Αριστερά χωρίς Θεό γίνεται;

Του Βασίλη Ξυδιά

 «Η Αριστερά είναι με τη μαχόμενη αθεΐα, την υλιστική φιλοσοφική στάση και την εγκόσμια ηθική της χειραφέτησης που δεν στηρίζεται σε κανένα μεταφυσικό επέκεινα«.*
Κουραφέξαλα.

// Αυτό είναι πράγματι η γεννέθλια αφετηρία της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, του μαρξισμού και της αναρχίας του 19ου αιώνα, που τράβηξαν στα άκρα την αθεΐα του διαφωτισμού, και έβλεπαν τον εαυτό τους σαν συνεπή συνέχεια και ριζοσπαστική μετεξέλιξη των γιακοβίνων.

// Στην πραγματικότητα η μαχητική αθεΐα και ο αντικληρικαλισμός, έχουν να κάνουν με παλαιότερα, παρωχημένα πλέον, στάδια της πνευματικής διαδρομής του δυτικού κόσμου. Εκεί που η μαχόμενη αθεΐα χαρακτήρισε την πολιτική πράξη της αριστεράς είχε συγκεκριμένα ιστορικά αποτελέσματα και ως προς τα φρικτά που «πέτυχε» (διωγμοί σε ΕΣΣΔ, Κίνα, Χότζα κλπ) και ως προς αυτά που δεν πέτυχε (χρόνιος απομονωτισμός, σεχταρτιστική ιδεολογική δήθεν καθαρότητα).

// Σίγουρα πάντως δεν είναι αυτή ούτε η αριστερά του ΕΑΜ, του Άρη Βελουχιώτη και του Νίκου Μπελογιάννη, ούτε η σημερινή ηγεμονική αριστερά της Λατινικής Αμερικής, των Σαντινίστας, των Ζαπατίστας, του Τσάβες, του Μοράλες, των ριζοσπαστών ιθαγενών κλπ. Δεν είναι η αριστερά του Λαϊκού Μετώπου του Χαμά Χαμαμί που μάχεται με το αίμα των μαρτύρων του για τη λαϊκή εξουσία στην Τυνησία, ούτε η αριστερά της πολύπαθης Αραβικής Άνοιξης. Δεν είναι η αριστερά των ευρωπαίων Αγανακτισμένων του 2011 ούτε του κινήματος της Γουώλ Στρητ του 2012.

// Η σύγχρονη, μετά το 68 αριστερά έχει μακρύ φλερτ με τη μεταφυσική και τη θρησκευτική πίστη. Όχι μόνο στον αμερικάνικο ριζοσπαστικό των μαύρων πανθήρων και του Μάρτιν Λούθερ Κιγκ, αλλά και πολύ μετά, στους Γερμανούς Οικολόγους της δεκαετίας του 80 (π.χ. Πέτρα Κέλλυ), στη σκέψη του Μπαντιού και του Αγκάμπεν κλπ κλπ.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τον αντικληρικαλισμό και την αθεΐα της ελληνικής αριστεράς, εκτός του ότι αποτελούν εκδηλώσεις ιδεολογικού επαρχιωτισμού και ιστορικής καθυστέρησης, είναι ταυτοχρόνως και τα δεσμά που τη δένουν στο άρμα της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας της εποχής μας, του φιλελευθερισμού (και δεν εννοώ τον δεξιό νεοφιλελευθερισμό, αλλά τον κεντρώο ή κεντροαριστερό πολιτικό φιλελευθερισμό – που ξεκινά από τον Τζ. Στ. Μιλλ και φτάνει στον Ρωλς). Είναι χαρακτηριστικό και πολύ ενδιαφέρον ότι οι πιο ριζοσπαστικές εκδοχές αυτού του φιλελεύθερου ρεύματος (π.χ. Χάμπερμας) αναγκάζονται να στραφούν στη θρησκεία προκειμένου να βρουν αναχώματα στην παρακμή του διαφωτιστικού προγράμματος της εκκοσμίκευσης, που το βλέπουν να οδηγείται στην κατάλυση κάθε ιστορικής συλλογικότητας, κάθε κοινωνικού και κοινοτικού δεσμού, καταλήγοντας στην παγκόσμια κυριαρχία του οφελιμιστικού-καταναλωτικού ατομισμού και των αγορών· εν τέλει στην αναίρεση της ίδιας της πολιτικής».

Λοιπόν αυτή ειναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει και να φωτιστούν τόσο τα όρια, όσο και η φυσιογνωμία μιας συνάντησης που πραγματοποιείται ήδη και είναι αναγκαία σε αυτή την ιστορική στιγμή.

Αντίθετα απ’ ό,τι φαντάζονται οι δικοί μας εδώ, αμετανόητοι στη μετεφηβεία τους, επαναστάτες «χωρίς αιτία», η αριστερά του 21ου αιώνα ή θα ανοιχτεί στη μεταφυσική ή δεν θα είναι ριζοσπαστική. (Κι όχι μόνο για λόγους πολιτικής αποτελεσματικότητας, αλλά και για λόγους ουσίας).

* Από το άρθρο του Παναγιώτη Σωτήρη: Η Αριστερά και τα μυστήρια http://ilesxi.wordpress.com

ΠΗΓΗ: Τρίτη, 7 Ιανουαρίου 2014, http://e-theologia.blogspot.gr/2014/01/blog-post_7.html

Σημείωση από το ΜτΒ: Ο Βασίλης  Ξυδιάς είναι αυτή την περίοδο θεολόγος  εκπαιδευτικός.