Εγκλήματα πολυεθνικών: Προσγείωση στην πραγματικότητα
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Το Avaaz είναι το παγκόσμιο κίνημα που, όπως δηλώνουν οι πρωτεργάτες του, φέρνει την φωνή των πολιτών στο επίκεντρο των πολιτικών αποφάσεων. Κάθε πολίτης του κόσμου έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στο Avaaz, να εκθέσει κάποιο σοβαρό πρόβλημα γενικού ενδιαφέροντος, για όσους βέβαια δεν έχουν χάσει ακόμη την ανθρωπιά τους και δεν έχουν βυθιστεί στο τέλμα της αδιαφορίας. Το κίνημα κάνει ακολούθως εκκλήσεις προς τους ανθρώπους καλής θέλησης απανταχού της γης και συγκεντρώνει υπογραφές, τις οποίες θέτει υπ’ όψη των αρμοδίων, προκειμένου αυτοί να λάβουν μέτρα, ώστε να επιτευχθεί κάποιο καλό ή να αποτραπεί κάποιο κακό.
Έλαβα πρόσφατα μέσω του Avaaz το ακόλουθο μήνυμα το οποίο απηύθυνε η Dalia Ashad: «Ένα οκταόροφο εργοστάσιο-κάτεργο στο Μπαγκλαντές κατέρρευσε μέσα σε 90 δευτερόλεπτα. 1.134 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Κάποιοι απ’ τους επιζώντες πριόνισαν τα άκρα τους για να απεγκλωβιστούν. Με αφορμή αυτή τη φρίκη, ο ΟΗΕ ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα αποζημιώσεων και εταιρικής ευθύνης – και μάλιστα λειτουργεί μια χαρά. Αλλά οι επιζώντες χρειάζονται τη βοήθειά μας για να κάνουμε μια συνένοχη εταιρεία να πληρώσει το μερίδιό της. Ο ιταλικός κολοσσός ρούχων Benetton, ο οποίος παρήγαγε τα ρούχα του στο συγκεκριμένο εργοστάσιο, αρνείται να καταβάλει αποζημιώσεις στα θύματα. Είναι η μόνη μεγάλη, διεθνής μάρκα με αδιαμφισβήτητες σχέσεις με το συγκεκριμένο εργοστάσιο, η οποία δεν έχει συνεισφέρει. Και σ’ αυτό το σημείο, μπαίνουμε εμείς στο παιχνίδι. Η Benetton προετοιμάζεται για την εβδομάδα μόδας στο Μιλάνο. Είναι το πιο σημαντικό γεγονός της χρονιάς για την Ιταλική μόδα – και η ευκαιρία μας να δημιουργήσουμε ένα τεράστιο σκάνδαλο. Κάνε κλικ για να απαιτήσουμε απ΄ τη Benetton να πληρώσει τις αποζημιώσεις τώρα. Όταν συγκεντρώσουμε 1 εκατομμύριο υπογραφές, θα δημιουργήσουμε ένα δικό μας φαντασμαγορικό show στην εβδομάδα μόδας, που θα τους μείνει αξέχαστο. Υπόγραψε τώρα:»
Το τραγικό δυστύχημα συνέβη τον Απρίλιο του 2013. Συνελήφθη τότε ο ιδιοκτήτης του κτιρίου και στέλεχος του κυβερνώντος τη χώρα κόμματος με την κατηγορία της παραβίασης του οικοδομικού κώδικα της χώρας, που είχε ως αποτέλεσμα το κτίριο να σωριαστεί σαν χάρτινος πύργος. Σε πρώτη είδηση οι νεκροί εκτιμάτο ότι ανέρχονταν σε 400 περίπου. Ίσως οι ανταποκριτές δεν γνώριζαν τις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες στεγάζονται ούτε καν για τον άρτο τον επιούσιο οι εργαζόμενοι, που συμβάλλουν με τον ιδρώτα και το αίμα τους να έχουμε εμείς φθηνά προϊόντα, παρηγοριά μας πλέον στην επέλαση του συστήματος και κατά των προνομιούχων πολιτών των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών. Ίσως όμως οι αξιωματούχοι, που πουλούν τους πολίτες της χώρας τους ως σκλάβους και επωφελούνται από τις δοσοληψίες με τους άπληστους πλουτοκράτες να επιχείρησαν την απόκρυψη του μεγέθους της τραγωδίας!
Το Avaaz παρέχει ακόμη τις πληροφορίες: «Συνήθως, όταν συμβαίνουν τέτοια ατυχήματα, οι πολυεθνικές κάνουν τα στραβά μάτια. Για πρώτη φορά όμως συμφωνία, που εισηγήθηκε ο ΟΗΕ, συμπεριλαμβάνει όλους όσους ευθύνονται – την κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, τους εργοστασιάρχες, τους εμπόρους και τα σωματεία εργαζομένων απ’ όλο τον κόσμο. Αν όμως η Benetton δεν συμμετέχει στην συμφωνία, άλλες εταιρείες θα την αντιγράψουν και η ευκαιρία για απονομή δικαιοσύνης για τα θύματα τέτοιων περιπτώσεων θα εξατμιστεί. Παρόλο που τη χρονιά που κατέρρευσε το εργοστάσιο, η Benetton είχε κέρδη €139 εκατομμύρια, υποστηρίζει ότι έχει πράξει το χρέος της, αφού έκαναν δωρεά σε τοπική φιλανθρωπική οργάνωση (αρνούνται ωστόσο να δηλώσουν το ποσό της συγκεκριμένης δωρεάς). Η φιλανθρωπία όμως δεν είναι το ίδιο με τη δίκαιη αποζημίωση. Η αλήθεια είναι πως η κατάρρευση του εργοστασίου οφείλεται σε αισχρή εταιρική αμέλεια. Σ’ έναν ιδανικό κόσμο, η αποζημίωση θα ήταν υποχρεωτική, αλλά τουλάχιστον οι εταιρείες που εμπλέκονται σ’ αυτή την ανθρώπινη τραγωδία θα πρέπει να συνεισφέρουν σε αυτό το εθελοντικό πρόγραμμα».
Ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο δυστύχημα είναι το αναφερόμενο. Θυμούμαι πριν από δεκαετίες τραγικό συμβάν στο Μποπάλ των Ινδιών (1984). Λόγω διαρροής χημικών αερίων από το εργοστάσιο εντομοκτόνων της Union Carbide India τουλάχιστον 500.000 άνθρωποι εκτέθηκαν σε τοξικά αέρια. Ο αριθμός των θυμάτων λόγω της διαρροής δεν είναι επακριβώς γνωστός. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2003 είχαν δοθεί αποζημιώσεις για 15.248 θανάτους και 554.895 περιπτώσεις αναπηρίας γιά το χειρότερο βιομηχανικό ατύχημα που έχει λάβει χώρα στο κόσμο. Το εργοστάσιο στο Μποπάλ είχε κατασκευαστεί με χαμηλότερα πρότυπα ασφαλείας από ότι τα εργοστάσια της εταιρείας στις ΗΠΑ και μικρές διαρροές ήταν συχνές, ενώ πολλά συστήματα ασφαλείας δεν λειτουργούσαν. Σε δεξαμενή με χημική ουσία εισέδυσε νερό. Λόγω της υπερβολικά έντονης αντίδρασης που ακολούθησε η πίεση μέσα στην δεξαμενή αυξήθηκε τρομακτικά και λειτούργησε η βαλβίδα ασφαλείας με συνέπεια το αέριο να διοχετευθεί στο πύργο καθαρισμού, ο οποίος ήταν κλειστός λόγω συντήρησης. Το αέριο διέρρευσε και διαχύθηκε επάνω από την πόλη. Η εταιρία πλήρωσε αποζημιώσεις το 1989 ύψους 470 εκατομμυρίων δολαρίων. Η εκδίκαση της υπόθεσης ολοκληρώθηκε το 2010 (!) με κατηγορούμενους εφτά ανώτατα στελέχη της Union Carbide India. Αν θεωρήσουμε ότι όλη η αποζημίωση δόθηκε στους συγγενείς των νεκρών, τότε κάθε θύμα αποζημιώθηκε με 30.000 $. Όμως μεταξύ των 500.000 αναπήρων υπήρχε και πλήθος τυφλών, οπότε η κατά κεφαλήν αναλωσίμου εργαζομένου αποζημίωση κατέρχεται δραματικά!
Βλέπουμε ότι ο θλιβερός και άξιος να διαλυθεί ΟΗΕ μετά το πρόσφατο ατύχημα στη Ντάκα περιορίστηκε στο να εισηγηθεί τη λήψη κάποιων μέτρων, που εναπόκειται στην καλή θέληση των ενόχων να λάβουν. Μας θυμίζει η εισήγηση τα ψηφίσματα κατά της εισβολής του «Αττίλα» στην Κύπρο! Εμείς αποχαυνωμένοι επί έτη λόγω της πλαστής ευμάρειας απολαμβάνουμε ακόμη την αγορά φθηνών προϊόντων, που παράγονται στην Ανατολή αδιαφορώντας για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγονται και τρεφόμενοι με φρούδες ελπίδες, που μας προσφέρουν με το αζημίωτο οι πολιτικοί, ότι προσεχώς θα γίνουν και εδώ επενδύσεις και η χώρα μας θα εισέλθει εκ νέου σε τροχιά ανάκαμψης και ανάπτυξης. Βέβαια ούτε για τις αμοιβές των αποκλήρων ούτε, περισσότερο, για τις συνθήκες εργασίας αυτών έχουμε κάποια έγνοια! Μήπως οι επενδυτές έλθουν και εδώ, όταν επικρατήσουν ίδιες συνθήκες εργασίας; Ή μήπως έχουμε την εντύπωση ότι οι πολυεθνικές των απλήστων πλουτοκρατών έχουν ευαισθησία απέναντι στη χώρα μας;
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 9-2-2015
