Ο ΑΠΟΔΙΟΠΟΜΠΑΙΟΣ ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του αγίου και μεγάλου Βασιλείου την πρώτη του κοσμικού έτους. Ίσως αυτό να συνετέλεσε στον πλήρη ευτελισμό τόσο του ιδίου όσο και της γιορτής του. Κάποιοι δυτικόπληκτοι με σταθερά προσανατολισμένο το νου τους στην Εσπερία επέβαλαν (και το εκπληκτικό είναι ότι το κατάφεραν χωρίς την παραμικρή αντίσταση από μέρους της Εκκλησίας) στον γεράκο της Coca cola, το σύμβολο αυτό του δυτικού καταναλωτικού πνεύματος, το όνομα του λιτοδίαιτου αγίου, η βιοτή του οποίου βρίσκεται στον αντίποδα της βρωματικής ασυδοσίας. Βέβαια και στη Δύση κακοπαθεί το πνεύμα του Ευαγγελίου, καθώς ο γεράκος έχει λάβει το όνομα άγιος Νικόλαος (Αγγλία, Ολλανδία) είτε πατέρας των Χριστουγέννων (Γαλλία) είτε άνθρωπος της άγιας νύχτας (των Χριστουγέννων) (Γερμανία).
Τα παιδιά στις ευκατάστατες οικονομικά χώρες μεγαλώνουν με το όνειρο του ερχομού του αγίου Βασιλείου (θα χρησιμοποιούμε στο εξής το ελληνικό του όνομα), που φέρνει στα παιδιά δώρα. Το «πνεύμα» στη Δύση καλλιεργεί το «λαμβάνειν» ποτέ το «διδόναι». Και οι μεγάλοι παίζουν άθλιο παιχνίδι σε βάρος των παιδιών τους, τα οποία ανατρέφονται με τον παιδαριώδη μύθο του ερχομού του επάνω σε έλκηθρο. Σε κάποια φάση ωρίμανσης αρχίζει η αμφισβήτηση του μύθου και τότε στο αρχικό σφάλμα διαπαιδαγώγησης προστίθεται και νέο με την εμμονή στη θέση περί της αληθείας του. Κάποιοι άλλοι βέβαια σπεύδουν να βεβαιώσουν τα παιδιά τους για τον μύθο, όπως και για τον άλλο περί Θεού. Δεν υπάρχει Θεός δεν υπάρχει και άι Βασίλης, συνεπώς πρέπει να αφανιστεί ολωσδιόλου η προσδοκία στον βίο!
Ο άγιος Βασίλειος αποτελεί κορυφαίο πρόσωπο στην παγκόσμια ιστορία και είναι θλιβερός και με σοβαρές συνέπειες ο ευτελισμός του από τους Νεοέλληνες. Στη Δύση θεωρείται η γνώση σημαντική αξία, καθώς μέσω αυτής εξασφαλίζεται το χρήμα, η πρωταρχική αξία! Ο μέγας Βασίλειος υπήρξε για την εποχή του πανεπιστήμων. Σπούδασε σε διακεκριμένες σχολές φιλοσοφία, ρητορική, μαθηματικά, ιατρική. Όλοι οι δρόμοι προς την επαγγελματική ανέλιξη και αναγνώριση πρόβαλλαν εμπρός του. Επέλεξε τον στενό δρόμο της ασκήσεως μαζί με τον συσπουδαστή του τον άγιο Γρηγόριο τον θεολόγο. Διέκοψε την άσκηση για να υπηρετήσει την Εκκλησία, η οποία δοκιμαζόταν από τις αιρέσεις. Ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο όχι για να απολαύσει τιμές εκ του αξιώματος, καθώς η εκκοσμίκευση είχε αρχίζει να μολύνει το εκκλησιαστικό σώμα, αλλά για να προσφέρει στον συνάνθρωπό του, ό, τι του ήταν δυνατόν να προσφέρει. Τον επισκοπικό θρόνο δεν τον θεώρησε ποτέ ως ένδειξη κοινωνικής καταξίωσης, γι’ αυτό και ήλθε σε σύγκρουση με τον αιρετικό αυτοκράτορα, ο οποίος, δια του απεσταλμένου του τον εκβίαζε να αποδεχθεί την αιρετική διδασκαλία, που είχε ασπασθεί ο κοσμικά ισχυρός. Ο διάλογος του αγίου Βασιλείου με τον ύπαρχο της Ανατολής Μόδεστο αποτελεί μνημείο ελευθερίας και ανδρείας και θα έπρεπε να διδάσκεται, όπως και άλλα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, όχι στο μάθημα των θρησκευτικών, αλλά σε όλα του λεγομένου ανθρωπιστικού κύκλου. Οι δουλόφρονες και υποτελείς στους ισχυρούς του κόσμου τούτου και μάλιστα κοπτόμενοι για την ελευθερία του ανυπάρκτου «πνεύματός» τους με περισσό πάθος εξοβέλισαν από την εκπαίδευση τους Πατέρες της Εκκλησίας, που δεν διδάσκονται ούτε κάν στο μάθημα των θρησκευτικών! Είναι όλοι τους μικροί, πολύ μικροί, και υποφέρουν μπροστά στο μεγαλείο των κορυφαίων πνευμάτων, που η Εκκλησία, η τόσο μισητή απ’ αυτούς, έχει ανακηρύξει αγίους. Παραθέτουμε την απάντηση του μεγάλου Βασιλείου στις απειλές του Μοδέστου για δήμευση περιουσίας, εξορία, βασανισμούς και θανάτωση.
«Δήμευση περιουσίας δεν φοβάται εκείνος που δεν έχει τίποτα, εκτός αν πάρεις τα τρίχινα αυτά φτωχά ρούχα και τα λίγα βιβλία, από τα οποία αποτελείται ολόκληρη η περιουσία μου. Εξορία δεν ξέρω αφού δεν είμαι πουθενά εγκατεστημένος και ούτε αυτή την πόλη, που κατοικώ τώρα, την θεωρώ δική μου, αλλά θα έχω για πατρίδα μου κάθε τόπο, στον οποίο θα με ρίξουν. Και μάλλον κάθε τόπο του Θεού, όπου εγώ είμαι ξένος και πάροικος. Τα βασανιστήρια πάλι τι μπορούν να κάνουν σε άνθρωπο που δεν έχει σώμα, εκτός αν λες βάσανο την πρώτη πληγή με την οποία θα πέσει το σώμα αυτό. Μόνο της πληγής αυτής είσαι κύριος. Και ο θάνατος θα είναι για μένα ευεργεσία, γιατί θα με στείλει γρηγορότερα στο Θεό, για τον οποίο ζω και πολιτεύομαι και χάρη του οποίου νεκρώθηκα και προς τον οποίο από καιρό τώρα σπεύδω». Και ο Μόδεστος αποκρίθηκε: «Κανείς μέχρι σήμερα δεν μίλησε με τέτοιο τρόπο και με τόση μεγάλη παρρησία σε μένα τον Ύπαρχο», για να λάβει την απάντηση: «Ίσως δεν θα συνάντησες ποτέ επίσκοπο. Γιατί αν συναντούσες πραγματικό ιεράρχη, που να αγωνίζεται για την ορθή πίστη, με αυτό τον τρόπο θα σου απαντούσε».
Στο έπακρο υποδουλωμένοι στη σάρκα, τρέμοντες τις συνέπειες από τη στέρηση των «αγαθών», που απολαμβάνομε, σκύβουμε δουλοπρεπώς το κεφάλι στην αυταρχική εξουσία και συνάμα, χωρίς να γνωρίζουμε, απορρίπτουμε κορυφαίες μορφές, που προκαλούν τις κραυγαλέες ανεπάρκειές μας σε ήθος φρόνημα και γνώση, ναι και γνώση. Έτσι προτιμούμε να προβάλουμε τον γεράκο της κατανάλωσης αδιάντροπα!
Κλείνω το άρθρο με απόσπασμα από άλλο παλαιότερο.
Καθώς τα χιόνια υποχωρούν, όσο κατέρχεται προς νότο ο γεράκος συναντά όλο και περισσότερες δυσκολίες. Μάλιστα υποστηρίζουν μερικοί πώς στην Αφρική, στη Νότια Ασία και στη Λατινική Αμερική κανένα παιδί δεν τον αντίκρυσε ποτέ! Τί γί-νονται τότε τα δώρα του; Κάποιοι ψίθυροι φθάνουν στα αυτιά μας κατά διαστήματα: Τα κρατούν οι έχοντες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής για τα δικά τους παιδιά! Κι εκείνος δεν διαμαρτύρεται; Δεν καταγγέλλει την αρπαγή; Αλλά εκείνος είναι ευτραφής, είναι καλοντυμένος, είναι δημιούργημα των εχόντων. Το σύνθημα «για όλα τα παιδιά του κόσμου» είναι πυροτέχνημα για τα μάτια του κόσμου!
Όμως σε κάποια μέρη γύρω από την πατρίδα μας τα πράγματα είναι συγκεχυμένα αρκετά γύρω από την παράδοση αυτή. Το τραγουδάκι που παλεύει να διατηρηθεί στη μνήμη μας μιλάει για κάποιον που έρχεται από την Καισάρεια. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τον άγιο Βασίλειο. Τί κρίμα που τα λόγια του τραγουδιού έχουν τόσο στρεβλωθεί: «Και δεν μας καταδέχεται»! Ποιός; Αυτός που ανάλωσε τη ζωή του στην υπηρεσία των συνανθρώπων του! Αυτός που άφησε τον κόσμο αυτόν σε ηλικία σαρανταεννέα ετών, πριν ασπρίσει δηλαδή, παριστάνεται από τους ταλαίπωρους Νεοέλληνες όπως και ο γεράκος των χιονιών. Ίσως γιατί μας ενοχλεί το πρότυπό του. Ζούμε στην εποχή που έχουν στρεβλωθεί τα πάντα. Η ιεράρχηση των αξιών έχει ανατραπεί. Ο καταναλωτισμός και το χρήμα, ως το μέσο για την ικανοποίησή του, εξουσιάζουν τα πάντα. Τί θα μπορούσε να προσφέρει στα παιδιά μας ένας ασκητικός γέρος κατάκοπος από την πεζοπορία (η παράδοση δεν του δίνει ούτε ένα γαϊδουράκι); Αυτός δεν έρχεται να δώσει! Να πάρει από μας ζητά για να κάνει νέες Βασιλειάδες, να δώσει στα παιδιά του κόσμου που δεν αντίκρισαν ποτέ τον γεράκο των εχόντων. Και μείς δεν έχουμε διάθεση να προσφέρουμε. Γι’ αυτό μας βολεύει ο γεράκος του Βορρά. Ανήκουμε και μεις στη χωρία των προηγμένων χωρών.
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 29-12-2014
