Ας ρωτήσουμε τους μαθητές μας: Ποιος σκότωσε, παιδιά, την Κατερίνα;
Του Γιώργου Μάλφα
ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ…
Η Κατερίνα σε κάθειρξη ισόβιας διαπόμπευσης [Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Μαριάννα Κακαουνάκη 14.12.2014]
H Κατερίνα, μία από τις είκοσι έξι οροθετικές γυναίκες που είχαν συλληφθεί τον Μάιο του 2012 για λόγους «δημόσιας υγείας», στις 27 Νοεμβρίου έγραψε ένα γράμμα. Ήταν ένα γράμμα αποχαιρετισμού προς τον σύντροφό της. Tο άφησε στο υπνοδωμάτιό τους και έφυγε από το σπίτι χωρίς να πάρει τίποτα μαζί της. Την επομένη, βρέθηκε νεκρή σε δωμάτιο ξενοδοχείου. Είχε κλειδωθεί, η τηλεόραση έπαιζε δυνατά και εκείνη είχε κάνει χρήση ηρωίνης και χαπιών. Οι δικοί της έχουν πειστεί πως η Κατερίνα αυτοκτόνησε μη έχοντας ποτέ ξεπεράσει το τι συνέβη εκείνο τον Μάιο, όταν η προσωπική της ζωή και η ασθένειά της έγιναν πρωτοσέλιδο και εκείνη βρέθηκε αδίκως στη φυλακή.
Μοναχοκόρη…
Η Κατερίνα ήταν 34 χρόνων, μοναχοκόρη του κ. Αντώνη, τεχνίτη κοσμημάτων και της κυρίας Δημητρούλας, τραπεζοκόμου σε νοσοκομείο. Όσοι την έζησαν μιλάνε για μια κοπέλα «τσαχπίνα, ξύπνια, με ιδιαίτερο χιούμορ». Μέχρι τα δεκαεπτά της, η ζωή της κυλούσε ήρεμα, στην τελευταία τάξη του Λυκείου όμως λίγο οι κακές παρέες, λίγο οι φήμες ότι έκανε χρήση κάνναβης, τότε οι γονείς της είχαν αρχίσει να ανησυχούν. Εκείνα τα Χριστούγεννα, η νονά της της είχε δώσει 10.000 δρχ. χαρτζιλίκι, όταν τρεις ημέρες αργότερα ζήτησε και άλλα χρήματα από τον πατέρα της, εκείνος ήξερε ενστικτωδώς πως η κόρη του είχε μπλέξει άσχημα.
Σήκωσε με το ζόρι τα μανίκια της και την είδε «τρυπημένη». Της είχε παθολογική αδυναμία και δεν ήξερε πώς να χειριστεί το πρόβλημα. Όταν εκείνη το έσκασε από το σπίτι, ο κ. Αντώνης κάθε απόγευμα, μετά τη δουλειά του, γυρνούσε στις πιάτσες των τοξικομανών και με μια φωτογραφία της, την αναζητούσε. Αλλά μάταια.
Έξι χρόνια μετά, η Κατερίνα βρέθηκε να παλεύει για τη ζωή της στο νοσοκομείο. Οι γονείς της έτρεξαν τότε στο πλευρό της, την έπεισαν να μπει σε πρόγραμμα απεξάρτησης και οργανώθηκαν σε βάρδιες ώστε να μη μένει ποτέ μόνη της. Όμως ένα απόγευμα, εκείνη κλείδωσε τον πατέρα της σε ένα δωμάτιο… Και την χάσανε ξανά. Μέχρι που τον Μάιο του 2012 δέχτηκαν ένα τηλεφώνημα από την Ασφάλεια: Η Κατερίνα είχε συλληφθεί.
Το «αδίκημα»…
Ο πατέρας της έτρεξε και πάλι να την βρει, πίσω από τα κάγκελα πλέον, την είδε με στερητικό σύνδρομο, έτρεμε αλλά ήθελε να του προλάβει τα νέα: «Μπαμπά, έχω έιτζ». «Και γι’ αυτό σε συνέλαβαν;» ρώτησε εκείνος αναστατωμένος. Μάταια προσπαθούσε να τον πείσει πως δεν είχε κάνει κάτι κακό. Πράγματι, η Κατερίνα έβγαινε μέρα μεσημέρι από ένα φούρνο με μια τυρόπιτα στο χέρι και εκεί την σταμάτησαν αστυνομικοί. Της έκαναν εξέταση στο Τμήμα και μετά την συνέλαβαν. Την επομένη δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία της.
Το τηλέφωνο στο σπίτι τους δεν σταμάτησε να χτυπάει, δημοσιογράφοι, φίλοι και γνωστοί όλοι ήθελαν να μάθουν τι είχε συμβεί. «Είχε πράγματι μπλέξει με πορνεία;» ρωτούσαν τον πατέρα της. «Τι να σας πω, η Κατερίνα δεν θα έκλεβε ποτέ, οπότε φαντάζομαι πως κάπως θα έπρεπε να πάρει τη δόση της…» απαντούσε εκείνος, συντετριμμένος, σχεδόν απολογητικά.
Ελεύθερη…
Η εισαγγελέας αποφάσισε πως η Κατερίνα και οι άλλες κοπέλες γνώριζαν πως είναι φορείς και εν γνώσει τους έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή των πελατών τους. Έναν ολόκληρο χρόνο στριμωγμένες στα κελιά του Κορυδαλλού, άρρωστες, με στερητικά σύνδρομα, περίμεναν τη δίκη τους. Στο δικαστήριο η Κατερίνα αθωώθηκε και αφέθηκε αμέσως ελεύθερη. Εκείνη την ημέρα, ο πατέρας της την περίμενε στην πύλη των φυλακών. Εκείνη του ζήτησε να περάσουν πρώτα από την Ομόνοια. Ο κ. Αντώνης έτρεμε. Ήξερε πως η κόρη του ήθελε να ξανακάνει χρήση, αλλά ήξερε πλέον πως δεν θα μπορούσε να την αποτρέψει.
Όταν έφτασαν, εκείνη άλλαξε γνώμη. «Πάμε σπίτι» του είπε. Πήρε την απόφαση, μπήκε στο πρόγραμμα απεξάρτησης και πάλεψε με απίστευτη πειθαρχία. Ήρθε ξανά κοντά με τους γονείς της, ξαναβρέθηκε με τον μεγάλο της έρωτα. Αλλά τα βλέμματα και οι ψίθυροι στη γειτονιά την ακολουθούσαν όπου και αν πήγαινε, οι «φίλοι» που δεν την ακουμπούσαν θεωρώντας πως θα τους «κολλήσει» την στενοχωρούσαν και όταν προσπάθησε να βρει δουλειά έπεσε σε κλειστές πόρτες. Μπορεί να είχε αθωωθεί αλλά το όνομα και η φωτογραφία της παρέμεναν στο Διαδίκτυο με τον τίτλο: «Ιερόδουλη οροθετική». Η Κατερίνα είχε καταλάβει πως η «ρετσινιά» αυτή θα την ακολουθούσε για πάντα και αυτό, λένε οι δικοί της, δεν μπόρεσε να το αντέξει. Στο γράμμα που άφησε στον αγαπημένο της γράφει στο τέλος: «Πάω να πεθάνω, μη με ψάξεις γιατί δεν πρόκειται να με βρεις. Δεν αντέχω άλλο. Να προσέχεις τον εαυτό σου και τον μπαμπά μου. Σε αγαπώ, Κατερίνα».
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η υπόθεση…
Στο δικαστήριο η Κατερίνα αθωώθηκε, αφού δεν προέκυπτε «από πουθενά» ότι εκδιδόταν, ότι γνώριζε πως είναι οροθετική ή ότι εν γνώσει της μετέδιδε τον ιό του HIV. Αποζημιώθηκε με 10 ευρώ για κάθε ημέρα που έμεινε άδικα στη φυλακή. Όμως αυτό δεν της ήταν αρκετό. Ήταν αποφασισμένη να στραφεί εναντίον όσων ευθύνονταν για τη διαπόμπευσή της. Την αστυνομία, τους γιατρούς και κυρίως την τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας που έδωσε τα προσωπικά της δεδομένα στη δημοσιότητα. Δίπλα της, και σε όλες τις γυναίκες – μέλη της «Πρωτοβουλίας αλληλεγγύης στις διωκόμενες οροθετικές», και μια ομάδα δικηγόρων που εθελοντικά ανέλαβαν την υπεράσπισή τους. Και μπορεί οι μηνύσεις τους κατά αστυνομικών και γιατρών του ΚΕΕΛΠΝΟ να μπήκαν από τον εισαγγελέα με συνοπτικές διαδικασίες στο αρχείο, η προσφυγή τους όμως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα εκδικαστεί. Στο εδώλιο «θα είναι η Ελλάδα» για σειρά σοβαρών αδικημάτων – αν και οι διεθνείς οργανισμοί μάς είχαν από την πρώτη στιγμή «καταδικάσει» μιλώντας για «καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων», «κυνήγι μαγισσών» και «επικίνδυνες πρακτικές που δεν συνάδουν με πολιτισμένη χώρα». Υπόμνηση: η διάταξη του κ. Ανδρέα Λοβέρδου που είχε οδηγήσει στις συλλήψεις, ενώ είχε καταργηθεί, επανεργοποιήθηκε από τον κ. Άδωνι Γεωργιάδη.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Συλλόγου Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ
Η 1η Δεκέμβρη είναι αφιερωμένη στον αγώνα κατά του AIDS. Και είναι η μέρα που διάλεξε να φύγει η Κατερίνα, μια από τις γυναίκες που με τον πιο απάνθρωπο τρόπο διαπόμπευσε το 2012 ο τότε (αειθαλής) Υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, με τις συλλήψεις, τις υποχρεωτικές εξετάσεις, την φυλάκιση και, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, με την δημοσιοποίηση των φωτογραφιών τους.
Στον θαυμαστό αυτό κόσμο του κυρίου Λοβέρδου (και φυσικά των επιγόνων του που επανέφεραν τα νομοθετήματα του) τα θύματα της αρρώστιας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης μεταβάλλονται σε θύτες. Και κρίθηκε πρόσφορο να διαπομπευθούν δημόσια, για λόγους … προστασίας των υποψήφιων πελατών, που το «δημόσιο αγαθό» της ασφαλούς εκτόνωσης της λιμπιντικής τους συσσώρευσης πρέπει να διασφαλιστεί, και από χρηματοδότες της βιομηχανίας του σεξ και του τράφικινγκ βαφτίζονται θύματα. Τι κι αν η δικαιοσύνη την απάλλαξε από την κατηγορία της πορνείας και επιδίκασε αποζημίωση για άδικη φυλάκιση… Το στίγμα πολλαπλασιασμένο από τις τηλεοπτικές οθόνες παρέμεινε ανεξίτηλο. Η Κατερίνα υπήρξε θύμα μιας πραγματικότητας που αναπαράγει την παθογένεια της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών αλλά και την αντιμετώπιση της χρήσης με την μέθοδο του στιγματισμού. Που στέλνει κόσμο παραβατικότητα για να τον κατηγορήσει ως μοναδικό υπεύθυνο, ηθικό και φυσικό αυτουργό της.
Η Κατερίνα έδωσε την προσωπική και συλλογική μάχη της. Δεν είναι η Κατερίνα που ηττήθηκε, είναι ότι η ίδια η κοινωνία, με όσα αντανακλαστικά ανθρωπιάς και συλλογικής αλληλεγγύης της έχουν απομείνει, που απέτυχε να κρατήσει την Κατερίνα μακριά από την πραγματικότητα που της έφραξε κάθε δρόμο εκτός από εκείνον της μοιραίας δόσης. Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Ναι. Μπορούμε να μην αφήσουμε να χαθεί η ηχώ μιας φωνής που δεν αποδέχθηκε τον ρόλο του θύτη αλλά ούτε και του παθητικού θύματος, και έδωσε τέτοιον αγώνα ενάντια σε ένα ανθρωποκτόνο σύστημα. Η ηχώ της φωνής της πρέπει να δυναμώσει με τις δικές μας φωνές και την δική μας κοινωνική δράση, για να μην μείνουν μόνες οι Κατερίνες.
ΔΕΙΤΕ: Ερείπια (Ruins) – Οροθετικές γυναίκες. Το χρονικό μιας διαπόμπευσης , https://www.youtube.com/watch?v=9zyEegBtC1Q
Πάτρα, 17-12-2014
* Ο Γιώργος Μάλφας είναι καθηγητής θεολόγος, malfasg@gmail.com
