Διαύγεια

Του Νίκου Ηλιόπουλου

Μια μεγάλη αρετή, στην πολιτική σκέψη και πράξη, άρα και στη ζωή γενικά, είναι η διαύγεια. Άλλη είναι το θάρρος. Ακόμα και όταν το ηθικό δεν είναι ακμαιότατον, ακόμα και όταν ο θυμός, η οργή, η ανησυχία, η απογοήτευση, η διάψευση ελπίδων (το ξεγέλασμα στην καθομιλουμένη), αναδύονται, το θάρρος σε συνδυασμό με τη διαύγεια ανοίγουν δρόμο για να δούμε τα πράγματα όπως είναι. Και να βρούμε το κουράγιο να πούμε: γελαστήκαμε!

Το σημείωμα με τίτλο Τι λέω, έχει γραφτεί πριν την εκλογή του προέδρου της «Δημοκρατίας» και πριν την τελευταία συμφωνία στο Eurogroupe. Το σημείωμα με τίτλο Το εκλογικό σώμα και ο πληθυσμός της Ελλάδος, γράφτηκε χτες. Καταθέτω με σαφήνεια τις απόψεις μου για τα πρώτα δείγματα γραφής μιας νέας κυβέρνησης. Γραφής γνωστής, μονότονης και απαράλλακτης, όπως κανείς εύκολα θα μπορούσε να το εικάσει. Επιστρέφουμε στην καθημερινότητα όπως κάποιος ίσως στα πολιτικά το 1921, το ίδιο αναθρεμμένος με τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα:

Ή τέλος, δυνατόν και στα πολιτικά

να επέστρεφεν – αξιεπαίνως ενθυμούμενος

τες οικογενειακές του παραδόσεις,

το χρέος προς την πατρίδα, κι άλλα ηχηρά παρόμοια.

   νίκος

Παρίσι, 22 Φεβρουαρίου 2015

Υ.Γ. Στις αρχές Μαρτίου, ένα ταξίδι στην Ελλάδα, προγραμματισμένο εις ανύποπτον χρόνον, θα μου δώσει τη χαρά να ακούσω κυρίως ζωντανή λαϊκή μουσική και να γλεντήσω αλά ελληνικά, μέσα σε τοπία και μαζί με πρόσωπα που πάντα αγαπώ και με φιλεύουν πάντα.

******

Τι λέω

Όλον αυτόν τον καιρό, ειπώθηκαν και γράφτηκαν πολλά. Οι διαιρέσεις είναι πάντα σχηματικές και συμβατικές. Στο πεδίο της κοινωνίας, της μικρής νεοελληνικής κοινωνίας και των ανθρώπων της που ξέρουμε καλά, δύο μπορούμε να πούμε είναι οι χοντρές γραμμές και απόψεις: 1) Για όλα «μας φταίνε» οι άλλοι, οι απέξω. 2) «Φταίμε» κυρίως εμείς.

Πώς εκδηλώθηκε η διαίρεση αυτή στο πεδίο της καθεστηκυίας πολιτικής είναι άλλο πράγμα. Με όσους τοποθετούν το πεδίο εκεί που θέλουν, στις παραδοσιακές και υπερφθαρμένες διαιρέσεις της κατάπτυστης καθεστηκυίας πολιτικής (δεξιά-αριστερά και τα τοιαύτα), πεδίο ουσιαστικής συζήτησης δεν υπάρχει. Ήδη το πεδίο στο οποίο έθεσε τη διαίρεση η καθεστηκυία πολιτική, συνέτριψε τις παλιές διαιρέσεις, και θυμίζω ότι, στις εκλογές Μαΐου και Ιουνίου 2012, οι αριστεροί καταμετρούσαν τη ΧΑ στις αντι-μνημονιακές δυνάμεις. Το ίδιο ισχύει και για όσους μου πουν ότι η πλειοψηφία του «λαού» λέει άλλα. (Λαός, η πιο πολυβασανισμένη λέξη. Κατάντησε να μη λέει τίποτα.) Τέλος, αυτά που λέω, τα λέω μέσα σε μια συνέχεια ανάλυσης, που είναι γνωστή από πολλά γραφτά.

Με το εκλογικό αποτέλεσμα φαίνεται ότι επικράτησε η πρώτη άποψη. Δεν μιλώ για την εκλογική επικράτηση, μιλώ για το πνεύμα που διαχέει αυτή η επικράτηση, και κυρίως για τους ανθρώπους που θα πιάσουν τα πόστα, π. χ. στο κράτος ή καλύτερα στην κρατική μηχανή, στους τομείς της παιδείας, υγείας, και τόσους άλλους.

Είναι η ιστορική συνέχεια. Δεν ακούγεται τώρα –παρότι ακούστηκε πολύ πριν– η άποψη να κοιτάξουμε τα του οίκου μας.[1]

Συνέπεια αυτής της κατάστασης και της ιστορικής της συνέχισης, δεν είναι μόνο ότι η διαίρεση επικεντρώθηκε και κυρίως κρίθηκε στο οικονομικό. (Στην ουσία μόνο σε ένα μικρό μέρος του οικονομικού, το χρέος. Η «παραγωγική ανασυγκρότηση» πολύ λίγο θίχτηκε.) Το χρέος μπορεί να διορθωθεί. Για τα μεγάλα προβλήματα της νεοελληνικής κοινωνίας τι θα γίνει; Ιστορική συνέχεια.

Είναι εκπληκτικό, και πρέπει να το παραδεχτούμε, νίκησαν οι πιο παραδοσιακές δυνάμεις, διότι τίποτα το φρέσκο δεν μπόρεσε αναδειχτεί. Το παρελθόν και μόνο, οι ιδέες των δήθεν άφθαρτων προσώπων της κυβέρνησης και οι ιδεολογίες τους, το αποδεικνύουν. Επεκράτησαν οι πιο σκουριασμένες ιδέες των πρώην του ΚΚΕ και της δογματικής κομουνιστικής αριστεράς γενικότερα. Με μια λέξη, οι ιδέeς του statu quo. Να μείνει η κατάσταση όπως ήταν πριν.

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι από καμιά πλευρά δεν υπήρξε ουσιαστική αυτοκριτική: ποιος τρόπος ζωής οδήγησε εκεί που οδήγησε την ελληνική οικονομία και κοινωνία; Ποιος είναι αυτός ο τρόπος ζωής; Που δεν θα αλλάξει ούτε κατά κεραία στη συνέχεια, αν δεν επιδεινώσει το τρέξιμο. Έτσι ονομάζεται ο τρόπος ζωής που οδήγησε εκεί που οδήγησε: τρέξιμο.

Εθνική αξιοπρέπεια: νίκησαν οι εθνικιστικές δυνάμεις. Και ό,τι σημαίνει αυτό. Νίκησαν η τσαπατσουλιά, η προχειρότητα, η ανευθυνότητα, η ανεντιμότητα, το ωχ αδερφέ δεν βαριέσαι, και όλα αυτά στο όνομα της εθνικής αξιοπρέπειας. (Της εθνικής «ταυτότητας», θα ήταν πιο ορθό.) Εθνική αξιοπρέπεια είναι αντίφαση όρων, διότι η αξιοπρέπεια είναι ατομική αξία, όχι της κοινωνίας[2]. Το ίδιο και η περηφάνια. Γιατί να είμαστε περήφανοι; Θέλω να μου πει κάποιος, γιατί; Διότι είχαμε –στο καθεστωτικό πολιτικό– μια κυβέρνηση χατζηαβάτηδων και τώρα έχουμε μια κυβέρνηση καραγκιόζηδων;

Νίκησαν «οι τάχα μου» (έκφραση του Γιώργου Ζαμπέτα), οι δήθεν.

Δήθεν πολιτικός όρκος, αλλά συμμαχία με καθαρά αντιδραστικό κόμμα (των Ανεξάρτητων Ελλήνων, οι υπόλοιποι Έλληνες δεν είναι ανεξάρτητοι). Δήθεν πολιτικός όρκος, αλλά επίσκεψη πριν στον αρχιεπίσκοπο. Δήθεν αριστεροσύνη που τοποθετείται στη γερμανική κατοχή και στην εθνικιστική, σταλινική, αντίσταση, λες και οι επόμενες γενιές δεν είχαν να δείξουν κάτι αριστερό, δημοκρατικό, πολιτικό, λαϊκό. Δήθεν αντίσταση και χειραψίες θερμές κατόπιν με τους «κατακτητές». Θέατρο του παράλογου.

Αυτή είναι η κατάσταση. Κρίση, αν κρίση είναι η μεταβατική φάση που κρίνει τι θα γίνει, αν θα θεραπευτεί ο άρρωστος ή θα πεθάνει, έχω πει ότι στην κοινωνία αυτό δεν κολλάει. Η νεοελληνική κοινωνία θα μείνει στον αυτισμό και την αφασία της. Αυτοϊκανοποιημένη. Αυτοϊκανοποίηση, όπως η ερωτική.

Σύμβολο ο Μανώλης Γλέζος. Και το παιδί –ο πιο νέος απ’ όλους– που πουλούσε τον Οδηγητή όταν οι άλλοι, οι συμμαθητές του, έκαναν καμάκι. (Το έχει πει με αυτοϊκανοποίηση ο ίδιος, αυτοκολακευόμενος, σε παλιά συνέντευξή του στα Νέα.) Αυτό το πνεύμα νίκησε.

Και η άποψη που άκουσα από φίλο της γενιάς μου: τι να γίνει, αυτή την αριστερά έχουμε, απηχεί ακριβώς αυτό που λέω: παράδοση, υποταγή, συμβιβασμός με την κοινωνία έτσι όπως είναι σήμερα και πάντα. Αυτή την κοινωνία έχουμε, τι θέλετε, να την αλλάξετε; Δεν μπορούμε.

Κοινωνική ανημποριά με άφθαρτα δήθεν πρόσωπα και δήθεν εθνική αξιοπρέπεια.[3]

Το μέλλον θα μιλήσει. Όπως μίλησε για όλες τις άλλες φυσαλλίδες του ΠΑΣΟΚ και της μεγάλης αλλαγής. Οι ίδιοι άνθρωποι θα βρίζουν τον Σύριζα, θα τον μισήσουν, και θα τρέχουν πίσω από έναν νέο αρχηγό. Σύρριζα στη γη. Η αυτοκριτική για αυτούς τους ανθρώπους είναι: «Ξέρετε, τον ψήφισα, αλλά δεν φταίω εγώ, αυτός φταίει που με γέλασε.»

Η ώρα της πολιτικής αυτονομίας αργεί για τη νεοελληνική κοινωνία. Τιμή σε αυτούς που έκαναν την αυτονομία τρόπο ζωής. Υπάρχουν και είναι πολλοί.

Στον κακόπιστο αναγνώστη του κειμένου, που θα μου πουλήσει επανάσταση και αριστεροσύνη λέγοντάς μου ότι νικήθηκε μια άθλια κυβέρνηση της αντιδραστικής δεξιάς και όλα τα σχετικά, έχω να του απαντήσω ωμά τούτο: νικήθηκε μέσα στις κάλπικες κάλπες, τις ίδιες που την είχαν κάνει κυβέρνηση, το αναγνωρίζω. Από ποιον νικήθηκε είναι το δικό μου ερώτημα.

Στον καλόπιστο αναγνώστη που θα αναρωτηθεί αν έχει ευθύνη για το εκλογικό αποτέλεσμα, θα απαντήσω: ό,τι κι αν ψήφισε, η συμμετοχή του στο κάλπικο και στημένο παιχνίδι είναι η κύρια ευθύνη του. Και θα παραμένει όσο μένει εγκλωβισμένος σε αυτή την ετερόνομη πολιτική λογική και στάση. Όλα όμως δεν ανάγονται ποτέ στην καθεστηκυία πολιτική, και σήμερα τίποτα ίσως δεν ανάγεται σε αυτή και δεν εξαρτάται από αυτή. Στην πεζή γλώσσα των αριθμών, η εικόνα της εκλογικής καθεστηκυίας πολιτικής δίνεται πρόχειρα στην επόμενη σελίδα. Δεν είναι καθόλου η εικόνα της κοινωνίας. Όπως δεν είναι απεικόνιση της κοινωνίας η αθλιότητα του δημόσιου λόγου και διαλόγου.

Η γυμνή εικόνα της νεοελληνικής κοινωνίας είναι, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στα μάτια και τα χείλη όλων. Εύκολα ο καθείς την περιγράφει και την αναθεματίζει. Συλλογική πεποίθηση. Πότε επιτέλους θα γίνει αποδεκτό ότι αποτελεί συλλογική ευθύνη; Τιμή σε αυτούς που αναλαμβάνουν το μερίδιο της δικής τους ευθύνης. Υπάρχουν και είναι πολλοί. Και αυτό ήδη αλλάζει την εικόνα, έστω και λίγο.

      νίκος

Παρίσι, 14 Φεβρουαρίου 2015

*****

ΕΛΛΑΔΑ, κοινοβουλευτικές εκλογές 25ης Ιανουαρίου 2015

Ποσοστά επί των εγγεγραμμένων

ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ….. 9.911.495

ΨΗΦΙΣΑΝ………………..  6.330.786     63,87%

ΔΕΝ ΨΗΦΙΣΑΝ……….  3.580.709     36,13%

ΕΓΚΥΡΑ………………….  6.181.274      62,36%

ΛΕΥΚΑ……………………..     34.809 επί αυτών που ψήφισαν   0,549%

ΑΚΥΡΑ……………………….  114.703 επί αυτών που ψήφισαν  1,81%

ΣΥΡΙΖΑ ΨΗΦΟΙ………. 2.246.064      22,66%     ΕΔΡΕΣ……149

ΝΔ  ΨΗΦΟΙ……………… 1.718.815     17,34%         ΕΔΡΕΣ…..  76

ΑΝΕΞ ΕΛ ΨΗΦΟΙ……..   293.371       2,960%       ΕΔΡΕΣ…..  13

ΚΚΕ  ΨΗΦΟΙ……………..  338.138       3,41%         ΕΔΡΕΣ…… 15

ΠΟΤΑΜΙ  ΨΗΦΟΙ………  373.868       3,77 %        ΕΔΡΕΣ…….17

ΧΑ  ΨΗΦΟΙ……………….  388.447        3,91 %      ΕΔΡΕΣ…….17

ΠΑΣΟΚ ΨΗΦΟΙ…………  289.482        2,92%       ΕΔΡΕΣ…….13

Σύνολο…………………..    5.648.185      56,986%    ΕΔΡΕΣ…… 300

Υπόλοιπο……………….   4.263.310       43,013%  ΕΔΡΕΣ…….. 0

Ευχαριστώ τον Αποστόλη που μου έστειλε τον παραπάνω πίνακα.

Σε φίλους που κατέθεσαν ενστάσεις για τον πίνακα αυτό, απαντώ παρακάτω· τους λέω όμως από τώρα ότι τα παραπάνω αποτελέσματα είναι τα επίσημα. Ας καταθέσουν λοιπόν τις ενστάσεις τους στις επίσημες αρχές του κράτους.

*****

Το εκλογικό σώμα και ο πληθυσμός της Ελλάδος

Μια επισταμένη έρευνα θα μπορούσε να γίνει, με στόχο το ακριβές, στο ανθρωπίνως δυνατό, του ελληνικού εκλογικού σώματος. Δεν έχω τον χρόνο να την κάνω, ούτε αποτελεί προτεραιότητά μου.

Είναι γνωστό, ας το πω προκαταρκτικά, ότι ασχολήθηκα χρόνια με την πολιτική συμμετοχή και την πολιτική απάθεια. Η συμμετοχή στις εκλογές, κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια, αποτελεί λεπτομέρεια αυτού του θέματος. Έτσι το θέλει και το επιβάλλει το ισχύον πολιτικό καθεστώς, έκδηλα αντιδημοκρατικό και από την άποψη αυτή.

Τι μπορούμε να πούμε χοντρικά τώρα ως αποτέλεσμα της έρευνας; Σε «φυσιολογικές συνθήκες», το εκλογικό σώμα μιας χώρας αντιστοιχεί στο 65 με 70% του συνολικού πληθυσμού. Σε ένα πληθυσμό 10 εκατομμυρίων, θα έχουμε περίπου 6,5 με 7 εκατομμύρια εγγεγραμμένους. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αναλογία αυτή δεν προκύπτει μόνο από τη λεγόμενη πυραμίδα των ηλικιών. Γάλλοι ερευνητές υπολογίζουν ότι περίπου ένα 5% δεν γράφεται ποτέ στους εκλογικούς καταλόγους.

Ερχόμαστε τώρα στην περίπτωση της Ελλάδος. Σε δημοσιευμένο στο Διαδίκτυο κείμενό μου, έχω επισημάνει το πρόβλημα ενός διογκωμένου αριθμού εγγεγραμμένων. Επισυνάπτω το κείμενο αυτό, και η επισήμανσή μου βρίσκεται στο τέλος της 2^ης σελίδας. Να μου επιτρέψουν, για τούτο, οι φίλοι που μου επισημαίνουν μια πιθανή ανωμαλία στον αριθμό των εγγεγραμμένων, να τους πω ότι γνωρίζω το πρόβλημα και νομίζω ότι είμαι από τους λίγους που το έχουν επισημάνει. Τούτο όμως δεν μειώνει καθόλου τον καλπονοθευτικό χαρακτήρα των εκλογών στην Ελλάδα – και παντού, και το αντιδημοκρατικό γεγονός ότι μειοψηφίες σχηματίζουν κυβερνήσεις. Για την Ελλάδα, μάλιστα, θα ήθελα να πω ότι το επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο η αποχή δεν είναι τόσο μεγάλη διότι είναι διογκωμένος ο αριθμός των εγγεγραμμένων, είναι ένα επιχείρημα υπέρ, και όχι κατά, των απόψεών μου. Διότι, απλούστατα, ανακριβής αριθμός ατόμων εχόντων δικαίωμα ψήφου, σημαίνει λογικά ακυρότητα των εκλογών. Έτσι δεν είναι; Ψιλά γράμματα αυτά για τη δημοκρατική ευαισθησία όσων θέλουν να γίνουν κυβέρνηση με όλα τα μέσα.

Προσθέτω και τα παρακάτω συγκεκριμένα στοιχεία, παρότι η χώρα δεν φημίζεται για την ακρίβεια των στοιχείων της. Υπάρχουν ιδιοτυπίες στην Ελλάδα, που εξηγούν σε έναν βαθμό τον «ανεξήγητα» μεγάλο αριθμό εγγεγραμμένων. Κατά την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός που δίνεται είναι 10.815.197. (Σε μικρή μείωση σε σχέση με το 2001!) Σε έναν τέτοιο πληθυσμό, θα αντιστοιχούσαν περίπου 7 με 7,5 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι. Γιατί, λοιπόν, είναι 9.911.495; Και αφού ψήφισαν 6.330.786, είναι δυνατό να δεχτούμε ότι συμμετείχαν στις εκλογές το 90% ή το 84% του πραγματικού αριθμού των εχόντων δικαίωμα ψήφου; Μάλλον απίθανο φαίνεται ακόμα και δια γυμνού οφθαλμού. Άρα κάποιο πρόβλημα «αριθμητικό» υπάρχει. Μια από τις ιδιοτυπίες –και πιθανή εν μέρει εξήγηση του προβλήματος– είναι πιθανώς ο μεγάλος αριθμός, σε σχέση με τον πληθυσμό των κατοίκων της χώρας, Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό. Π. χ., εγώ είμαι γραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους, και δεν ψήφισα ποτέ από το 1986 και μετά. Σε έναν πρόχειρο υπολογισμό που έκανα, με στοιχεία που βρήκα στο Διαδίκτυο, ο αριθμός των Ελλήνων του εξωτερικού ανέρχεται σε 3 εκατομμύρια.

Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν μπορεί να σβήσει και να κρύψει τον καλπονοθευτικό χαρακτήρα του εκλογικού συστήματος, την αντιδημοκρατικότητα του ισχύοντος πολιτικού καθεστώτος, και την απαξίωση της καθεστηκυίας πολιτικής, που μόνο μία εκδήλωσή της είναι η επιλεγμένη συνειδητά και πολιτικά στάση της αποχής.

Δεν είναι μόνο οι αριθμοί που το λένε, διότι το πιο καλπονοθευτικό στοιχείο των εκλογών είναι το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι ψηφίζουν για πράγματα που δεν ξέρουν και για υποσχέσεις που δεν υλοποιούνται. Και μάλιστα, διαπιστώνουν πολύ γρήγορα αντιστροφή των υποσχέσεων ή των δεσμεύσεων που έβγαιναν από το γενικό πνεύμα των εξαγγελιών. Τώρα μόλις, μου είπε μια ώριμη γυναίκα: -Αν ήξερα ότι ο Σύριζα θα πρότεινε τον Παυλόπουλο, δεν θα τον ψήφιζα. Φράση, η οποία μας δείχνει και κάτι άλλο πολύ σημαντικό: υπήρξε πολιτική ευαισθησία αλλαγής προσώπων και πραγμάτων σε ένα μέρος των ψηφοφόρων του Σύριζα και δεν ήταν μόνο το οικονομικό ζήτημα που τους ώθησε να τον ψηφίσουν.

Γιατί έγραψα το σημείωμα αυτό; Το έγραψα διότι συμπαθείς και αγαπητοί φίλοι (πλεονασμός: φίλος σημαίνει αγαπητός), δεν έχουν να μου πουν τίποτα για όσα έγραψα στο σημείωμα που έχει τίτλο Τι λέω, παρά μόνο ότι ο πίνακας στο τέλος δεν είναι ακριβής. Τους απαντώ, λοιπόν, επιπλέον. Ας τα αφήσουμε όλα. Κι ας γίνουμε απλόχεροι. Τα 2.246.064 ψήφων στον Σύριζα, αντιστοιχούν στο 36,33% επί των εγκύρων που είναι 6.181.274. Σε απόλυτους αριθμούς, που πάντα τους ξεχνάμε, μένουν 3.935.210 ψηφοφόροι που δεν ψήφισαν τον Σύριζα, 63,67%. Τι έχουν να μου πουν για αυτό; Μήπως θα μου πουν ότι δημοκρατία σημαίνει όχι η πλειοψηφία αλλά το 1/3 αυτών που ψηφίζουν υπέρ; Ε! τότε, δεν αξίζει καν τον κόπο να κάνουμε πολιτική. Ούτε να συζητάμε.

Εφιστώ την προσοχή στο μετεκλογικό φαινόμενο που θέλει να μας καλέσει όλους να υποστηρίξουμε λέει την κυβέρνηση, γιατί έτσι υποστηρίζουμε τη χώρα. Δεν το ονομάζω, ο καθείς ξέρει πώς λέγεται.

Μια άλλη ανάλυση του εκλογικού αποτελέσματος, που ο καθένας θα μπορούσε να κάνει, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η γνωστή πολιτική ζωή της Ελλάδος, μεταπολεμικά ας πούμε, έχει διαλυθεί. Κανένας συνδυασμός δεν βγάζει έναν πόλο δυνάμεων που να κάνουν πλειοψηφία. Ούτε το παραδοσιακό δεξιά-αριστερά, ούτε το μνημόνιο-αντιμνημόνιο, ούτε τίποτα. Αυτό είναι ένα άλλο στοιχείο, από τα πιο κρίσιμα, της απαξίωσης της καθεστηκυίας πολιτικής. Είναι στοιχείο στο ίδιο το εσωτερικό της, προκύπτει δηλαδή κυρίως από τα υπάρχοντα αντιμαχόμενα κόμματα, και όχι από μας που την απορρίπτουμε και δεν ψηφίζουμε.

Ξεφύγαμε λίγο από το αρχικό θέμα και την πρόθεση αυτού του σημειώματος. Η αλήθεια για το εκλογικό σώμα είναι το λιγότερο. Το κύριο είναι η αλήθεια για τις πράξεις της κυβέρνησης. Μια συμφωνία, η οποία το μόνο που αλλάζει είναι οι λέξεις, και αποτελεί συμβιβασμό σύρριζα στη γη, εμφανίζεται ως μάχη που κερδήθηκε χωρίς όμως ακόμα να τελειώσει ο πόλεμος. Για ποιον πόλεμο πρόκειται;

                                                                                                          νίκος

Παρίσι, 21 Φεβρουαρίου 2015

Σημείωση από τΜτΒ: Ευχαριστώ το Νίκο για την αποστολή και αυτού του άρθρου για ανάρτηση στην Αποικία Ορεινών Μανιταριών.