Δράξασθε παιδείας
Του Πάνου Κουμπούρα*
Όταν ο δάσκαλος του Γένους Αδαμάντιος Κοραής προέτρεπε τους ομοεθνείς «Δράξασθε Παιδείας», σαφώς εννοούσε την Παιδεία ως λειτουργία φωτισμένης αγωγής της ψυχής και της συνείδησης, που μας καθιστά ελευθέρους και αδεσμεύτους. Δυστυχώς, η Παιδεία των Ελληνοπαίδων πάσχει. Πάσχει δεινώς και αλγεινώς. Πάσχει, όχι τόσον από έλλειψη φωτεινών δασκάλων, οι οποίοι ακόμη και ολίγοι τον αριθμόν έχουν τόση δυναμική παιδαγωγικής σποράς, ικανής να αποφέρει αφθόνους καρπούς προόδου των νέων μας. Πάσχει, μάλλον, από πλεόνασμα σκοτεινών φωτοσβεστών, παραγόντων αμαθείας και ημιμαθείας, πολιτικών, διοικητικών και γραφειοκρατών διαχειριστών των εκάστοτε εκπαιδευτικών συστημάτων, που σχεδιάζονται με προχειρότητα και με γνώμονα το κομματικό εξουσιαστικό συμφέρον και όχι το όραμα διάπλασης του ήθους και της προσωπικότητας νέων ανθρώπων, που θέλουν και δικαιούνται να κοιτούν κατάματα το μέλλον. Η γνήσια Παιδεία οφείλει να αξιοποιεί τον μαθητή – άνθρωπο ως σπίρτο δημιουργικής σκέψης και όχι ως δοχείο αποθηκευμένης εξεταστέας ύλης. «Δεν είμαι δοχείο να με γεμίσεις. Είμαι σπίρτο να μ’ ανάψεις!».
Πυρώσαντες και σβεννύμενοι, και εκείνοι που ανάψαμε λιγότερο ή περισσότερο το φιτίλι του μυαλού των νέων μας και εκείνοι που το σβήσαμε, γιατί σβησθήκαμε από μόνοι μας εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, ήρθε η ώρα να μετρηθούμε, να κριθούμε προ των ευθυνών μας. Η αυτοαξιολόγηση του παιδαγωγού δεν μετριέται ούτε ψηφιακά ούτε με ψηφία. Με της ψυχής το πύρωμα των μαθητών του μετριέται. Με τη φλόγα της κριτικής σκέψης των νέων μας μετριέται. Και με το αίμα μετριέται. Με το αίμα, που φτύνει καθημερινά ο ακάματος παιδαγωγός – που κάποιοι τον λέγαν ακαμάτη – για να γαλουχεί ελεύθερες τις συνειδήσεις των μαθητών – παιδιών μας και να υψώνεται στα μάτια τους πρότυπο ηθικής ζωής μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας, αλλά και έξω στο σχολείο της κοινωνικής δράσης. Πυρώσαντες και σβεννύμενοι στο ίδιο πεδίο Ανθρωπιστικής Παιδείας θα μετρηθούμε και θα αναμετρηθούμε με το σκοτάδι της αμάθειας και κυρίως της ημιμάθειας. Ο άδολος, απλοϊκός Παπατρέχας του Κοραή μάς έδειξεν «ότι ολιγότερον κακόν είναι η αμαθεία, παρά, την οποίαν οι ημιμαθείς εδιδάχθησαν, η κακή και αμέθοδος παιδεία». Σβεννύμενοι, φωτοσβέστες διαχειριστές των εκπαιδευτικών συστημάτων, σταματήστε να σβήνετε το σπίρτο – μυαλό των νέων μας. Πυρώσαντες, δασκάλοι του φωτός, πυρώστε με φρόνημα λευτεριάς το ηθικό της νέας γενιάς. Δράξασθε Παιδείας! Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία! Η νέα γενιά του Πολυτεχνείου του Μέλλοντος είναι μπροστά μας. Ποιος μπορεί, πυρώσας είτε σβεννύμενος, φωτοδότης είτε φωτοσβέστης, να ξεφύγει από την αμείλικτη δίκαιη κρίση της νιότης; Ποιος μπορεί να μετρηθεί και να αναμετρηθεί με την οργή της νεολαίας;
ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ! ΩΡΑ ΕΥΘΥΝΗΣ. ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ.
ΔΡΑΞΑΣΘΕ ΠΑΙΔΕΙΑΣ!
Παιδεία – παιδία – πεδία…
Αδιόρθωτη ανορθογραφία.
Διδάσκοντες – διδασκόμενοι στο ίδιο κυτίον παραπόνων…
«Δεν είμαι κουτί να με γεμίσεις,
μον’ είμαι σπίρτο να μ’ ανάψεις…»
Δράξασθε Παιδείας.
Από του Κοραή τον αγαθό τον Παπατρέχα
έως τους τρέχα – γύρευε του Τώρα
το ίδιο κουτί γεμίζουμε κι αδειάζουμε στο σκουπιδιάρικο της γνώσης,
το ίδιο σπίρτο ανάβουμε και σβήνουμε στο σταχτοδοχείο της μάθησης.
Πυρώσαντες και σβεννύμενοι.
Κει που ανάβει λίγη σπίθα, φτάνει ένα φου για να τη σβήσει.
Δράξασθε Παιδείας.
Άρξασθε, από ζωής και πνεύματος της νιότης.
Πυρώσαντες και σβεννύμενοι.
Μου’φερες προσανάμματα, ψυχή μου,
αόρατα διαλύματα, χυμένα μέσα σε διαλείμματα κενού,
σχήματα λόγου, γεωμετρικά, άναρθρα απαρέμφατα
και μετοχές κατηγορηματικές,
ανισώσεις, εφαπτομένες στον άξονα του Χ…
Αχ! Άνθρακες ο θησαυρός της Αγωγής;
Πυρωμένη φλόγα, σβηστή στάχτη,
πυρώσαντες και σβεννύμενοι,
στα ίδια κάρβουνα χορεύουμε, οι δόλιοι…
Παιδεία – πενία – ε-παιτεία…
«Αύξηση» κάτω απ’ το μηδέν
και πάντα εκτός χρόνου κι εκτός τόπου.
Οι χορτασμένοι από πίτουρο αχύρων
πτωχό το θεωρούν το πνεύμα.
Επαίτες λίγων ψηφίων προαγωγής,
επαίτες λίγων μορίων πρόσβασης στο μέλλον…
Πώς τα κατάντησες, Παιδεία, τα παιδιά σου;
Στα Λύκεια το φως όλο και σβήνει…
Από το λυκαυγές ως το λυκόφως, ο διακόπτης του μυαλού
στην ίδια θέση, σταθερά κατεβασμένος.
Δράξασθε Παιδείας.
Άρξασθε, από διδάχων την ψυχή, πύρωμα νιότης.
Πυρώσαντες και σβεννύμενοι.
Πυρώστε, δασκάλοι του φωτός, λεύτερη την ψυχή των νέων.
Σβήστε τους το σκοτάδι της σκλαβιάς.
Η Παιδεία δε μετριέται με το στρέμμα.
Με του μυαλού το πύρωμα μετριέται. Και με το αίμα!
* Πάνος Κουμπούρας, Φιλόλογος – ποιητής
Νοέμβριος 2014
