ΚΑΙ ΑΝ Ο «ΕΥΡΩΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΘΕΜΑ;
Του Παναγιώτη Σωτήρη
«Ο Τόνι Νέγκρι υπέρ της υποψηφιότητας Τσίπρα για την Κομισιόν». Με αυτό τον τρόπο παρουσιάστηκε στην ιστοσελίδα της Αυγής μια παρέμβαση από μια ιστορική μορφή του ιταλικού εργατισμού, τον Toni Negri, και έναν από τους εκπρόσωπους της νεότερης γενιάς των μετα-εργατιστών, τον Sandro Mezzandra. Αφήνοντας κατά μέρος τον εγχώριο επαρχιωτισμό της επικέντρωσης σε μια δευτερεύουσα πλευρά του κειμένου, η παρέμβαση αυτή αξίζει να διαβαστεί, γιατί είναι αποκαλυπτική μιας θεωρητικής και πολιτικής συνθηκολόγησης από τη μεριά ενός τμήματος της σύγχρονης ριζοσπαστικής σκέψης.
Η βασική αφετηρία είναι η επιμονή στον μη αντιστρέψιμο χαρακτήρα της ενοποίησης. Κατά τρόπο ανάλογο με τη απολογητική του ιμπεριαλισμού από τους Φαβιανούς σοσιαλιστές και άλλα ρεύματα στην αυγή του 20ου αιώνα, οι Negri και Mezzandraτην ίδια ώρα που καταδικάζουν τη βία της τραπεζικής ένωσης και την ανάδυση μιας «Γερμανικής Ευρώπης» σπεύδουν να αποδεχτούν ως αναπόδραστο ιστορικό ορίζοντα την ευρωπαϊκή ενοποίηση, συμπεριλαμβανομένου του ευρώ και να ορίσουν ως βασικό πεδίο διεκδίκησης τη μεταρρύθμιση της ΕΕ. Διαπιστώνουν μάλιστα σχετική σταθεροποίηση και ενίσχυσή της ΕΕ, παραβλέποντας τη βαθιά κρίση του «ευρωπαϊκού ονείρου» και την αποσταθεροποίηση κοινωνιών όπως η ελληνική, που έχουν γίνει τα πειραματικά εργαστήρια της «Νέας Ευρώπης». Γι’ αυτό και χαιρετίζουν την επιλογή του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς να διεκδικήσει συμβολικά την προεδρία της ευρωπαϊκής επιτροπής, δηλαδή του κατεξοχήν θεσμού που συγκεφαλαιώνει το «δημοκρατικό έλλειμμα» και τον εμπεδωμένο νεοφιλελευθερισμό της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Ακόμη χειρότερα, η παραδοχή ότι μόνο ο «ευρωπαϊκός πολιτικός χώρος» επιτρέπει την πολιτική δράση της Αριστεράς και η απαξιωτική απόρριψη του «ευρωσκεπτικισμού», δεν αποτελεί μόνο εθελοτυφλία, παραβλέποντας ένα ολόκληρο φάσμα από εναλλακτικές επιλογές αφήνει και το περιθώριο στην Ακροδεξιά να οικειοποιηθεί κυνικά τη δυσπιστία απέναντι στην Ευρώπη των τραπεζών και την ανασφάλεια απέναντι την αναίρεση της λαϊκής κυριαρχίας. Όπως ακριβώς οι μεταφορντικές ευέλικτες μορφές καπιταλιστικής οργάνωσης δεν απελευθερώνουν τη δημιουργική νομαδικότητα του σύγχρονου «Πλήθους» αλλά εμπεδώνουν την επισφάλεια και τηνυπερεκμετάλλευση, για να θυμηθούμε μια προηγούμενη στρατηγική αφέλεια του μετα-εργατισμού, έτσι και η «ευρωπαϊκή ενοποίηση» δεν απελευθερώνει τη δράση των κινημάτων, αλλά θωρακίζει αυταρχικά την προληπτική υπονόμευση της δράσης τους.
Επομένως, πρέπει να παραδεχτούμε ότι σε πείσμα αυτής της καταναγκαστικής ευρωφιλίας ο «ευρωσκεπτικισμός» δεν είναι ανάθεμα, αλλά αφετηρία μιας εναλλακτικής οπτικής. Σήμερα η αποδοχή του ενδεχομένου ρήξης με την ευρωζώνη και την ΕΕ είναι ακριβώς η κρίσιμη «αλλαγή παραδείγματος» που ανοίγει τα περιθώρια να στοχαστούμε εναλλακτικές επιλογές. Είναι η διαπίστωση ότι πέραν της «Ευρώπης» δεν υπάρχουν τα τέρατα που έδειχναν οι μεσαιωνικοί χάρτες, αλλά ένας άλλος κόσμος. Είναι η πραγματική αφετηρία για να στοχαστούμε πολιτικές πέραν της λιτότητας, της αναίρεσης κοινωνικών δικαιωμάτων, της διαμόρφωσης «ειδικών οικονομικών ζωνών».
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η διάψευση της Φαβιανής ουτοπίας για έναν αυτομεταρρυθμιζόμενο ιμπεριαλισμό ήρθε μέσα από δύο παγκόσμιους πολέμους και έναν κύκλο επαναστάσεων. Έναν αιώνα μετά, δεν μπορούμε να έχουμε ανάλογες αυταπάτες για το «μη αντιστρέψιμο της ευρωπαϊκής ενοποίησης».
ΠΗΓΗ: www.unfollow.com.gr (8/1/14)
