Το έσοπτρο…
Του παπα Ηλία Υφαντή
Ο Παύλος ανήκε στην εχθρική προς το Χριστό θρησκευτική κάστα των φαρισαίων. Αλλά και ο ίδιος μισούσε και καταδίωκε θανάσιμα τους Χριστιανούς. Κι όμως αγαπήθηκε απ’ το Χριστό, ο οποίος στο δρόμο προς τη Δαμασκό τον κεραυνοβόλησε με τη θεϊκή του αγάπη. Με αποτέλεσμα να γίνει, από άσπονδος εχθρός του χριστιανισμού, ο μεγαλύτερος απόστολός του. Κι αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα στην ιστορία του παγκοσμίου πνεύματος.
Και, όπως φαίνεται, το μυστικό για το θαύμα αυτό, αλλά και για όλο το αδιάλειπτο θαύμα, που είναι η ζωή του Παύλου, βρίσκεται σ’ ένα μικρό βοτσαλάκι. Ένα βοτσαλάκι ριγμένο στην Α΄ Προς Κορινθίους επιστολή, μέσα στον περίφημο «Ύμνο της Αγάπης». Ένα βοτσαλάκι που μπορεί να γίνει η λυδία λίθος και για τη ζωή του καθενός μας. Αρκεί να το ανακαλύψουμε και να το αποκαταστήσουμε στην αρχική του καθαρότητα και διαύγεια. Και βέβαια μιλούμε για το «έσοπτρο» ( Α.΄ Κορινθίους, ΙΓ, 12).
Αλλά τι είναι το έσοπτρο;
Είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, ο μαγικός καθρέφτης μέσα στον οποίο οι καλλιτέχνες είδαν τ’ αριστουργήματά τους και οι ποιητές συνάντησαν τη μούσα τους. Εκεί που ο Όμηρος είδε τα κατορθώματα των ηρώων και των θεών, ο Δάντης την «Κόλαση» και τον «Παράδεισο» και ο Πλάτωνας τον Κόσμο των Ιδεών. Εκεί που ο τυφλός Τειρεσίας έβλεπε, πέρα απ’ το χρόνο και το χώρο, παρόντα τα παρελθόντα και τα μέλλοντα…
Στο χώρο της θρησκείας είναι ο καθρέφτης της αιωνιότητας. Εκεί όπου οι προφήτες συνάντησαν το Θεό και συνομίλησαν μαζί του. Εκεί που βρίσκεται γραμμένη η ιστορία του κόσμου, από καταβολής μέχρι τη συντέλεια. Εκεί που ο Μωυσής είδε τη Γένεση του κόσμου και ο Ιωάννης διάβασε την Αποκάλυψη του μέλλοντος. Εκεί που ο Γέροντας Πορφύριος ακτινογραφούσε – τυφλός μες στα γεράματά του – όχι μόνο τα σώματα αλλά και τις ψυχές των επισκεπτών του.
Mέσα απ’ αυτό το έσοπτρο και ο Παύλος άκουσε τη φωνή του Χριστού, όπως προαναφέραμε, στο δρόμο προς η Δαμασκό, που του παράγγελνε ν’ αλλάξει ολοκληρωτικά, όχι μόνο τη δική του ζωή, αλλά και την πορεία ολάκερης της ανθρωπότητας. Κι ακόμη, πιο πέρα, μπόρεσε να μελετήσει τα μυστήρια του Θεού, βαθύτερα και καλύτερα απ’ τον οποιονδήποτε άλλον. Αφού είδε «αυτά που ποτέ μάτι δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και ανθρώπινη καρδιά δεν στοχάστηκε…» (Α΄Κορινθίους: Β,9).
Αλλά κι εμείς, οι ταπεινοί και άσημοι, δίπλα στους μεγάλους του πνεύματος, έχουμε κάποια αμυδρή εμπειρία του εσόπτρου. Όπως, για παράδειγμα, μέσα, απ’ τα αινιγματικά και «προφητικά» μας όνειρα. Αφού κάποτε μας δείχνουν, αν τ’ αποκρυπτογραφήσουμε, όχι μόνο τα μελλούμενα, αλλά και άλλα πρωτόφαντα και πρωτόγνωρα…
Και ασφαλώς το έσοπτρο δεν είναι άγνωστο και στο χώρο της επιστήμης. Είναι το περίφημο ασυνείδητο, της ψυχολογίας του Βάθους, για το οποίο άνοιξε το δόμο ο Φρόυντ. Για να τον ακολουθήσουν και άλλοι εξερευνητές των αβυθομέτρητων βυθών του ωκεανού της ψυχής. Κι ας μου επιτραπεί να πω ότι ένας απ’ τους τολμηρότερους εξερευνητές των βυθών του ασυνειδήτου είναι, πολύ πριν απ’ τους νεότερους, ο Όμηρος. Ο οποίος με το σκάφανδρο της ποιητικής του μεγαλοφυΐας, κατεβάζει εκεί στο «Λ» της Οδύσσειας, τον Οδυσσέα στον Άδη, που φαίνεται ν’ αποτελεί το ποιητικό αντίστοιχο του ασυνειδήτου.
Εκείνο που δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο έσοπτρο του ασυνειδήτου είναι ότι αποτελεί τον αποφασιστικότερο παράγοντα της συμπεριφοράς του ανθρώπου. Και το ακόμη σημαντικότερο είναι ότι μπορεί να συντελέσει ουσιαστικά στην αλλαγή και ανακαίνιση της ανθρώπινης προσωπικότητας και κατά συνέπεια και της ανθρώπινης κοινωνίας. Αρκεί να βρούμε τον μυστηριώδη κώδικα, που θα επιτρέψει να μπούμε και να λειτουργήσουμε στα άδυτά του.
Και θα το πούμε χωρίς περιστροφές: Ο μυστικός αυτός κώδικας βρίσκεται, κυρίως, στην Εκκλησία και στα μυστήριά της. Γιατί μόνο με τα μυστήρια κατορθώνεται η επικοινωνία του ανθρώπου με το Θεό (θεία κοινωνία) και τον συνάνθρωπο (συν+γνώμη). Και εκεί μαθαίνει ο άνθρωπος τη γλώσσα του θαύματος. Προκειμένου να γίνει συμμέτοχος της θεϊκής σοφίας και καλοσύνης και ομορφιάς…
Αν ζούμε σ’ έναν κόσμο παράλογα εγκληματικό και ανόητα άδικο, όπου μια συντριπτική μειονότητα ασωτεύει σε βάρος της συντριπτικής πλειονότητας, που υποφέρει… Αν τον κόσμο μας τον κυβερνούν συχνά ανίατα διεστραμμένοι και ανόητοι και, δυστυχώς, με τη δική μας συγκατάθεση… Αν κάποιοι ιεροεξεταστές με τα προκρούστεια μέτρα τους καίνε και κομματιάζουν την ψυχή μας και μας κάνουν να νιώθουμε παντού φυλακισμένοι και εξόριστοι…Αυτό συμβαίνει, γιατί «απωθήσαμε» το Θεό και τα σωσίβια των μυστηρίων του. Γιατί απομακρυνθήκαμε από το πνεύμα και το ήθος και το βάθος των μυστηρίων της Εκκλησίας!
Και για να εξηγούμαστε και να μην παρεξηγηθούμε: Όχι της Εκκλησίας αυτών «που είπαν την αμαρτία αρετή και την ευλόγησαν», όπως λέει ο Ελύτης. Αλλά της Εκκλησίας του Χριστού και του Παύλου.
Που κάνει τους εγκληματίες αγίους. Και στέλνει τους ληστές πρώτους στον παράδεισο. Και αγωνίζεται να φέρει τη βασιλεία του Θεού «ως εν ουρανώ και επί της γης». Όπως, χαρακτηριστικά στο «Πάτερ ημών» ευχόμαστε και προσευχόμαστε…
παπα-Ηλίας, e-mail: yfantis.ilias@gmail.com, 01-07-2014, http://papailiasyfantis.wordpress.com/2014/07/01/…-2/,
