Καιρός Μετάνοιας

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί για την Εκκλησία μας στάδιο πνευματικού αγώνα ετοιμασίας για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Ως αφετηρία του αγώνα αυτού τίθεται η μετάνοια, η αποφασιστική δηλαδή αλλαγή πορείας μας στον βίο έχοντας σαφή τη συναίσθηση των αμαρτιών που διαπράξαμε και των συνεπειών αυτών.

Η χώρα μας εισέρχεται σε "μεγάλη οικονομική σαρακοστή" απροσδιόριστης διάρκειας χωρίς την προσδοκία της οικονομικής "αναστάσεως". Τα μηνύματα που καταφθάνουν καθημερινά από τα κέντρα λήψεως των αποφάσεων είναι σαφή, εμείς όμως δεν έχουμε διάθεση να τα αναγνώσουμε ή τα διαβάζουμε μεν, αλλά τα παρερμηνεύουμε. Ο λόγος είναι απλός: Άρχοντες και αρχόμενοι δεν έχουμε διάθεση προς μετάνοια. Ουδείς από τους ασκήσαντες εξουσία κατά την τελευταία τριακονταετία, κατά την οποία η οικονομία της χώρας οδηγήθηκε σταδιακά στο χείλος της χρεωκοπίας, ανέλαβε την ελάχιστη ευθύνη. Πώς θα ήταν δυνατόν να προχωρήσει στην εκδήλωση έμπρακτης μετάνοιας! Από την άλλη ο λαός, συρόμενος από τη συμπεριφορά των κρατούντων, ουδεμία διάθεση περισυλλογής εκδηλώνει. Και αυτή την ύστατη ώρα του διεθνούς εξευτελισμού της χώρας αυτός αναζητεί, απαιτεί μάλιστα, οι κρατούντες να του προσφέρουν τον άρτο και τα θεάματα που έχουν υποσχεθεί να του παρέχουν χωρίς περικοπή και συγκράτηση. Η φτώχια θέλει καλοπέραση, ήταν κάποιο "γνωμικό" προγενέστερων δεκαετιών, το οποίο επιχείρησαν να προβάλουν κάποιοι ως απόσταγμα λαϊκής σοφίας!

            Αναζητώντας τις αιτίες της κρίσεως που μας μαστίζει επισημαίνουμε κάποιες, τις οποίες και παραθέτουμε:

            Η οικονομική κρίση είναι η κορυφή του παγόβουνου. Κάτω από την επιφάνεια του νερού κρύβεται η κυρίως κρίση που είναι ηθικής τάξεως. Αφού όμως η υλιστική ερμηνεία του κόσμου είναι η κυρίαρχη στις ημέρες μας φιλοσοφία, είναι επακόλουθο το να επιχειρείται η ερμηνεία των συμβαινόντων με οικονομικούς και μόνο όρους. Το οικονομικό αναγνωρίζεται ως το μοναδικό για τον άνθρωπο κίνητρο! Η άρχουσα τάξη στην πατρίδα μας, πολιτική, εμπορική και διανόησης με την ανοχή, αν όχι τη συμπόρευση της ιεραρχίας του κλήρου, αποδέχθηκε για το νεοελληνικό κράτος τον ρόλο ενός προτεκτοράτου των ισχυρών και ιδίως της Αγγλίας. Δεν κατανόησε ποτέ την τραγικότητα της δολοφονίας του πρώτου μας κυβερνήτη, του Ιωάννη Καποδίστρια. Στη συνέχεια απαξίωσε να δώσει προσοχή στην κραυγή του Μακρυγιάννη, ο οποίος κατήγγειλε τους εραστές της εξουσίας ως πρόθυμους να προδώσουν πίστη και πατρίδα "δια μιάν δολεράν καλημέραν των πρέσβεγων των ανθρωποφάγων"! Το νεοελληνικό κράτος υπήρξε κατ' εξοχήν μεταπρατικό κράτος, στο οποίο οι ασκήσαντες κατά καιρούς την εξουσία σάρωσαν σε διάστημα 130 ετών κάθε τι που κρατούσε τον Έλληνα δεμένο με την παράδοσή του, ώστε αυτός να παραδοθεί άνευ όρων τελικά στη λαγνεία της ιδέας της Ενωμένης Ευρώπης της "ευημερίας", της "προόδου" και της "ειρηνικής συνύπαρξης" των λαών της.

            Ο λαός μας εξήλθε πάμφτωχος από την αναμέτρησή του με τον κατακτητή. Δεν ήταν όμως γυμνός από αρετή, γράφει ο Μακρυγιάννης. Και μπορούμε να καταθέσουμε ότι πλείστες όσες αρετές καλλιεργούσε ο φτωχός λαός μας ώς τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Όχι πως δεν τον διέκριναν και μικρότητες, τις οποίες έσπευδαν να επισημάνουν με περισσή κακεντρέχεια οι ξένοι, και τις οποίες εμείς αποφεύγαμε, όπως και αποφεύγουμε, να εξετάσουμε και να περιορίσουμε κατά το δυνατόν. Οι μικρότητες όμως αυτές, κατά κανόνα, έβλαπταν εμάς και όχι άλλους. Αλληθωρίζοντας διαρκώς προς τη Δύση, υπό την επήρεια των "φωτισμένων" απ' εκεί καθοδηγητών μας, δικών μας και ξένων, αποβάλλαμε τις πατροπαράδοτες αρετές, διατηρώντας ανέπαφες τις αδυναμίες μας και ενώ αποκτήσαμε και όλες τις αδυναμίες των δυτικών. Παραμένοντας δηλαδή φίλαρχοι και εριστικοί, χωρίς διάθεση έντιμης συνεργασίας, οργανωτικής προσπάθειας και τακτοποίησης των του οίκου μας, μετατραπήκαμε σε αρπακτικά υπό το πάθος του νεοπλουτισμού, καταχραστήκαμε το αδύναμο κράτος, από τον πρωθυπουργό ώς τον κλητήρα, αναπολήσαμε στο έπακρο το οθωμανικό ραχάτ και παραμορφωθήκαμε σε όντα άπληστα και σπάταλα από το μαγικό ραβδί της Κίρκης του καταναλωτισμού, της δεύτερης "μεγάλης ιδέας" του καπιταλιστικού συστήματος (Πρώτη είναι το χρήμα)! Στον φρενήρη ρυθμό προς την απόλαυση, καθώς τα αφεντικά φρόντισαν να αισθανθούμε, μέσω του δανεισμού, για λίγο τις τσέπες μας γεμάτες, λησμονήσαμε την παράδοση και τα ιδανικά μας. Και όχι μόνο τα λησμονήσαμε, αλλά τα πολεμήσαμε με πάθος, ως τα αίτια της κακοδαιμονίας των προγόνων μας. Περιγελάσαμε αρχικά την πίστη μας, για να δικαιώσουμε κάποιον "φωτισμένο" άθεο, που είχε ειπεί στον Μακρυγιάννη: "Εσάς το κεφάλαιον περί θρησκείας θα σας βλάψει, ότι είναι βαθειά ριζωμένο μέσα σας"! Έτσι χάσαμε τις μεγάλες αξίες της οικογένειας, της συνύπαρξης με έντονο το κοινοτικό πνεύμα της αλληλοβοήθειας και, τέλος, την αγάπη προς τον τόπο μας και την πατρίδα. Ο εθνομηδενισμός διακηρύσσεται από τους ίδιους που επί δεκαετίες βυσσοδομούν κατά της Εκκλησίας. Μόνο που μ' αυτούς ήρθαν όψιμα να συμπαραταχθούν και εκείνοι που στο παρελθόν καπηλεύτηκαν στο έπακρο Εκκλησία και Έθνος προβάλλοντας υποκριτικά το τρίπτυχο "πατρίδα – θρησκεία – οικογένεια"!  Και ενώ το δημογραφικό πρόβλημα, λόγω της κατάρρευσης του οικογενειακού ιστού, έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, ερίζουμε και πάλι για το νομοσχέδιο περί ιθαγένειας, δίχως να έχουμε συνειδητοποιήσει αυτό που πολύ ορθά έχουν επισημάνει σοβαροί αναλυτές: Κινδυνεύουμε να μετατραπούμε από χώρα σε χώρο! Και επιτείνουμε το πρόβλημα, για να σώσουμε δήθεν την οικονομία μας, εκτινάσσοντας το όριο της συνταξιοδότησσης των γυναικών στα 65 έτη! Και συνεχίζουμε να εκμαυλίζουμε τη νεολαία μας, αυτή που αποκαλούμε των 600 € (και αν τα έχει και αυτά), με το να την εξωθούμε στο ξενύχτι και στη διαφθορά, προκειμένου να εκτονώνεται έχοντας αντιληφθεί ότι της ετοιμάσαμε μέλλον ζοφερό. Θα βρεί εργασία, όταν συρρικνωθεί στο έπακρο ο δημόσιος τομέας και ο ιδιωτικός πνιγεί στο πέλαγος του διεθνούς αθέμιτου ανταγωνισμού; Θα έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, όταν το ΕΣΥ θα το φάει τελευταίο ο αδηφάγος "Μινώταυρος"; Θα λάβει ποτέ σύνταξη, αν δεν φροντίσει να καταφύγει προς "σωτηρία" στην ιδιωτική ασφάλιση; Γλεντήστε νειάτα και ξεχνάτε τα προβλήματά σας. Γλεντήστε δωρεάν. Έχουμε ακόμη χρήματα. Και αν δεν έχει το κράτος και οι δημοτικές αρχές, έχουν οι γονείς σας!

            Η Διοικούσα Εκκλησία με έκδηλη την εσωστρέφεια προσπαθεί σπασμωδικά να λάβει επαφή με το πλήρωμά της. Αυτό κατά καιρούς ξεσπά μη έχοντας τη συναίσθηση της διαφοράς μεταξύ των προσώπων και του θεσμού. Είναι άραγε τα ξεσπάσματα ασέβειας εμπαθείς κινήσεις εχθρών της Εκκλησίας ή ξέχειλη οργή και αγανάκτηση, καθώς εκείνοι που θέλουμε να στέκουν ψηλά μας απογοητεύουν καθημερινά; Η στάση της Ιεραχρίας είναι εξίσου σπασμωδική με τη στάση της Πολιτείας στις μεταξύ τους σχέσεις. Είναι η συναίσθηση του κινδύνου, από τον οποίο απειλείται το  Έθνος μας εκ του χωρισμού ή ο φόβος απωλείας τιμών και αξιωμάτων, τα οποία παρείχε αφειδώς ο Καίσαρ ως αντάλλαγμα της υποταγής της Ιεραρχίας στα πλαίσια της νόμω κρατούσης Πολιτείας; Είναι ο φόβος της απώλειας της αναξιοποίητης εν πολλοίς εκκλησιαστικής περιουσίας; Αλλά μήπως ήρθε η ώρα να πτωχεύσει η Διοικούσα Εκκλησία, προκειμένου αφ' ενός να ομοιάσει περισσότερο προς τον ιδρυτή της Εκκλησίας Χριστό, τον μη έχοντα πού την κεφαλήν κλίνει, αφ' ετέρου να συναισθανθεί το δράμα του λαού, που για μία ακόμη φορά φαίνεται να είναι πρόβατα χωρίς ποιμένα, αν όχι πρόβατα εν μέσω λύκων.

            Στο τέλος της Μεγάλης Σαρακοστής αρχίζει η πορεία του Χριστού προς το πάθος. Δεν ξέρουμε πότε θα αρχίσει η πορεία αυτή και για την ελληνική οικονομία και, επακόλουθα, για τον λαό μας. Πάντως ή θα επανανακαλύψουμε το νόημα του πάθους στην Ανάσταση που ακολουθεί ή θα τρεφόμαστε με τα ξυλοκέρατα του συμβολισμού και των κούφιων ελπίδων που μας προσφέρουν οι δημαγωγοί και οι εκμεταλλευτές βυθιζόμενοι στον ανθρωπίνως ανερμήνευτο πόνο της τραγωδίας του προσώπου και στο υπαρξιακό κενό.

"ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 15-02-2010