Σχετικά με το άμεσο μέλλον της εκπαίδευσης
Του Δημήτρη Βεργίδη*
Ομόφωνα οι πολιτικοί αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων στην ελληνική Βουλή καταδίκασαν το νεοφιλελευθερισμό για την επαπειλούμενη κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και μας προειδοποίησαν για τις δυσβάσταχτες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της κρίσης του τραπεζικού συστήματος.
Πολιτικοί και οικονομολόγοι στην Ευρώπη και στην Αμερική θεωρούν τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές καταστροφικές για το τραπεζικό σύστημα και για την πραγματική οικονομία, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος.
Τα νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα, όμως, δεν εφαρμόσθηκαν μόνο στο τραπεζικό σύστημα και στην οικονομία, με καταστροφικά όπως αποδείχθηκε αποτελέσματα. Εφαρμόζονται και στην εκπαιδευτική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από τις εθνικές κυβερνήσεις. Τα βασικά δόγματα της νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικής πολιτικής είναι:
α. Η εκπαίδευση είναι εμπόρευμα και συνεπώς οι φορείς παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών πρέπει να λειτουργούν με τους όρους της αγοράς.
β. Οι εκπαιδευόμενοι είναι πελάτες και έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν «ελεύθερα» εκπαιδευτικές υπηρεσίες, αξιοποιώντας τις παρεχόμενες ευκαιρίες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τις προτεραιότητες και τις επιλογές τους, για τις οποίες είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι οι ίδιοι (όπως και οι κάτοχοι πιστωτικών καρτών και οι δανειολήπτες).
γ. Οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες παρέχονται τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς, στο πλαίσιο του ελεύθερου ανταγωνισμού για την προσέλκυση πελατών (όπως και τα τραπεζικά προϊόντα).
δ. Ρόλος του κράτους είναι η απορρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και η διευκόλυνση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην αγορά εκπαιδευτικών ευκαιριών, ώστε η αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών να αυτορρυθμίζεται ελεύθερα χωρίς κρατικό παρεμβατισμό (όπως αυτορρυθμίστηκε η αγορά τραπεζικών προϊόντων με καταστροφικά αποτελέσματα).
Τις συνέπειες των νεοφιλελεύθερων δογμάτων τις ζούμε στο επίπεδο της οικονομίας. Θα πρέπει να τις ζήσουμε και στο επίπεδο της εκπαίδευσης; Θα πρέπει να περιμένουμε την απαξίωση και την κατάρρευση της εκπαίδευσης για να θρηνήσουμε εκ των υστέρων στα ερείπια και να ζητήσουμε την παρέμβαση της πολιτείας για να διασωθεί ό,τι μπορεί να διασωθεί; Ποιο θα είναι το κόστος της κατάρρευσης του εκπαιδευτικού συστήματος που προκαλεί η νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση;
Η εμπορευματοποίηση και η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης που επιδιώκουν οι νεοφιλελεύθερες αγοραίες εκπαιδευτικές πολιτικές οδηγούν στην απορρύθμιση της εκπαίδευσης, δια του πληθωρισμού των φορέων και των τίτλων σπουδών. Η ασυδοσία των αγορών έχει αποδειχθεί καταστροφική και η αυτορρύθμιση με βάση το ατομικό κέρδος και τις «ελεύθερες» ατομικές επιλογές εκπαιδευτικών υπηρεσιών οδηγεί στην αποδιοργάνωση των θεσμών, στην υποβάθμιση της εκπαίδευσης και στην αγοραπωλησία πτυχίων.
Ζητάμε την άμεση ανατροπή των νεοφιλελεύθερων εκπαιδευτικών πολιτικών, την παρέμβαση σε όλα τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας μας ώστε να αποτραπεί η απορρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. Τώρα γνωρίζουμε εκ του αποτελέσματος, με τον πιο δραματικό τρόπο ότι το δόγμα της αγοράς που αυτορρυθμίζεται προς το συμφέρον όλων μας είναι καταστροφικό και επικίνδυνο.
Ζητάμε να μην παράγονται εκπαιδευτικά τοξικά προϊόντα σε βάρος του εθνικού και του δημοσίου συμφέροντος.
* Ο Δημήτρης Βεργίδης είναι καθηγητής με γνωστικό αντικείμενο «Επιμόρφωση και Εκπαιδευτική Πολιτική» στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο Πατρών.
Σημείωση admin: Το άρθρο γράφτηκε στις 4 Νοεμβρίου 2008 και δημοσιεύεται με τη συναίνεσή του. Σύντομο βιογραφικό συγγραφέα μπορείτε να δείτε εδώ:
http://www.elemedu.upatras.gr/?section=589&itemid691=762&secondary=966
