσεις» – οι οποίες εξαρτιόταν πλέον τόσο από τη λήψη των μέτρων, όσο και από τα αποτελέσματα τους στην οικονομία της εκάστοτε χώρας.

Η «εξάρτηση» ήταν μία πρωτοβουλία των Η.Π.Α., η οποία στην αρχή δεν έγινε αποδεκτή από άλλα κράτη-μέλη, τα οποία είχαν την άποψη ότι οι ΔΝΤ-πιστώσεις ήταν δικαίωμα των μελών, σύμφωνα με την ιδρυτική συμφωνία του ΔΝΤ (Articles of Agreement). Εν τούτοις, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ΔΝΤ

(Η.Π.Α.) έθετε πάντοτε «βέτο», όταν οι αιτήσεις των κρατών-μελών για πίστωση δεν «συνέπλεαν» με την ιδέα της «εξάρτησης». Το γεγονός αυτό οδήγησε τα μέλη του ΔΝΤ να απευθύνονται κατ' αρχήν στις Η.Π.Α. και όχι στο ΔΝΤ, όταν ήθελαν να ζητήσουν πιστώσεις. Έτσι, η αρχή της «εξάρτησης» ίσχυσε πρακτικά, παρά τις αντιρρήσεις πολλών κρατών-μελών του ΔΝΤ.

(δ)  Πιστωτές:  Μέχρι το 1977, πιστωτές του ΔΝΤ ήταν τόσο οι αναπτυσσόμενες χώρες, όσο και οι βιομηχανικές – για παράδειγμα, η Μ. Βρετανία ήταν ανέκαθεν ένας από τους μεγαλύτερους. Έως τότε η «εξάρτηση» δεν χρησιμοποιούταν, όσον αφορά τη Μ. Βρετανία, η οποία ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΔΝΤ. Το γεγονός όμως αυτό άλλαξε μετά την πολλαπλή υποτίμηση της Στερλίνας, όπου για πρώτη φορά το ΔΝΤ συνέδεσε την παροχή δανείου (stand-by-credit που ζητήθηκε από τη Μ. Βρετανία το 1977), με την ανάληψη σημαντικών δεσμεύσεων εκ μέρους της – όπως για παράδειγμα τον περιορισμό των κοινωνικών δαπανών και την κατάργηση των ελέγχων στις εισαγωγές.           

Από τη στιγμή εκείνη και μετά το ΔΝΤ θεωρήθηκε σαν η τελευταία λύση για την αναζήτηση πιστώσεων, επειδή σήμαινε αυτόματα την ανάμιξη μίας χώρας (κυρίως των Η.Π.Α.) στα εσωτερικά ζητήματα κάποια άλλης (απώλεια της Εθνικής κυριαρχίας). Έκτοτε έπαψαν να αιτούνται τη βοήθεια του οι βιομηχανικές χώρες, οι οποίες δεν ήθελαν προφανώς την ανάμιξη των Η.Π.Α. στα εσωτερικά τους θέματα.

Ουσιαστικά λοιπόν, το ΔΝΤ μετατράπηκε σε ένα «μηχανισμό ελέγχου», στην υπηρεσία των ανεπτυγμένων χωρών – του «πρώτου κόσμου», εις βάρος του «τρίτου». Σύμφωνα δε με το μεγαλύτερο επικριτή του ΔΝΤ, τον κ. J. Stiglitz,  ο οργανισμός αυτός είναι ο κατ' εξοχήν μηχανισμός επιβολής της «Αμερικανικής συναίνεσης», των δέκα εντολών δηλαδή που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου – προφανώς όργανο επιβολής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.  

(ε) Απόψεις και παραδείγματα: Ουσιαστικά θεωρείται πως το ΔΝΤ, όταν αποφασίζει να «βοηθήσει» κάποια χώρα που «αιτείται» τη συνδρομή του, έχει σαν κύριο στόχο την εξασφάλιση των πιστωτών της – ιδιαίτερα των τραπεζών και δη των αμερικανικών. Πρόκειται λοιπόν για ένα «σύνδικο πτώχευσης», ο οποίος δεν ασχολείται καθόλου με την δημιουργία προϋποθέσεων παραγωγής πλούτου, στη χώρα που αναμιγνύεται (άρθρο μας: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΛΟΥΤΟΥ: Οι κίνδυνοι της βιαστικής υιοθέτησης ενός λανθασμένου «αναδιανεμητικού» τρόπου κοινωνικής οργάνωσης, σε περίοδο ύφεσης L, σε μη ανταγωνιστικές, σε υπερχρεωμένες, σε «διαρθρωτικά» βαριά ασθενείς και σε μη εκπαιδευμένες «κεφαλαιοκρατικά» Οικονομίες  15/11/2009 ). Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από την «ποιότητα» των μέτρων που προτείνει, πόσο μάλλον από το ότι δεν «υπεισέρχεται» καν στη διαδικασία να προσαρμόσει τα μέτρα στις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε χώρας – ακολουθώντας σταθερά την ίδια πολιτική για όλες ανεξαιρέτως.

Η πλέον αντιπροσωπευτική καταστροφή που προκάλεσαν οι συνεργάτες του ΔΝΤ σε μία χώρα είναι αυτή της Αργεντινής, στην οποία επέβαλλαν μία οικονομική και χρηματοπιστωτική πολιτική που εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα συμφέροντα των ξένων τραπεζών (των αμερικανικών εν προκειμένω). Το ΔΝΤ εξανάγκασε την κυβέρνηση της χώρας να μειώσει μαζικά τις δαπάνες στην Παιδεία, στην Υγεία και στην κοινωνική περίθαλψη (συντάξεις κλπ), να απελευθερώσει τις εισαγωγές, να ιδιωτικοποιήσει όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις, να μειώσει κάθε είδους παροχές και τόσα πολλά άλλα, που είναι αμφίβολο εάν ποτέ μπορέσει η Αργεντινή να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα (άρθρο μας: Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ: Ιστορικά στοιχεία, παραλληλισμοί, οι αιτίες της κρίσης, η μεγάλη ύφεση, η υπερχρέωση, η στάση πληρωμών, τα καταναγκαστικά μέτρα της κυβέρνησης και τα αποτελέσματα τους  3/1/2010 ).  

Όπως συζητείται ευρύτερα, κάθε φορά που ένας υπουργός κάποιας χώρας πηγαίνει στην Ουάσινγκτον, για να ζητήσει «γονυπετής» την καθυστέρηση της πληρωμής κάποιας δόσης δανείου, οι «γύπες» του ΔΝΤ αποσπούν ακόμη ένα κομμάτι από τις σάρκες της χώρας του – κάποια βιομηχανία δηλαδή από τον ιδιωτικό ή από το δημόσιο τομέα της. Η μέθοδος είναι πάντοτε η ίδια: Το ΔΝΤ απαιτεί (και επιβάλλει) την πώληση μίας εταιρείας ενός κερδοφόρου τομέα της χώρας, σε μία πολυεθνική επιχείρηση (κατά προτίμηση αμερικανική) – αφήνοντας τελικά στο κράτος όλες τις ζημιογόνες, γεγονός που φυσικά το οδηγεί στην υποδούλωση και εξαθλίωση των Πολιτών του.

Ένα δεύτερο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη ασιατική κρίση, όπου μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες έμειναν εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι – από τη Νότια Κορέα μέχρι την Ινδονησία. Το ΔΝΤ, όταν ζητήθηκε η βοήθεια του για να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση (η οποία διογκώθηκε μετά την γνωστή ανάμιξη των διεθνών κερδοσκόπων, όπως του G.Soros), επέβαλλε σε όλες τις χώρες αυστηρή δημοσιονομική/συναλλαγματική «πειθαρχία», δραστική μείωση των κοινωνικών δαπανών και περιορισμό των επιχειρηματικών πιστώσεων.

Φυσικά ή ύφεση ήταν «εκρηκτική», η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη, τα φάρμακα στα νοσοκομεία εξέλειψαν εντελώς, χιλιάδες άνθρωποι έμειναν στο δρόμο, ενώ η πείνα και ο υποσιτισμός κατέστρεψαν εντελώς μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Ένας ολόκληρος τομέας της μεσαίας εισοδηματικής τάξης, η οποία είχε αναπτυχθεί κατά τη δεκαετία του 1980, σχεδόν εξαφανίσθηκε. Ως συνήθως, οι τάξεις που υπέφεραν περισσότερο ήταν οι χαμηλότερες εισοδηματικές, οι οποίες στην κυριολεξία έμειναν χωρίς καμία κρατική μέριμνα – πάντοτε με εντολές του ΔΝΤ.       

 

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

 

Όπως έχει γίνει μάλλον κατανοητό από το προηγούμενο κείμενο μας, το ΔΝΤ είναι ουσιαστικά ένας «σύνδικος πτώχευσης», ο οποίος αναλαμβάνει αφενός μεν την «ομαλή» (οργανωμένη, μεθοδική) χρεοκοπία της χώρας που καταλήγει στα δίχτυα του, αφετέρου δε την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, προς τους διεθνείς πιστωτές της. Έτσι, η «τεχνητή» μείωση των χρεών της είναι στην πραγματικότητα «ουτοπική», αφού οι οφειλές επιστρέφονται «ποικιλοτρόπως»,

(α) μέσω των αυξημένων τόκων για τα εναπομένοντα χρέη (για παράδειγμα, ορίζεται να πληρώσει η χώρα το 60% των χρεών της, αποσβένοντας το υπόλοιπο 40% – αλλά με επιτόκια που τελικά, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, υπερβαίνουν κατά πολύ το 40% που δήθεν της χαρίσθηκε).    

(β)  δια της μεθόδου της «λεηλασίας» του παραγωγικού πλούτου της (πώληση των κερδοφόρων επιχειρήσεων, σε εξευτελιστικές τιμές κλπ), καθώς επίσης

(γ)  με την επιβολή υψηλών φόρων, οι οποίοι στη συνέχεια κατευθύνονται «όπου δει» – αφού οι διαχειριστές των ταμείων της πληττόμενης χώρας δεν είναι πλέον οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της. 

Στα πλαίσια αυτά και με αφορμή τη χώρα μας, η οποία κινδυνεύει λόγω έλλειψης ρευστότητας και όχι λόγω απουσίας «εμπράγματων εγγυήσεων», κυρίως επειδή η ΕΚΤ επιμένει στην καταστροφική πολιτική της (άρθρο μας: Ο ΑΔΥΝΑΜΟΣ ΚΡΙΚΟΣ: Η «εγκληματική εμμονή» της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας στη διατήρηση της υψηλής τιμής του Ευρώ, απέναντι στα υπόλοιπα «ανταγωνιστικά» νομίσματα του πλανήτη, είναι πολύ πιθανόν να σημάνει την αρχή του τέλους της Ενωμένης Ευρώπης  19/12/2009), ενώ η «πρωσική» Γερμανία λειτούργησε αποσταθεροποιητικά για όλο το χώρο της Ευρωζώνης (άρθρο μας: ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ: Η Γερμανία είναι μέρος του προβλήματος της Ελλάδας, ενώ θα είναι η κύρια υπεύθυνη στην περίπτωση που τυχόν καταρρεύσει, κάτω από την πίεση της κρίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το κοινό νόμισμα  16/1/2010), έχουν αρχίσει οι συζητήσεις για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ).

Ειδικότερα, επειδή οι ηγέτιδες δυνάμεις της Ευρωζώνης δεν επιθυμούν την ανάμιξη των Η.Π.Α., μέσω του ΔΝΤ, στα εσωτερικά της ΕΕ., θεωρούν ότι θα πρέπει να εξευρεθεί ένας τρόπος ο οποίος, αφενός μεν να εξασφαλίζει τους πιστωτές όποιας ευρωπαϊκής χώρας κινδυνεύει να χρεοκοπήσει, αφετέρου δεν να μην απαιτεί απαραίτητα την ανάμιξη της Κομισιόν στα εσωτερικά της.

Στα πλαίσια αυτά, η Ευρωζώνη «συζητάει» την ίδρυση ενός «Ευρωπαϊκού ΝΤ», το οποίο να εξασφαλίζει τη ρευστότητα σε χώρες-μέλη που (ατυχώς) την έχουν ανάγκη, κάτω από συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις – όχι απαραίτητα τις ίδιες που απαιτεί το ΔΝΤ. Ο πίνακας που ακολουθεί, αναφέρεται στο δανεισμό που απαιτείται το 2010, μέσω της έκδοσης-πώλησης ομολόγων του δημοσίου, από διάφορες χώρες της ΕΕ:

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Απαιτούμενος δανεισμός 2010 – Ελλείμματα 2010 (υπόθεση) 

 

Χώρες	Έλλειμμα	Δανεισμός	Πρώτο πεντάμηνο
ΙΤΑΛΙΑ*	5,30	250 δις €	70,0 δις €
ΓΕΡΜΑΝΙΑ	5,50	222 δις €	./.
ΓΑΛΛΙΑ	8,50	198 δις €	./.
ΙΣΠΑΝΙΑ*	10,10	117 δις €	32,5 δις €
ΕΛΛΑΔΑ*	12,20	53 δις €	20,5 δις €
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ*	8,00	./.	12,8 δις €
ΙΡΛΑΝΔΙΑ*	14,70	./.	7,2 δις €

Πηγή: Spiegel, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Συνολικά και οι πέντε χώρες χρειάζονται 404,6 δις € εντός του 2010  

Μία λύση που φαίνεται να συμβαδίζει κατ' αρχήν με τις απαιτήσεις της Ευρωζώνης, θεωρείται αυτή που ακολούθησε το ΔΝΤ, κατά την κρίση του Μεξικού (1994/95) – μία χώρας «υποτελούς» βασικά των Η.Π.Α. Το ΔΝΤ τότε, από κοινού με τη Διεθνή Τράπεζα και τις Η.Π.Α., προσέφερε βραχυπρόθεσμες πιστώσεις στο Μεξικό, ύψους 50 δις $. Έναντι αυτών οι Η.Π.Α. απαίτησαν την παροχή εγγυήσεων, σύμφωνα με τις οποίες το Μεξικό δεσμεύθηκε, για την περίπτωση που δεν θα μπορούσε να επιστρέψει το δάνειο, να «απέχει» από τα έσοδα των πετρελαϊκών εξαγωγών του προς τις Η.Π.Α.

Με αυτόν τον τρόπο, η τότε κυβέρνηση του B.Clinton απέφυγε την ανάμιξη της στα εσωτερικά της γειτονικής χώρας, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα «αλληλεγγύη» μέσα στις συνθήκες πανικού που είχαν επικρατήσει στο Μεξικό – χωρίς όμως να διακινδυνεύει η ίδια τα χρήματα της.

Στην περίπτωση τώρα της Ελλάδας, αναζητείται «πειραματικά» μία παρόμοια λύση. Πόσο μάλλον, αφού η ενδεχόμενη βοήθεια από το ΔΝΤ δεν μπορεί να υπερβεί τα 10 δις € για το 2010 (πηγή: Zeit) – ποσόν που είναι αρκετά χαμηλό, για την περίπτωση που η κατάσταση της χώρας επιδεινωθεί (μέχρι το Μάιο φαίνεται να απαιτούνται περί τα 20,50 δις €). Η επόμενη βέβαια ερώτηση αφορά τοείδος των εγγυήσεων, τις οποίες οφείλει να παρέχει η Ελλάδα, έτσι ώστε να «βοηθηθεί» από κάποιες χώρες της Ευρωζώνης που διαθέτουν την απαιτουμένη ρευστότητα.

Μετά λοιπόν από κάποιες έρευνες της Κομισιόν (πιθανότατα από τους ελεγκτές που επισκέφθηκαν πρόσφατα τη χώρα μας – άρθρο μας: ΕΥΡΩΣΔΟΕ: Η Κομισιόν ελέγχει το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης – το κλιμάκιο της Ε.Ε. και της ΕΚΤ που βρίσκεται στη χώρα μας, θα «επισκεφθεί» σήμερα αρκετά υπουργεία, προκειμένου να διασταυρώσει τα μεγέθη του προϋπολογισμού  8/1/2010), φαίνεται ότι διαπιστώθηκε η ύπαρξη «εμπράγματων» εγγυήσεων εκ μέρους μας – υπό τη μορφή ξενοδοχείων, λιμανιών, αεροδρομίων, τραπεζών, ασφαλειών, κοινωφελών επιχειρήσεων κλπ. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι, το ελληνικό δημόσιο κατέχει μεγάλη ακίνητη περιουσία η οποία, σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα «Die Zeit», είναι του ύψους των 300 δις € (το ΔΝΤ αξιολόγησε το 2007 το ύψος του μετοχικού χαρτοφυλακίου του ελληνικού δημοσίου στα 42 δις €).

Ο «σχεδιασμός» όμως αυτός της Κομισιόν έχει ορισμένες δυσκολίες – ειδικότερα τον τρόπο που θα πουλιόντουσαν οι κατασχεθείσες εγγυήσεις, στην περίπτωση που η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να επιστρέψει το δάνειο που θα λάβαινε. Έτσι φαίνεται να επιλέχθηκε η λύση της σύστασης ενός «Ιδρύματος» (Holding), το οποίο θα συμπεριελάμβανε όλες τις «εγγυήσεις» του δημοσίου (ακίνητη περιουσία 300 δις €, μετοχές 42 δις € κλπ), έτσι ώστε να απευθύνονταν σε αυτό οι ευρωπαίοι πιστωτές, στην περίπτωση που θα έπρεπε να εξασκήσουν τα δικαιώματα τους: να κατασχέσουν δηλαδή και να πουλήσουν τα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού δημοσίου.

Η Ελλάδα βέβαια τότε, θα μετατρεπόταν επίσημα σε ένα προτεκτοράτο της Ευρωζώνης, με τους Πολίτες της να έχουν απολέσει ουσιαστικά όλα τους τα δικαιώματα – γεγονός που θα καθιστούσε τους υπεύθυνους, τους «εν ενεργεία» δηλαδή πολιτικούς της, στην κυριολεξία εγκληματίες και υπόλογους των Ελλήνων Ελευθέρων Πολιτών της.

Βέβαια, η εναλλακτική λύση υπάρχει και είναι μάλλον αυτονόητη: Τέλος στο δημόσιο δανεισμό και στη συνεχή χρέωση του κράτους – τέλος στα πολιτικά λάθη, τέλος στις δικαιολογίες και στις «παραλείψεις». Η Ελλάδα μπορεί να πάρει μόνη της τα «μέτρα εξυγίανσης» που θα της επέβαλλε είτε το ΔΝΤ, είτε το ΕΝΤ, χωρίς να καταφύγει σε νέο δανεισμό. Κατά την άποψη μας, δεν πρέπει να αναλάβει καμία καινούργια υποχρέωση, όσο και αν της κοστίσει κάτι τέτοιο. Αν μη τι άλλο, οφείλουν όλοι οι Έλληνες να «πολεμήσουν» μαζί, με στόχο να παραμείνουν ελεύθεροι Πολίτες – κυρίαρχοι του κράτους τους, μη υποτελείς σε κανέναν.        

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ             

 

Η χώρα μας ευρίσκεται «πολλαπλά» στο επίκεντρο των εξελίξεων (άρθρο μας: ΣΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΝΑ: Η Ελλάδα στο επίκεντρο της αμερικανό-ευρωπαϊκής διαμάχης, τα σφάλματα μας, οι «αλλότριες» ευθύνες και ο υπερπληθωρισμός ομολόγων, ο οποίος φαίνεται να εξελίσσεται σε μία καταστροφική πανδημία  23/1/2010), λειτουργώντας επί πλέον σαν «πειραματόζωο» της Ευρωζώνης, ενώ απειλείται τα μέγιστα η εθνική της κυριαρχία – παρά τα όσα «καθησυχαστικά» μας «μεταφέρονται» καθημερινά. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει ένα πείραμα χρεοκοπίας «εντός των συνόρων της» – αλλά ούτε να επιτρέψει την ανάμιξη του ΔΝΤ στα εσωτερικά της.

Οφείλουν λοιπόν να ευρεθούν άμεσα, με ελληνική πρωτοβουλία, βιώσιμες λύσεις (όπως ο εσωτερικός δανεισμός, η πώληση δημοσίων ομολόγων σε άλλες χώρες, οι νέες συμμαχίες, η παράταση πληρωμής χρεών που δεν μπορούν να εξοφληθούν εμπρόθεσμα – το Dubai χρησιμοποίησε πρόσφατα αυτήν την πρακτική), ενώ όλοι οι Έλληνες πρέπει πια να «αγρυπνούν» καθημερινά, έτσι ώστε να εμποδίσουν την εφαρμογή καταστροφικών «λύσεων» («τύπου» ΔΝΤ, ΕΝΤ κλπ). 

Επίσης, θα πρέπει να ενημερώνονται πλέον σωστά και ολοκληρωμένα, έτσι ώστε να συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα των εκάστοτε καταστάσεων, σταματώντας να αντιδρούν «παραδοσιακά» με απεργίες (για παράδειγμα, η συλλογή υπογραφών για δημοψηφίσματα θα ήταν μία νέα μέθοδος) και δημιουργώντας όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που θα εξυγιάνουν επιτέλους την Ελληνική Οικονομία (άρθρο μας: Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ: Η ανάγκη περιστολής των κρατικών δαπανών, η «συγκράτηση» των αμοιβών, η εξισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου, η κερδοφορία των εθνικών επιχειρήσεων, ο περιορισμός των δημοσίων επενδύσεων και οι απαιτήσεις μας από την ΕΕ  30/1/2010).

Ασφαλώς, πριν από όλα είναι απαραίτητη η παραδειγματική τιμωρία όλων αυτών που οδήγησαν την Ελλάδα σε αυτήν την κατάσταση επειδή, εάν δεν αποκατασταθεί η Δικαιοσύνη στην κοινωνική ζωή, είναι αδύνατον να εξασφαλισθεί η συμμετοχή όλων των Πολιτών στις μεγάλες προσπάθειες και θυσίες που απαιτούνται, για να ξεφύγει η χώρα «άπαξ και δια παντός» από το τέλμα, μετατρέποντας τον κίνδυνο σε ευκαιρία (άρθρο μας: ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ: Οι καινούργιοι εχθροί των κρατών, οι αντιδραστικές κοινωνίες που αναπτύσσονται ραγδαία, καθώς επίσης οι πολιτικές ηγεσίες, πιθανόν «παραγνωρίζουν» τη σημασία των συνεχώς υψηλότερων χρεών, τα οποία απειλούν «ευθέως ανάλογα» την εμπιστοσύνη των πολιτών στις χώρες τους  6/1/2010).

Τελειώνοντας, όπως έχουμε ήδη γράψει, η Δημοκρατία (η οποία απαιτεί συνειδητή και ολοκληρωμένη ενημέρωση), μέσα από την οποία και μόνο μπορεί να αναπτυχθεί η Ελλάδα, είναι αναμφίβολα ένα πάρα πολύ δύσκολο πολιτικό σύστημα – αφού στηρίζεται στην ελεύθερη βούληση και όχι στον καταναγκασμό. Είναι όμως το μοναδικό πολιτικό σύστημα που προάγει τον άνθρωπο, ενώ έχει την ιδιαιτερότητα, τη μοναδικότητα καλύτερα να απελευθερώνει όλα τα αποθέματα ενέργειας ενός λαού, έχοντας σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία μίας χώρας με πρωτοφανείς δυνατότητες – κάτι που η Ελλάδα χρειάζεται σήμερα, όσο ίσως ποτέ άλλοτε στην Ιστορία της. 

 

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 14. Μαρτίου 2010, viliardos@kbanalysis.com   

 

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου (χρηματοοικονομικά, στρατηγικός σχεδιασμός). 

ΠΗΓΗ: Αθήνα, 14. Μαρτίου 2010, http://www.x-hellenica.gr/PressCenter/Articles/1703.aspx