Μεγάλοι Ερμηνευτές της κλασσικής μουσικής: Λεωνίδας Καβάκος
Της Ρενέ Νικολάου
Είναι Χριστούγεννα και κάτω από το δέντρο υπάρχει ένα δώρο για τον μικρό Λεωνίδα. Οι γονείς του, του αγόρασαν ένα μικρό βιολί, μα ποιος θα μπορούσε να φανταστεί, πιθανότατα ούτε και οι ίδιοι, πόσο μακριά θα τον πήγαινε αυτό το δώρο και τι δρόμοι θα ανοίγονταν στη ζωή του… Μια λαμπρή καριέρα ξεκινούσε και το όνομα του χαρισματικού, βιρτουόζου του βιολιού, έμελλε να συνδεθεί για πάντα με το όργανο αυτό. Σε όλο τον κόσμο, όταν μιλούν για το βιολί, συνειρμικά αναφέρονται στον Λεωνίδα Καβάκο. Και αυτό είναι κάτι που μας κάνει ιδιαίτερα περήφανους. Aποχαιρετώντας το 2014, στη συνέχεια του αφιερώματος «Μεγάλοι Ερμηνευτές της κλασικής μουσικής» έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε τον ανακηρυγμένο ως “ARTIST OF THE YEAR AT THE 2014 GRAMOPHONE AWARDS”, βιολονίστα και μαέστροΛεωνίδα Καβάκο.
Το βραβείο του «καλλιτέχνη της χρονιάς» απένειμε το περιοδικό Gramophone στον διεθνούς φήμης Έλληνα βιολονίστα στη St.John’s Square στο Λονδίνο, στις 17 Σεπτεμβρίου. Η ψηφοφορία έγινε ηλεκτρονικά με τη συμμετοχή του κοινού και αυτό καθιστά τo «Όσκαρ της μουσικής», όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν πολλοί, ένα βραβείο με ιδιαίτερη βαρύτητα αφού κριτές, στην προκειμένη περίπτωση, είναι το κοινό που με την ψήφο του αναδεινύει τον αγαπημένο του καλλιτέχνη.
Δεν είναι η πρώτη φορά, όμως, που ο κ. Καβάκος διακρίνεται στον συγκεκριμένο θεσμό. Το 1991 βραβεύεται με το Gramophone Concerto of the Year Award για την παγκοσμίως πρώτη ηχογράφηση του κοντσέρτου για βιολί του Sibelius, ενός έργου ιδιαίτερα απαιτητικού που ο ίδιος ο συνθέτης είχε αναγκαστεί να ξαναγράψει λόγω των τεχνικών δυσκολιών που παρουσίαζε. Η οικογένεια του Φινλανδού συνθέτη εμπιστεύτηκε στον Λεωνίδα Καβάκο την αρχική παρτιτούρα του έργου ο οποίος ερμήνευσε με μεγάλη επιτυχία το δύσκολο κοντσέρτο και στις δύο μορφές του, την αρχική και τη μεταγενέστερη.
Παρ’ όλα αυτά ο ίδιος παραδέχεται πως η πρώτη του αγάπη υπήρξε η διεύθυνση ορχήστρας. «Όταν ήμουν παιδί, η αγαπημένη μου ασχολία στο σπίτι ήταν να βάζω ένα οποιοδήποτε βιβλίο, όχι απαραίτητα μουσικής, πάνω στο αναλόγιο και να διευθύνω».
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα απ’ την αρχή…
Ο Λεωνίδας Καβάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Ξεκίνησε μαθήματα βιολιού με δάσκαλο στα πρώτα του βήματα τον πατέρα του, εκλεκτό μουσικό της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Κων/νο Καβάκο. Αργότερα, συνέχισε τις σπουδές του στο Ελληνικό Ωδείο με τον Στέλιο Καφαντάρη, αποφοιτώντας με Α’ βραβείο και χρυσό Μετάλλιο (απονεμόμενο για πρώτη φορά στην Ιστορία του Ωδείου). Στη συνέχεια έφυγε για ανώτερες σπουδές στην Αμερική, στο Πανεπιστήμιο Ιντιάνα Πλούμιγκτον με υποτροφία από το Ίδρυμα Αλ. Ωνάσης, όπου μαθήτευσε κοντά στον διακεκριμένο Τζόζεφ Γκίνγκολντ. Το 1984, προτού ακόμα τελειώσει τις σπουδές του, εμφανίστηκε στο Ηρώδειο και στο Φεστιβάλ Μidem των Καννών, όπου οι κριτικοί τον αποκάλεσαν «Μεγάλο Άρχοντα του βιολιού». Το 1985, κερδίζει το Α’ βραβείο και χρυσό Μετάλλιο στο Φεστιβάλ «Sibelius» του Ελσίνκι. Έχει συμπράξει ως σολίστ με τις σπουδαιότερες Ορχήστρες του Κόσμου, τις Συμφωνικές Ορχήστρες του Σικάγου, της Βαλτιμόρης, του Σαιντ Λιούις, της Ινδιανάπολης και της Σάντα Μπάρμπαρα, του Σιάτλ, την Εθνική Ορχήστρας της Ουάσιγκτον, την «Αμέρικαν» της Ν.Υόρκης, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου, τις Φιλαρμονικές: της Στουτγάρδης, του Λονδίνου, της Μόσχας, του Ελσίνκι, της Σκωτίας, την «Ηalle'» του Λονδίνου και πολλές άλλες.
Ενώ ανάμεσα στις ορχήστρες που έχει διευθύνει συγκαταλέγονται η Φιλαρμονική του Ρόττερνταμ, οι Συμφωνικές Ορχήστρες της Βιέννης και του Βερολίνου, η Ορχήστρα της Ακαδημίας της Αγ. Καικιλίας της Ρώμης, η Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης, η Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, η Φιλαρμονική της Στοκχόλμης, οι Συμφωνικές του Γκέτεμποργκ και της Φινλανδικής Ραδιοφωνίας. Στις ΗΠΑ έχει διευθύνει τις Συμφωνικές Ορχήστρες της Βοστόνης, της Ατλάντας και του Σαιν Λούις και στο πρόγραμμά του βρίσκονται, για πρώτη φορά ,η Russian State Symphony και η ορχήστρα Maggio Musicale Fiorentino.
Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία και διακρίσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, όπως: το Α’ Βραβείο «Σιμπέλιους», τα 3 πρώτα Ειδικά βραβεία (για έργα Μπαχ, Υζαΰ και Παγκανίνι) στον διεθνή Διαγωνισμό «Indianapolis» (1986), το A’ βραβείο και χρυσό Μετάλλιο στο διαγωνισμό «Walter Naumburg» (στο Carnegie Hall της Ν. Υόρκης), το A’ βραβείο και χρυσό Μετάλλιο στον Διαγωνισμό «Παγκανίνι» (1988), το βραβείο Leonardo da Vinci, και το βραβείο «Σπύρου Μοτσενίγου» της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Λεωνίδας Καβάκος απολαμβάνει τον απόλυτο σεβασμό και συνάμα θαυμασμό από όλους τους καταξιωμένους συναδέλφους του αλλά και κριτικούς. Ο πρόεδρος της κριτικής Επιτροπής του διαγωνισμού Παγκανίνι, διάσημος μαέστρος Ferari δήλωνε προς τους ανταποκριτές των ευρωπ. εφημερίδων: «Ο Καβάκος είναι για το βιολί ό,τι πιο ψηλό μπορεί να αγγίξει η ανθρώπινη φαντασία». Ο Norman Lebrecht, ένας από τους εγκυρότερους κριτικούς, έγραψε: «Το παίξιμο του Καβάκου μοιάζει ζυγισμένο σ’ έναν γκρεμό-κοντά στο ακατόρθωτο«. Αλλά και ο μοναδικός Μ. Ροστροπόβιτς, όταν συνεργάστηκε με τον Καβάκο, δήλωσε: «από ότι γνωρίζω, ο Καβάκος είναι ο σπουδαιότερος νέος μουσικός του Κόσμου…». Ο Λ. Καβάκος έχει συνεργαστεί με τους σημαντικότερους μουσικούς της παγκόσμιας σκηνής, όπως ο σερ Γεχούντι Μενουχίν, Έζα-Πέκα Σαλόμεν, Μαξίμ Σοστακόβιτς, Γιούρι Σιμόνοφ, Ράμαντ Λέπαρντ, κ.ά. Το 1988 ίδρυσε Τρίο με τον τσελίστα Martti Rousi και τον πιανίστα Peter Nagy όπου έδωσαν συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Λεωνίδας Καβάκος έχει ηχογραφήσει πολλούς δίσκους με τη BIS, την ECM, και τη Sony Classical. Τα τελευταία χρόνια ηχογραφεί κατά αποκλειστικότητα για την εταιρεία Decca Classics, με την οποία έχει κυκλοφορήσει όλες τις Σονάτες για βιολί του Μπετόβεν, σε σύμπραξη με τον Ενρίκο Πάτσε, το Κοντσέρτο για βιολί του Μπραμς με την Ορχήστρα Γκεβάντχαους της Λειψίας και τον Ρικάρντο Σαγύ και πρόσφατα τις Σονάτες του Μπραμς με την πιανίστα Γιούτζα Ουάνγκ με την οποία κάνει περιοδεία σε όλο τον κόσμο.
Παρά την επιτυχημένη καριέρα του, παραμένει απλός και του αρέσει να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Η αναζήτηση της αλήθειας και η προσέγγιση της ουσίας των πραγμάτων είναι, για αυτόν, τρόπος ζωής. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση που έχει κάνει για τη μουσική των μεγάλων και διαχρονικών συνθετών που ερμηνεύει: «Κανείς δεν θα κουραστεί από τον Μπραμς, τον Μπετόβεν, τον Μότσαρτ και τον Χάιντν. Αυτό δεν είναι επειδή η μουσική τους ακούγεται καλά, να είστε σίγουροι. Είναι επειδή υπάρχει κάτι στη δομή των έργων που αγγίζει το κέντρο της ανθρώπινης ύπαρξης».
Αναφερόμενος στην ιερότητα της αίθουσας συναυλιών αναφέρει: «Έχουμε εκκλησίες, αλλά το πρόβλημα είναι ότι η εκκλησία είναι μια κοινωνία ανθρώπων της ίδιας θρησκείας. Στην αίθουσα συναυλιών, κανείς δεν ρωτάει για τη θρησκεία μας. Είναι ένα μέρος όπου μπορούμε να δοκιμάσουμε κάτι μαζί, σε πλήρη ελευθερία του νου και σε σιωπή. Αυτή η σιωπή μπορεί να είναι το απόλυτο σημείο επικοινωνίας. Είμαι σίγουρος ότι όλοι έχουν βιώσει την εμπειρία όπου κοιτάς κάποιον στα μάτια και κάτι τρελό συμβαίνει χωρίς να ειπωθεί τίποτα. Η σιωπή υπάρχει εκεί όπου γεννιούνται τα πάντα.»
O Λεωνίδας Καβάκος στο τρίτο μέρος του κοντσέρτου για βιολί του Sibelius με τη Mariinsky Theatre Orchestra
Leonidas Kavakos Plays Sibelius 4/4 : Violin Concerto
ΠΗΓΗ: Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 23 Δεκεμβρίου 2014 12:54, http://artic.gr/mousiki-more/afieromata-mousiki/7503-megaloi-ermineytes-tis-klasikis-mousikis-leonidas-kavakos
