Μεταναστευτικό ζήτημα: υποκρισία και ανοησία

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Επιτρέψτε μου σχολιασμό επί του ζητήματος των μεταναστών, «παρανόμων» και «νομίμων». Συντελείται μια άνευ προηγουμένου υποκρισία και επιδεικνύεται ασχετοσύνη και ανοησία από πλευράς πολιτικών ιθυνόντων, εγχωρίων και αλλοδαπών, των κρατών προέλευσης των μεταναστών συμπεριλαμβανομένων.

Κατά πρώτον, από εποχής Ελληνιστικής περιόδου και της μετέπειτα Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Δυτικής και Ανατολικής («Βυζάντιο»), το όμαιμον των εθνών στερείται πεδίου εφαρμογής του, πόσω μάλλον στα τελευταίας επινόησης έθνη – κράτη. Η νεωτερικότητα έχει ακόμα θέσει σε δεύτερη μοίρα το ομόθρησκον, ως προϋπόθεση συγκρότησης κοινωνιών που ήταν παλαιότερα, ενώ το ομόγλωσσον και ομότροπον ήδη διαμορφώνεται de facto.

Αυτήν τη νέα πραγματικότητα, η πέραν του Ατλαντικού αναδυθείσα υπερδύναμη την κατάλαβε εγκαίρως, την ενστερνίστηκε και την εκμεταλλεύτηκε αποτελεσματικώς, προωθώντας τη μάλιστα, γι’ αυτό και έγινε υπερδύναμη. Οι άνθρωποι αποτελούν τον παραγωγικό μοχλό και κανείς δεν περισσεύει. Αρκεί η αποδοχή του ομοτρόπου και η χώρα αναπτύσσεται, με την προταθείσα, από τους διανοούμενους της νεωτερικότητας, κοσμοεικόνα, ως το νέο πεδίο αναφοράς της ανθρωπότητας και τις νέες προτεραιότητές της. Αναπτύσσεται βέβαια με τακτικά, αλλά πρόσκαιρα, πισωγυρίσματα και «κρίσεις», αναπτύσσεται όμως, μην ξεχνάμε άλλωστε πως η Ιστορία αναγιγνώσκεται σε δεκαετίες και όχι σε μικρότερα διαστήματα. Ακόμα, κατάλαβαν, οι πέραν του Ατλαντικού ΗΠΑ, πως έχουν αναπτυξιακό ενδιαφέρον να συνδράμουν στην ανάπτυξη των Περιφερειών τους, αλλά και πέραν αυτών, στην Ευρώπη και στην Ασία, για να δημιουργήσουν αγορές και πεδίο δράσης της δικής τους τεχνολογικής και πνευματικής, κατά συνέπεια και οικονομικής, ηγετικής θέσης. (Τα ανωτέρω περιγράφουν με αφαιρετικό τρόπο τάσεις, πολιτικές πρακτικές και ιστορικές εξελίξεις, προφανώς όμως στην πράξη της καθημερινότητας υπήρξαν πολλές αποχρώσεις).

Η Ευρώπη, σε αντίθεση, δυσκολεύτηκε και δυσκολεύεται να κατανοήσει τη νέα πραγματικότητα, την εκ των πραγμάτων δηλαδή συντελούμενη παγκοσμιοποίηση, που αποτελεί διαδικασία που δεν μπορεί πολιτικά – ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο – να ελεγχθεί. Εκτός του ότι το κύριο ευρωπαϊκό πρόβλημα είναι η αδυναμία της πρακτικής να παρακολουθήσει τη διανόηση και αντιστρόφως. Αλλά όχι μόνο αυτό, η Ευρώπη επέδειξε και περισσή απανθρωπία. Από τη μια εκμεταλλεύτηκε τον «τρίτο κόσμο» μέσω αποικιών, από την άλλη χρησιμοποίησε τους μετανάστες για να αναπτυχθεί η ίδια, κρατώντας τους όμως εν πολλοίς σε κοινωνικό αποκλεισμό.

Σήμερα τα πράγματα έχουν λάβει επικίνδυνη για την παγκόσμια ανάπτυξη και ειρήνη τροπή. Αυτό αφορά όχι μόνο στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά και στην πέραν του Ατλαντικού υπερδύναμη. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει μετατραπεί σε στυγνή καθυπόταξη των πρώην εν δυνάμει αγορών της αμερικανικής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, εμποδίζοντας, αντί να ενισχύει, την τοπική τους ανάπτυξη, για αποκόμιση άμεσων ωφελημάτων. Δεν φαίνεται να υπάρχει μακρόπνοη αναπτυξιακή στρατηγική, εκτυλίσσονται περισσότερο στρατηγικές προς μια πάση θυσία κατίσχυση έναντι των αναπτυσσόμενων ανατολικών χωρών. Η δε Ευρώπη, έχοντας χάσει όλες της τις αποικίες που στυγνά εκμεταλλευόταν, αμύνεται, αμύνεται κατά πάντων, αμύνεται συλλογικώς ακόμα και κατά των ήδη εγκατεστημένων σε αυτή μεταναστών, άνευ των οποίων δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Μακράν δηλαδή της στρατηγικής ανάπτυξης των πέραν από αυτήν «τρίτων χωρών», με στόχο τη δημιουργία όχι μόνο αγορών, αλλά και συνεργατών εντός του παγκοσμιοποιημένου πλέον οικονομικού τοπίου. Επιπλέον, μάλιστα, οι επί μέρους κρατικοί σχηματισμοί της Γηραιάς Ηπείρου μάχονται και μεταξύ τους, παίζοντας παιχνίδια εξουσίας, αδυνατώντας να συλλάβουν και να υλοποιήσουν μακροχρόνια στρατηγική. Ο «εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσών» Βορράς επιχειρεί να μετατρέψει τον Νότο σε χώρο φτηνού εργατικού δυναμικού, προσπαθώντας να κερδίσει τα μέγιστα «εδώ και τώρα», αρνούμενος να μεριμνήσει για το αύριο, τόσο το δικό του όσο και της Ευρώπης συνολικά.

Η Ελλάδα και όλη η υπόλοιπη Ευρώπη αδυνατούν να δεχτούν τους συρρέοντες μετανάστες από Ασία και Αφρική. Ιδιαιτέρως η Ελλάδα. Πρώτον γιατί δεν έχουμε τον τρόπο να τους απορροφήσουμε στην εγχώρια παραγωγική διαδικασία, γιατί απλούστατα δεν έχουμε εκπονήσει τέτοιες αναπτυξιακές στρατηγικές, και δεύτερον γιατί δεν έχουμε τα μέσα και τους χώρους να τους περιθάλψουμε. Όμως η μετανάστευση θα αυξάνεται όσο οι χώρες προέλευσής τους θα βρίσκονται σε πόλεμο μεταξύ τους, αλλά και σε κατάσταση αιματηρών εμφύλιων συγκρούσεων. Θα αυξάνεται και όσο δεν θα υπάρχει τοπικό πεδίο ανάπτυξης και άρα εργασίας και επιβίωσης. Η δε μετανάστευση αυτή δεν θα μπορεί να εμποδίζεται με κανέναν τρόπο. Καταφανώς λοιπόν η λύση του όλου ζητήματος δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει τα κάτωθι:

1. Αλλαγή στρατηγικής της ίδιας της (δήθεν) Ενωμένης Ευρώπης προς τον «τρίτο κόσμο». Αυτή η στρατηγική δεν μπορεί παρά να εδράζεται σε παροχή τεχνογνωσίας και λοιπών μέσων, προς ενίσχυση της δικής τους ανάπτυξης.

2. Το ανωτέρω προϋποθέτει από την Ευρώπη την ανάπτυξη της παιδείας, της έρευνας και της καινοτομίας. Τη μετατροπή της δηλαδή σε άλλου τύπου και άλλου ήθους ηγέτιδα δύναμη.

3. Οι νότιες χώρες της Ευρώπης, αντί να προορίζονται από τις βόρειες να αντικαταστήσουν το φτηνό εργατικό δυναμικό της Ασίας, πρέπει να αναπτύξουν παιδεία ικανή να ακτινοβολήσει διεθνώς και να σταθούν ως άρθρωση μεταξύ της ευρωπαϊκής ηπείρου και των υπό ανάπτυξη κρατών, πρωτίστως στο επίπεδο αυτό.

 4. Να δημιουργηθούν συνθήκες παραγωγικής διαδικασίας που θα απορροφήσουν τα μεταναστευτικά ρεύματα με αμοιβαία οφέλη. Μην ξεχνάμε πως στα περισσότερα κράτη – μέλη της Ε.Ε. είναι εμφανής η γήρανση του πληθυσμού και συνακόλουθα η μείωση του ενεργού μέρους του και ότι μέχρι το 2050 θα έχει μειωθεί ο πληθυσμός κατά 40 εκατομμύρια[i].

5. Να γίνει κατανοητή από τους λαούς η στρατηγική των ΗΠΑ, στρατηγική που οφείλει η «πολυγαμική» [ii] Ευρώπη να εμποδίσει. Κατά πρώτον, οι ΗΠΑ έπαψαν από καιρού να επιδιώκουν τη δημιουργία διεθνών αγορών –συνδράμοντας στην ανάπτυξη των υπό ανάπτυξη χωρών– και σήμερα αναζητούν φτηνό εργατικό δυναμικό στο έδαφός τους, όπως δηλαδή κάνει ανοήτως και η Ευρώπη με τον Νότο της. Κατά δεύτερον, οι ΗΠΑ ασκούν πολιτική δημιουργίας εσωτερικών συγκρούσεων στην Ασία, με τη γνωστή μέθοδο των «παρδαλών επαναστάσεων», στοχεύοντας στον με τον τρόπο αυτόν έλεγχο της διακίνησης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα δείχνουν να συνδράμουν (πάση θυσία) και στην εμπέδωση του «άξονα του κακού», με ενδεχόμενες ολέθριες συνέπειες για την παγκόσμια ειρήνη.

6. Καταδήλως οδηγούμεθα σε μιαν άλλη «Γιάλτα», ανατολική αυτήν τη φορά[iii]. Η Ευρώπη οφείλει να επιδιώξει να έχει λόγο και ρόλο.

Μπορεί η Ελλάδα να διαδραματίσει σοβαρό ρόλο στο όλο αυτό ζήτημα; Καθοριστικό, ίσως όχι, αν και στη θεωρία του χάους η «ευαίσθητη αρχή» είναι καθοριστική όσο «μικρή» και αν είναι. Πάντως θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να κατανοήσει το βάθος του ζητήματος αυτού και έτσι να πορευτεί. Όλα τα υπόλοιπα είναι αναποτελεσματικές πολιτικές, υποκρισίες και ανοησίες.

Παραπομπές

[i] Κυβέλου Στέλλα «Δημογραφική ανάπτυξη και ανάπτυξη εργατικού δυναμικού στις ευρωπαϊκές περιφέρειες: Η επίπτωση της μετανάστευσης»http://www.crete.gov.gr/attachments/article/6864/7.%20ΣΤΕΛΛΑ%20ΚΥΒΕΛΟΥ.pdf

[ii] Μαρκεζίνης Βασίλειος, «Μία νέα εξωτερική πολιτική για την Ελλάδα – στα πλαίσια της βαθμιαίας ανεξαρτητοποίησης της Ευρώπης από τις ΗΠΑ», Εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2010

[iii] Χιωτίνης Νικήτας, «Προς μια Ανατολική Γιάλτα», «Το Ποντίκι», Φεβρουάριος 2014,http://www.topontiki.gr/article/67714/pros-mia-anatoliki-gialta

 * Ο Δρ. Νικήτας Χιωτίνης είναι Αρχιτέκτων, Καθηγητής ΤΕΙ, Τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού Αντικειμένων

ΠΗΓΗ: 4-5-015, http://www.topontiki.gr/article/127431/metanasteytiko-zitima-ypokrisia-kai-anoisia