Ατυχής η παράλειψη της λέξης «Εθνική»  από την νέα ονομασία του Υπουργείου Παιδείας

 

Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*

 

Όταν ήρθε ο ανήλικος  Όθωνας στην Ελλάδα από το βαυαρικό πριγκιπάτο του, οι μεγάλες Δυνάμεις που τον έφεραν, προσπάθησαν ο τίτλος του να είναι "Βασιλιάς της Ελλάδας" και όχι "Βασιλιάς των Ελλήνων" διότι ο τελευταίος τίτλος υπονοούσε πως ο ανήλικος βασιλιάς είχε δικαιοδοσία και σε Έλληνες εκτός του νεοσύστατου ελληνικού Κράτους. Θα προλάβαιναν έτσι τη γέννηση κάποιας "Μεγάλης Ιδέας" στην αρχή της.

Σκεφτόμασταν δηλαδή τότε αντίστροφα από ότι σκεφτόμαστε στη σημερινή εποχή, όπου δεν μας νοιάζει αν κάποιος γείτονας διεκδικεί, με όπλο μόνο ένα παρόμοιο τίτλο-όνομα, εδάφη της χώρας μας. Άραγε πόσο μεγάλη σημασία έχει η ύπαρξη ή μη μιας λέξη ή ενός ορισμού σε έναν πολιτειακό τίτλο;[i]

Ο Πρωθυπουργός μας κ. Γιώργος Παπανδρέου προέβη στην απαλοιφή των τίτλων "Μακεδονίας-Θράκης" από το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης και της λέξης "Εθνική" από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Κι ενώ για την κατάργηση του πρώτου δόθηκαν τουλάχιστον κάποιες εξηγήσεις, για το «ΥΠΕΠΘ»  κανένας δεν εξήγησε για ποιο λόγο έγινε η απαλοιφή της λέξης «Εθνική» αλλά και κανένας  φορέας δεν διαφώνησε. Ούτε η Δ.Ο.Ε ούτε η ΟΛΜΕ ούτε κάποιος άλλος φορέας της εκπαίδευσης διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός αυτό ή τουλάχιστον ζήτησε να εξηγηθούν οι λόγοι της παράλειψης. Είναι πλέον συνηθισμένη κατάσταση να επικρατούν οι δυνάμεις της αφωνίας στην Ελληνική κοινωνία, την εκπαιδευτική κοινότητα και τους πνευματικούς μας ανθρώπους.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματός μας (το οποίο δεν αναθεωρήθηκε από την τελευταία αναθεωρητική βουλή εξαιτίας των αντιδράσεων στην εκπαιδευτική κοινότητα και την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από τη διαδικασία αναθεώρησης) "Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες."

Θα μπορούσε κάποιος λοιπόν να υποστηρίξει πως η παράλειψη της λέξης είναι αντισυνταγματική και αντίκειται τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα του Συντάγματός μας. Από την άλλη θα μπορούσε να μη θεωρηθεί αντισυνταγματική η συγκεκριμένη μετονομασία, αν δεχθούμε πως δεν αναιρείται ο σκοπός της Παιδείας όπως περιγράφεται στο άρθρο 16 του Συντάγματός μας. Δηλαδή αν, παρά τη μετονομασία αναπτύσσει η Παιδεία στους Έλληνες μαθητές την εθνική και τη Θρησκευτική τους συνείδηση. Αν όμως δεν αναιρείται ο σκοπός που ορίζει το Σύνταγμα, ποιοι λόγοι επέβαλλαν τη μετονομασία του Υπουργείου;

Έκπληξη προκαλεί και το γεγονός πως η μετονομασία αυτή έγινε από ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα όπως το ΠΑΣΟΚ, αφού η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη δέχεται την έννοια του έθνους και των ενιαίων συμφερόντων του. Πώς είναι δυνατόν το ΠΑΣΟΚ για παράδειγμα να έχει ως ανώτατο όργανο του κόμματος το «Εθνικό Συμβούλιο» και να καταργεί την λέξη από το Υπουργείο Παιδείας;

Πώς είναι δυνατόν για παράδειγμα το Γαλλικό Υπουργείο να λέγεται Ministère de l'Education nationale (Εθνικής) και το δικό μας Υπουργείο Παιδείας Κατάρτισης, Δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων;

Δεν είναι Εθνική η Παιδεία μας όταν υπερβαίνει τα όρια του κράτους μας και τα σχολικά  βιβλία του Υπουργείου μας φθάνουν στην Κύπρο, στις Ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική, στον Καναδά, την Αυστραλία και σε όλο τον κόσμο όπου υπάρχουν Έλληνες; Πρόκειται να αναιρεθεί η Εθνική αυτή αποστολή του Υπουργείου μας;

Έχει φανταστεί κανένας να μας επέβαλε κάποιος να λέμε την Εθνική μας ομάδα ποδοσφαίρου «Ομάδα της Ελλάδας» παραλείποντας τη λέξη «Εθνική»;Τότε μάλλον θα αντιδρούσαμε όλοι και θα διαμαρτυρόμαστε στους δρόμους ενώ τώρα δεν αντιδρά κανένας;

Η νέα Υπουργός Παιδείας κ .Άννα Διαμαντοπούλου έχει όραμα για την Παιδεία και το έχει εκφράσει με την αρθρογραφία της και τα σχετικά βιβλία που έχει εκδώσει.(βλ. «Η Έξυπνη Ελλάδα» 2006, περιοδικό Αναπνοή, Οκτώβρης 2008) Σε όλα μιλούσε για «Εθνικό Διάλογο», «Εθνική Παιδεία» κτλ. Αντίθετα στις προγραμματικές της δηλώσεις στη Βουλή κυριολεκτικά εξαφάνισε τη λέξη «Εθνική» παρά το γεγονός πως επαναλάμβανε τις ίδιες ιδέες.  Τώρα ξαφνικά που επιτέλους αποποινικοποιήθηκε η κουκούλα θα ποινικοποιήσουμε τη λέξη «Εθνική» στην εκπαίδευση;

 Κανένας Έλληνας εκπαιδευτικός δεν διαφωνεί με την Πολυπολιτισμική  και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Χρέος μας είναι να σεβόμαστε τις πολιτισμικές διαφορές των μαθητών μας. Ποιος όμως θα αρνηθεί  πως οι πολιτισμικές διαφορές πάντοτε υπήρχαν στην ελληνική εκπαίδευση; Ποιος θα αρνηθεί πως  το εκπαιδευτικό μας σύστημα αναπαράγει περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες παρά κάνει διακρίσεις με βάση τις πολιτισμικές διαφορές των μαθητών; Ο εύπορος μαθητής ανεξάρτητα φυλετικής, πολιτισμικής ή εθνικής καταγωγής υπερτερεί στο εκπαιδευτικό μας σύστημα έναντι του φτωχού.

 Στο θέμα αυτό περιμένουμε πολλά από τη νέα κυβέρνηση και τη νέα υπουργό. Στο πως δηλαδή θα εξαλειφθεί η αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων από το εκπαιδευτικό μας σύστημα και αυτό θα γίνει μόνο με την ισχυροποίηση της δημόσιας δωρεάν Παιδείας για όλους κι όχι με την ατυχή παράλειψη της λέξης «Εθνική» από την ονομασία του υπουργείου Παιδείας.

 Κανένας, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει κάνει λόγο για παράλειψη της λέξης «Εθνική» από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Είναι δυνατόν όμως  να έχουμε Εθνική Άμυνα, αν δεν έχουμε Εθνική Παιδεία;

Σας παραθέτω αυτούσιο το άρθρο του Γεώργιου Μπαμπινιώτη  καθηγητή Γλωσσολογίας και  πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «το Βήμα» την Κυριακή 7/1/2001 με την ευχή η εκπαιδευτική κοινότητα και οι πνευματικοί μας άνθρωποι να ασχοληθούν με το θέμα και κάνω έκκληση στον Πρωθυπουργό να το θέσει σε δημόσια διαβούλευση.

 

Ο ρόλος της παιδείας στην εθνική άμυνα

 

Η έννοια τής «εθνικής άμυνας» είναι μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει κάθε μορφή υπεράσπισης ενός έθνους έναντι επιβουλών και διεκδικήσεων που ­ άμεσα ή έμμεσα ­ απειλούν την ύπαρξη, την επιβίωση και την ακεραιότητά του. Κάθε αντίσταση και αγώνας, ένοπλος ή ηθικός, εναντίον έμπρακτης ή επαπειλούμενης αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, τής ελευθερίας και τής αξιοπρέπειας ενός έθνους συνιστά την εθνική άμυνα.
Δεν είναι δε τυχαίο ότι η έννοια τής άμυνας έχει συνδεθεί με την έννοια τού έθνους (μιλούμε για εθνική άμυνα), αφού η άμυνα αναλαμβάνεται και ασκείται κυρίως από τις ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας, για να διαφυλαχθούν τα ιερά και τα όσια τα οποία συνιστούν ένα έθνος: η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια, οι θεσμοί, η ελευθερία, η δημοκρατία, η παιδεία, ο πολιτισμός.

 Η εθνική άμυνα απλώνεται και σκεπάζει όλα όσα ενσαρκώνει ο ιστορικός βίος ενός έθνους, η εθνική του υπόσταση, η ταυτότητά του ως έθνους. Γι' αυτό και η άμυνα τού έθνους, η εθνική του άμυνα, έχει μεν ως επίκεντρο και ως αιχμή το ένοπλο τμήμα τής εθνικής άμυνας, τις Ενοπλες Δυνάμεις, αλλά επεκτείνεται και σε μια ηθική και πνευματική άμυνα η οποία περιβάλλει, συμπληρώνει και εμπνέει την εθνική άμυνα. Αυτή τη μορφή εθνικής άμυνας υπαγορεύει η εθνική συνείδηση, ό,τι ενώνει όλους τους πολίτες: η κοινή πατρίδα, η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η κοινή πίστη, η κοινή ιστορία, τα κοινά ήθη και έθιμα, η κοινή νοοτροπία, οι κοινές αξίες, ο κοινός πολιτισμός. Ο,τι με μια λέξη, στην περίπτωση τής Ελλάδος, θα μπορούσε να ονομασθεί ελληνική παιδεία και ελληνική συνείδηση.

Ειδικότερα, έργο τής εθνικής παιδείας είναι να μυήσει τον νέο στη γλώσσα, στην ιστορία και στις παραδόσεις τής πατρίδας του, στην πίστη, στις τέχνες και στα γράμματα και, γενικότερα, στον πολιτισμό, που προσδιορίζει την εθνική του ταυτότητα, την εθνική φυσιογνωμία τής χώρας του και την εθνική ιδιοπροσωπία τού λαού στον οποίον ανήκει. Και ο μεν στόχος τής γνωστικής και νοητικής ανάπτυξης επιτυγχάνεται κυρίως με τα γνωστικά μαθήματα (μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία, πληροφορική κ.λπ.), ενώ ο στόχος τής πνευματικής και εθνικής γενικότερα καλλιέργειας και αγωγής επιτυγχάνεται κυρίως με τα εθνικά λεγόμενα μαθήματα (γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, θρησκευτικά, γεωγραφία, πολιτισμός, παραδόσεις κ.λπ.). Στους δασκάλους τής πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στους καθηγητές τής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως τους φιλολόγους, εμπιστεύεται η Πολιτεία, η κοινωνία και το έθνος ολόκληρο την εθνική παιδεία των νέων, την εθνική εκπαίδευση των αυριανών πολιτών του. Αυτό και μόνο δείχνει τί βαρύτητα δίδεται στο Σχολείο και τί βάρος εναποτίθεται στους ώμους των εκπαιδευτικών, των δασκάλων των Σχολείων μιας χώρας, των ανθρώπων που θα οδηγήσουν εξ απαλών ονύχων τους νέους να αποκτήσουν εθνική συνείδηση.

Γι' αυτό και ο ρόλος τού δασκάλου ­ τού αληθινού δασκάλου και όχι τού απλού διδάσκοντος σφραγίζει την εθνική Παιδεία και προσδιορίζεται ως λειτούργημα. Γι' αυτό και ο ρόλος των Πανεπιστημίων που καταρτίζουν τους δασκάλους και των δύο βαθμίδων τής Παιδείας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα τής εθνικής παιδείας. Γι' αυτό και είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη τής Πολιτείας, η οποία επιλέγει, καταρτίζει, οργανώνει και ελέγχει το σύστημα λειτουργίας τής εθνικής παιδείας.

Εθνική Παιδεία και Εθνική Άμυνα, άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, αφού δεν μπορεί να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη, συνιστούν τον κορμό τής εθνικής πολιτικής μιας χώρας και βασική προϋπόθεση για την εθνική της ανεξαρτησία, εδαφική και πνευματική.

 

*Δάσκαλος, Μ.Ed, Nομικός, Αναπληρωτής Υπεύθυνος ΚΠΕ Κρεστένων

 

---

[i] http://vaterpanajiotis.wordpress.com