Οι πραγματικοί υπεράριθμοι
Του Κώστα Θεριανού*
Παραμονές της απεργίας της 24/2 αλλά και του νομοσχεδίου που ετοιμάζει το ΥΠΕΠΘ για την «ορθολογική» διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού βγήκαν πάλι στη δημοσιότητα τα περί «υπεράριθμων» εκπαιδευτικών.
Για άλλη μια φορά, εμφανίζεται μια εικόνα εκπαιδευτικών που κάθονται και παίζουν τάβλι ή κομπολόι σε κάποιο σχολείο στο οποίο απασχολούνται 3 με 4 ώρες την εβδομάδα.
Δεν χρειάζεται μεγάλη επιχειρηματολογία για να αποδείξουμε ότι τέτοια εικόνα δεν υπάρχει σε κανένα σχολείο.
Δυστυχώς για τους θεράποντες της εξουσίας υπάρχει η πραγματικότητα των αριθμών (κάτι σαν την ισχυρή Ελλάδα που μας διαφήμιζαν πριν 10 χρόνια) και η πραγματικότητα της…πραγματικότητας.
Οι πραγματικοί άνθρωποι που εργάζονται στα σχολεία, οι μαθητές και οι γονείς τους βιώνουν την πραγματική πραγματικότητα. Σε εποχές νηνεμίας, είναι αλήθεια ότι οι προπαγανδιστές της εξουσίας που θέλουν να απαξιώσουν τον κλάδο των εκπαιδευτικών είναι στα πάνω τους. Μόνο που όταν οι πραγματικοί άνθρωποι πιεστούν πολύ – όπως πιέζονται σήμερα – οι πένες της προπαγάνδας της εξουσίας δεν μπορούν να τους πείσουν. Η εικονική πραγματικότητα διαλύεται μπροστά στην πραγματική.
Η εφημερίδα το Βήμα (19/2/2010) προσπαθεί να εμφανίσει ότι οι 10.000 αποσπασμένοι δάσκαλοι και οι 4.000 που έχουν δηλώσει ψυχολογικά προβλήματα ευθύνονται για τα κενά στην εκπαίδευση. Προκειμένου να αυξηθεί το νούμερο των «κοπανατζήδων» δασκάλων σε 16.000 προστέθηκαν και 1.700 που βρίσκονται σε εκπαιδευτική άδεια, αυτοί δηλαδή που νόμιμα και κατόπιν εξετάσεων επιμορφώνονται σε μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα σπουδών (στοιχεία της απάντησης του Ριζοσπάστη 20/2/2010).
Την ίδια μέρα, στην εφημερίδα Καθημερινή (19/2/2010) δημοσιεύονται στοιχεία έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σύμφωνα με την οποία «κατά μέσο όρο οι καθηγητές εργάζονται περί τις 10 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ εκ του νόμου οι ελάχιστες ώρες είναι 16 έως 23 εβδομαδιαίως (εξαρτάται από την προϋπηρεσία του καθηγητή)».
Δεν έχουμε στα χέρια μας το κείμενο της έρευνας, οπότε σχολιάζουμε με βάση το δημοσίευμα. Φυσικά αν η εφημερίδα δεν έχει μεταφέρει σωστά την έρευνα και το πνεύμα της, θα παρέμβουν οι υπεύθυνοι της έρευνας προς την εφημερίδα για αποσαφήνιση των στοιχείων.
1. οι καθηγητές δεν εργάζονται με 23 ώρες ανώτατο ωράριο, αλλά με 21. Άρα αν ο υπολογισμός τους έχει γίνει με αυτό τον αριθμό είναι λάθος.
2. Το ωράριο των εκπαιδευτικών κλιμακώνεται με βάση τα χρόνια υπηρεσίας. Πώς υπολόγισαν λοιπόν οι ερευνητές πόσες ώρες αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στους εκπαιδευτικούς αφού δεν γνωρίζουν σε ποια περιοχή, υπό ποιες ποιοτικές συνθήκες εργάζεται ο καθένας και πόσο πραγματικό ωράριο έχει η κάθε χρονολογική κατηγορία;
3. Τι σημαίνει μέσος όρος; Διαιρούμε το σύνολο των εκπαιδευτικών με το σύνολο των ωρών και των μαθητών; Π.χ. σε γεωγραφικά απομακρυσμένες περιοχές αν υπάρχουν 12 μαθητές θετικής κατεύθυνσης θα πάρει το ΥΠΕΠΘ μια πολιτική απόφαση και θα τους πει δεν στέλνω μαθηματικό ή φυσικό γιατί δεν καλύπτει όλο του το ωράριο; Εκτός αν με τον Καλλικράτη γυρίσουμε στο δημοδιδάσκαλο και τους παίρνει για λίγες ώρες ο δήμος εξασφαλίζοντας τους τροφή και κατάλυμα. Ελπίζουμε ότι το όραμα του ΥΠΕΠΘ αλλά και της Καθημερινής για την παιδεία του 21ου αιώνα δεν είναι ο… Παπαντριάς του Χρηστοβασίλη, δηλαδή ο φτωχοδάσκαλος που περιφερόταν στα χωριά και ζούσε με ελεημοσύνες των κατοίκων.
4. Από πότε η διαίρεση στο απλοϊκό επίπεδο του μέσου όρου στατιστικών στοιχείων που συλλέγουν οι διευθύνσεις εκπαίδευσης για τον αριθμό των καθηγητών και των μαθητών συνιστά έρευνα; Μάλλον για πρόχειρη ανάγνωση απογραφικών στοιχείων μοιάζει…
5. Με πόσους μαθητές στην τάξη έγινε ο υπολογισμός; Με 25 ή με 35;
Καλό θα ήταν λοιπόν να έχουμε ολόκληρη την έρευνα, τη μεθοδολογία της, τα στοιχεία της, τους τρόπους που υπολογίζει τα μεγέθη κ.λπ. Και έτσι θα δούμε και το παιδαγωγικό της σκεπτικό, να δούμε δηλαδή αν θεωρούν οι «ερευνητές» ότι μπορεί σε τάξη με 35 μαθητές να γίνει αξιόλογο παιδαγωγικό έργο.
Η αβρότητα της ουδετερότητας των αριθμών κρύβει πάντα τη μεγαλύτερη κοινωνική αγένεια και απαξίωση προς τους εργαζόμενους και τους αδύναμους.
Πάντως, η εκπαίδευση και η κοινωνία δεν πάει μπροστά με τη διαίρεση. Πάει μπροστά με τον κοινωνικό πολλαπλασιασμό που δίνει περισσότερα στους πολλούς που έχουν λίγα σε σύγκριση με τους πολύ λίγους που έχουν πάρα πολλά.
Και για να το πούμε λίγο πιο ξεκάθαρα:
Λόγω της δουλειάς των εκπαιδευτικών έχει αντέξει ως τώρα η συνοχή του κοινωνικού ιστού, σε μια εποχή έντονων μεταβολών και αντιθέσεων (μεταναστευτικά ρεύματα, κοινωνία του θεάματος κ.λ.π), κάτω από αντίξοες συνθήκες, παρά την συνεχόμενη υποχρηματοδότηση της παιδείας και την προσπάθεια απαξίωσης του έργου τους.
Λόγω της δουλειάς των εκπαιδευτικών μαθαίνουν γράμματα τα παιδιά των φτωχών που φοιτούν στο δημόσιο σχολείο. Κανείς δεν έμαθε γράμματα από δημοσιογράφους που αναζητούν υπεράριθμους εκπαιδευτικούς και από ερευνητές που κάνουν διαιρέσεις στα γραφεία τους, θεωρώντας την παιδεία και το κοινωνικό κράτος αντιοικονομικά (για ποιον άραγε;).
Χωρίς εκπαιδευτικούς οι μαθητές δεν μαθαίνουν γράμματα. Χωρίς εργάτες δεν παράγονται προϊόντα. Χωρίς δημοσιογράφους και ερευνητές που απαξιώνουν τους πρώτους και τους δεύτερους δεν νομίζουμε ότι χάνει κάτι η κοινωνία.
Έτσι…για να σκεφτούμε ποιοι είναι οι πραγματικοί «υπεράριθμοι».
* Ο Κώστας Θεριανός είναι εκπαιδευτικός – ερευνητής.
20-02-2010
Σχετικά
