Γράμμα από την Αστυπάλαια

Της Βασιλικής Νευροκοπλή

Σάββατο πρωί το αεροπλάνο προσγειώνεται στην Αστυπάλαια και τρεις νεαρές γυναίκες μας παραλαμβάνουν απ’ το αεροδρόμιο. Η μία είναι δασκάλα κι οι άλλες δύο νηπιαγωγοί. Καμιά δεν είναι ντόπια. Απ’ τη Θεσσαλονίκη η μια, απ’ την Καστοριά η άλλη κι απ’ τη Σίφνο η τρίτη. Εκτός απ’ αυτήν που είναι αναπληρώτρια και μετακινείται κάθε χρόνο, οι άλλες δύο είναι αποφασισμένες να στεριώσουν εδώ. Δεν είναι όμως οι μόνες. Τις επόμενες μέρες θα γνωρίσουμε πολλούς νέους ανθρώπους που είτε σαν νύφες και γαμπροί είτε επειδή βρήκαν κάποιο καλοκαίρι δουλειά, έμειναν εδώ και δεν το έχουν σκοπό να φύγουν. Μα τι κάνουν σ’ αυτόν τον τόπο, που τον γυρνάς ολόκληρο μέσα σε μια μέρα, τόσοι  άνθρωποι ερχόμενοι από μεγαλουπόλεις που υποτίθεται πως προσφέρουν πολλαπλές ευκαιρίες, διεξόδους και δυνατότητες; Τι κάνουν; Ζουν! Και ζουν όμορφα!

Ξέρουν πως δε θα βρούνε ό,τι και όποιον θέλουν, αλλά μαθαίνουν να θέλουν και ν’ αγαπούν αυτά που βρίσκουν. Και σ’ αυτό το λίγο αλλά συγκεκριμένο, το περιορισμένο, το αναγκαστικό και υποχρεωτικό, δίνουν φτερά και το εκσφενδονίζουν στον ορίζοντα της απλότητας, της δημιουργικότητας και της ελευθερίας που σου παρέχουν οι λίγες επιλογές, η μικρή κοινότητα, η ζωή που εξορίζει το άγχος και τα ρολόγια του, το αχόρταγο κυνήγι των προσδοκιών που ποτέ δεν τελειώνει. Θέλει βέβαια κότσια μια τέτοια επιλογή, αλλά φαίνεται πως αυτοί τα έχουν και δεν το μετανιώνουν. Όποιος κι αν ήρθε εδώ βρήκε δουλειά, και οι περισσότεροι και οικογένειες έφτιαξαν και τον τόπο αγάπησαν, αφήνοντας πίσω τους αμφίβολες δουλειές, πολυκοσμία, μοναξιά, θόρυβο, μποτιλιάρισμα, καυσαέρια και πολλά άλλα.

Το πώς φτάσαμε εμείς εδώ μοιάζει με παραμύθι πιο ευφάνταστο απ’ αυτά που γράφω. Η δασκάλα του Τμήματος Ένταξης του Δημοτικού σχολείου, Σοφία Θεοδωρίου, εδώ και τρία χρόνια δούλευε με τους μαθητές της τα παραμύθια μου. Για πρώτη φορά μόλις πριν λίγο καιρό επικοινώνησε μαζί μου και οργανώσαμε μια συνάντηση με τους μικρούς μαθητές του σχολείου της μέσω Skype για να συζητήσουμε τις απορίες τους πάνω στο «Κόκκινο κορδόνι», ένα παραμύθι φιλίας για το οποίο συνεργάστηκαν με μια τάξη του Εύοσμου κι άλλη μια της Κύπρου. Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός των παιδιών, της δασκάλας κι ο δικός μου στην ηλεκτρονική μας επαφή, που όταν τα παιδιά ζήτησαν ν’ ανταμώσουμε κι από κοντά, αρχίσαμε να το συζητούμε με τη Σοφία για να δούμε αν μπορεί το όνειρο να πραγματοποιηθεί. Η Σοφία το συζήτησε με τις νηπιαγωγούς Δήμητρα Αντωνίου και Ολυμπία Τζιωτζή που διαχειρίζονταν το πρόγραμμα «Μαθαίνουμε παρέα» επιχορηγούμενο απ’  το Ίδρυμα Λάτση, και αφού κι εκείνες ενθουσιάστηκαν στο ενδεχόμενο της συνεργασίας μας, το όνειρο πραγματοποιήθηκε. Αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε «Το παραμύθι της μουσικής» που το 2008 εκδόθηκε ως βιβλίο από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη και ως cd από τις εκδόσεις «Εν Χορδαίς» με μουσική που έγραψε ο Κυριάκος Καλαϊτζίδης. Το πολυταξιδεμένο παραμύθι μας έμελλε μετά την τελευταία του παρουσίασση στο Lincoln Center της Νέας Υόρκης να φτάσει και σ’ αυτό το μικρό νησί της άγονης γραμμής. Ο Κυριάκος πρότεινε συνεργασία στους μουσικούς του νησιού, ώστε να συμπράξουν όλοι μαζί δημιουργικά στην εκδήλωση. Έστειλε τις παρτιτούρες, τις μελέτησαν οι μουσικοί, φτάσαμε κι άρχισαν οι πρόβες. Έτσι, εκτός από ούτι, έχουμε δύο κιθάρες, ένα πιάνο, βιολί και κρουστά.

Δυο μέρες πριν την εκδήλωση οι δασκάλες συγκεντρώνουν τα παιδιά στο Πολιτιστικό κέντρο για να τους παρουσιάσουμε μια περίληψη του παραμυθιού και να γνωρίσουν από κοντά το ούτι. Αυτό που συμβαίνει ξεπερνά κάθε προσδοκία μας. Πεντάχρονα, εξάχρονα και εφτάχρονα παιδιά ξέρουν πότε να μιλήσουν, πότε να ακούσουν, χαίρονται την επικοινωνία και τη μουσική με όλο τους το είναι, λάμπουν από χαρά. Είναι παιδιά του ουρανού και της θάλασσας, των πεζόδρομων που χαίρονται άφοβα το παιχνίδι. Την παράσταση την κλέβει ο Κυριάκος. Παίζει ρυθμικά κομμάτια, αλλά και ταξίμια, που τα παιδιά δεν τα χορταίνουν. Μόλις σταματά φωνάζουν: “Μη σταματάς Κυριάκο, παίξε κι άλλο, κι άλλο...” Γίνεται μια παύση σ’ ένα ταξίμι κι ο πεντάχρονος Δημητράκης αυθόρμητα λέει: ωραία! κι έχει τόσο βάθος και τέτοια ουσία αυτή η λέξη στο στόμα του, όσο θα είχε στο στόμα μεγάλου μερακλή. Μετά παίζει και η Δήμητρα την κιθάρα της κι ύστερα παίζουν οι δυο μουσικοί μαζί ένα μουσικό θέμα του παραμυθιού.

Ακολουθεί συζήτηση και καταλήγουμε ότι το ούτι είναι ο παππούς της κιθάρας. Ένα παιδί βυθισμένο σε σκέψεις, λέει: «Ο παππούς πρέπει να μάθει μουσική στο εγγόνι«. Μέσα σ’ αυτή τη φαινομενικά απλή παρατήρηση κλείνεται όλη η ουσία του μουσικού πολιτισμού της πατρίδας μας. Γιατί τα παιδιά αποδεικνύουν πως καταλαβαίνουν καλύτερα από κάθε υπουργό πολιτισμού τι είναι η παράδοση και ποιος ο ρόλος της σήμερα. Στο τέλος όλα τα παιδιά χειροκροτούν τρελά κι ορμούν να μας αγκαλιάσουν. Το στοίχημα ήδη κερδήθηκε. Μέσα από το παραμύθι και τη μουσική γνωριστήκαμε, ενωθήκαμε, αγαπηθήκαμε και για όλους μας άνοιξαν νέοι ορίζοντες.

Στην παράσταση που δίνουμε το απόγευμα της Τρίτης στο Πολιτιστικό Κέντρο θα έρθουν όλα τα παιδιά του νησιού με τους γονείς τους. Καρφίτσα δεν πέφτει. Οι ανάσες είναι κρατημένες, θαρρείς δεν αναπνέουν. Στο τέλος ομολογούμε πως για μας αυτή ήταν μια απ’ τις πλέον συγκινητικές εμπειρίες παραστάσεων.

Τίποτα απ’ αυτά δεν μπορεί να ξεχαστεί. Δεχτήκαμε την αγάπη και τη φιλοξενία όλου του νησιού και γνωρίσαμε τη δημιουργικότητα μιας άλλης Ελλάδας. Αυτή είναι η γόνιμη Ελλάδα της άγονης γραμμής. Μια Ελλάδα που γνωρίζει τον εαυτό της, τον σέβεται, τον παλεύει, τον αγαπά και τον προχωρά παρ’ όλες τις δίνες μέσα απ’ την δική της ατόφια αλήθεια σε πείσμα όλων. Τους ευχαριστούμε που υπάρχουν ανάμεσά μας και μας οδηγούν.

φωτο: mygreecetravelblog

ΠΗΓΗ: 8 Μαΐου 2014,  http://www.toportal.gr/?i=toportal.el.politismos&id=3651