Σχολείο & εκπαιδευτικό ζήτημα στην εποχή της κρίσης & των μνημονίων
Από την Εκπ. Παρέμβαση Α΄ Αχαΐας*
“Οι εξετάσεις είναι σαν τον ιστό της αράχνης. Συγκρατούν τους κοινωνικά αδυνάτους και αφήνουν τους δυνατούς να περνούν”, γιατί….
“Το μυαλό δεν είναι δοχείο για γέμισμα, αλλά φωτιά για άναμμα”.
Στο ίδιο στόχαστρο κυβέρνησης και όσων εκπονούν εκπαιδευτική πολιτική έχουν μπει μαθητές και εκπαιδευτικοί. Η ελληνική κυβέρνηση, με την συνεργασία της εγχώριας αστικής τάξης, λειτουργεί ως πειθήνιο όργανο των εταίρων της Ε.Ε, Ε.Κ.Τ, Δ.Ν.Τ και προχωρεί με γοργούς ρυθμούς και μεθοδικότητα στην διάλυση του κοινωνικού κράτους και στην ενίσχυση του αυταρχικού/αντιδραστικού χαρακτήρα του δημοσίου τομέα. Ένας από τους απώτερους της στόχους είναι η μετάλλαξη της εκπαίδευσης σε εργαλείο εξυπηρέτησης της συγκεκριμένης πολιτικής. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, χρησιμοποιούνται από τους κρατούντες τα εξής εργαλεία:
α) Αξιολόγηση εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων. Αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων-επιδόσεων σε εθνικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την εξωτερική αξιολόγηση και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, που θα οδηγήσει στην ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών.
β) Αλλαγή δομών στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση – κοινωνικό σχολείο.
γ) Εισαγωγή τράπεζας θεμάτων στο Γενικό Λύκειο και ΕΠΑΛ με το νέο τρόπο προαγωγής & αποφοίτησης, με στόχο την σταδιακή εντατικοποίηση του εξεταστικού συστήματος.
δ) Υποβάθμιση και το κατακερματισμό της Τεχνικής Εκπαίδευσης (κατάργηση τομέων-εισαγωγή μεταγυμνασιακών ΙΕΚ), με την πιθανή ενοποίηση Δημοτικού-Γυμνασίου που θα οδηγήσει σε κλείσιμο σχολικών μονάδων, απόλυση εκπαιδευτικών και ως ένας ενδιάμεσος φραγμός προς την λυκειακή βαθμίδα.
ε) Την αποδόμηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την προώθηση των ιδιωτικών πανεπιστημίων, κολλεγίων, ιδιωτικών Ι.Ε.Κ και Κ.Ε.Κ, μεταλυκειακών κέντρων δια βίου μάθησης. Ας αναλύσουμε όμως ένα προς ένα τα εργαλεία αυτά:
α) “αυτοαξιολόγηση”, εξωτερική και ατομική αξιολόγηση
Η λεγόμενη «αυτοαξιολόγηση» σχολείων προετοιμάζει την εξωτερική τους αξιολόγηση και φυσικά συνδέεται άρρηκτα με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, με τη «νέα» παιδαγωγική (χωρίς δηλ. παιδαγωγική ελευθερία), με το νέο τρόπο διοίκησης σχολείων και ιεραρχίας και με το υπάρχον και το επόμενο μισθολόγιο-βαθμολόγιο που προωθείται. Εκτός όμως από το εμφανές, πίσω απο τα σχετικά προεδρικά διατάγματα, κρύβεται μια «εκπαιδευτική» έρημος. Η διεθνής εμπειρία (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία) αποδεικνύει ότι η εφαρμοζόμενη αξιολόγηση οδήγησε σε κλίμα τιμωρητικό και αυταρχικό στα σχολεία, διέλυσε τις σχολικές κοινότητες και τα ίδια τα σχολεία, παρήγαγε μία γενιά πολιτών με ελλιπείς γνώσεις και ανεπαρκή κρίση (Ν. Ράβιτς, υπουργός παιδείας κυβερνήσεων Μπούς του πρεσβύτερου).
Ουσιαστικά, η αξιολόγηση συνολικά, από κάθε πλευρά, έχει ως στόχους την ταξική κατηγοριοποίηση-διαφοροποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών (και μέσω της δημοσίευσης των σχολικών-μαθητικών επιδόσεων στο παρατηρητήριο του υπουργείου), την απόλυση εκπαιδευτικών με μόνο τελικά κριτήριο την μείωση των δημοσίων δαπανών, την μετατροπή των σχολικών μονάδων σε μηχανές αποτελεσμάτων και εμπορευματοποίησης γνώσεων, και τέλος την εισαγωγή χορηγών, που θα επιδοτούν τα σχολεία, καθορίζοντας τα αναλυτικά προγράμματα ανάλογα με τις απαιτήσεις της οικονομικής αγοράς και όχι με βάση τον άνθρωπο και τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Ο απώτερος σκοπός είναι η διαμόρφωση ανθρώπων-εργαζομένων ευέλικτων και προσαρμόσιμων στις αλλαγές στην αγορά εργασίας, παραγωγικών και πειθήνιων, καθώς και εκπαιδευτικών, που κάτω απο τον φόβο των επιπτώσεων της αξιολόγησης στην εργασία του και την «δαμόκλειο σπάθη» του πειθαρχικού σε πιθανή αντιδρασή του, πλήρως υπάκουων, υποταγμένων, χωρίς δημιουργικότητα, χωρίς παιδαγωγική ευαισθησία και χωρίς διάθεση αμφισβήτησης του κατεστημένου συστήματος που θα συνθλίβει τις συνειδήσεις των νέων ανθρώπων.
Ένας άλλος τρόπος εισαγωγής των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών στην κουλτούρα της αξιολόγησης, είναι η υλοποίηση του προγράμματος του «κοινωνικού» σχολείου, λες και το υπάρχον δεν είναι …κοινωνικό! Αν και οι περισσότερες θεματικές ενότητες που περιλαμβάνει έχουν αρκετά μεγάλη ως πολύ μεγάλη βαρύτητα, ο τρόπος υλοποίησής τους (μονοήμερη δράση για φασισμό μαζί με αθλητισμό!!!) και η εφαρμογή τους (φόρμες συμπλήρωσης ερωτημάτων για παχυσαρκία), φανερώνουν ότι ο στόχος δεν είναι η ανάδειξη των κοινωνικών προβλημάτων σε σχέση με την σχολική κοινότητα και ίσως η αντιμετώπισή τους έως ένα βαθμό. Αντίθετα προωθείται η δημιουργία ώριμων συνθηκών για «χορηγούς» που θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με το περιεχόμενο, σε αναλογία με τα «ιδιωτικά» ή «ιδιωτικοποιούμενα» ΑΕΙ και Κολλέγια.
Γι’ αυτό επιλέγεται η περαιτέρω εμβάθυνση του σχολείου στο θεσμό της «αυτοαξιολόγησης» – ενώ έχουμε την προεργασία για την εξωτερική – μέσω μετρήσιμων δεικτών και αποτελεσμάτων. Δείκτες και αποτελέσματα, που θα ανακοινώνονται στο παρατηρητήριο του υπουργείου, η απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ, τα οποία θα καρπώνονται τα υψηλά στελέχη της διοίκησης -και όχι τα σχολεία- και οι εκπαιδευτικοί που θα υλοποιούν τα προγράμματα, και τέλος η εισαγωγή εταιριών που ως «ευγενικοί» χορηγοί, θα επιδοτούν τα προγράμματα, διαφημιζόμενοι εμμέσως ή και αμέσως.
Το “κοινωνικό σχολείο” βεβαίως, ως προς τον τρόπο λειτουργίας του, δε συμβαδίζει με την τράπεζα θεμάτων ούτε ιδεολογικά ούτε πρακτικά. Ιδεολογικά γιατί κινούνται σε διαμετρικά αντίθετους δρόμους και πρακτικά γιατί η απώλεια ωρών οδηγεί τελικά τους μαθητές στα φροντιστήρια προκειμένου να εμπεδώσουν την τεράστια ύλη. Σ΄ ένα πραγματικό και όχι κατ΄επίφαση κοινωνικό σχολείο δεν θα είχε θέση καμία τράπεζα.
Με την διαφαινόμενη στρατηγική της κατά βήματα πρόωθησης της μελλοντικής ενοποίησης Δημοτικού-Γυμνασίου (σε 8-τάξια υποχρεωτική εκπ/ση;), σχεδιάζουν μία υποτυπώδη υποχρεωτική εκπαίδευση, η οποία δεν θα παρέχει τις απαραίτητες βασικές γνώσεις, αλλά πλήθος ακατέργαστων πληροφοριών με ταυτόχρονη εντατικοποίηση της πίεσης στους μαθητές προς τις μικρότερες τάξεις και αποπροσανατολισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε δραστηριότητες «κοινωνικού» χαρακτήρα, που επιδοτούνται απο εταιρίες. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία παρατημένων και αδιάφορων μαθητών που θα έχουν έναν ιδιότυπο αναλφαβητισμό.
Ας συνδυάσουμε το “νέο δημοτικό”, το “κοινωνικό σχολείο”, τα “Project” και τις “ελεύθερες ζώνες” από τη μιά και το εξεταστικοκεντρικό “νέο Λύκειο” από την άλλη, θα κατανοήσουμε ΠΛΗΡΩΣ που πάει το σχέδιο…
Στο πλαίσιο αυτό, τα σχολικά αποτελέσματα-μαθητικές επιδόσεις σχεδιάζεται να αποτελέσουν κριτήριο αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και περισσότερο των εκπαιδευτικών (άρθρο Αντ. Σαμαρά στην Καθημερινή). Στο νέο πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί θα χρεώνονται την επιτυχία ή την αποτυχία των μαθητών σε προσωποποιημένα τέστ και το σχολείο θα χρεώνεται την επιτυχία ή αποτυχία όλων. Οδηγούμαστε λοιπόν στην ταξική κατηγοριοποίηση σχολείων και μαθητών. Αγνοούνται οι αμέτρητοι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες (κοινωνική προέλευση, συνθήκες διαβίωσης, τύπος εξετάσεων, υλικοτεχνική υποδομή σχολείου, σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικό κλίμα, παιδαγωγικές μέθοδοι, κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες, μη πρόνοια για ασθενή κοινωνικά στρώματα, κλπ) που συνδιαμορφώνουν και επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία.
Μόνο σ’ ένα άλλο σχολείο που θα είχε οικοδομηθεί σε κοινωνικές αξίες και θα είχε στόχο την απελευθέρωση και την ευημερία της κοινωνίας, χωρίς να είναι πυξίδα το κέρδος, ίσως θα είχε νόημα να κάνουμε λόγο και προτάσεις για κάποιου είδους “αξιολόγησης” δηλαδή ήπιας, άτυπης, δημοκρατικής ανατροφοδότησης, που θα στηρίζεται πρωτίστως στους συλλόγους των εκπαιδευτικών και όχι σε εξωγενείς παράγοντες. Στις παρούσες ιστορικές συνθήκες όποιος αποδέχεται το θεσμό της αξιολόγησης ή αυταπατάται ή είναι πονηρός.
β) Η τράπεζα θεμάτων-“θυμάτων” και το Νέο Λύκειο
Η τράπεζα θεμάτων (ή «θυμάτων»), αιτία των δίκαιων κινητοποιήσεων των μαθητών πρόσφατα), είχε ως αποτέλεσμα την παραπομπή του 20% των μαθητών της Α΄ Λυκείου σε βασικά μαθήματα (Αρχαία, Άλγεβρα, Γεωμετρία, Φυσική) και σε ποσοστά 7-12% σε άλλα μαθήματα τον Σεπτέμβριο. Τα ποσοστά αυτά, ήταν μεγαλύτερα σε περιοχές χτυπημένες από την ανεργία και την λεγόμενη τουριστική ανάπτυξη. Την ίδια στιγμή έχουμε μπροστά μας μια νέα λεγόμενη 3η Λυκείου με 26 διδ. ώρες κατευθύνσεων, δηλαδή στην πραγματικότητα ένα «προπαρασκευαστικό έτος», όταν η Α΄ και Β΄Λυκείου θα συρρικνώνεται από κάθε σκοπιά. Με την εφαρμογή του νέου συστήματος, θέλει η κυβέρνηση να επιτύχει:
1) Μαζικό διωγμό των οικονομικά αδυνάτων από την λυκειακή βαθμίδα προς την ματαγυμνασιακή κατάρτιση (ΣΕΚ) και την αμίσθωτη μαθητεία-εργασία. 2) Ταξικό διαχωρισμό των μαθητών, γιατί μόνο όσοι έχουν οικονομική δυνατότητα για φροντιστήρια, θα μπορούν να ανταπεξέλθουν. 3) Χειραγώγηση ενός νέου επιστημονικού-εργατικού δυναμικού με κατάλληλες δεξιότητες & μικρό κόστος, μέσω της μεταλυκειακής εκπ/σης-κατάρτισης-δια βίου μάθησης (ΙΕΚ-ΚΕΚ). 4) Εμπορευματοποίηση-Κατακερματισμό της γνώσης. 5) Άνθηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης. 6) Μέτρηση της απόδοσης του εκπ/ικού και του σχολείου από τα μαθητικά αποτελέσματα στις εξετάσεις.
Ας δούμε πιο αναλυτικά το ζήτημα αυτό. Το Νέο Λύκειο, που με λυσσώδη επιμονή προωθείται παρά τις κλιμακούμενες αντιδράσεις όχι μόνο του εκπαιδευτικού κόσμου αλλά της κοινωνίας όλης, στηρίζεται σε δύο βασικά συστατικά – “καινοτομίες” (που “επιτέλους”, σύμφωνα με τον προηγούμενο υπουργό), θα βάλουν σε τάξη τα πράγματα στο σχολείο και θα υποχρεώσουν τους κακούς καθηγητές να εξαντλήσουν την ύλη και έτσι να γίνουν “καλοί”).
– Το πρώτο είναι ο υπερβολικός όγκος ύλης, έξω από τα μέτρα του σχολικού χρόνου και η ασύμμετρη με τις δυνατότητες του μαθητή δυσκολία των μαθημάτων.
– Το δεύτερο είναι οι περιλάλητες, πανελλαδικού τύπου εξετάσεις με την πολυδιαφημιζόμενη Τράπεζα Θεμάτων που, εκτός των άλλων “υπηρεσιών” που προσφέρει στη μόρφωση των παιδιών μας, εξασφαλίζει και την αντικειμενικοποίηση (στόχος-κλειδί!!!) των εξετάσεων και διευκολύνει “επιτέλους”, σύμφωνα με πρόσφατη ανακάλυψη του πρωθυπουργού την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών με βάση τις βαθμολογικές επιδόσεις των μαθητών τους!
Μακριά και πέρα από τις ονειροφαντασιές και τα ψέματά τους, εκείνο που βάρβαρα βιώσαμε όλοι μας πέρυσι με το Νέο Λύκειο είναι ότι:
– ορθώνει ανάχωμα και αποκλείει από το εξεταστικοκεντρικό, καθαρά ωφελιμιστικό πια μάθημα τους μαθητές με “χαμηλές” επιδόσεις στα μαθήματα, τους οποίους καμία παιδαγωγική αντίληψη δε θεωρεί κακούς μαθητές, ούτε καν χαμηλής ή μέτριας επίδοσης. Πολλοί από αυτούς είναι μαθητές που έχουν χαράξει προσωπική πορεία, διαφορετική από την κοινή γραμμή πλεύσης προς μια πανεπιστημιακή σχολή “υψηλού κύρους”, άλλοι είναι μαθητές–παιδιά που επιμένουν να είναι παιδιά και να βγάζουν τη γλώσσα σε ένα σύστημα, εκπαιδευτικό-κοινωνικό, μεγάλων που βιάζονται και τα βιάζουν να μεγαλώσουν. Και που όλοι έχουν ικανότητες που δε μετριούνται με βαθμούς και δε μπορούν να ζυγιστούν από κανένα “δείκτη αξιολόγησης”.
– αλλοτριώνει το παιδαγωγικό έργο του σχολείου μετατρέποντας δασκάλους και μαθητές από κυνηγούς-εραστές της γνώσης σε κυνηγούς ερωτήσεων, κριτηρίων, βαθμών. Καθηλώνει τους μαθητές ώρες ατελείωτες στον υπολογιστή για να αλιεύσουν το θέμα το καλό και να μάθουν απ’ έξω τη “σωστή απάντηση” (αποθέωση της αποστήθισης στον 21ο αι.!) και απομυζεί δυνάμεις σωματικές και ηθικοπνευματικές, διαταράσσοντας τη σχέση των μαθητών με τη γνώση και κάνοντάς τους να την αποστραφούν, πριν την γνωρίσουν καν. Αναβιώνει έτσι και ενισχύεται το μοντέλο του δασκάλου-παντογνώστη, του δασκάλου που φυσικά δεν του ζητείται πια να εμπνεύσει, να συγκινήσει και να διεγείρει την περιέργεια, τη λαχτάρα, τη φαντασία κι άλλες λησμονημένες κι εξορισμένες από το Νέο Λύκειο ανάγκες των μαθητών του, δεν του ζητείται να κουβεντιάσει, να αναρωτηθεί, να ψάξει, να εμβαθύνει μαζί με τους μαθητές του -έτσι κι αλλιώς δεν προλαβαίνει πια-, αλλά εξαντλεί τις δυνάμεις και το χρόνο του -και όχι μόνο τον εργάσιμο- στην προπόνηση αλόγων κούρσας, πρωταθλητών που είναι αδιάφορο αν θα μάθουν να μαθαίνουν, αν θα μάθουν να διαβάζουν και να αποκρυπτογραφούν τη ζωή, αλλά είναι εξασφαλισμένο ότι θα επινοήσει γι’ αυτούς χίλια κόλπα για να γίνουν άσσοι στην αποστήθιση έτοιμων γνώσεων που θα γίνουν όχημα για την είσοδό του στο πανεπιστήμιο Σύνθημά του: “σείς μην κάνετε τίποτα, εγώ ειμαι για σας, εγώ σκέφτομαι για σας, εγώ θα σας φέρνω τις σωστές απαντήσεις, εσείς το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να τις μαθαίνετε απ’ έξω ερωτήσεις δε χρειάζεται να έχετε, γιατί και να έχετε δεν υπάρχει χρόνος για να απαντηθούν”!! Πόσο ξεκούραστο! Η απόλυτη νάρκωση του νου, η πιο εύκολη και ενδιαφέρουσα μέθοδος αδρανοποίησης της σκέψης… σκοτάδι…
Η τεράστια ύλη διαστρέφει τη μαθησιακή διαδικασία, αφού:
– επιτρέπει στον καθηγητή όχι να επιβάλει την παρουσία του με σημαία του τη γνώση και τη λαχτάρα του ανθρώπου γι’ αυτήν, αλλά να κραδαίνει την εξουσία του με τη γραφική πια επίκληση της “υπέρτατης ανάγκης να βγει η ύλη”,
– εξορίζει το διάλογο από το μάθημα, καθιστώντας το μαθητή δέκτη-καταναλωτή θραυσμάτων γνώσης, πληροφοριών ασύνδετων που δε συνιστούν γνώση και ενσταλάζοντας στη χωρίς σθεναρές αντιστάσεις συνείδησή του την επικίνδυνη αντίληψη περί αυθεντίας στον επιστημονικό χώρο (σχολικό βιβλίο, δάσκαλος), και σκοτώνει τα ζωντανά μυαλά, γιατί ακυρώνει την ομορφιά της γνώσης και δεν ξεκινά ποτέ για τα παιδιά το ταξίδι για την κατάκτησή της. Αντίθετα, χτίζεται μια στρεβλή σχέση, στατική, καταναλωτική (ιδιοκτήτη-κτήματος) με αυτήν. Τέλος, ό,τι πιο επικίνδυνο:
– Εξισώνεται το επουσιώδες με το ουσιαστικό, αυτό έρχεται σε ευθεία ρήξη με την ίδια την ουσία της παιδαγωγικής που έχει ως στόχο να δημιουργήσει σκεπτόμενους πολίτες, επί της ουσίας αποτελεί επιβολή εξουσίας και αυταρχισμού προς μαθητή και καθηγητή που καλείται να αποδέχεται το παράλογο και να μαθαίνει στην υποταγή.
– Εθίζει τα παιδιά να υπακούουν και να υποτάσσσονται αναντίρρητα στο παράλογο (έχουν ήδη υποταχτεί στη σχιζοφρένεια και τον παραλογισμό του διπλού σχολείου) και να αποδέχονται και να ενσωματώνουν αναντίρρητα την “αδυναμία” και την “ήττα” τους… σφυρηλατείται έτσι το “χρησιμότερο” μοντέλο πολίτη: αυτό που θα αποδέχεται τα πάντα και δε θα έχει απορία, αντίρρηση ή διαφωνία για τίποτα. Kαι που η μόνη γνώση που θα έχει εμπεδωθεί και θα έχει στεριώσει μέσα του θα είναι η πεποίθηση της ανεπάρκειας και της αδυναμίας του να πάρει τη ζωή του στα χέρια του και η μόνη ικανότητα και έξη που θα του έχει καλλιεργηθεί από το σχολείο θα είναι η ευκολία με την οποία θα αναθέτει τη ζωή του και τα προβλήματά του στους άλλους! Άνθρωπος ηττημένος και εγκαταλελειμμένος πριν προλάβει να ζήσει και να αγωνιστεί!!
Αν στα προηγούμενα συνυπολογίσουμε:
– την τεχνοκρατική μορφή των θεμάτων (ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, συμπλήρωσης κενών, σύντομης ανάπτυξης με όριο (!!) λέξεων) που προάγουν μόνο την ικανότητα αποστήθισης και υπονομεύουν την όξυνση της κρίσης του μαθητή, άρα το χτίσιμο προσωπικότητας ελεύθερης με αυτοεκτίμηση και γνώση των δυνάμεών της.
– Μια μερίδα εξεζητημένων θεμάτων που εισέρχονται στην τράπεζα από λεπτομέρειες, ώστε να «γεμίσει» από τους πληρωμένους ανά θέμα παντός είδους “θεματοβάλτες”.
– την αύξηση του αριθμού των μαθητών μέσα στην τάξη που αποκλείει την εξατομίκευση της διδασκαλίας
– την αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών και το κλίμα τρόμου που επιδιώκουν να υποβάλουν εναντίον τους
– την κατάργηση της ΠΔΣ και άλλων δομών του δημόσιου σχολείου (βιβλιοθήκες, ΣΕΠ, ενισχυτική διδασκαλία, κ.α.). Τότε, αντιλαμβανόμαστε ότι:
– το Νέο Λύκειο είναι το σχολείο της Νέας Βαρβαρότητας, όπου βασιλεύει η περιθωροποίηση, ο εκπαιδευτικός, εργασιακός και κοινωνικός αποκλεισμός, με το οποίο στοχεύουν να βαθύνουν και να εδραιώσουν στην αποκρουστικότερη μορφή της την κοινωνική διαστρωμάτωση και στο οποίο ο άνθρωπος που επιμένει να σκέφτεται, που αγαπά τη γνώση και θέλει να κατακτήσει με αυτήν την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ, δε χωρά. Δηλαδή το Νέο Λύκειο είναι:
Σχολείο της Αγοράς και του κέρδους, των βαθμών, των δεικτών, των επιδόσεων και της αξιολόγησής τους. Στο οποίο δε χωρά πια ο δάσκαλος που αγαπά τα παιδιά και είναι παθιασμένος με τη διδασκαλία του, αλλά ο γραφειοκράτης που θα ρίξει το κέντρο βάρους από τον παιδαγωγικό ρόλο του στην υλοποίηση προγραμμάτων, εκδηλώσεων και κάθε είδους δράσεων για τη δημιουργία εντυπώσεων και της έξωθεν καλής μαρτυρίας και για τη συμπλήρωση του ατομικού του φακέλου, αλλά και στυλοβάτης της αξιολόγησης και η αξιολόγηση, γενικευόμενη και ενδυναμούμενη θα εδραιώνει το Νέο Λύκειο.
γ) Η Τεχνική και Επαγγελματική εκπαίδευση
Προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η σταδιακή αποδόμηση και περιθωριοποίηση της ΤΕΕ και η τελική ιδιωτικοποίησή της μέσω των ΣΕΚ, ιδιωτικών και δημόσιων. Με την κατάργηση τομέων και ειδικοτήτων (Υγείας-Πρόνοιας και Εφαρμοσμένων Τεχνών), χιλιάδες μαθητές βρεθηκαν στον αέρα και 2500 εκπαδευτικοί τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, με αβέβαιο μέλλον. Με την νέα αναδιάρθρωση της ΤΕΕ, ενοποιήθηκαν τομείς και ειδικότητες με συγκεχυμένες αναθέσεις μαθημάτων στους διδάσκοντες, με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη δυσλειτουργία των τεχνικών σχολείων. Στην αποδιοργάνωση της ΤΕΕ οδηγεί και η διαφοροποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων στις ειδικότητες, που είτε δεν υπάρχουν, είτε είναι ασαφή. Η εισαγωγή της μαθητείας στην ΤΕΕ οδηγεί άμεσα τους μαθητές προς την ελάχιστα πληρωμένη εργασία, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο των εργοδοτών ως προς το εργασιακό και παιδαγωγικό μέρος, που θα είναι αναλώσιμοι και θα αντικαθιστούνται απο τους μαθητές της επόμενης τάξης. Η εισαγωγή των μεταγυμνασιακών ΙΕΚ (ΣΕΚ), εκτός απο αυτά που αναφέραμε σχετικά, είναι ένα μέσο αποκοπής των μαθητών από την γενική παιδεία και την μετατροπή τους σε αμαθείς κοινωνικά και παιδαγωγικά, στενά καταρτιζόμενους εργαζόμενους. Έμμεσα, αφού θα ανήκουν στην δια βίου μάθηση, θα προωθήσουν την είσοδο χορηγών στην ΤΕΕ κατά τα αγγλοσαξωνικά πρότυπα, που θα επιδοτούν και θα καθορίζουν τις ειδικότητες και τα αναλυτικά προγράμματα, ανάλογα με τα συμφέροντά τους και όχι με βάση τις κοινωνικές ανάγκες. Όλα τα παραπάνω νομοτελειακά, θα οδηγήσουν στην διάλυση της δημόσιας ΤΕΕ και στην πλήτρη ιδιωτικοποίησή της, αποκλείοντας από αυτήν τους οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερους.
δ) Η τριτοβάθμια εκπαίδευση των χορηγών
Μετά την ήττα της Ν.Δ. για την αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος, κύλισε πολύ νερό στην εποχή των μνημονίων. Με νέους νόμους, με αφαίμαξη των οικονομικών τους πάνω από το 80% με το PSI του 2012 και με τα σχέδια «Αθηνά», προωθείται η ταχεία αποδόμηση της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπ/σης. Στόχος τους αποτελεί ο έλεγχος των θετικών σχολών και τμημάτων και η υποβάθμιση έως κατάργηση των σχολών ανθρωπιστικής και κοινωνικής κατεύθυνσης. Η έλλειψη χρηματοδότησης, η εξωτερική αξιολόγηση, η συστηματική κυβερνητική και μεγαλοδημοσιογραφική προπαγάνδα, η περιοθωριοποίηση των αντίθετων φωνών καθηγητών στα όργανα (βλέπε αποκλεισμός υποψηφίων πρυτάνεων), η ηλεκτρονικοποίηση της δημοκρατίας, ο σχεδιασμένος αποκλεισμός των φοιτητών, οι διαθεσιμότητες πολύτιμου προσωπικού, η εγκατάλλειψη της υλικής υποδομής, η ελλειπής συντήρηση, η μειωμένη καθαριότητα, κλπ, είναι μερικά από τα εργαλεία κατάρρευσης.
Έτσι με την αποδόμηση της αξίας τους προετοιμάζουν την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων και της εισαγωγής χορηγών μέσω προγραμμάτων. Ταυτόχρονα, η αυταρχικοποίηση των διοικήσεων των ιδρυμάτων, που εκλέχτηκαν με υπόγειο τρόπο και διαδικασίες, δείχνει ότι το υπουργείο δεν θέλει καμία αντίδραση και αντίσταση από τους φοιτητές στα σχεδιά του, εμποδίζοντας την συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις των οργάνων, εμποδίζοντας την διεξαγωγή συνελεύσεων με την βοήθεια ακόμα και της αστυνομίας, μη επιθυμώντας την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, γυρίζοντας σε παλαιότερες σκοτεινές εποχές. Σκοπός του, η συρρίκνωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε αριθμό σχολών και φοιτητών και ο αποκλεισμός χιλιάδων φτωχών μαθητών σε αυτήν. Το σύστημα δηλαδή δεν χρειάζεται σχετικά ελεύθερους επιστήμονες, αλλά στενά καταρτιζόμενους-απασχολούμενους. Επίσης, στόχος είναι και η προώθηση των ιδιωτικών πανεπιστημίων-κολλεγίων, όπου θα φοιτούν οι οικονομικά και κοινωνκά ισχυροί, προετοιμάζοντας την νέα άρχουσα τάξη.
ε) Τελικά συμπεράσματα
Ο αγώνας ενάντια στο “Νέο σχολείο”, δηλαδή Νέο Λύκειο, στην εμπορευματική διάσταση και πλευρών του δήθεν “κοινωνικού σχολείου” σε όλες τις βαθμίδες και την αξιολόγηση είναι μονόδρομος. Πρέπει να είναι προσωπικός, συλλογικός & μαζικός, να έρχεται σε ρήξη με την εμπορευματοποίηση της γνώσης και τις νέες εργασιακές σχέσεις της εντατικοποίησης, της εκμετάλλευσης και της αναλωσιμότητας των εργαζομένων.
Είναι αναπόφευκτο και απαραίτητο να συνεχίσει να δίνεται μέσα στους συλλόγους διδασκόντων μαζί με μαθητές και γονείς που πρέπει να είναι γνώστες των σημαινόντων και των σημαινομένων. Η μάχη όμως δε μπορεί να σταματά εκεί, πρέπει να βρεθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί των τριών βαθμίδων, μιας και η εκπαιδευτική διαδικασία είναι ενιαία, και να συντονιστεί όλος ο δημόσιος τομέας πριν ερημοποιηθεί, όπως ο ιδιωτικός.
Μόνο ένας αγώνας συνειδητός και συνολικός, που θα χειραφετεί τον εργαζόμενο ενάντια στους εκμεταλλευτές του, που θα βάζει μπροστά το συνολικό συμφέρον της κοινωνίας μπορεί να ενώσει τα επιμέρους κομμάτια και να προχωρήσει. Άρα, οφείλει να είναι αγώνας ενάντια στο Νέο Λύκειο, στις σχολές μαθητείας (ΣΕΚ), στην αξιολόγηση, σε όλα όσα πηγάζουν από την εμπορευματοποίηση και το κέρδος.
Είναι απαραίτητο, κοινωνικά και παιδαγωγικά, να δώσουμε ισχυρές, επιστημονικές και δυναμικές παντήσεις απέναντι στην πολιτική του συστήματος. Σαν κλάδος, έχει έρθει η ώρα να απαρνηθούμε τον κανιβαλισμό, να αρνηθούμε την αξιολόγηση, να σπάσουμε τον φόβο και την τρομοκρατία των διοικήσεων, ειδικά τώρα που προωθείται ο νέος συνδικαλιστικός νόμος (απόπειρα κατάργησης Α’/βάθμιων και Β’/βάθμιων σωματείων, αδυναμία έως απαγόρευση απεργιών) να αναπτύξουμε κλίμα αλληλεγγύης και συμπόρευσης με τους μαθητές και τους γονείς.
Είναι υποχρέωση και καθήκον μας, ως παιδαγωγοί και άνθρωποι με ελεύθερη σκέψη, να παλέψουμε για ενα «άλλο» σχολείο, απαλλαγμένο απο τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και τους φιλελεύθερους νεωτερισμούς που προωθούνται, που θα προάγει τις δυνατότητες, και τις ιδιαίτερες κλίσεις των μαθητών, χωρίς εξεταστικούς-βαθμολογικούς φραγμούς για όλους.
Ένα σχολείο, χωρίς ταξικούς φραγμούς, που θα καλλιεργήσει αυτές τις ικανότητες σε συνδυασμό με την επιστημονική γνώση, τις ανθρώπινες αξίες, την ιστορία, τα κριτήρια ελευθερίας, συλλογικότητας και δημοκρατίας.
Ένα τέτοιο σχολείο οφείλει να είναι γνωστικά, δομικά & οργανωτικά ενιαίο, να ξεκινά από το προνήπιο (2 έτη) & με σχεδιασμό τα 12 έτη, χωρίς να αποτελεί προθάλαμο των ΑΕΙ-ΤΕΙ. Για να αποτελέσει χώρο συλλογικής δημιουργίας, αγωγής, γνώσης και δημοκρατίας για τα παιδιά μας, τους μαθητές και τις μαθήτριες. Για να εργαστεί, να ζήσει και να δημιουργήσει κάθε εκπαιδευτικός που αποφάσισε να εργαστεί στο όντως δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης και της παιδείας, με το βλέμμα στους πολλούς και όχι τους λίγους.
-Επομένως χρειαζόμαστε μαχητικά σωματεία & ανυπότακτες συνειδήσεις.
– Ας σηκωθούμε όρθιοι. Φαίνονται μεγάλοι γιατί έχουμε εμείς λυγήσει!
– Κόντρα στα μνημόνια και τις κυβερνήσεις που μας δυναστεύουν…
Όρθιοι αδέρφια!
Πάτρα, 1 Δεκέμβρη 2014, https://eparemvasiax.wordpress.com/
* αυτόνομο μέλος του δικτύου των Παρεμβάσεων-Συσπειρώσεων της Δ. Ε.
